ناونیشانی بابەت: (ژن، ژیان، ئازادی) سروودی سروودەکان، سروودێکی ناتەواو
ئامادەکردنی: #شەهلا دەباغی#

=KTML_Bold=کوورتەیەک لە بابەت=KTML_End=
دروشم و ئیدەکان سەفەر دەکەن و لە کۆنتێکست و کاتشوێنی جیاوازدا تایبەمەندیی تازە وەردەگرن و دەگونجێنرێن و دەگۆڕدرێن و تەفسیر دەکرێن. یونیڤێرساڵ بوونی دروشمی (ژن، ژیان، ئازادی) لە عەینی جوانی و ئەرێنی بوونی خۆیدا لە شوێنێک دەکوترێ کە نەتەوەکە، واتە کورد، بێ دەوڵەتە و ئەم دروشمە دەبێتە هەمەک بێژی/کلی گویی و گشتی. هەر بۆیە ئەوانەی زەخت و هێزیان زیاترە، واتە نەتەوەی باڵادەست، دەتوانن دروشمەکە بقۆزنەوە و بە ناوی ئەوە کە هەموومان وەک یەکین و جیاوازیمان نییە، مافی ژێردەستان بە هەمەک بێژی حەشاربدەن. [1]
=KTML_Link_External_Begin=https://www.kurdipedia.org/docviewer.aspx?id=495556&document=0001.PDF=KTML_Link_External_Between=کلیک بکە بۆ خوێندنەوەی (ژن، ژیان، ئازادی) سروودی سروودەکان، سروودێکی ناتەواو=KTML_Link_External_End=

28ی گەلاوێژ و فتوای خومەینی جینایەتکار بۆ سەر کوردستان لە ڕۆژێکی وەک ئەمڕۆدا دوژمنایەتی کۆنەپەرەستی و سیستمی داگیرکەری ئێران سەر کوردستان دەسەلمێنی. بە هێرشی دڕندانە و هەمەلایەنانە بۆ سەر خەڵکی بێ دیفاعی کوردستان ئەو ڕاستییە دەسەلمێنێت کە گەلی ئازادیخوازی لە ژینگەی بێبەزەییانەی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست ناتوانێت ئازادانە ژیان بکات. ئەوە دروست لە ڕۆژێکی مێژویی ئەم پەیامە بۆ گەلی کورد دەنێردرێت کە دروست لە هەمان ڕۆژدا لە ساڵی 1332 ئەم پەیامە محەمەدڕەزاشای ئێران بە ئازادیخوازانی ئێرانی دا و بە سەدان کەسی ئازادیخواز و شۆڕشگێڕ قەتڵ و عام کران.
ئەم ڕۆژە وەبیرهێنەرەوەی دو ڕوداوی مێژویین کە لە سەر یەک ڕێچکە دەڕۆن و تەواوکەری یەکترن، ئەویش کودەتای 28ی گەلاوێژ بە دژی حکومەتی دوکتور مسەدق و ڕەوتی ئازادیخوازی لە ئێران کە بە پاڵپشتی زلهێزەکان بە ئەنجام گەیەندرا. دەرئەنجامی کودتای 28ی گەلاوێژی 1332 ڕێگەخۆشکەربوو بۆ کۆنەپەرەستی و دیکتاتۆریەت و هاوکات تێکشکاندنی چرۆی ئازادی و دێمۆکڕاسی لە ناوچەکە. دەتوانین بڵێین بەڕێوەچونی ئەم کودەتایە لەو سەردەمدا ڕێگەخۆشکەری 28ی گەلاوێژێکی تر و فتوا و کوشتاری گەلی ئازادیخوازی کوردستانی بەدواوە بوو. بە هاتنە سەرحکۆمداری خومەینی و ئاخوندەکان، هاوکات لە گەڵ هێرش بۆ سەر کوردستان، هەمو ئازادیخواز و شۆڕشگێڕێک لە ئێران کەوتنە بەر تەوژمی هێرشی بێڕەحمانەی هێزە نیزامیەکانی ئێران و بە هەزاران ژن و پیاو ئێعدام کران و لە زیندانەکاندا بێحورمەتیان پێکرا.
هێرشی بێ بەزەییانەی هێزەکانی نزامی ئێران بۆ سەر کوردستان و کوشتار و ئێعدامی گەنجان و تەنانەت منداڵانی کوردستان و دەست نەپاراستنیان لە کوشتار، پەیامێکی مێژویی بۆ ئازادیخوازان و گەلانی ناوچەکە و بەتایبەت گەلی کورد هێناوە کە ئازادی بە بێ پاراستن ناتوانێت بپشکوێ و لە ناو کۆمەڵگەدا پەرەبستێنێت. دەبینین بە ناوی کافر و دژی دین و خودا بە هەزاران کەس قەتڵ و عام کران و ئەوە دەیسەلمێنێت کە کردەوە قێزەونەکانی #داعش# درێژەدەری هەمان کردەوەی کۆماری ئیسلامی ئێرانن لە سەردەمی فتوای 28 گەلاوێژ. بۆیە هەر ئازادیخوازێ و هەر نەتەوەیەک کە خولیای ئازادی و سەربەستیە سەرەڕای ئیرادەی پۆڵایین بۆ درێژدانی تێکۆشان بە دژی کۆنەپەرەستی و دیکتاتۆریەت، پێویستە بە هێزی بەرگری خۆی بتوانێت پاشەکشە هەم بە زێهنیەتی داگیرکەری و کۆنەپەرەستی بهێنێت هەم بتوانێت پاراستنی دەستکەوتەکانی ئازادی لە کۆمەڵگای خۆیدا بکات. بۆیە پێویستە گەلانی ئازادیخوازی ئێران بە دژی دیکتاتۆریەت و کۆنەپەرەستی هاودەنگ بن بە یەکەوە تێکۆشان بکەن بۆ گەییشتن بە ئازادی.
#پژاک#
#18-08-2020#

ناوی تەواو : ئازاد محەمەد عەبدوڵڵا حەمەد
ناسراو بە : ئازادی حەمە گەمحان
ساڵی لە دایک بوون : 1950
شوێنی لە دایک بوون : شارۆچکەی #کۆیە#
ئاستی خوێندن : تا (5) ی ئامادەیی خوێندووە.
باری خێزان : خێزاندار
ناوی هاوسەری شەهید : کوردستان خزایی مەحمود
ناوی مندالەکانی شەهید : گۆران، #سۆران#، بۆتان، مهاباد
لە تەمەنی (18) ساڵی پەیوەندی بە شۆرشی ئەیلول دەکات.
لەپاڵ پێشمەرگایەتی لە شاخ دەبێتە مامۆستای شاخ بۆ فێربوونی مندالانی لادێ
لە ساڵی 1975بۆ ماوەی (6) مانگ لە تاراوگە دەمێنتەوە
لە ساڵی 1976 پەیوەندی بە شۆرشی نوێ ی گەلەکەمان دەکات و دەبێتە ئەندامێکی کاراو بالا لە ڕێکخستنەکانی ناوچەکە.ناوی نهێنی لە ڕێکخستن (#قەندیل#) بووە.
ئەو ماوەیەییەی لەکاری ڕێکخستن کاری کردووە زۆر چالاکی ئەنجام داوە تا بە سزاگەیاندنی چەندین خۆفرۆش.
بەهۆی شارەزای لەکاری چاپ و وەک نوسەرێکی لاویش چەندین بلاوکراوەی لە ئامادەی کۆیە چاپ کردووە.
لە ساڵی 1978پەیوەندی دەکات بەهێزی پێشمەرگەی کوردستان.
بەهۆی زۆری ئەنجام دانی چالاکی و جموجۆلی سەربازی و ئازایەتی و قارەمانیەتی چەندین پلەی بریووە.
دوای شەهید بوونی شەهید (سەرباز) لە 15-04-1983 کراوەتە فەرماندەی کەرتی (4) تا کۆتایی ساڵی 1983
لە سەرەتای مفەوەزات دەگوازرێتەوە تیپی (99) بیتوێن بە پلەی جێگری تیپ کە ئەوکات (غەریب سەعید) فەرماندەی تیپ بووە.
پاش ماوەیەک کراوەتە سەرتیپی (99) ی بێتوێن
شەهید ئازاد لەتەمەنی پێشمەرگایەتی کەم داستان و نەبەردی و چالاکی هەیە لە سنوری کۆیە و بیتوێن و خۆشناوەتی بەشداری تیانەکردبێ و ڕۆلی کاراو بەرچاوی تیا نەگێرابێت و بگرە زۆربەیان خۆی سەرپەرشتی ئەم داستانانەی کردووە.
رۆژ و مانگ و ساڵی شەهید بوون : سەعات (6) ی بەیانی 09-10-1987
شوێنی شەهید بوون : گوندی قەرەنگوێ سەربە قەزای #دۆکان#[1]

ناڤ : ئازاد محەمەد عەبدوڵڵا حەمەد
ناسناڤ: ئازادی حەمە گەمحان (قەندیل)
ساڵا ژدایک بوونێ : 1950
جهێ ژدایک بوونێ : باژێڕوکێ #کۆیە#
ناڤێ هەڤژینا وی کوردستان خزایی مەحمود و ناڤێ زاروکێن وی گۆران، سۆران، بۆتان، مهاباد بووینە . د ژیێ (18) ساڵێ دە پەیوەندی ب شوڕەشا ئەیلولێ ڕە کرییە. د دەربارێ خوەندنێ هەیا پۆلا 5 یا ئامادەیی ل کۆیە خوەندییە و هەڤدەم تەڤی پێشمەرگایەتیێ ل چیا دبیتە ماموستا ژبو فێرکرنا زاروکێن وان گوندێن دەردۆرێ خوە کو خزمەتا پێشمەرگایەتیێ لێدکر.ل ساڵا 1975 ژبو ماوێ (6) مەهان ل دەرڤەی وڵات دمینیت و ژیانی ئاوارەیێ هەلدبژێریت.
ل ساڵا 1976 پەیوەندی ب شوڕەشا نو یا گەلێ کوردستانێ دکەت و دبیتە ئەندامەکێ کارا و پلە بلند ل ڕێکخستنێن دەڤەرێ. ناڤێ وی یێ نهێنی دناڤا ڕێکخستنێن شوڕەشێ دە قەندیل بوویە. ئەو دەمێ کوو کارێ ڕێکخستنێ کرییە گەلەک چالاکی ئەنجام داینە هەیا وێ چەندێ کوو کاریە چەندین خۆ فروشان ب سزایا گەل و نشتیمان بگەهینیت. ژبەر شەهرەزایا وی ل کارێ چاپێ دە وەکە نڤیسەرەکێ لاو چەندین بەلاڤۆک ل ئامادەییا کۆیە چاپ کرینە.
ل ساڵا 1978 پەیوەندی ب هێزا پێشمەرگەیێ کوردستانێ ڕە کرییە. ژبەر کوو کەسەکێ چالاک و ژێهاتی د بوارێ سەربازیدە بوویە پێشمەرگەیەکێ قەهرەمان ژی بوویە چەندین پلەیان سەرکەتییە.
پشتی شەهید بوونا شەهید سەرباز لە #15-04-1983# بوویە فەرماندەیێ کەرتا (4) هەیا دەماهیکا ساڵا 1983، ل دەستپێکا پرۆسەیا ئاشتی (مفاوزات) دهێتە ڤەگوهاستن ژبو تیپا (99) یا #بیتوێن# ب پلەیا جێگرێ تیپ کو وی دەمەی (غەریب سەعید) فەرماندەیێ تیپێ بوویە. پشتی هەیامەکێ کێم بوویە سەرتیپێ تیپا (99) یا بێتوێن. شەهید ئازاد ل ژیێ پێشمەرگایەتیێ دە کێم داستان و نەبەردی و چالاکی هەنە ل سنوری کۆیە و بیتوێن و خۆشناوەتی کوو ئەو تێدا پشکدار نەببیت و ڕۆلا کاراو پێشچاڤ تێدا نەگێرا بیت و بەشەکە هەرە زۆرا وانا وی بخوە سەرپەرشتیا وێ داستانێ یا کری. ب مخابنتیڤە دەمژمێر 6ێ سەرێ سوباهی یێ #09-10-1987# ل گوندێ قەرەنگوێ یێ سەر ب باژێڕوکێ #دۆکان# هاتە شەهید کرن. [1]

[1]

ژمارەی 1ی لە مانگی 4/1945 دەرچووە و تا ساڵی 1956 بەم ناوە بەردەوام بووە لە دەرچوون و هەر جارەی بە 2 تا 12 لاپەڕە و بە تیراژی 1200 دانە بە نهێنی چاپکراوە و ڕەوانەی ڕۆژهەڵات و ڕۆژئاوای کوردستانیش کراوە. ئەم ڕۆژنامەیە لە ساڵی 1956 ناوەکەی گۆڕاوە بۆ آزادی کوردستان و تا ساڵی 1958 بەم ناوەش ناوبەناو بەردەوام بووە لە دەرچوون. ساڵح حەیدەری و حەمید عوسمان بەشداریان لە دەرچوونیدا کردووە و بە نهێنی لە ماڵی سەعید ناکام ئامادەکراوە.
پاش کودەتای 14ی گەڵاوێژی 1958ی عێراق و ڕووخانی ڕێژیمی پاشەیەتی لە عێراق، ڕۆژنامەکە بەڕەسمی و جارێکیتر بە ناوی آزادی بەردەوام بووە لە تەمەنی دەرچوونی. لەژێر ناوی ئەم خولەی آزادیدا نووسراوە: "رۆژنامەیەکی سیاسیی ڕۆژانەیە"، بەڵام ڕۆژانە نەبووە، ئەم جارە وەک ئۆرگانی حیزبی شیوعی عێراق - لقی کوردستان، دەناسرا.
ژمارە 1تا13ی ئەم خولەی لە شاری کەرکووک و لە ژمارە 14وە لە بەغدا دەرچووە. هۆی گواستنەوەیشی ڕووداوەکانی مانگی تەمموزی 1959ی ناو شاری کەرکووک بووە. زمانی ئەم خولەش هەر کوردی (کورمانجی ناوین - ئەلفوبێی عەرەبی) بووە. خاوەن ئیمتیاز و لێپرسراوی، پارێزەر نافیع یونس، (هەولێر 1926-1963بەغدا) بووه. ئەم نووسەرانەش بە نووسین بەشداریان لە دەرچوونی ئەم خولەی ڕۆژنامەی آزادیدا کردووە: گۆران، ئەحمەد غەفور، محەمەد کەریم فەتحوڵڵا، محەمەد مەلا کەریم، عەزیز محەمەد، دڵزار، غەفووری میرزا کەریم، عەبدولڕەحمان قاسملو، جەلال دەباغ، مارف بەرزنجی، مومتاز حەیدەری، حوسێن عارف، عیزەدین مستەفا ڕەسوڵ و عەبدولڕەزاق بیمار و زۆریتر.
ژمارە 1ی ئەم خولە لە ڕۆژی هەینی 01-05-1959 بە 4 لاپەڕەی قەوارە گەورە دەرچووە و تا ناوەڕاستی ساڵی 1961 بەردەوام بووە لە دەرچوون و نزیکەی 200 ژمارەی لێ دەرچووە و لە ڕۆژی 06-08-1961 بەڕەسمی داخراوە.

جۆری وشە:ناوی واتایی دروستکراوە، لە هاوەڵناو+ی دروست بووە.
زاراوە: زاراوەی سیاسی
واتا: دۆخێکە، کە تێیدا هیچ شتێک پابەند و دەربەستی شتی تر نەبێت و بتوانێت لە گەردوندا جێ بەجێ بکرێت. سەبارەت بە مرۆڤ ئازادی دۆخێکە هیچ شتێک ڕێگر نەبێت لە بەدیهێنانی ئامانجەکانی بە شێوەی تایبەت و گشتی.
قانع دەڵێت: (گەر بە ئازادی نەژیم مردن خەڵاتە بۆ لەشم.)
سەرچاوە: پەرتووکی #فەرهەنگی زانستی سیاسی#
[1]

[1]

(ئازادی)

ئازادی تۆ گوڵاوی
گوڵی گەشی بەهەشتی

تۆ عەتری نێرگزجاڕ و
سومبولزارانی دەشتی

پڕشنگی ڕۆژ و ورشەی
ئەستێرانی درشتی

ئاوازی بولبولانی
گەش و گۆڵی گوڵانی

سەربەرزی و کامەرانی
ئاسایش و هەرزانی

پڕشنگی چاوی کاڵی
بریقەی کوڵمی ئاڵی

زەردەخەنەی منداڵی
شنه شنی شەماڵی

دەنگی کەمانی دووری
رەنگی شەفەقی سووری

به ڕاستی ئەی ئازادی
چرای شەقامی شادی

بێ تۆ، بێ سوودە جوانی
بێ نەشە یە گۆرانی !

تاریکی یە ڕووناکی
تەیری عەنقایە چاکی

ناخۆشە دەنگی بولبول
گرانه بۆنی سومبول

جوانی گەرمێن و کوێستان
بێ ئازاد بوونی ئینسان

وەک جوانی کۆشکی زۆردار
بێ بەهایە، بۆ هەژار !!

(دڵزار)ی نەمر
هەولێر 1953

ئازادی/1، گەڕەکی ژمارە(303)ی شارەوانی هەولێر، یەکێکە لە گەڕەکەکانی شاری هەولێری پایتەختی هەرێمی کوردستان.[1]