رۆژی 13-04-2016 لە نەخۆشخانەی هیوا کۆچی دوایی کرد.

ل ساڵا 1911ێ ل دەڤەرا ئاکرێ ژدایک بوویە و دوی دەمەی دە ولات لژێر داگیر کرنا ئوسمانیان دەبوو، ل ساڵا 1924ێ خوەندنا خوە دوماهیک هینایە ل ئاکرێ، ل ساڵا 1931 ێ بەردەوام بوویە ل خوەندنا خوە ل باژێری موسڵ. ل ساڵا 1934 باوەڕناما دبلومێ بدەست خوەڤە هینایە ل وی دەمی دگوتێ ‌(دار المعلمین). هاتە دامەزراندن وەکە مامۆستا بو قوتابیێن سەرەتایی ساڵەک تێپەر دبیت دەست ژکارێ خو ڤەدکێشیت، ل 15-09-1934 دێ دچیتە قوتابخانا عەسکەری ل بەغدایێ، ل16-10-1936ێ پلا ئەفسەرێ دوویێ وەرگرتیە ( توپخانە)وەکو ئەفسەرێکێ چالاک و ژێهاتی بویە باشترین ئەفسەرێ توپخانێ
ل ساڵا 1939ێ پلا ئەفسەرێ ئێکێ ب دەستڤە ئینایە، میرحاج گەنجەکێ خودان شیان و روشەنبیر بوو وهەستا نەتەوایەتیێ ژلایێ وی پەیدا دبیت وهزرا پاشەروژا گەلێ خو دکەت
لەوما ل05-05-1939ێ دگەهیتەڤ حزبا (هیوا) ب سەروکاتیا ماموستا رەفیق حلمی ودبیتە ئەندامەکێ چالاک و ژێهاتی و پەیوەندیێ ب هندەک خودانشیان دکەت دناڤ هێزێن چەکدار وهندەک کەسانێن چڤاکی وسیاسی یێن کورد پەروەر وماڤە وەکو فەرماندەیەک تا ساڵا 1934 ێ و دبیتە نەقیب.
میرحاج ژلایێ حزباهیوا ڤە تێتە تەکلیف کرن کو قەستا کوردستانا ڕوژهەلات بکەت داکو پەیوەندیێ ب کومەلا (ز.ک) بکەت ئەوا هاتیە دامەزراندن ل مهاباد ل 16-10-1942ێ داکو هەماهەنگییەکا ئێکگرتی دروست بکەت، دنیڤبەرا هەردو بزاڤێن ئازادیخواز کوردستانا عیراقێ و کوردستانا ئیرانێ وشیا دەرفەتەکێ وەربگریت ل سوپای وقەستا مهاباد بکەت و پەیوەندیێ ب سەرکردەیێن سیاسیێن کورد بکەت وپاشان ئەف چەندە دبیتە ناڤەروکا (پ.د.ک) ل ئیران ودەما زڤریتەڤ عیراقێ تویشی لێکولینەڤێ و هەولا دەستەسەریا وی تێتە کرن بەلام میرحاج هەرێ بەردەوام دبیت دخەباتاخودا، دەمێ شورشا دوویێ یا بارزان ل 1943ێ هەیا 1945ێ دەست پێکری ب سەروکایەتیا بارزانی ێی نەمر دەما کو چەند هێرشێن هێزێن عیراقێ تێکشکاندی دەسەلاتیا عیراقێ داخاز کر کو شەر راوەستیت و چارەسەری بو دوزا کوردی بێتە کرن ب ئاشتیانە ل وی دەمی بارزانی نەمر پێشنیارکر کو ئەفسەرێن کورد بێنە دامەزراندن ژبو چاڤدێریا (هدنة) یانکو (مراقبة الهدنه) هدنە: ئەو پێکهاتنەیە کو راگرتنا کارو کریارێن دوژمنکاری دنیڤ بەرا هەردوو هێزێن چەکدارڤە (هدنە) ئەو چەند نیە کو کوتایی بشەری تێت بەلکو پاشئێخستن بو دەمەکێ دیارکری .
حکومەتا عیراقێ لسەر ڤێ چەندێ رازیدبیت و میرحاج ئاکرەیی تێتە دەستنیشانکرن وەکو ئەفسەرەک ل دەڤەرا ئاکرێ و نەقیب مستەفا خوشناو ل دەڤەرا بارزان و ورائد عزت عبدالعزیز ل دەڤەرا بلێ یا بارزان، ل ساڵا 1944 ێ ب فەرمانا بارزانی نەمر میرحاج تێتە دەستنیشانکرن داکو قەستا مهاباد بکەت بو جارا دوویێ دگەل نەقیب مستەفا خوشناو ژبو پەیوەندیێ ب پێشەوا قازی محمد ی بکەن ژبو مکومکرنا پەیوەندیان دنیڤ بەرا شورشا بارزان و بزاڤا رزگاریخوازا کورد ل کوردستانا ئیرانێ ودەما زڤریتەڤە ژ کوردستانا ئیرانێ دگەهنەڤ شورشێ وبارزانی هزر کر کو دەستەیەکێ دروست بکەن بناڤێ (دەستەیا ئازادی - هیئە ازادی) ژبو ئازادکرنا هەمی پارچێن کوردستانا عیراقێ وهاتە دارێشتن ل جڤینەکا بەرفرە و حازربوونا زورینا ئەفسەرێن عەسکەری ئەڤێن گەهشتینەف شوړشێ ل 15-01-1945ێ ئەو بو کو بارزانی هاتە دەستنیشانکرن وەکو سەروک بو ڤێ دەستەیێ و میرحاج و وعزت عبدالعزیز و مستەفا خوشناو و خیراللە عبدالکریم و محمد قودسی و امین رەواندوزی وبەرێز عزیز شەمزینی وهندەکێن دی بونە ئەندام دڤێ دەستەێدا و ڤێ رێخستنا سیاسی رولەکێ کاریکەر هەبویە ژبو کویرکرنا رەهێن شورشێ و دوزا کوردی دنیڤا مللەتێ کورد ودەما سەرکردایەتیا سوپایێ عیراقێ ب چالاکیێت نەقیب میرحاج ی یێن سیاسی زانی و ئاگەهداربوین میرحاج تێتە دەرێخستن ژ سوپای وبریار تێتە دان کو بێتە سێدارەدان
ول پشتی (هدنە) دنیڤ بەرا شورشا بارزان و حکومەتا عیراقێ شەر دەستپێتکەتەڤە نیڤبەرا هێزێن حکومەتێ ب چەکێن خویێن قورس وتوپ تەیارێن خوڤە و هێزێن شورشا بارزان کو بچەکێ خوڤە یێ سادە و کێم، بزاڤ و هاتن و چوون هاتە راگرتن دنیڤ بەرا کوردستانا عیراقێ و کوردستانا ئیرانێ ل 11 مەها 10 ساڵا 1945 ێ داکو هێزێن شورشێ چ پەیوەندی دنیڤبەرا شورشگێرێن ئیرانێ نەمینیت. و پشتی کومارا کوردستانێ هاتیە دامەزراندن ل 22-01-1946ێ ب سەروکاتیا پێشەوا قازی محمد میرحاج ی بەرگری ژ کیانێ کومارێ کر ل ژێر سەروکاتیا بارزانی نەمر .
ودەما بارزانی نەمر بریارا دامەزراندنا پارتی دیموکراتی کوردستان دای ل عیراقێ میرجاج احمد و مستەفا خوشناو و عزت عبدالعزیز و خیراللە وعبدالکریم م محمد قودسی و پارێزەر حمزە عبداللە کومڤەبوون بو مەرەما دانانا پەیرە و پروگرامێ حزبێ، بارزانی نەمر حمزە عبداللە دهنێرتەکوردستانا عیراقێ وەکو وەفد بورازیکرنا هەردوو حزبێن کوردی (شورش) و (رزگاری) بو چارەسەریا رێکخستنێن وێ دروستکرنا پارتیەکا دیموکراتی جەماوەری ل جهێن شورش و رزگاری پارتی کونگرێ خویێ دامەزراندنا پارتی گرێدا 16-08-1942ێ ب نهێنی بارزانیێ سەرکێش هاتە هەلبژارتن وەکو سەروک حزب و میرحاج احمد ئاکرەیی ئەندامێ ئێکێ لیژنا مەرکەزی یا پارتی دیموکراتی کورد و ل کونگرێ سێیێ ناڤێ وێ تێتە گوهرین بو پارتی دیموکراتی کوردستان ل ساڵا 1953ێ و پشتی کومارا کوردستان یا دیموکراتی هەلوەشیایی بارزانی نەمر و پێشمەرگەهێن دگەل دا و میرحاج ئاکرەیی ل 18-06-1947ێ بەرڤ ئێکەتیا سوڤیێتێ چوو .
ل06-10-1958 ێ بارزانی و میرحاج و ئەسعد خوشەڤی و هەڤالێن دگەل دا و پێشوازیەکا جوان و رێکوپێک بوتێتە کرن ل کوردستانێ ب کورد عەربڤە، ل 24-03-1959 میرحاج زڤریتەڤ خزمەتا عەسکەری ب پلا مقدم بەلێ پشتی کودەتایا08-08-1963 میرحاج تێتە دەست بسەرکرن و خانەنشین دبیت ل 10-06-1963ێ و پشکداری ب شورشا ئەیلولێ نەکر ژبەر بارودۆخێ وی بەلام هەرباوەری ب رێبازا بارزانی و دوزا گەلێ خوهەبو
و ل 08-11-1988 دچیتە بەر دلوڤانیا خودێ وهزاران درود لسەر روحا وییا پاکژ بن.[1]

لە ساڵی 1911دا لە شاری #ئاکرێ# لە دایکبووه، خوێندنی سەرەتایی لە ئاکرێ و ناوەندیی لە مووسڵ و بەغدا تەواوکردووە و لە ساڵی 1931دا لە خانەی مامۆستایانی سەرەتایی لە بەغدا وەرگیراوە و لە ساڵی 1934دا خوێندنی تەواوکردووە و لە #01-10-1934# ەوە تاکو 15-09-1935 دا لە کۆلیژی سەربازی لە بەغدا وەرگیراوە و دوای ساڵێک و مانگێک دەرچووە و پلەی مولازمی دووەمی پێدراوە وبۆ ساڵی 1939 کراوە بە مولازمی یەکەم کاتێک کە #پارتی هیوا# لەسەرهەیکەلی کۆمەڵەی دارکەر لە #27-05-1939# دا بە سەرۆکایەتی مامۆستا ڕەفیق دامەزرا، #میرحاج# بووە ئەندامێکی چالاکی ئەو پارتە نەتەوەییەی کورد و پەیوەندیی بە گەلێک کەسایەتی ڕۆشنبیر و ئەفسەری کوردەوە کردووە هێناوینی بۆ ناوڕیزەکانی پارتی هیواوه.
لە ساڵی 1942دا مۆڵەتی فەڕمی وەرگرتووە تاکو بەنهێنی بچێ بۆ کوردستانی ڕۆژهەڵات و تاکو لەسەر ڕاسپاردەی پارتی هیوا پەیوەندی بە دامەزرێنەرانی کۆمەڵەی ژ.ک واتا ژیانەوەی کورد بکات و وابوو پێش 16-09-1942 گەیشتە #مەهاباد# لەگەڵ دەستەیەک لە تێکۆشەرانی ڕۆژهەڵاتی کوردستان لەو ڕۆژەدا کۆمەڵە ڕامیارییەنەتەوەییەکەی ژ.کیان دامەزراند.
کاتێک کە شۆڕشی (1943-1945)ی #بارزانی#ی بەسەرکردایەتی بارزانی هەڵیگرسا و میری ئێراق کە زانی شەڕ ئەو شۆڕشەی پێ ناکوژێتەوە لەمانگی کانوونی دووەمی 1944دا ئاگربەستی ڕاگەیاند و لەگەڵ بارزانی کەوتە گفتوگۆ و سەرکردەی شۆڕش پێشنیازی کردە دەستەیەک لە ئەفسەرە کوردە دڵسۆزەکان ببنە ئەفسەری پەیوەندیی لەنێوانی سوپای ئێراق و سەرکردایەتی شۆڕشی کورد و نەقیب مرحاج کرابە ئەفسەری پەیوەندیی لە ئاکرێ و نەقیب #مستەفا خۆشناو# لە بارزان و #عیزەت عەبدولعەزیز# لە (بلێ) تاکو لە نزیکەوە چاودێری ئاگربەستەکە بکەن.
کە شەڕ لە نێوان بەغدا و شۆڕشگێرانی دەستی پێکردەوە لە کۆتایی ساڵی 1944دا میرحاج چووە پاڵ شۆڕشگێڕان.
کاتێکیش کە بارزانی نەمر لە 15-01-1945 دا بۆ ڕزگارکردنی بارزانی مستەفا بەسەرۆک و میرحاج ئەحمەد و #عیزەت عەبدولعەزیز# و #مستەفا خۆشناو# و #خەیروڵڵا عەبدولکەریم# و #محەمەد قودسی# و ئەمین ڕەواندزی و سەید عەزیز شەمزینی و هی دیکە بە ئەندام هەڵبژێردران.
ئەو ڕێکخراوە ڕامیارە ڕۆڵێکی باشی بینی لە ناساندنی شۆڕشی کورد بە هەموو لایەکی ئێراق و دەرەوەیدا و هەر لەو ساڵەدا میری ئێراق لەسەرچوونە پاڵ شۆڕشی بارزان فەرمانی لەسێدارەدانی پاشملەی میرحاج و ئەفسەرە هاوڕێکانی دا.
کاتێک کە میری بەغدا بەهێزێکی زۆری سیستەمی و ناسیستەمی هێرشی بردە سەر شۆڕشی کورد، بارزانی سەرکرده، کە بینی ناهاوکوفیەکی زۆر لە هێزی شەڕکەر و چەک لەنێوان شۆڕشگێڕانی کورد و میری بەغدا هەیه، بڕیاریدا لە ڕۆژی 11-10-1945 دا خۆی و چەکدارە پێشمەرگەکان و ئەفسەرە شۆڕشگێڕەکان بەخاووخێزانەوە ئاودیوی ڕۆژهەڵاتی کوردستان ببن و بچنە پاڵ بزووتنەوەی ڕزگاریخوازیی کوردستانی ڕۆژهەڵات و میرحاج یەکێک بوو لەو ئەفسەرە شۆڕشگێڕانەی گەیشتنە مەهاباد و بەشدارییان لەدامەزراندنی کۆماری دیموکراتی کوردستان کرد، کە پێشەوا قازیی محەمەد لە ڕۆژی 22-01-1946 دا لە گۆڕپانی چوارچرا لە ئاهەنگێکی گەورەدا ڕایگەیاند.
کاتێکیش کە بارزانی نەمر ویستی پارتێکی نەتەوەیی لە کوردستانی ئێراق لەسەرشێوەی پارتی دیموکرایەتی کوردستانی ڕۆژهەڵات دابمەزرێنی، لەگەڵ ئەفسەرەکان: میرحاج ئەحمەد و مستەفا خۆشناو و عیزەت عەبدولعەزیز و خەیروڵڵا عەبدولکەریم و محەمەد قودسی بە ئامادەبوونی پارێزەر هەمزە عەبدوڵڵا کۆبووەوە بڕیاریان دا ئەو پارتە دابمەزرێنن و هەمزە عەبدوڵڵا یان ناردەوە کوردستانی ئێراق بۆ پەیوەندیکردن بە ڕێکخراوە ڕامیارییەکانی شۆڕش و ڕزگاری تاکو خۆیان هەڵبوەشێننەوە و لەجێی ئەوان پارتی دیموکراتی کوردستان دابمەزرێ و وابوو لە 16-08-1946 دا ئەم پارتە نەتەوەییە دیموکراتیە دامەزراو بارزانی بەسەرۆک و میرحاج بە ئەندامی کۆمیتەی ناوەندی هەڵبژدران.
کاتێک کە کۆماری دیموکراتی کوردستان لە 17-12-1946 ڕووخێنرا میرحاج چارەنووسی خۆی بە بارزانیی نەمرەوە بەستەوە و لەگەڵیدا چوو بۆ یەکێتی سۆڤیەتی جاران لە 18-07-1947 ەوە تاکو 16-10-1958 لەو وڵاتەدا مانەوە و لە ڕۆژی 19-01-1948دا کوردەکانی ڕۆژهەڵاتی کوردستان بەسەرۆکایەتی بارزانی لە شاری باکۆی پایتەختی ئازەربایجان کۆنگرەیەکیان بەست تاکو تەکانێک بە بزووتنەوەی ڕزگاریخوازی کورد بدەن و لەو کۆبوونەوەیەدا بارزانی مستەفا بەسەرۆکی سەرکردایەتی ڕامیاری بزووتنەوەی کورد و میرحاج ئەحمەدیش بە ئەندام ئەو سەرکردایەتیە هەڵبژێردران.
لەدوای شۆڕشی 14ی تەمموزی 1958ی ئێراق. لە ڕۆژی 21-08-1958 دا بارزانی بەیاوەریی میرحاج و ئەسعەد خۆشەوی چوونە ڕۆمانیا لەو وڵاتەوە برووسکەی پیرۆزباییان بۆ سەرکردایەتی شۆڕشی 14ی تەممووز لێداو ڕێگەدران بێنەوە ئێراق و لە هاتنەوەی بارزانی بۆ کۆماری ئێراق دیسان میرحاج و ئەسعەد خۆشەوی یاوەری بوون لە ڕێگەی گەڕانەوەیان لایاندا لای جەمال عەبدولناسری سەرۆکی میسر و ڕێزێکی زۆریان لێنراو بۆ ڕۆژی 06-10-1958 یاسای لێبوردن میرحاجی گرتەوە و سزای لەسێدارەدانی لەسەر لاچوو و لە ڕۆژی 24-03-1959 دا بە پلەی موقەدەم گەڕێنرایەوە سوپا بەڵام لەپاش کوودەتا شوومەکەی 8ی شوباتی 1963 گیراو خانەنشین کراو لەبەر باری تەندروستی ناهەمواری پێی نەکرا بچێتە پاڵ شۆڕشی ئەیلوول بەڵام تا دوا هەناسەی ژیانی هەر دڵسۆزی ڕێبازی پارتی و بارزانی بوو تاکو لە ڕۆژی 09-11-1988 دا لە بەغدا کۆچی دواییکرد و بۆ ڕۆژی 13-11-1988 دا تەرمەکەی هێنرایەوە بۆ شاری ئاکرێ و لەوێش بەخاک سپێرا.[1]

جهێ گرتنا وێنەی: #سلێمانی#
ساڵا گرتنا وێنەی: 1978
کەسایەتی یێن دناڤا وێنەی: ل ڕاستڤە: #میرحاج ئەحمەد#، #عومەر کەریم ئاغا# و نەناس.[1]
وێنەگر: نەناس

شوێن: #سلێمانی#
ساڵی گیرانی وێنەکە: 1978
کەسایەتییەکانی ناو وێنەکە: لەڕاستەوە: #میرحاج ئەحمەد#، #عومەر کەریم ئاغا# و نەناسراوە.[1]

[1]