Pirtûkxane Pirtûkxane
Lêgerîn

Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!


Vebijêrkên Lêgerînê





Lêgerîna pêşketî      Kilaviya


Lêgerîn
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina babetê
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Alav
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
Ziman
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Hesabê min
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
Lêgerîn Tomarkirina babetê Alav Ziman Hesabê min
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 Em kî ne
 Babeta têkilhev!
 Mercên Bikaranînê
 Arşîvnasên Kurdipedia
 Nêrîna we
 Berhevokên bikarhêner
 Kronolojiya bûyeran
 Çalakî - Kurdipedia
 Alîkarî
Babetên nû
Pirtûkxane
Di ziman de xêva fonolojik Abdusamet Yîgît
24-03-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
Ziman û Xêv
22-03-2024
Sara Kamela
Jiyaname
Necat Baysal
20-03-2024
Sara Kamela
Jiyaname
Bedri Adanır
19-03-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 38
16-03-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
Vejîna Kurdistana Xeyalî
15-03-2024
Aras Hiso
Pirtûkxane
Xutbeya Şamê
15-03-2024
Aras Hiso
Pirtûkxane
Sî û Sê Pencere
15-03-2024
Aras Hiso
Cih
Mêrdîn
12-03-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
XÊV Çî ya?
10-03-2024
Sara Kamela
Jimare
Babet 514,830
Wêne 104,281
Pirtûk PDF 18,891
Faylên peywendîdar 94,732
Video 1,232
Kurtelêkolîn
Çanda Newrozê li Rojhilat û...
Jiyaname
ŞEREFÊ EŞIR
Jiyaname
Bedri Adanır
Jiyaname
Necat Baysal
Kurtelêkolîn
NIMÊJA VÊ DESTMÊJÊ BIVÊNEVÊ YE
Jina Kurd û Edebîyat
Kurdîpêdiya û hevkarên wê çavkanî û referansên pêwîst pêşkêşî xwendekarên zanîngehan û xwendina bilind dikin!
Pol, Kom: Kurtelêkolîn | Zimanê babetî: Kurmancî - Kurdîy Serû
Par-kirin
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
Nirxandina Gotarê
Bêkêmasî
Gelek başe
Navîn
Xirap nîne
Xirap
Li Koleksîyana min zêde bike
Raya xwe li ser vî babetî binivîsin!
Dîroka babetê
Metadata
RSS
Li googlê li wêneyan girêdayî bigere!
Li ser babeta hilbijartî li Google bigerin!
کوردیی ناوەڕاست0
English0
عربي0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Fins0
Norsk0
Pусский0
Հայերեն0
中国的0
日本人0

Jina Kurd û Edebîyat - Rojbîn Ozkan

Jina Kurd û Edebîyat - Rojbîn Ozkan
Edebîyata Îslamî û Jina Kurd
Dîroka #jina kurd# wek gencînîyek weşartî maye. Taybet di warê edebîyatê de gelek kes wîsa dihesibîne, wekî ku qet muhedis, helbestvan romanûs û zimanzanên jin tune ye. Di vê nivîsê de min xwest ez li gor zanebûna xwe bersiva pirsa gelo jina kurd ji dîrokê heta niha di warê edebiyatê çi xebat kiriye” bidim.
Jinên malbata Eyûbîyan. Malbata Eyûbiyan, ne tenê bi kesayatîyên xwe ên sîyasî ve tên naskirin.ew malbata pîroz di heman demê de, di warê îlmê taybet îlmê îslamî de jî gelek pêşketîne. Helbet jinên wan jî ji van îlman bêpar nemane.
Fatime, nevîyê Sultan Selahaddîn Eyubî ye. keça Melîk Muhsîn Ehmed e. di sala 1201an de hatîye dinyayê. Fatime Xanim ji gelek aliman Hedis rivayet kirîye. Muhadîs e.
Xanima Kutlumek, ew jî ji malbata Eyubîyan e. Di sala 1344an de hatiye dinyayê.
Zumrut Xatun, keça Necmeddin Eyubî û Xwîşka Seleddîn Eyubî ye.
Sittî-ul Irak, kijan sal hatiye dinyayê ne dîyar e. Melîke xatun, navek wê jî ummul Muzaffer e. 1219 de vefat kirîye. Niseyb Xatun, di sala 1269an de vefat kirîye. Muhediseke di heyema xwe de gelek bin av û deng bûye. Gaziye Xatun… Disa çend xanimên ji heyema Eyibîyan lê ne ji malbata wan. Evna du xwîşk ji herema Culemêrgê ne. Xwîşka mezin Cewrîye, di sala 1305 de ji dayik bûye. Xanima Cewrîye, ders daye gelek alîman. Îbnî Hacer askalanî ji boy wê dibêje: “Gelek seydayên me ji Cewrîyê hedîs bihîstne. Xwîşka Cewrîyê Esma xanim ew jî di sala 1316an de hatiye dinyayê. Wê him ji xwîşka xwe Cewrîye him jî ji mezîz el Hamavî ders girt. Ders daye gelek aliman.
Fahrunnîsa Şuhde Dinorî, ev xanima hêja jî pîştî sala 1018 tê mîladî li Bexdayê hatiye dinyayê. Keça Ebu Nasir Ahmed El Baxdadî ElÎberî ye. ji bavê xwe îlmê hedîsan fêr bûye.
Zeyneb, xwîşka Şuhde ye. Ev xanima hêja jî, di sala 1389 de hatiye dinyayê. Kurê wê Muhammed yek ji alîmên wê demê ê herî navdar bûye. Zeyneb Xanim di îlmê hadîsê de gelek serkeftî bûye û ji gelek aliman îcazet girtîye.
Ummul Kiram, ev xanima jî di rêça Xanima Şuhde de çûye û mûhedîse.
Zeyneb Xanim, Bavê wê ji bajarê Sêrtê ye. Xanima Zeyneb, ji gelek aliman ders girtîye û bi xwe jî ders daye kurê xwe.
Ummî Muhhamed (dayika Muhammed) Ev xanima hêja jî di sala 1315 de ji alime mezin Abdullah Muhammed û Necib Abdullah ders girtîye.
Emmetullah Xanim, di sala sedsala 9 min ya hicrî de jiyaye. Emmetullah xanim, îcazet daye çend aliman.
Li vir xala herî giring ew e ku, jinek alim xwedî îlm îcazet dide zilaman.
Xanima Alime ( Xwîşka ustad Beddîûzeman Saîdê Kurdî ye) Zilamê wê ji alimek bi navê Mele Seîd e. Ev Xanima hêja, tevê zilamê xwe demek li şamê jîyaye. Tê gotin ku dema ji Mele Seîdê zilamê wê tiştek îlmî bihata pirsin û wî nizanibûya ji feqîyên xwe re digot; “Ez ji Alime Xanimê bipirsim paşê bersiva we bidim.
Edebîyata Klasîk û Jina Kurd
Mahşeref Xanim
Mahşeref xanim, Pirtuka fikih, helbest û pirtûkek li ser diroka Mîrektîya Erdalan nivîsîye.
Di sala 1804an de li bajarê Sineyê hatiye dinyayê. Mesture xanim di helbestên xwe de xwe weha dide naskirin
Ey Mesture helbestên te di herdem de
Xemla cenga qobat û Perhîz e ( şahê sasanî ; Qobat kûrê Perhîz e.)
Her weha di helbestek di de weha dibêje
Mestûre wek genca Qarûn
Li cihanê meşhur e tu car xerab nabe
Him bavê wê him kalikê ehle terîqetek mezin bûne. Malabata Mesturê xwedî pirtukaxaneyek gelek dewlemend bûye. Mesture jinek dindar xwedî tekwa û neteweperwer bûye. Wê baş zanibûye ku dindarîya wê li hember neteweperwerîya wê nabe asteng. Her weha neteweperwerîya wê jî li hember dindarîya wê nabe asteng. Hêjayê gotinê ku helbestên Mestur herî zêde li ser evîndaryê ye.
Û di wî warî de jî gelek wêrek bûye. Helbestên ku li ser mêrê xwe Xusrev xan anîye ziman giştî bi vî rengine:
Eger bayê peyamek ji Xusrev xan bianîya
Minê canê xwe yê şêrin diyarîya wî bikira.
Diwana Mesture
Xwedê re şikir ku inyata dijminan re
Ji ber be min nameya Xusrevê Cemşît xwend.
Ew zilamê xwe di ciwanîya xwe de bûne evîndar, lê ji ber ku bavê Xusrev xan dixwest deshilatdarîya xwe xurt bike kurê xwe bi keça şah re zewicanndîye.
Li piştî zewaca Xusrev xan ew dîsa jî dizewicin. ( lêkolîner Cemal Ehmedê Ayin ku nêzî deh salan li ser jîyana Mesture xebat dike. ) disa helbestek xwe de weha dibêje:
Ax ji ber cewra yarê û cefaya felekê
Pûç bû wek bayê çû cîwanîya min
Mestûre, wek şevê hicran jî çû
Hat roja wusletê û Xusrev Malik li kêleka min
Rihan Xanima Loristanî
Rihan Xanim, di sedsala XIan de li loristanê li herema Yaftê jiyana xwe bûrandîye. Peyrewa şa Xweşînê Loristanê ye.
Liza Xanima Caf
Liza xanim, di sedsala XIan de jiyaye ji malbata Caf e. Li Şrezorî hatîye dinyayê. Lê paşê çûye Lorîstanê li wir jîyana xwe borandîye. Peyrewê şa Xweşînê Lorîstanê ye.
Hatu Mey Zerd
Hatu Mey Zerd, di sedsala XIan de li Loristanê jîyaye û hê 12 salîy xwe de bûye Şa Xweşîna Loristanê. Li ser şa helbest nivîsandîye. Hatu Mey Zer li çîyayê yaftê vefat kirîye.
Dayê Xêzana Serkeftî
Daye xêzana serkeftî di sedsala XIan de jîyaye. Li Hewremanê li gundê Serkeftî hatîye dinyayê û li wîr vefat kirîye.
Hatun Dayrakî Remzbarî
Hatun Dayrakî Remzbarî şex Îsayê Berzencîye û diya sultan Sahak e. Li Helwanê hatiye dinyayê û di sala 1345an de li Şexanê vefat kirîye.
Yay Hebîbeya Şarezorî
Navê wê şex Hebîbeya Şex Hebîbşah e. Keça Şex Sedreddînê Şarezorîye. Di sala 1282 de li şarezorê li gundê yawa yê hatiye dinyayê. Piştî li bal bavê xwe perwerdeya seretayî xilas kirîye, li gel birayê xwe re çûye helwanê û li wir jî du salan xwendîye. Piştî vefata bavê xwe çûye Hewremanê li wir bi cih bûye. Hebîba Xanim qet nezewicîye di sala 1334an de li şexanê koçî dawî kirîye. Ango 42 salîya xwe de.
Semen Xanima Devdanî
Semen Xanim, di sedsala XVIan de jiyaye. Di sala 1530’i de li dewdanê intisaba baba celîl kiriye.
Di sovyeta berê de jinên kurd ên nivîskar, kurdolog û lêkolîner
Hêjayê gotinê ye ku mirov bêje di sovyeta berê de gelek jinên kurdan di warê edebiyat û hûnerê de xwe pênûsek gelek xurt bûne.
Cemîla Celîl
Keça niviskar, lêkolîner kurdolog Cesimê Celîl e. Di sala 1940an de li Yêrivanê paytexta Ermenistanê de hatiye dinyayê. Ew ji wekî hemû endamên malbatê li ser kurdî xebitîye. Lê wê herî zêde li ser muzika kurdî lekolîn kiriye. 30 sal bê navber radyoya Erîvanê de stranên gelerî tomar kiriye. Wan xebatên xwe di 14 pirtukan de berhev kirîye. Her veha pirtukek bi navê “ kudolojî û malbata Celîl “ nivîsandîye.
Firîda Hecî Cewarî
Firida Xanim, di sala 1934 de li Yêrîvanê pextexta Emenistanê tê dinyayê. Keça Hecîyê Cindîye. Metametikzan, fîzîkzan, Pedegog, rewşenbîr û nivîskar e.
Firda Xanim 50 salan mamostetî kirîye. 30 salan serokatîya beşa fizikê û metamatîkê kirîye. Firida xanim, hê 22 salî bûye, tevê bavê xweyê rehmetî tevlî xebata elifba û zimanê kurdî dibe.
Ku wekî kitêbên hazirkirina dersên kurdî tên naskirin.
Siya Semend. Çîrokbêj pirtuka wê bi navê xezal di 1961 de kurdî lê bi alfebeya krîlî hatiye nivisandin.
Çend Nav Jî Ji Başûr
Şukrîye Resul akademîsyen, nivîskar û sîyasedmedar e.
Mahabat Qeredaxî, lêkolîner çalakvanê mafê jinan bi giştî 34 berhemên wê hene pirtûkek bi navê “afretîzîm” li ser têkoşîna jinên pêşmerge hvd nivisandîye. Mixabin qerejdaxî sala çûyî ji ber nexweşîya covit koçî davî kîr.
Dr Kurdistan Mukrîyanî. Kurdistan Mukrîyanî keça Giv Mukrîyanîye. Lêkolîner akademisyen e. Perwerda xwe li ser filîlojîyê kiriye. Di sala 1977 de li zankoya Silemanîyê dest bi xebatên akademîsyenîyê kiriye. Li ser rêzimanîya kurdî pirtûkên wê hene. Malbata Mukrîyanî li ser çapemenîya kurdî xebatên gelek hêja kirine.
Mizgîn Hesko, selwa Gulî. Kejal Ahmed, Gulnar Elî, Şîlan Doskî…
Çend Nav Rojava /Kurdên Surîyê
Diya cîwan, Evîn Şîkakî (pirtukek bi navê fixana pênûsên nazik, antolojîya helbestvanên jin nivisiye) Jana Seyda, Bêrî Bihar, Axin Welat, Çîmen Murad û gelek navên dî…
Li nav kurdên Turkîye jinên niviskar ên nûjen
Suzan Samanci berî tîrkî, paşê kurdî nivîsandîye. Yildiz Çakar, Çîgdem Baran, Gulgeş Deryaspî. Gulistan Çoban ew jî berê tirkî paşê kurdî nivîsîye romanên wê herî zêde li ser şexsîyetên dîrokîne. Yekemîn romana Gulistan Çoban ya Kurdî bi navê “Sînem” li ser evîna Feqîyê Teyran û Sînemê hatiye hatîye nivîsandin. Eyşana Beravî, Ruken Çaliştiran. Kirîstîn Ozbey Roza Metîna, Sultan Yaray. Gulîzer, Lorîn Doxan, Kiristîn Ozbey, Fatma Savci. Rojbîn Ozkan. Faxrîye Adsay. Reyhan Sarhan. Nivîskarên Bakûrê Kurdistanê ( Turkiye) herî zêde helbest, çîrok û roman nivîsîne. Hîn kes jî wekî Faxrîye Adsay karê wergerê dikin. Fexrîye Adsay heta niha bi dehan pirtûkên hêja ên zimanê bîyanî wergerandîye Kurdî.
Çavkanî:
-Ji pîrtûka Abdurrahman Atak: Destpêka edebîyata Kurdî ya klasîk.
-Pirtûka Evîn Şîkakî Antolojîya helbestvanên jin. (Pîxana pênûsa nazik)
-Ji nivîsek Xalîd Sadinî û çend nivîsên ji malperên cûda.
Nîşe: Min ev agahî di bernemeya TRT Kurdî ya bi navê Zumruda Enqa bi pêşkeşvanîya Prof. Nesim Doru de ku bibûm mêvan pêşkeşkir.[1]
Ev babet 754 car hatiye dîtin
Haştag
Çavkanî - Jêder
[1] Mallper | کوردیی ناوەڕاست | موقع https://candname.com/- 13-11-2022
Gotarên Girêdayî: 5
Pol, Kom: Kurtelêkolîn
Zimanê babetî: Kurmancî - Kurdîy Serû
Dîroka weşanê: 03-08-2022 (2 Sal)
Cureya belgeyê: Zimanî yekem
Cureya Weşanê: Born-digital
Kategorîya Naverokê: Edebî
Kategorîya Naverokê: Jinan
Welat- Herêm: Kurdistan
Meta daneya teknîkî
Kalîteya babetê: 99%
99%
Ev babet ji aliyê: ( Aras Hiso ) li: 13-11-2022 hatiye tomarkirin
Ev gotar ji hêla ( Sara Kamela ) ve li ser 14-11-2022 hate nirxandin û weşandin
Ev gotar vê dawiyê ji hêla ( Sara Kamela ) ve li ser 13-11-2022 hate nûve kirin
Navnîşana babetê
Ev babet li gorî Standardya Kurdîpêdiya bi dawî nebûye, pêwîstiya babetê bi lêvegereke dariştinî û rêzimanî heye!
Ev babet 754 car hatiye dîtin
Pelên pêvekirî - Versiyon
Cûre Versiyon Navê afirîner
Dosya wêneyê 1.0.110 KB 13-11-2022 Aras HisoA.H.
Jiyaname
Xecê Şen
Jiyaname
Mîran Janbar
Jiyaname
Viyan hesen
Jiyaname
AYNUR ARAS
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 38
Pirtûkxane
XÊV Çî ya?
Jiyaname
Zîlan Tîgrîs
Jiyaname
Müslüm Aslan
Jiyaname
Necat Baysal
Pirtûkxane
Di ziman de xêva fonolojik ...
Jiyaname
Bedri Adanır
Pirtûkxane
Ziman û Xêv
Jiyaname
ŞEREFÊ EŞIR
Pirtûkxane
Ji şerê malazgirê û heta şe...
Jiyaname
Dîlan Yeşilgöz-Zegerius

Rast
Kurtelêkolîn
Çanda Newrozê li Rojhilat û Îranê
29-06-2023
Evîn Teyfûr
Çanda Newrozê li Rojhilat û Îranê
Jiyaname
ŞEREFÊ EŞIR
26-02-2024
Burhan Sönmez
ŞEREFÊ EŞIR
Jiyaname
Bedri Adanır
19-03-2024
Sara Kamela
Bedri Adanır
Jiyaname
Necat Baysal
20-03-2024
Sara Kamela
Necat Baysal
Kurtelêkolîn
NIMÊJA VÊ DESTMÊJÊ BIVÊNEVÊ YE
26-03-2024
Aras Hiso
NIMÊJA VÊ DESTMÊJÊ BIVÊNEVÊ YE
Babetên nû
Pirtûkxane
Di ziman de xêva fonolojik Abdusamet Yîgît
24-03-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
Ziman û Xêv
22-03-2024
Sara Kamela
Jiyaname
Necat Baysal
20-03-2024
Sara Kamela
Jiyaname
Bedri Adanır
19-03-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 38
16-03-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
Vejîna Kurdistana Xeyalî
15-03-2024
Aras Hiso
Pirtûkxane
Xutbeya Şamê
15-03-2024
Aras Hiso
Pirtûkxane
Sî û Sê Pencere
15-03-2024
Aras Hiso
Cih
Mêrdîn
12-03-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
XÊV Çî ya?
10-03-2024
Sara Kamela
Jimare
Babet 514,830
Wêne 104,281
Pirtûk PDF 18,891
Faylên peywendîdar 94,732
Video 1,232

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.33
| Peywendî | CSS3 | HTML5

| Dema çêkirina rûpelê: 0.25 çirke!