Beşa Yekem: #Kobanî# Berî Bahozê - Reh û Pêkhateya Civakî

Berî ku Kobanî bibe sembola gerdûnî ya berxwedan û berxwedanê, ew bajarokekî piçûk li ser sînorê Sûriye-Tirkiyê bû, jiyaneke bêdeng dijî û xwe dispêre nasnameya xwe ya çandî ya Kurdî. Kobanî (bi fermî Ayn al-Ereb) wekî bajarokekî gundewarî yê hevgirtî tê zanîn ku di bin dehsalan dûrketina siyasî û marjînalîzekirina aborî ji aliyê rejîma Sûriyeyê ve, mîna piraniya bajarên Kurdî li Sûriyeyê, hêdî hêdî pêş ket. Digel vê yekê, ew karî jiyaneke civakî ya bihêz ava bike ku li dora nirxên hevkariyê, hevgirtina malbatî û hesteke kûr a aîdiyeta bi ax û nasnameyê re ye.
Nifûsa Kobanî bi piranî Kurd e, di nav toreke têkiliyên civakî yên kûr de dijî, di navbera çend eşîr û malbatên navdar de belav bûye, lê dîsa jî hesteke xurt a nasnameya kolektîf parve dike. Perwerde li Kobanî li gorî pîvanên hikûmetê pêş neketibû, lê hişmendiya çandî ya Kurdî zêde dibû, nemaze piştî destpêkirina tevgera gelêrî ya Sûriyeyê di sala 2011an de. Nîşanên rêxistina civakê dest pê kirin, nemaze di nav ciwan û jinan de. Ev hişmendî bi vebûneke siyasî û îdeolojîk re hat ku rê da derketina holê ya saziyên sivîl ên herêmî, wekî encumen û komîteyan, ku paşê roleke girîng di organîzekirina parastina xwe de lîstin.
Ji hêla aborî ve, bajar bi giranî xwe dispêre çandiniyê, digel hin hunerên sade û bazirganiya sînor a bi Tirkiyeyê re, ku xwîna jiyana piraniya niştecihan pêk dianî. Nebûna kargeh û binesaziya nûjen bajar bi xwe têrker hişt, lê ev girêdayîbûna nerm a bi çavkaniyên herêmî giyanek têrkerî û xwebaweriyê pêş xist.
Tevî şert û mercên dijwar, Kobanî ji bajarekî xewle dûr bû; berevajî vê, ew bi jiyaneke sade lê zindî zindî bû. Kolanên tijî zarok, bazarên populer, û kevneşopiyên betlaneyan û bûyerên civakî dîmenek rojane pêk dianîn ku hevgirtina tevna wê ya civakî nîşan dida. Her çend dewlet di peydakirina xizmetan de carinan amade bû jî, ew di hêzkirina nifûsê an pêşvebirina pêşkeftina wan de ne amade bû. Bi zêdebûna şoreşa Sûriyeyê û derketina holê ya rêxistinên tundrew re, Kobanî, bêyî ku pê bizanibe, amade bû ku hebûna xwe ya marjînal bibe navendek pevçûnê, û dûv re jî îkonek berxwedanê. Van rehên kûr ên civakî beşdarî şiyana bajêr bûn ku li hember êrîşê bisekine. Berxwedanî ne di valahiyekê de, lê belê bi rêya kombûna dirêj a ezmûnan, girêdanan û hişmendiyê tê afirandin.[1]

=KTML_Bold=Çavkanî:=KTML_End=
1. Navenda Omran bo Lêkolînên Stratejîk. Kobanî: Ji Berxwedanê heta Ji Nû Ve Avakirinê.
2. Dîrok û Pêşveçûna Bajarê Kobanî.

Beşa Pêncemîn: #Kobanî# û Cîhan - Helwestên Navneteweyî û Medyayê

Dema ku şerê Kobanî dest pê kir, di destpêkê de xuya bû ku cîhan bêdeng temaşe dike. Bajarokê piçûk û dorpêçkirî, ku li ser sînorê Tirkiyeyê ye, rojane dihat bombebaran kirin, û şervanên wê, hem mêr û hem jî jin, li ber artêşa çekdar a DAIŞê paşve dikişiyan. Li aliyê din, Tirkiye sînorên xwe digirt, alîkariyan asteng dikir û xwepêşandanên hevgirtinê tepeser dikir. Di vê navberê de, çavên cîhanê li ser beşên din ên şerê Sûriyeyê bûn, di heman demê de Kobanî bi tena serê xwe xwîn dirijand.
Lê zû rewş dest pê kir biguhere. Dîmenên şervanên jin, wêneyên cenaze û wêraniyê, û weşanên zindî yên şer li ser dezgehên medyayê yên herêmî û navneteweyî hemî raya giştî tevlihev kirin. Dezgehên medyayê yên sereke yên wekî BBC, CNN, Al Jazeera, û dezgehên Ewropî dest bi şopandina berfireh a şer kirin, û Kobanî bû sembola berxwedana mirovan li hember terorîzmê. Wêneya keçek ku bi tifinga xwe di nav kavilan de li kolanekê radiweste, bû sensasyonek cîhanî, mîna ku tevahiya çîrokê kurte bike.
Zextên medyayê û raya giştî li Ewropa û Dewletên Yekbûyî hikûmetên Rojavayî han dan ku tevbigerin. Dewletên Yekbûyî yên Amerîkayê ji bo piştgiriya hêzên YPG/YPJ yên li ser erdê dest bi êrîşên hewayî kirin, û bi awayekî nerasterast koordînekirî, alîkarî ji hewayê ve hatin avêtin nav bajêr. Her çend ev piştgirî di destpêkê de sînordar bû jî, di dema şer de xalek werçerxê ya rastîn nîşan da. Yekîneyên Parastinê, ku bi çekên sivik li dijî tankan şer dikirin, piştgiriyek girîng a psîkolojîk û operasyonel wergirtin, ku beşdarî paşvekişandina pêşveçûna hovane ya DAIŞê bû.
Ji aliyê din ve, Tirkiye di rewşek dijwar de bû. Redkirina wê ya piştgiriya Kobaniyê, û heta astengkirina ketina dilxwaz û dermanan ji sînorê wê, rexneyên berfireh kişand, hetta ji hevalbendên xwe yên NATOyê jî. Wisa xuya bû ku ew tercîh dike ku bajar bikeve bin kontrola hêzên Kurd ên bi ramana rizgariyê. Vê helwestê nakokiya di navbera dewleta Tirk û gelê Kurd de li hundir û derveyî Tirkiyeyê kûrtir kir û hêrs li deverên Kurdî yên wekî Amed û Mêrdînê ji nû ve gur kir.
Li Ewropayê, xwepêşandanên girseyî ji bo piştgiriya Kobaniyê pêk hatin. Civakên Kurd, çalakvanên çepgir û femînîst beşdarî vê kampanyaya hevgirtinê bûn. Bajarê piçûk li meydan û parlamentoyan bû mijara axaftinê. Di heman demê de, kampanyayên belgekirin û parêzvaniyê li ser medyaya civakî derketin holê, û platformên dîjîtal beşdarî şikandina dorpêça medyayê û gihandina dengê Kobaniyê bo cîhanê bûn.
Hêdî hêdî, cihê Kobaniyê di vegotina navneteweyî de guherî: ji bajarekî nepenî li bakurê Sûriyeyê bû sembolek gerdûnî ya berxwedana gelêrî û qehremaniya jinan. Niştecihên wê ne tenê di parastina bajarê xwe de, lê di heman demê de di ferzkirina vegotina xwe li ser medyaya navneteweyî û siyaseta navneteweyî de jî bi ser ketin. Bi vî awayî, Kobanî ne tenê li ser erdê, lê di hişmendiya gerdûnî de jî bû meydanek şer.
=KTML_Bold=Çavkanî:=KTML_End=
1. Navenda Omran bo Lêkolînên Stratejîk. Kobanî: Ji Berxwedanê heta Ji Nû Ve Avakirinê.
2. Dîrok û Pêşveçûna Bajarê Kobanî.
[1]

Navê pirtûkê: Analîza Devoka Kobanîyî
Navê nivîskar: Raman Ehmed
Cihê çapkirina pirtûkê: Kobanî
Navê çapxaneyê: weşanên AVA
Sala çapê: 2021
Berg: Enterê Şewo

Pirtûka Analîza Devoka Kobanîyî - Fonolojî û Morfolojî ya Raman Ehmed ji nav weşanên AVA'yê derket.
Ev berhem yekemîn berhema devoknasîyê ye, ku tê da analîza kurmancîya herêma Kobanîyê tê kirin.
Raman Ehmed, di vê xebata xwe da devokê bi şêweyekî zanistî û li gorî hêmanên zimannasîyê dide nasîn. Di hûrgilîyên xebata xwe da, ew Fonolojî û Morfolojîyê wek girsemijar dide pêş.
Peydabûn, bihevguherîn, ketin û zêdekirina dengan; pêvekên nasyarîyê, vokatîv, cînav û hwd, binnivîsên wan herdu girsemijarên borî ne.
Ev berhem ji korpuseke wiha zengîn û hemaheng pêk tê, ku dihêle mirov bi zelalî bi girîngîya vê xebatê hest bike.
Tiştê ku vê berhemê bêhemta û dewlemendtir dike ew e, ku ferhengokek û qeftek ji çîrokên herêmê wek pêvek û palpişt tê da tên dîtin.[1]

Nav û Paşnav: Cihan Nidal Elî
Nasnav: Kobanî
Navê dayîk: Celila
Navê bav: Nîdal
Cihê ji Dayîkbûnê: #Kobanê#
Cih û Dîroka şehadete: Kobanê-#20-04-2022#
Şehîd; ewên ku meseleya serhildanê pêşxistine û temsîla wê dikin, ji bo wê jî erka meye ku em mafê wan neçewisînin, ji ber ku xwîna wan ne erzane! Şehîd xwediyê dilên pak û zelalin, ewin yên ku têgihiştin heqîqetê û xwestin pêkbînin û bi pêkanîna wê xwe Fîda kirin. Doza ku mezin dibe û bi xwîna şehîdan tê avdan, tu mirov nikare zirarê bide. Bisaya şehîdên me, me li dijî mirinê serî hilda û me jiyaneke bê mirin afirand. [1]

Diyardeya biserketina Kobanî
Riyad Elî

Sê Heyv li ser lêdana Emerîkî ya fedok, bi ser bargehên rêxistina Dewleta Îslamî de, li #Kobanî# û gundewarê wê, derbas dibin, û rojane Dewleta Îslamî bi hêztir dibe, Belkî armanca topbaranê, ew be, ku zext li ser rêjîma Esed sivik bibe, û vegerandina Esed bo gotubêjan, herweha reşkirina wêneya rikberiya Sûrî, li hemberî raya giştî, û li gorî kirîza Kobanî be.
Ma ev tiştekî normal e ? ku piştî êrîşên firokeyên lihevkirina navnetewî, çi li hindirî Îraqê û çi li Sûriyê, giropek teror dikaribe bighe Hewlêrê, û teqînek xwekujî li pêşiya şaredariya bajêr bike!
Lê hin alî dibêjin, ku eger Emerîka û welatên Ewropî, bi rastî dixwezin DAIŞê birûxînin, ev mijar û wê 3 demjimêr, têra wê bikin, ku li Rojhilata Navîn neyîn bike, lê wek ku tê xuyanîkirin, armanca zelal ji vê yekê, ew e ku agir li deverên Kurdî û Erebî , neyê vemirandin.
Îstiratîciya Emerîkî di çend salên dawî de, gelek caran hate guhertin, û tê ragihandin ku ne dûr e, ku ew hêzên leşkerî careke din, bişînê Îraqê, û di heman demê de, Emerîka wê bi vê yekê ragihandina xwe ya ku tê de dibêje, ku derbasbûna Îraqê berî Deh salan, şaştiyek dîrokî bû, neyîn dike.
Lê di heman demê de, eger Emerîka bi Îranê re bi lihevkirinekê gihîne, Îran wê bibe hêzeke mezin, li Rojhilata Navîn, û ev yek ne ligorî xwestek û armancên Emerîkî yên eşkerekirî ye, lê hema helwesta wê ya veşartî, diyar dike, ku divî hêzek mezin, leşkerî, û “Newewî” Rojhilata Navîn bihejîne, da ku Emerîka karibe, derbasî deverê bibe, û danûstandinan bi yek aliyekî ku nûnerîtiya Îslama Şî’î dike re, bike.
û li hêleke din Emerîka dizane ku Aliyê ku nûnerîtiya Îslama Sinî dike, Erebistana Siûdî ye, û ev welat helwesta Emerîkî li welatên Erebî, bi awayekî eşkere diyar dike.
Hin Dîplomasiyên Emerîkî dibêjin, ku Tirkiyê jî, ketiye vê kirîzê, û nema dikare xwe jê bikşîne, ji ber ku bendên Natiyê li ser wê, vê yekê dike erkekî dijwar, û divê Tirkiyê li pêşiya raya giştî şerê Rêxistina DAIŞê bikê, û ji ber vê yekê, gelek têkiliyên nû di navbera Emerîka, Tirkiyê, hin ji welatên kendavê, Îran, Sûriyê û Ewropayê têne kirin, da ku çareseriyekê ji kirîza ku bi destê wan hatiye çêkirin, bibînin, û rewşa van aliyên di avakirina DAIŞê de beşdar, bûye wek rewşa wî kesî yê ku “Cin” li xwe komkirin, û nema dizana çawa ji ser xwe bidûr bixwe.
Li gorî rojnameyên Emerîkî, ku Kobanî li ba Emerîka wek qelsbûn an hêzbûna Dewleta Îslamî ye, Herweha Kobanî li ba hemî aliyên ku ketine vî şerî, bûye deverek girîng, û ew li benda serkeftinekê bi destê kîjar aliyan be bila bibe,çi PYDê, çi Artêşa Azad, û çi lihevkirina Navnetewî be, lê bi taybet dive serkeftin di hindirî Kobaniyê de be.
Lê û ji bilî giringiya Kobanî û şerê tê de, Tirkiyê ta niha, hêzên YPGê wek aliyekî teror dibîne, û ew ji avakirina welatekî Kurdî tirsiye, û Enqerê ta niha û ji bilî operesyona Aştiyê bi Ocalan re, doza şerê PKKê dike, û di heman demê de, xwe li paş şerê Dewleta Îslamî vedişêre, û li ser alavên ragihandinê yên xwecihî, diragihîne ku ewê şerê herdu aliyan bike, ji ber ku PKKê û DAIŞê – û di nerîna Tirkiyê de – aliyên teror li Rojhilata Navîn in.[1]

$Agahiyên şehîd:$
Nav paşnav: Egîd Abdullah
Nasnav: Egîd Kobanî
Cihê jidayikbûnê: Kobanî
Dem û cihê şehadetê: 22-07-2012/Colemêrg

Şehîd; ewên ku meseleya serhildanê pêşxistine û temsîla wê dikin, ji bo wê jî erka meye ku em mafê wan neçewisînin, ji ber ku xwîna wan ne erzane! Şehîd xwediyê dilên pak û zelalin, ewin yên ku têgihiştin heqîqetê û xwestin pêkbînin û bi pêkanîna wê xwe Fîda kirin. Doza ku mezin dibe û bi xwîna şehîdan tê avdan, tu mirov nikare zirarê bide. Bisaya şehîdên me, me li dijî mirinê serî hilda û me jiyaneke bê mirin afirand. [1]

$Agahiyên şehîd:$
Nav paşnav: Ewnî Mahmûd
Nasnav: Delîl Kobanî
Cihê jidayikbûnê: Kobanê
Dayik-Bav: Zelîx-Hîkmet
Dem û cihê şehadetê: 10-02-2021 / Garê

Sehîd ewên ku meşeleya serhildana pêxistinê û temsila wê dikin, ji bo vê jî erka meye ku em mafê wan neçewsinin, ji ber ku xwîna wan ne erzane. Şehîd xwediyê dilên pak û zelalin, ew in yê ku têgihiştin heqiqetê û xwestin pêkbinin û bi pêkanina wê xwe feda kirin. Doza ku mezin dibe û bi xwîna şehîdan tê avdan tu mirov nikare zirarê bide. Bisaya şehîdên me, me li dijî mirinê serî hilda û me jiyaneke bê mirin afirand.[1]

$Dosya Ferman #Kobanî#:$
Nav û paşnav: Ferman Kobanî
Nav û paşnav: Şêx Mihemed Eto Şêxo
Navê dayîkê: Wehîde
Navê bav: Eto
Cih û dîroka tevlîbûnê: 2019
Cih û dîroka şehadetê: 04.07.2022

$Jînameya Şehîd:$
Şehîd Şêx Mihemed Eto Şêxo li bajarê Kobanî di dîroka 1999'an de di nava mabateke miroperwer de ji dayîkbûye. Meta wî şehîd Dijle Eto Hêco, şehîda jin ya yekemîn e, ji nav şehîdên bajarê Kobanî
Şehîd Mihemed hîna ji zaroketiya xwe ve mirovekî dilnizim bû û ji bira, xwîşk û malbata xwe hez dikir. Ti carî ji kar û barê ku pê radibû nediwestiya û ne jî gazinc dikirin. Xêr beriya xwe ji derdora xwe re dixwest
Ew bavê du zarokan e, Ehmed û Degirman. Xeyala wî gelekî biçûk bû ku tenê malakeke biçûk ava bike û ew û zarokên xwe tê de bi cih bibin. Lê piştî tevlêbûna birayê wî Hêco û Evdal, xeyala wê tenê dîtina wan bû,ku ew ew jî di ber riya azadiyê de şehîd ketine.
Ew mirovekî gelek bi sebir û hedar bû, û ji her karî wefedar bû. Cara yekem di sala 2016'an de tevlî nava refên hêza parastina Gel YPG'ê dibe. Ew li rex malbata xwe di ber riya welêt û azadiyê de fedekarî dikir.
Ew beşdarî gelek çakaliyên şoreşgerî, yên girêdayî her çar parçeyên kurdistanê û warên wî. Ew beşdarî gelek cebheyên şer bûye û li hemberî dijmin berxwe daye. Her wiha wî li beranberî dagirkeriya tirk jî şer û li berxwe daye, bêyî dudilî û berpirsyarî tevlî nava wada şer bûye û bi serkeftî jê derketiye. Lê ew jî mîna Meta xwe Şehîd Dijle tevlî nava karwanên şehîdan bû û bû sembolek ji kurd û kurdistanê re.
Şehîd Şêx Mihemed di ber jiyana şorşgerî de ku temenê wî 20 derbas nedikir, li pey xwe lehengî û dîmenên bîranên xwe hîştin. Wî şavên xwe li Ên Îsayê girtin û di goristana şehîd Dijle de hat oxirkirin û ji zarokê xwe û yên kurdan re bû ronahiyeke şewqdayî. [1]

Nav û paşnav: Feyme kurdî
Navê tevgerî: Peyman Kobanî
Navê bav: Osman
Navê dayîkê:Yisra
Cih û dîroka ji dayîkbûnê #02-05-1986# Donxiz
Cih û dîroka şihadetê: 21/7/2013 gorhiso
Heval peyman di nav malbateke ku ji 14 kesan pêkdihat dijiya. 8 xwîşk û 4 bira, dayîk û bav. Ew keça mezin bû. Ew di nav malbateke belengaz de mezin dibe ku her tim bi kar û xebatê çandiniyê re mijûl dibe. Ji bo ku bi malbata xwe re bibe alîkar naçar ma dev ji dibistanê bir de. Di newroza sala 2001`ê de tevlî nav refê gêrîla dibe û 9 salan li #Qendîl#ê dimîne pişitire di sala 2010`an de daket rajavayî kurdistanê lê li #îraq#ê ket destê rêjima sûriyayê ew û 9 hevalên xwe ye keçik. Alîkariyê ji bavê xwe dixwezê lê bavê wê jî ji aliyê rêjimê tên girtin. 10 rojan di girtîgeha Qeişlo de dimînin, piştire dişînin girtîgeha şamê, her roj heval peyman û bavê wê îşkence û lê didan. Heval peyman li hemberî rêjima dewletê serî natewîne û her tim hêz û moral dida bavê xwe. Bavê wê ji ber sedema şkencekirinê, nexweşiya wî giran dibe û piştî 3 mehan tê berdan. Lê heval peyman gitî dimîne piştire tînin girtîgeha helebê û li wir jî 40 rojan ketiye girtîgehê. ji ber ku malbat ji keça xwe ya leheng pir hez dikir hemû mal û milkê xwe didin rejîmê da ku berxwedêr peyman ji destê wan derxînin piştî demekê tê berdan û vedigere nava malbata xwe. Di sala 2011`an de dîsa vegeriya karê rêxistinê û di herîma kobanî de alîkarîyê bi hevalan re dikir bi awayekî feşartî kar dikir û di sala 2012`an de li ser dû tabûrên hereket dikir. Piştî demekê berxwedaniyeke gel hat meşandin. Piştî demekî wek xetekekê ji xwe re çêkiribûn, lê li wê derê heval peyman û du hevalên wê şehîd ketin. Li gundê Gorhiso ya girêday herîma girêsipî şehîd ket û 12 rojan laşê şehîd Peyman di destê dijmin de mabû piştî 12 rojan laşê şehîd Peyman radestî malbata wê bû, soza tekoşna wan ta ku avakirina sûriyeke demokratîk û kurdistaneke azad pêkbînin ...Oxirbe ey şehîd.[1]

Nav û paşnav: Hecî Mic
Navê tevgerî: Azad #Kobanî#
Navê bav: Ehmed
Navê dayîkê: Besma
Cih û dîroka jidayîkbûnê: 18/4/1994. Li gundê Zîrîk
Cih û dîrok şehadetê:20/3/2015.Li gundê Bexdikê .

Ş. Azad Kobanî. Navê wî yê rast Hecî bû. Di malbateke normal, jiyaneke normal dijiya. lê di bîrdank û xeyalên xwe de gelek hêviyên xwe di siberoj û hêviya vê jiyanê de hebûn. ji java xwîşk û birayên xwe de, ew kesê sêyem bû. lê her tim kar û barê malê timî ji wî dihat xwestin û ew tim ew malxeyê malbatê dihat dîtin. Azad ne tenê lawê dayîka xwebû, her cîran û her kesên ku ew nasdikirin xwe weke dayîk jêre didît. ji ber ew xortekî zana, dilovan, dilwêrek û aram dihat dîtin. û timî digot tirs çi ye!.
piştî koçeriya malbata wî li aliyê Bakur beriya wan bi çend mehan li bakur bû , ew û malbatê li hev civiyan .
Piştî demekê ew derbasî rojava dibe û careke din di dîroka #04-02-2015# li kobanê vedigere. hîna ew di temenê ciwantiya xwe de 20 salî bû. vê cara ku wekî şervanekî çek li mil li Kobaniyê vegeriya û bêyî perwer de derbasî nava şer bû. lê di navbera şerê ku şer kirî û şahadeta wî de tenê 40 roj hebûn. Azad li gundê Bexdikê di dîroka 20.3.2015 silava oxirbûyînê ya dawî da û şehîd ket. ji wir êdî ew bû çîlka hisirên li ser rûyê dayika xwe. dayika Azad bi lîlîlî û destmaleke ku bi alala azadiyê sor kurê xwe, zaveyê xwe oxir kir. [1]