ئەمڕۆ پێنچ شەممە ڕێکەوتی #08-06-2023# #سەعدی ئەحمەد پیرە# ئەندامی مەکتەبی سیاسی لە شاری #هەولێر# لە بارەگای مەکتەبی سیاسی #یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان# پێشوازیکرد لە وەفدێکی یونامی پێکهاتبوون لە موتسی مونیارادزی بەرپرسی بەشی کاروباری سیاسی لە یونامی، لینارت نیکولای، عەزیز بەرزنجی ڕاوێژکارانی سیاسی لە نووسینگەی نەتەوە یەکگرتووەکان لە هەرێمی کوردستان.
لە دیداری نێوان هەردوولادا بارودۆخی سیاسی و دواین پێشهات و گۆڕانکارییەکانی ئێراق و هەرێمی کوردستان و ناوچەکە بە گشتی تاوتوێکرا، بەتایبەتی پەیوەندی نێوان هەرێمی کوردستان و بەغدا و ئەو کێشە هەڵواسراوانەی نێوان هەردوولا کە کاریگەریی لەسەر بارودۆخی سیاسی و ئابووری و ئەمنی هەیە. [1]

ئەمڕۆ یەکشەممە #19-02-2023# #سەعدی ئەحمەد پیرە#، لە شاری #ھەولێر# پێشوازیکرد لە ڕیکاردۆ ڕۆدریگز بەرپرسی نووسینگەی نەتەوە یەکگرتووەکان (یونامی) لە هەولێر لە دیدارەکەدا هەردوولا بیرو ڕایان ئالوگۆڕکرد سەبارەت بە بارودۆخی گشتی لە ناوچەکە و دوا گۆڕانکاری و پێشهاتەکان ، دواتر سەعدی ئەحمەد پیرە شیکارییەکی وردی بۆ تەواوی باروودۆخەکە کرد و دڵنیای کردنەوە کە #یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان# بەشێک دەبێت لە چارەسەری کێشەکان و هەوێنی تەبایی دەبێت دواتر بەرێز ڕیکاردۆ ڕۆدریگز بەرپرسی نووسینگەی نەتەوە یەکگرتووەکان (یونامی) لە هەولێر تەئکیدی کردەوە کە ئەوان بە گرنگیەوە دەرواننە بارودۆخی ناوچەکە بەگشتی و ئێراق و هەرێمی کوردستان ، هەروەها خوازیاری ئاشتی و ئارامی و سەقامگیری سیاسین لە ئێراق و هەرێمی کوردستان ، هاوکات ئامادەیی ھەموو کارئاسانی و ھەماھەنگی و ھاوکاریەکن بۆ گەلانی ئێراق لە کۆتایی دیدارەکەدا هەڤاڵ سەعدی ئەحمەد پیرە، ئاماژەی بەڕۆڵی گرنگی نەتەوە یەکگرتووەکان کرد بۆ ڕۆڵبینین لە چارەسەری کێشە سیاسی و ئابووری و یاساییەکان لە ڕێگەی هاوکاریکردن و ڕێنمایی کردنی هێز و لایەنە سیاسییەکان و ڕێکخراوەکانی کۆمەڵی مەدەنی. [1]

#سەعدی ئەحمەد پیرە# لە شاری #ھەولێر# پێشوازیکرد لە مونیارادزی موتسی ڕاوێژکار و بەرپرسی بەشی کاروباری سیاسی یونامی لە ئۆفیسی هەولێر لە‌ دیدارێکی نێوان ھە‌ردوولادا، بارودۆخی سیاسی ئێراق و کوردستان و ناوچە‌کە‌ گفتووگۆی لە‌بارە‌وە‌ کرا، بە‌تایبە‌تی پە‌یوە‌ندی نێوان ھە‌رێم و #بە‌غدا# و کاریگە‌ری ھاوکێشە‌ و سیاسی و ململانێیە‌ ھە‌رێمایە‌تی و نێودە‌وڵە‌تیە‌کان لە‌ ناوچە‌کەدا‌. مونیارادزی موتسی ڕاوێژکار و بەرپرسی بەشی کاروباری سیاسی یونامی لە ئۆفیسی هەولێر تە‌ئکیدی کردە‌وە‌ کە‌ نە‌تە‌وە‌یە‌کگرتووە‌کان خوازیاری پە‌رە‌سە‌ندنی دیموکراسی و سە‌قامگیری سیاسیە‌ لە‌ ناوچەکە. [1]

ئەمڕۆ پێنچ شەممە #30-03-2023# #سەعدی ئەحمەد پیرە# ئەندامی مەکتەبی سیاسی یەکێتی نیشتمانی کورستان لە شاری #هەولێر# لە بارەگای مەکتەبی سیاسی #یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان# پێشوازیکرد لە وەفدێکی یونامی پێکهاتبوون لە موتسی مونیارادزی بەرپرسی بەشی کاروباری سیاسی لە یونامی، لینارت نیکولای، عەزیز بەرزنجی ڕاوێژکارانی سیاسی لە نووسینگەی نەتەوە یەکگرتووەکان لە هەرێمی کوردستان.

لە دیداری نێوان هەردوولادا بارودۆخی سیاسی و دواین پێشهات و گۆڕانکارییەکانی ئێراق و هەرێمی کوردستان و ناوچەکە بەگشتی تاوتوێکرا، بەتایبەتی پەیوەندی نێوان هەرێمی کوردستان و #بەغدا# و ئەو کێشە هەڵواسراوانەی نێوان هەردوولا کە کاریگەریی لەسەر ڕەوشی سیاسی و ئابووری و ئەمنی هەیە.

سەعدی ئەحمەد پیرە دڵنیایی کردەوە کە یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان خوازیاری چارەسەری هەموو کێشە و گرفتەکانە بە ڕێگەی گفتوگۆ و لەیەکتر گەیشتن کە دواجار بەسوود و بەرژەوەندی کۆمەڵانی خەڵکی کوردستان بکەوێتەوە، وتیشی: یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان ساڵانێکی زۆرە و زۆر دەمێکە پێش بڕیارەکەی دادگای پاریس هەوڵی چارەسەری کێشە هەڵواسراوەکانی تایبەت بە دۆسیەی نەوتی لەنێوان هەولێر و بەغدا دەدا، لەسەردەمی کابینەکەی حکومەتی مالیکی و کابینەکانی دوای ئەویش .

هاوکات سوپاس و ستایشی ڕۆڵی نەتەوە یەکگرتووەکانی کرد بەتایبەتی هەوڵەکانی خاتوو جنین پلاسخارت نێردەی تایبەتی سکرتێری گشتی نەتەوە یەکگرتووەکان بۆ ئێراق، کە هەمیشە بە پەرۆش بووە بۆ چارەسەری ئاشتیانە و یاساییانەی کێشەکان. [1]

#قوباد تاڵەبانی#، جێگری سەرۆکی ئەنجوومەنی وەزیران، لەگەڵ ڤۆلکەر پێرسێس، سەرۆکی تیمی سەربەخۆی پێداچوونەوەی ستراتیژی بە ئەرکی نێردەی نەتەوە یەکگرتووەکان لە ئێراق (یونامی) کۆبوویەوە و پێکەوە باسی دواپێشهات و گۆڕانکارییە سیاسییەکانی ئێراق و هەرێمی کوردستانیان کرد.
‎لە کۆبوونەوەکەدا کە ئەمڕۆ چوارشەمە، #15-11-2023#، لە #هەولێر# بەڕێوەچوو و دابان شەدەڵە، جێگری لێپرسراوی فەرمانگەی پەیوەندییەکانی دەرەوەی هەرێم ئامادەی بوو، تیشکیان خستە سەر ڕۆڵی تیمى نەتەوە یەکگرتووەکان لە هەوڵەکانیان بۆ چارەسەرکردنی گرفتەکان. قوباد تاڵەبانی سوپاس و ستایشی ڕۆڵی گرنگ و دیاری ئەوانی کرد و لەوبارەیەوە ئاماژەى بە هەوڵ و کارەکانى یونامى کرد لە یارمەتیدانی لایەنە سیاسییە ئێراقییەکان‌ بۆ پاراستنی ئاساییش و سەقامگیرى و چارەسەر کردنی کێشەکان لە ڕێی دیالۆگەوە.
‎لە بەشێکی دیکەی کۆبوونەوەکەدا، ڕەوشی ناوخۆى هەرێمى کوردستان و پەیوەندییەکانی نێوان هەرێم و #بەغدا# خرایە بەرباس و جێگری سەرۆک وەزیران، ئاماژەی بەوەدا کە گفتوگۆکانی هەرێم و بەغدا بەردەوامن و ئامانج ئەوەیە گرفتەکان لە ڕێگەی یاسا و دەستوورەوە چارەسەر بکرێن.
‎هەر لە کۆبوونەوەکەدا ڤۆلکەر پێرسێس، پلان و بەرنامەی یونامى بۆ داهاتوو خستەڕوو، و ئاماژەی بەوەشدا کە ئامادەن بەردەوام بن لە هەماهەنگی لەگەڵ ئێراقییەکان. [1]

ڕۆژی چوارشەممە #15-11-2023# لە سەڵاحەددین سەرۆک #مەسعود بارزانی# پێشوازی لە بەڕێز ڤۆلکەر پێرسێس سەرۆکی تیمی سەربەخۆی پێداچوونەوەی ستراتیژی بە ئەرکی نێردەی ڕێکخراوی نەتەوە یەکگرتووەکان لە ئێراق (یونامی) و شاندێکی یاوەری کرد.
لەو دیدارەدا بەڕێز ڤۆلکەر پێرسێس ئامانجی خۆی لە سەردانی بۆ ئێراق و پلانی پێداچوونەوە بە ئەرک و کارەکانی تیمەکانی سەر بە نەتەوە یەکگرتووەکان لە ئێراق و هەماهەنگی لەگەڵ حکوومەتی ئێراقی فیدڕاڵ و حکوومەتی هەرێم لە ساڵی داهاتوو (2024)شی کردەوە.

لە بەشێکی تری ئەم دیدارەدا سەرۆک بارزانی سوپاسی ڕێکخراوەکانی سەر بە نەتەوە یەکگرتووەکانی کرد کە لە ساڵانی ڕابردوو ڕۆڵی باشیان لە یارمەتیدانی پڕۆسەی سیاسیی ئێراق و چارەسەرکردنی قەیرانەکان گێڕاوە. هەروەها سەرۆک بارزانی کوورتەیەکی لە مێژووی دەستوەردانە هەرێمییەکان لە ئێراق و توندڕۆیی و تاییفەگەری و قەیرانەکان و ئەو نەهامەتییانە باس کرد کە بەسەر گەلی کوردستان و گەلی ئێراقدا هاتووە. داواشی کرد کە کێشە و گرفتەکانی ئێراق لە چوارچێوەی دەستووردا چارەسەر بکرێت و جەختیشی لەوە کردەوە ئامادەبوونی ڕێکخراوی نەتەوە یەکگرتووەکان و بەردەوامیی کارەکانیان یارمەتیدەر دەبێت بۆ باشتربوونی پڕۆسەی سیاسی و بەدیهاتنی سەقامگیریی ئێراق و چارەسەری گرفتەکان.
بارودۆخی سیاسیی ناوچەکە و هەڕەشە و تەحەددیاتی بەردەم سەقامگیریی ئێراق و ناوچەکە تەوەری تری ئەو دانیشتنە بوون. [1]

ماندێتی نێردەی نەتەوە یەکگرتووەکان بۆ هاوکاریکردنی عیراق - بڕیاری ژمارە 1456ی ئەنجومەنی ئاسایشی سەر بە نەتەوە یەکگرتووەکان
بەپێی بڕیاری ژمارە 1546ی ئەنجومەنی ئاسایش، ماندێتی نێردەی نەتەوە یەکگرتووەکان بۆ هاوکاریکردنی عیراق (یونامی) بریتییە لە:
... جێبەجێکردنی ئەرکی یارمەتیدانی گەلی عیراق و حکومەتەکەی و، بەپێی گونجانی بارودۆخ و لەسەر داوای حکومەتی عیراق، نوێنەری تایبەتی سکرتێری گشتی و نێردەی نەتەوە یەکگرتووەکان بۆ هاوکاریکردنی عیراق (یونامی)؛
دەوری سەرەکی دەبینن بۆ:
i. هاوکاریکردن بۆ بەستنی کۆنفرانسێکی نیشتیمانی، لە مانگی تەمموزی 2004 دا، بۆ دەستنیشانکردنی ئەنجومەنێکی ڕاوێژکار؛
ii. پێشکێشکردنی پشتگیری و ڕاوێژ بە کۆمسیۆنی باڵای سەربەخۆی هەڵبژاردنەکان لە عیراق و حکومەتی کاتیی عیراق و کۆمەڵەی نیشتیمانیی ڕاگوزەر سەبارەت بە پرۆسەی ئەنجامدانی هەڵبژاردنەکان؛
iii. هاندانی گفتوگۆی نیشتیمانی و دروستکردنی تەوافوق بۆ نوسینەوەی ڕەشنوسی دەستورێکی نیشتیمانی لەلایەن خەڵکی عیراقەوە؛
هەروەها
i. پێشکێشکردنی ڕاوێژ بە حکومەتی عیراق بۆ پەرەپێدانی خزمەتگوزاریی کۆمەڵایەتی و مەدەنیی کاریگەر؛
ii. بەشداریکردن لە هەماهەنگی و جێبەجێکردنی پرۆسەی ئاوەدانکردنەوە و پەرەپێدان و یارمەتیی مرۆیی؛
iii. هاندانی پاراستنی مافەکانی مرۆڤ و ئاشتبونەوەی نیشتیمانی و چاکسازیی یاسایی و دادوەری لەپێناو پتەوکردنی چەسپاندنی یاسا لە عیراقدا و؛
iv. پێشکێشکردنی یارمەتی و ڕاوێژ بە حکومەتی عیراق بۆ پلاندانانی بەرایی لەپێناو ئەنجامدانی سەرژمێرییەکی گشتگر لە دواڕۆژدا.[1]
یونامی ئۆفیسیشی لە شاری هەولێر هەیە.

فەرمانگەی هاوکاریی نەتەوە یەکگرتووەکان لە عێراق ناسراو بە یونامی ئەمڕۆ دووشەممە ئاشکرایکرد، کە لە مانگی ڕابردوودا لانیکەم 1420 کەس بەهۆی تیرۆر و تووندوتیژییەوە لە عێراق کوژراون و 1370 کەسیش بریندار بوون.
لەو ژمارانە 1265 لە کوژراوەکان و 1198 لە بریندارەکانیش خەڵکی مەدەنی بوون. نیکۆلای میلادینۆڤ، نوێنەری تایبەتی سکرتێری گشتیی نەتەوە یەکگرتووەکان دەڵێت: "لە مانگی ئابدا بەپێی خەمڵاندنی نەتەوەیەکگرتووەکان 600 هەزار کەس ئاوارە بوون و هەزاران کەسیش لەلایەن داعش و گرووپە هاوپەیمانەکانیان دەکرێنە ئامانج و دەکوژرێن تەنیا لەبەر هۆکاری ئایینی و تایفی."
لە ڕاگەیێندراوەکەی یۆنامیدا ئەوەش هاتووە کە ئەو داتایە کوژراوان و بریندارانی پارێزگای ئەنبار لەخۆ ناگرێت، چونکە هێشتا بە دواداچو‌ونی تەواو نەکراوە بۆ ئەو داتایەی ئەنبار کە بە دەستیان گەیشتووە.
بەپێی داتای بەڕێوەبەرایەتی تەندروستی ئەنبار کە پشتڕاستنەکراونەتەوە تا 31 ی مانگی پێشوو 268 کەس لە ئەنبار کوژراون و 796 بریندار کەسیش برینداربوون.
ژمارەی کوژراو و برینداری مەدەنی بەپێی پارێزگا: بەغدا: 246 کوژراو و 611 بریندار نەینەوا: 625 کەس کوژراو و 70 بریندار کەرکووک: 95 کوژراو و 248 بریندار دیالە: 140 کوژراو و 94 بریندار سەلاحەدین: 105 کوژراو و 103 بریندار
- 01-09-2014