ناونیشانی پەڕتووک: بیبلیۆگرافیای بەرهەمەکانی هەژار موکریانی
ناوی نووسەر:#زامدار ئەحمەد#
شوێنی چاپ: #سلێمانی#
چاپخانە: چوارچرا
ساڵی چاپ: 2023
ژمارەی چاپ: یەکەم[1]

پێنج خشتەکی لە سەر غەزەلێکی مامۆستا #هەژار موکریانی#
#زریان سەرچناری#
2004 تا 2012

دوو نیوەدێڕی کۆتایی شیعری مامۆستا هەژارە و سێ نیوەدێڕی سەرەتا هی منە

نەخشی خاڵت ئەم خاڵەیەی وا کرد دێوانە و سەرسام
لە حەسرەتدا دامە کێوان، ئەگەر مردم وەگەر مام
تۆم هەبێ چبکەم لە خزم و کچە خاڵ کچە مام
(چارە ڕەش بووم و لە ڕێی خاڵی ڕەشا بێ چارە مام
دەک چ گیانسەختم کە من تا ئێستا هەر لەو بارە مام)

مەجنونە سەرمەشقی عاشقانە، ئێمە شوێنکەوتەی ئەوین
ڕێبازی عیشق خەتەرناکە، ناچاریشین دوایکەوین
ئاواتمان وەختێ دێتەدی کە لە ناو گۆڕ وەرکەوین
(من لەگەڵ مەجنونی هاوڕێ بووم لە ڕێی شێتی و ئەوین
ئەو گەیی بە نیاز و من بێ دڵ و ئاوارە مام)

مەردوم لە دەردم بێ ئاگان، بۆیە دەیکەن بۆڵەبۆڵ
نازانن غەم و پەژارەم کێوی توورە، گرتمە کۆڵ
ئاخر چۆن نابم پەرێشان و مەلوول و هەم کڵۆڵ
(بۆ هرووژم کەوتەکار شیری برۆ و تیری مژۆڵ
کونکونی دڵ دور لە هەژمار و جەرگ سەد پارە مام)

چەندە کورت بوو دەمی لاویم، داخەکەم لە دەستم چوو
تاکە گوڵەکەم بە عیشوە کاتێ دەهات و دەچوو
موچوڕکێکم لە سەرڕا دەهات، تا لە بن پێم دەچوو
(بولبولێ لە دیاری گوڵ دڕکی لە قاچی ڕا دەچوو
من بەدڵما چوو لە سەیری ئەو گوڵی بێ خارەمام)

بێ ئاگابووم کاتێ هاتیت دڵی پڕ خۆزگەمت برد
ئیتر واشێت و شەیدابووم وتیان ئەم عاشقە مرد
بۆت بوومە سایە و هەزار جار خۆمم بە قوربانت کرد
(شەوڕەشی پرچت دڵی ساوامی وا دێوانە کرد
هەر لە منداڵیمەوە بەو تارەوە پەتیارە مام)

چیم هەیە لە گیان و لاشە و ماڵوحاڵ و سەروەتم
دەیکەمە قوربانی یاری بێوەفا و بێمروەتم
ڕەنگ و ڕووم ڕۆیی و ئێستاکە دڵ شکاو و لەتلەتم
(پێم دەڵی ڕەنگ زەردی وەک لیمۆی هەژاری من وتم
ڕەنگ نەماوی ئەو نەمامی بەژنی لیمۆدارە مام)

نووسین: #شێرکۆ هەژار موکریانی#
پەیامی شێرکۆ هەژار موکریانی بە بۆنەی لە سێدارەدانی پێشەوا قازی محەمەد و هاوڕێکانییەوە
$پێشەوا قازی محەمەد یەکەم سەرککۆماری کوردستان$

هەر میرێک لە مێژوودا، دەکرێت بە میرانی دی
بەراورد بکرێت، هەر سەرکۆمارێکی دنیاش
دەکرێت بە سەرکۆمارێکی دی بەراورد بکرێت؛
بەڵام یەکەم سەرکۆماری کوردستان، بە تەنیا دۆخێکی
سەربەخۆیە لە مێژووی نەتەوایەتییەکاندا.
سەردەمێک بیرم لەوە دەکردەوە : ئایا دەکرێت بە جۆمۆکینیاتای
کینیا بەراورد بکرێت ؟ بەڵام نا، زوو دیتم کە نەدەکرا، پێشەوا
قازی محەمەد زۆر تەنیاتر بوو و، کاری زۆر سەختتر بوو و،
ئاسۆی بیری نەتەوەسازیی زۆر بەرزتر بوو و، قوربانیی زۆر
گەورەتر بوو.
ئەستێرەیەکی ئێجگار زۆر تەنیا، لە ئاسۆی دۆڵێکی ئێجگار
زۆر تاریک سەریهەڵینا، کە هەر ئەو دەیتوانی ژیانی
تێ بخات و گەورەی بکات و بیکات بە نەتەوەیەکی بەڕێز،
بەڵام هەورەتریشقەی هەلومەرجی بەدکاری دنیا لێیان سەند و،
دوا دەرسی کە پێشکەشی نەتەوەکەی کرد، ئەوەبوو کە پیشانی دا
چۆن دایکێک لە خەمی پاراستنی ئەولادیدا لە ئاگر، خۆی دەخاتە
ئاگرەوە و، پێیدەڵێت : لەم هەلومەرجەدا هەر گیانم بۆ ماوەتەوە
پێشکەشتی بکەم بەڵکو هەر بەوە بتوانم بتپارێزم، ئەوەتا لەسەر
بەڵێنی خۆم : پێشکەشت بێت.
پێشەوا قازی محەمەدی یەکەم سەرکۆماری کوردستان،
یەک کورد بوو لە ناو ملیۆنان کورددا، بەڵام پێشەوایەک بوو
بە ملیۆنان پێشەوا.
دنیا دەورانە و بە هەوراز و نشێوە، بەڵام نەتەوەیەک پێشەوا
قازی محەمەد یەکەم سەرکۆمار و مامۆستای بووبێت، داهاتوو
هەر بۆ ئەو دەبێت و دنیا تێک دەشکێت و ئەو تێک ناشکێت[1]

شوێن: ڕۆژهەڵاتی کوردستان
ڤیدیۆ: دانیشتنێکی #محەمەدی ماملی# و #هەژار موکریانی#
ساڵ: هەشتاکانی سەدەی بیستەم [1]

ئیلاهی تۆ بە زاتی زولجەلالت
خودا تۆ بی و سیفاتی بێ میسالت
بەحەققی ئەو کەسەی فەرمووتە لەولاک
نەبوو مەتڵەب کە بیکەم خەلق ئەفلاک
حەبیب و مەحرەمی سیڕڕی نیهانت
موحەممەد خاتەمی پێغەمبەرانت
ڕەسوول ئەستێرەن و ئەو ئافتابە
لە عوقبا بۆ شەفاعەت ئەو حیسابە
کە بێتە بەخشش ئەو دەریای جوودە
پڕیشکێکی بەسە هەرچی وجوودە
بە موعجیز وەختی زاهیر کردنی حەق
ئیشارێکی لە مانگی کرد و بوو شەق
هەموو ئاحادی ئەوسافی کروورە
سەهووم کرد یا (رَسولُ الله) ببوورە
بە زەیلی وەسفی تۆ ناگا دەسی کەس
سزای تۆ نەعتی تۆ قورئان دەڵێ و بەس
بە فەزڵی حەزرەتی (بوبَکرِی صِدِّیق)
کە ئەفزەڵ پاش نەبی ئەم بوو بە تەحقیق
هەموو ئیمانی ئوممەت نزم و بەرزی
کەفەی ئیمانی هەڵنابڕن لە عەرزی
کە دۆخی شیری بۆ کوفری نەبا سەد
کەمی مابوو موسوڵمان ببنە مورتەد
ئەوە)ثانِی اِثْنَیْن) یاری غار ئەو
لە ڕێی جانی جیهاندا جان نیسار ئەو
بە ڕوشدی حەزرەتی مەحبووبی وەههاب
خەڵیفەی سانی یەعنی (اِبْنِی خَطّاب)
خەلافەت بوو بە تەشریفی عومەر نەو
عەبایەک بوو عەداڵەت هاتە بەر ئەو
لەسەر باش گەر نەبوو ئەحکامی جاری
نیدایی (اَلْجَبَلْ)‏ چۆن گەییە ساری
دەفەرموێ ئەو کەسەی (خَیْرَ الْبَشَر) بوو
لە دووی من گەر نەبی بووبا عومەر بوو
بە ئازەرم و حەیای (عوسمانی عەففان)
تنۆکێکە لەوی دەریایی (عُمّان)
بەسەعی و هیممەتی قورئانی کۆ کرد
رێگەی دین، دینی تەخت و بێ کڵۆ کرد
لە خۆی بورد نەک لە قورئان بەسیە تەعریف
(فَسَێکْفِیکَهُمْ) بۆی بەسە تەشریف
بە حەققی دەرکی شاری عیلم و جەوهەر
(عەلی) موشکیل گوشای دەرکی خەیبەر
نەبی فەرمووی کەسێ مەولای ئەمن بم
هومێدی بۆ تکای ئەو لای ئەمن بم
دبێ حوببی عەلی جێکا لە دڵ دا
لە سەر دڵ دەرکی بوغزی ئەو قفڵ دا
بەحەققی حەزرەتی سەلمان و قاسم
کە هەر دووکان بە دۆستی تۆ دەناسم
لە ئالی موستەفا مەعدوودە سەلمان
لەویڕا بوو پەیا قەدر و مەحەلمان
نەوەی بووبەکرە قاسم سەرتەریقە
یەمی فەزلی گەلێ پان و عەمیقە
بە سەیدانی جحێڵانی بەهەشتت
هومێد و دۆستی ئەهلی حەوت و هەشتت
بە تێبینی لە دین و خێرخواهی
حەسەن بەر پێلەقەی دا تەختی شاهی
حوسەین مەزلوومی دەشتی کەربەلا بوو
لەسەر مڵکی شەهادەت پادشا بوو
بە ترسی ڕێگەیی هات و نەهاتم
دەخیل ئەی ڕۆڵەیی شیرینی فاتم
خوداوندا بە (زَ یْنُ الْعابِدِین)ت
بووە ڕوون زەینی ئەهلی سەرزەمینت
عەلی ڕۆڵەی حوسەین قوتبی مەدار ئەو
لەسەر سەفحەی جینان نەخش و نیگار ئەو
بە حەققی کێۆ و بەحری فەزڵ و ئیحسا ن
کە بۆ چاوی هەموو ئینسانێ ئینسان
دەریخست باقری کوفر و زەلالەت
ئیمام باقر گوڵی باغی ڕیسالەت
بە حەققی جەعفەری مەسدوق و سادق
لە عیلمی هەر دوکەون پڕ دەست و فایق
بە جەعفەر بەحری عیلم و قولزومی جوود
بە خامە ناکرێ ئەوسافی مەعدوود
بە حەققی ئال و بەیتی پاک و خاوێن
کە ئالوودە نەیان بوو چاک و داوێن
لە داوای دین بە مەردی چوونە سەنگەر
وەکوو گەمیە لە هەردی بوونە لەنگەر
بە والی ئەولیا دڵ، قولزومی نوور
لە ڕاحی عێشقی تۆ سەرمەست و مەخموور
تەریقەت بایەزید کردوویە مەعموور
شەهی مڵکی (فَنا فِی اللّه)ی تەیفوور
بە نووری بەدری خەرقان (بُوالْحَسَن) بەو
سەرای زیکری خەفی پڕ بوو لە پەڕتەو
بە فەزلی بووعەلی قوتبی یەگانە
بیحاری فەزڵی ناپەیدا کەڕانە
بە خواجە یۆسف ئەلوەندی حەقیقەت
بناوان هەڵگری بەندی تەریقەت
بە (عَبدُالْخالِق)ی خواناسی فانی
لە نێو عالەم شەهیرە غُجْدَوانی
بە عومری ڕۆیی کوللی ساعەت و تاو
بە دووی پێغەمبەرا هەنگاو بە هەنگاو
بە خواجە عارفی عارف بە ئەسڕار
بە (مَحْمُود)ی گەلی پیرانی ئەبڕار
بە جۆڵای تار و پۆی خاوەن تەمیزان
عەزیزی لای خودا، پیری عەزیزان
بە حەققی حەزرەتی بابای سَماسی
تەریقەت بوو بەوی مەحکەم ئەساسی
بە ئاوێنەی دڵی سَید کُلالت
لەویدا دەینواند سونعی جەلالت
بە شێخی ئینس و جیننی قوتبی لاهوور
ڕەوا بوو حوکمی بۆ سەر ئەختەر و هوور
سەری هەودای تەریق پاکی بەوی بوو
گەمیەوانی بیحاری عارفی بوو
ئەوە مەرکەز مەشاێخ حەلقەیی دەور
وەلی سەوزە گیا، ئەو بارش و هەور
هەڵی کرد بۆ تەریق ڕووناکترین شەم
لە ئەولادی حەسەن بوو غەوسی ئەعزەم
بە حەققی حەزرەتی پیری بوخارا
بزورگی زۆرە ناگونجێ لە زارا
شەهەنشاهی سەریری نەقشبەندی
بەسە هەرچی لە شەئنی دا بوو سەندی
دەڵێ هەر کەس لە هەر جێ دڵ غەمینە
لە من داوا بکا ئەسپم بە زینە
‏بە ئەنفاسی عەلائەددینی دڵسۆز
لەسەر فەڕشی تەریقەی ڕادەدا تۆز
به حەققی حورمەتی یەعقووبی سانی
کە چەرخی پێدەڵین، چەرخە مەکانی
بە ناڵێنی عوبەیدوڵڵاهی ئەحرار
لە درکی کیبریات ئاساڵ و ئەبکار
زمان مەدحی بکا شێت و نەزانە
نەزیلەی ئاسمان و ڕیسمانه
بەحەققی تاریکوددونیای موجاهید
غەواسی بەحری عیرفان خواجە زاهید
بە دەروێشیی مەلانای دەروێش
لە فەیز و ڕەحمەتت بێحەد دەچۆ پێش
بە سۆزی خواجەگی و ڕاز و نیازی
بە عیشقت بوو لە مەشقی ڕۆح بازی
بە مەستی ساغەری سەهبای ئەلەستی
زەمانە وەک نەقیمێ بوو لە دەستی
ویلایەت شەهدە ئەو ببووە ڕەواقی
لە مەوجی عیشقی فانی خواجە باقی
بە سەردارعێلی خێڵی خواشناسان
نەفس لەو بوو بە ڕەنج و دێو هەراسان
کە دی تینوو زەوی قەلبی هونەروەر
لە ڕێی ناسین و ئیجرای شەرعی ئەنوەر
بە هۆی شانی لە دەریایی مەعانی
هەڵیبەست جۆگەیەک بۆ ئەلفی سانی
لەوێ ئاوی بە شەرعی موستەفادا
جیهانی ڕەونەق و باغی سەفادا
بەدڵ تینووی تەریقەت، فەیزی بەخشی
هەزاران ئافەرین ئاودێری نەخشی
سەری هێند سەروەرانی بۆ بووە خەم
بە سەرهیندی بووە مەشهووری عالەم
کە ڕەببانی ئەوە ئیتر زمانم
بە وەسفی چۆن دەگا نوتق و بەیانم
بە نووری چاوی ئەو مەعسووم کە نووری
هەبوو شەوقی لە نەزدیک و لە دووری
بە شێخ عەبدولئەحەد نەجمی درەخشان
موحەمەد عابیدت لەعلی بەدەخشان
بە شمشیری دەبانی دین تەڵەبکار
کە (سَیْفُ الدّین)ە جەوهەرداری ناغار
بە نووری عالەم ئەفرووزی سەید نوور
وەلی بەو نوورە بۆ عالەم دەکەن سوور
بە حەققی مەزهەری لوتف و عینایەت
بە مەزهەرشا، شەهی تەختی ویلایەت
بە شابەیتی قەسیدەی خواپەرستی
نەشە بەخشی شەڕابی عیشق و مەستی
کە شەو بوو ڕۆژی هیندوستان و ئەهلی
هەڵات ڕۆژی جیهان ئابادی دەهلی
حەکاکی کرد ئەوی بوو عیزز و جاهی
لە سەر دڵ ناوی عەبدوڵڵاه و شاهی
بە نووری شەوچرای شامی غەریبان
بە سەروی باغ و گولزاری حەبیبان
کە سەردەستەی هەموو مەستانە خالید
نەمامی باغی کوردستانە خالید
فیداتم نیشتمان بۆ شارەزوورت
ڕووناکە شام و ئەستەمبووڵ بە نوورت
بە حەققی حورمەتی عوسمانی سانی
کە فەزلی ئەو مەگەر بۆ خۆت بزانی
موعەتتەر بوو لەوێڕا قاف هەتا قاف
چ باغێک دی گوڵی وا جوان و شەففاف
دەسی قودرەت بە فەییازی چەقاندی
هەوای سافی تەوێڵە پەروەراندی
بە عەبدوڵڵاه و تاها پیری شەمزین
لە داوای دین نە ماندوو بوون، نە شەمزین
شەمی دڵ بوون و زیبی مەحفەڵی دین
وەتەن هەر شاد بی تۆ وا دوو کوڕت دین
بە شەهبازی تەریقەی نەقشبەندی
برووزیدا لە عیشقا مەرد و ڕەندی
کە کانی و مەعدەنی سیدق و سەفا بوو
لە زامی دڵ شەفا بوو بولوەفا بوو
بە حەققی گەوهەری یەکتای بەهادار
بە هائوددین محەممەد دڵ پڕ ئەنوا ڕ
فڕێی دا هەر شتێ چەوت و چەوێڵە
موزاعەف زیادی کرد نرخی تەوێڵە
بە حەققی خادیمی شەرع و کەلامت
گوزیدەی ئەولیایانی کیرامت
بزورگە زیاد لە ئەندازە و لە تەخمین
زیائوددین عومەر زەوئی دڵ و دین
بە حەققی یۆسفی میسری هیدایەت
ئەمینی حەقق و گەنجووری ویلایەت
بە بورهان شەمسی دین قوتبی زەمانە
لە لای هەر شەرعزانێ بێگومانە
پەیا بوو شەرع و دینداری ڕەواجی
بەوی و هەن فیرقەیی ئەو، پاکی ناجی
دەسی هەوری کەرەم هەوری بەهاری
بە سەر مەزرای فەقیریدا دەباری
دەبوون تێر ئاو و تێر، عەتشان و برسی
لە دنیا قاوە ئیعتا و بەزڵی شەمسی
توفەیلی سفرە مەعن و حاتەمی تەی
سپووری دەرکی ئەو سەد خوسرەوی کەی
بە چەشمە و مەنبەعی عیلم و سەعادەت
بە سیپارەی خواناسی و عیبادەت
کە بازی پیری زانا بێتە پەرواز
بە پیرۆز ناوی ئەو چاوی دەکا واز
حیساموددین عەلی شیری دەسی دین
کلیلی نەگبەت و خۆشی بە دەست وین
بەها و زەوئی چرای دین ڕەونەقی سەند
بەوو دنیای فڕێدا و ڕێی حەقی سەند
کە هەورامانییە توغرای نەخشی
هەور ئامانی بوو هێند فەیزی بەخشی
بە مەولانای سادق پیری مەجزووب
کە گیری هات کلیدی گەنجی مەتەڵووب
بکە ڕەحمێ به من بەس ڕووسیاهم
بدە دەورەی سیاهی هەر گوناهم
بە فەریادم بگە مەخشووشە حاڵم
بە خۆرایی سەرف بوو ماه و ساڵم
نە شێوی تاعەتێکم بۆ بڕاوە
نە تۆوی چاکەیێکم بۆ چناوە
نیە خۆشی هومێدێکم بە شینی
نییە ڕووشم کە بچمە خۆشەچینی
لە بەردم داوە شیشەی نام و نەنگم
لە خەرمانی عەمەل هەر با بە چەنگم
تەواوی عومری خۆم سەرفی هەوا کرد
هەتا خۆم با بە دەست و بێنەوا کرن
لەناکاو هەربینا وەختی سەفەر هات
ئەوی لێی غافڵم گورجم بەسەر هات
عوبوورم چۆن دەبێ من لەو سنوووە
کە تێشوو لازمە لەو ڕێگە دوورە
نییە تێشووم لە ڕێگا یا مزڵگاه
مەگەر (لَا تَقْنَطُوا مِن ڕَّحْمَةِ الله)
گەدایێکم لە دەرکی کیبریاییت
ئەمن موفلیس ئەتۆش خۆت و خوداییت
بە مستە خۆڵەمێشکم، جەهەننەم
نە تۆزێ زیاد، نە یەک زەڕڕە دەبێ کەم
بکە ڕوحم ئەرحەمی زومڕەی ڕوحم بەر
لە دەرکی تۆ بەدەر نیمە پەنا و دەر
کە بێئەنوا لە دەرکی مەحشەرابم
لە عەفوت دا توفەیلی ئەولیابم
ئیتر من هەر بەوە ئومیدەوارم
کە تۆ نێوت کەریمە و من هەژارم
#هەژار موکریانی#[1]

شاخانمێک خۆڕاگر وەک چیا، بوردەبار مینا دڵی دایک
(یادێک لە هاوژینی مام #هەژار موکریانی#)

نووسینی: #هۆمەر نۆریاوی#
هەر من لە دووریی تۆ:هەژار و داماو
دەڕوانمە ڕێگەکەت بە چاوی پڕئاو
بەشم هەتا لەشم لە تۆوە دوورە
هەنیسک و هەڵمژینی ئەشکی سوورە
(بەزمی بەهار، هەژار، بۆ کوردستان)
$پەیڤی دەستپێک:$
ئەمە ڕاستییەکی ڕوون و خویایە کە بە درێژایی مێژوو، ڕەگەزی مێینە لە بەشێکی فرەی کۆمەڵگەی خۆرهەڵاتدا بە دیدەی نزم سەیر کراوە و هەرگیز ئەو جێگە و پێگەیەی کە شیاوی کەسایەتی بووە، بەم بوونەوەرە نەدراوە و هەردەم پەراوێز خراوە. نە خاسما ئەم پرسە لە کۆمەڵگەیەکی نەریتیی وەک کۆمەڵی کوردییدا دوو هێندە زەقتر بووە. ڕاستە خانمان لە نێو ئێمەی کورددا هەمیشە شانبەشانی پیاو کاریان کردووە و لە پێناو ژیاندا لە هیچ جۆرە فیداکاریی و گیان بەختکردنێک درێخیان نەکردووە، لێ، کە نۆرە گەییشتۆتە پلە و پۆست و مەقامەکان لە نێو ماڵبات، خێڵ و کۆمەڵدا هەرگیز مافی خۆیان نەدراوەتێ.
ئافرەت، ئەو بوونەوەرە نازەنینەیە کە سەرچاوەی میهر و سۆزە و ناخی هەمیشە لێوڕێژە لە دلۆڤانیی و خودانی پاکژترین هەست و نەستە. کەچی لە هەمان حاڵدا کەم نین ژماری ئەو ئافرەتانەی لە نێو کۆمەڵی کوردییدا کە لە پشتەوەی گەورەیی پیاوانەوەن بەڵام مخابن تا لە ژیاندان ئەوەندە ئاوڕ لە ڕۆڵ و دەوریان نەدراوەتەوە و پاش نەمان، پەیکەریان بۆ چێ دەکرێت.
ئەوەی کورد بێت، بێ سێ و دوو ناوی هەژار موکریانی بەرگوێ کەوتووە و دەزانێت ئەم مرۆ مەزنە هەموو ژیان و تەمەنی خۆی لە پێناو نەتەوەکەیدا وەپشت سەر ناوە و ئەوەندەی کورد و دۆزی نەتەوەکەی لا گرینگ بووە، سەدی یەکی ئەو پرسە ئاوڕی لە ماڵباتەکەی خۆی نەداوەتەوە. هەر بۆیە بەداخەوە زۆربەمان ئاگاداری تەمەنێک خەباتی میهرەبانانەی ئەو شاخانمە نین کە هەر وەک خودی هەژار لەم پێناوەدا تێدەکۆشێت و فیداکاری دەکات و ئەرخەیانی بە هەژار دەبەخشێت تا درێژە بە خەباتەکەی بدات کەچی ئەم بە تەنێ باسکی هیممەت هەڵدەماڵێت و زۆر جار دوور لە هاوژین، بۆ خۆی دەوری باوک و دایک دەبینێت و وەک چیا خۆڕاگر و مینا دڵی دایک، میهرەبان و بوردەبارە. ئەرچی هەرگیز ناتوانین نکۆڵی لە ڕۆڵ و دەوری هەرە دیاری مام عەبدوڵڵای برای مام هەژار و زێنەبخانمی خوشکی ئەم نووسەر و شاعیرە مەزنە بکەین کە بۆ ماڵبات و خێزانەکەی هەژاری کوردپەروەر کۆڵەکە دەبن و تا ڕادەیەک خەمەکان دەڕەوێننەوە.
$سەربازی بێناو$
هاوژینەکەی مام هەژار واتە مەعسوومە ئەحمەدیهەر وەک خودی ئەم کەسایەتییە مەزنە، پتر لە 30 ساڵ لە پێناو خەونەکانی هەژاری کوردپەروەردا هەڵوەدا و ئاوارەی ئێرە و ئەوێ دەبێت و لەگەڵ هەموو کێشە و ئارێشە و کەند و لەندەکاندا دەساچێنێت و قەت لەو بەختەی خۆی دەم بە گلە و گازندە نابێت. گەلێک ساڵان لە ئێراق، سووریا و باشوور ژیان وەپشت سەر دەنێت و سەرەنجامیش ڕۆحە پەپوولەییەکەی هەر لە نێو خاکەکەی نیشتماندا ئارام دەگرێت.
نرخ و پێگەی خانمان لای هەژار موکریانی ئەوەندە بەرزە کە لە #چێشتی مجێور#ەکەیدا کە کتێبی یادەوەرییەکانی مام هەژار یان بە واتایەکی ڕاستتر ژیاننامەی ئەم مرۆ پایە بڵندەیە، ئیشارەتی پێ دەدات و هەرگیز ناتوانێت هەروا سووکێ بە لایدا تێبپەڕێت. ئەمە پەیڤی مام هەژار موکریانی سەبارەت بە مەزنیی خانمانە کە لە #چێشتی مجێور#ڕدا دەنووسێت: نازانم لە کوێم خوێندۆتەوە، دەڵێ: پیاوان بۆ ناودەرکردن حەول دەدەن، ژنان بە فرمێسکی چاو نرخەکەی دەبژێرن.... بەڵێ فرمێسکی خوشک و ژنی من، نرخێکی زۆر گەورەیان بژاردبوو. ئەو نرخ بژێرە فرمێسک هەڵوەرانەش وەک سەربازی بێناو وان، کەس بە هیچیان ناگرێ، بەڵام لە ڕاستیدا پاڵەوانی گەورەی داستان هەر ئەوانن. ئەگەر کاری دنیا لە ڕووی عەداڵەت بووایە، دەبووایە لە جێگەی کۆتەڵی پاڵەوانانی مێژوو، کۆتەڵی دایک و خوشک و ژنەکانیان لە مەیدانی شاراندا بەرز کردایەتەوە. بەداخەوە، کوا عەداڵەت؟کوا دواکەوتنی حەقیقەت؟ دڵی ژن، هەر ژنێک، لە نەرمیی و بەزەییدا دەریایەکی بێ بنە و بۆ هیچ مەلەوانێکی بیرەوەر و شارەزا پەی نەداوە و هیچ زانایەک لام وایە وەک هەیە، پەی پێ نەبردووە.
ڕاستە ڕەگەزی مێینە لە نێو ئێمەی کورددا تا ڕادەیەک جیاوازتر لە کۆمەڵگەکانی دیکە بووە و بە چاوێکی دیکە سەیر کراوە بەڵام نابێت ئەو ڕاستییە پشتگوێ بخرێت کە بە شێوەی یەکسان وەک ڕەگەزی نێرینە هەل و دەرفەتی بۆ نەڕەخساوە یانژی نەڕەخسێندراوە و، لەبەر خەسڵەتە نەریتییەکانی زاڵ بەسەر کۆمەڵدا ڕەگەزی مێینە نەیتوانیوە لەبەر پەراوێزخران، سەدی یەکی بەهرە و تواناکانی خۆی دەربخات. هەر لەم پێوەندییەدا خودی مامۆستا هەژار بەم چەشنە باس لە وریایی و زیرەکیی هاوژینەکەی دەکات و دەنووسێت: زۆر کوردم دیبوون، ژن و پیاو، چل ساڵ لە بەغدا ژیابوون و فێرە عارەبی نەببوون.خوایە ئەم ژنەم دەبێ بە چنگ عەرەبییەوە چۆن پێوە بێ! کەچی ساڵێکی تێ وەرنەسووڕا، وای فێر بوو کە وەک هەموو ژنە بەغدایی دیکە بۆ خۆی دەچووە بازاڕ و کەرەستەی ماڵی دەکڕی و زەحمەتی بازاڕچوونی هەموو ڕۆژەی لە کۆڵ من کردەوە.
خوێندنەوەی کتێبی چێشتی مجێوری هەژار موکریانی، دڵی چیایی و ناخی تژی بوردەباریی و وەفای ئەم مرۆ نازەنینەمان پتر بۆ دەردەخات.
هاوژینبوونی کەسایەتییەکی وەک هەژار لە ڕۆژگارێکی تاریک و نووتەکی وەک دوێنێدا بۆ کورد نە کارێکی هاسان دەبێت بەڵام ئەم خانمە میهرەبانە لەم مەیدانەدا سەربەرز و سەرکەوتوو دەردەچێت. هەژار هەر لە کتێبی چێشتی مجێوردا بەم چەشنە یادەوەرییەکی دەگێڕێتەوە: ڕۆژێک زۆر بە سەبرۆکە پرسی: ئەرێ ئێمە تا کەی ماڵەوماڵ و ئاوارە دەبین؟...
وتم: تۆ چاوت بەرەوژوور دەڕوانێ.لە ماڵە دۆمان بڕوانە.هەر حەوتەی لە دێیەکن، زۆریش بە ژیانی خۆیان ڕازین. وەبزانە ماڵە دۆمین.... ئیتر نەمدیتەوە هەرگیز گلە لە بەختی خۆی بکا....
ئەم شاخانمە دلۆڤانە لە هەموو باراندا هاوڕێ و هاوخەم و هاوبەشی گشت سات و کاتە تاڵ و تفتەکانی ژیانی هەژاری شاعیر و نووسەر دەبێت و وەک خانمێکی بەدەست و برد و ئازا کاروباران ڕادەپەڕێنێت. مامۆستا هەژار بۆ خۆی دەگێڕێتەوە کە : ماڵەکەمان زۆر ڕووت بوو، هەر حەسیری لێ ڕاخرابوو. نان، گەنم و پێخۆر ساوارە. مەعسووم قۆڵی لێ هەلماڵی و بە تەندوور نانی دەکرد.
هەژار موکریانی هەرکە پاش ماوەیەکی دوور و درێژ بە ماڵ و منداڵ شاد دەبێتەوە، فرەی پێناچێت ڕوو لە سەنگەری خەبات دەکاتەوە. خانمەکەی باش ئاگای لە حاڵی هەژاری سووتاوی کوردایەتییە کە چلۆن شەو چاوی ناچێتە خەو، هەر بۆیە بەوپەڕی میهرەبانییەوە هەست بەم پەرۆشە دەکات و پێی دەڵێت، ئەگەر نەچیت، نەخۆش دەکەویت.
ئافرەتێک دوای ئەم هەموو سەخڵەتییانەی ژیان هەرکە لە بەغدا تازە خەریکە خۆی و منداڵەکانی بحەوێنەوە، لەپڕێک بەعسی ماڵ و ژیانی تێک و پێک دەدات و ڕەنج و بەری ژیانی لەناکاو ڕەشەبای بەعس ڕایدەماڵێت. کەچی سەرباری هەموو تەنگ و چەڵەمەکانی ژیان، هەرگیز کۆڵ نادات و مژولی پەروەردە و بارهێنانی منداڵەکانی دەبێت.
$لە کەرەجەوە بۆ #هەولێر#$=KTML_Photo_Begin=https://www.kurdipedia.org/files/relatedfiles/2018/104654/0001.JPG=KTML_Photo_Alt=هەژار موکریانی و مەعسومە ئەحمەدیی هاوژینی=KTML_Style=width:30%;height:20%;float:left;=KTML_Photo_Target_Link=https://www.kurdipedia.org/files/relatedfiles/2018/104654/0001.JPG=KTML_Photo_End=
پاش هەرەسهێنان و نسکۆی شۆڕش لە ناوەڕاستی هەفتاکان کە مام هەژار هاوڕێی بارزانییەکان(بارزانییەکان، لێرەدا مەبەست کوردانی باشوورە کە لە باری هزریی و سیاسییەوە لە مەلا مستەفا بارزانی نزیک دەبن) لە شارۆچکەی عەزیمییەی سەر بە کەرەج دەگیرسێنەوە، ڕۆژانێکی دی ژیان بۆ خۆی و خێزانەکەی دەست پێ دەکات و ئەمجار هەژار مەتەرێزی خەبات دەگوێزێتەوە بۆ نێو ماڵ و تا دوا دەمی ژیان، لەگەڵ مەعسوومە خانمی هاوژین و ئاگریی کوڕ و ژن و منداڵەکانیدا پێکەوە دەژین. من بۆ خۆم وەک هاوڕێیەکی بەڕێز ئاگری(مستەفا)هەژار، کە ساڵەهای ساڵ لە ڕادیۆ کوردیی تاران پێکەوە هاوکار و برا بووینە و نهایش ئەم هەڤاڵەتی و برایەتییە هەر درێژەی هەیە، باش ئاگاداری دەوری کۆڵەکەئاسای مەعسوومە خانمم کە پاش مام هەژار چەندە میهرەبانانە وەرگری هەموو کوردێک دەبوو کە ڕووی لە ماڵەکەی هەژار دەنا. لەم بەینەدا ئەگەر یادێکیش لە دڵسۆزیی و خەمخۆریی ماپارە خانمی هاوژینی مستەفا(ئاگری)هەژار نەکەین، پێموایە ناحەقیی و بێوەفایی بەرانبەر بەم خانمە بەڕێزە بێت کە ساڵەهای ساڵ، بۆ مەعسوومە خانمی هاوژینی مام هەژار نە وەک بووک بگرە هەر وەک کچی خۆی بووە و خزمەتی کردووە. قەدەر وا دەبێت کە مەعسوومە خانم لە دوا ساڵانی ژیانیدا ڕوو لە باشووری کوردستان دەکات و بۆ ماوەی چەند ساڵێک لە هەولێر و لەگەڵ زاگرۆسی کوڕی پێکەوە ژیان دەگوزەرێنن و سەرەنجامیش ئەوێندەرێ دەبێتە دوا مەنزڵی.
$پەیڤی کۆتایی$
ئەوانەی دەیانەوێت پتر ئاگاداری ژیانی هەژار و ماڵباتەکەی بن، ڕەنگە خوێندنەوەی کتێبی چێشتی مجێور بتوانێت وەرامی بەشی فرەی پرسیارەکانیان بداتەوە و پەردە لە ڕووی ژیانی ڕاستینەی هەژار هەڵبداتەوە. بە خوێندنەوەی ئەم کتێبە، مرۆ پەی بە دەوری چیائاسای هاوژینەکەی هەژار دەبات و لای خوێنەر دەردەکەوێت کە ئەم خانمە میهرەبانە هەم چیا بووە و هەمیش سەرچاوەی وەفا و بوردەباری.
شیاوی ئیشارەت پێدانە کە مەعسوومە ئەحمەدی، هاوژینی هەژار موکریانی ساڵی 1308ی هەتاویی(1929)لە گوندی نۆباری سەر بە #بۆکان#ی ڕۆژهەڵاتی کوردستان لە دایک دەبێت. پاش ڕۆژگارێکی دوور و درێژیش ڕۆژی 17ی گەلاوێژی 2718(8ی مانگی ئەگۆستی 2018)لە تەمەنی 89 ساڵیدا لە هەولێری قەڵای کوردان کۆچی دوایی دەکات و لەسەر وەسییەتی خۆی لە پیرمام و نزیک لە گۆڕی خالید حیسامی(هێدی)ی شاعیر و فەلەکەدین کاکەیی ڕۆشنبیر ئەسپەردەی خاکی نیشتمان دەکرێت. مام هەژار و مەعسوومە خانم خاوەنی چوار کوڕن بە ناوەکانی شێرکۆ، ئاگری، زاگرۆس و خانی کە شێرکۆ و خانی لە هەندەرانن و زاگرۆس لە هەولێرە و ئاگری(مستەفا)یش دانیشتووی باژاڕی #مەهاباد#ە.
وێنەکان، لە ئەلبۆمی خودی ماڵباتی هەژار وەرگیراون و بەڕێز کاک بارزان شەرەفکەندی بۆی ناردووم؛سوپاسی دەکەم.
شیاوی ئاماژەپێدانە ئەم نووسینە لە دوو حەوتەنامەی لووتکە، ژمارە 36 لە لاپەڕەی 8دا چاپ و بڵاو بۆتەوە. لووتکە، بڵاڤۆکێکی کوردیی، فارسییە و هەر دوو حەوتە جارێک لە شاری #سنە#ی ڕۆژهەڵاتی کوردستان دەردەچێت و هەتا هەنووکە 36 ژمارەی لێ بڵاو بۆتەوە.
$ژێدەرەکان:$
• چێشتی مجێور، عەبدوڕەحمان شەرەفکەندی(هەژار)، چاپی یەکەم، پاریس، ساڵی 1997
• بۆ کوردستان، دیوانی شێعری هەژار موکریانی، دەزگای چاپ و بڵاوکردنەوەی ئاراس، چاپی چوارەم، هەولێر، 2001
• دیمانەی سەعدوون مازووجی لەگەڵ خوشکی مامۆستا هەژار[1]

کوڕی شاعیر بەناوبانگی کورد # هەژار موکریانی# یە، ساڵی 1946 لە شاری #مەهاباد#ی مەڵبەندی موکریان لەدایکبووە. پێشەوا قازی محەمەد ناوی ناوە شێرکۆ.
دوو پەرتووکی نووسینی خۆی هەن و چەند وەرگێڕانێک.
$نووسین:$
هەژاری مرۆڤ و دەوروبەری یا کارەساتی کۆمیدیاییەک -بەرگی یەکەم -2008
هەژاری مرۆڤ و دەوروبەری یا کارەساتی کۆمیدیاییەک -بەرگی دووەم -2010
لەنووسراوانێکی قاچاغی قۆناغی خۆیان -وێڕای پاشکۆیەکی چەند شیعری قاچاغی جەماوەری قاچاغ -2008
$وەرگێڕان:$
ڕاپەڕینی کورد بەرابەریی سمکۆ -نووسینی م.م. فان بروونەسن -وەرگێڕ: شێرکۆ هەژار -2009
چەند باسێکی کورد و تورک -بەرگی یەکەم -نووسینی کەنداڵ، وانلی -وەرگێڕان و پەراوێز نووسینی: شێرکۆ هەژار -چاپی دووەم -2009
چەند باسێکی کورد و تورک -بەرگی دووەم -نووسینی کەنداڵ، کۆمیتەی دژی فاشیزم لە هۆڵندا -وەرگێڕ: شێرکۆ هەژار -2009
هەڵبژاردەیەک لە: ئاغا و شێخ و دەوڵەت -دەربارەی نەریتی کۆمەڵایەتی و سیاسیی کوردستان -بەرگی یەکەم -نووسینی م.م. فان بروونەسن -وەرگێڕ: شێرکۆ هەژار -2009
هەڵبژاردەیەک لە: ئاغا و شێخ و دەوڵەت -دەربارەی نەریتی کۆمەڵایەتی و سیاسیی کوردستان -بەرگی دووەم -نووسینی م.م. فان بروونەسن -وەرگێڕ: شێرکۆ هەژار [1]
=KTML_Link_Facebook_Begin=https://www.facebook.com/groups/1270819247094511/=KTML_Link_Facebook_Between=فەیسبووکی: پەرتووکەکانی شێرکۆ هەژار موکریانی=KTML_Link_Facebook_End=
=KTML_Link_Facebook_Begin=https://www.facebook.com/sherko.hejar=KTML_Link_Facebook_Between=فەیسبووکی: شێرکۆ هەژار موکریانی=KTML_Link_Facebook_End=

ئەرشیفی: عەبدولرەحمان فەرهادی

گوتارێک لەسەر #هەژار موکریانی#
محەمەد ساڵح ئیبراهیمی
=KTML_Link_External_Begin=https://www.kurdipedia.org/docviewer.aspx?id=393599&document=0001.PDF=KTML_Link_External_Between=کلیک بکە بۆ خوێندنەوەی گوتارێک لەسەر هەژار موکریانی=KTML_Link_External_End=

وێنەیەکی زۆر دەگمەن و مێژوویی #کوردستان# ساڵی 1970 زایینی، گەورەپیاوانی کورد لە ڕاستەوە: 1- دوکتور میرکامەران بەدرخان، 5- فرانسوا حەریری، 7- مەلا مستەفا بارزانی و 10- مامۆستا هەژار، ڕووحی بەرزیان شاد و یادیان پیرۆزبێ، شایانی ئاماژەیه کە ئەم وێنەیە له ئاخری کۆبوونەوەی کۆنگرەی 8ی پارتی گیراوە، [1]