#18-02-2020#

ئاسایشی #سلێمانی# ڕایگەیاند، دوای گەڕان و لێکۆڵینەوە توانیویانە بکوژی ژنەکەی ناوچەی #فەیاڵ#ی سەر بە شاری سلێمانی دەستگیربکەن کە دوو ڕۆژ پێش ئێستا کوژرا.
ئاسایش لە ڕاگەیەندراوێکدا ئاشکرایکردوە، ئەو تۆمەتبارە لە دایکبووی ساڵی 1992 و لەسەر کێشەی کۆمەڵایەتی ژنەکەی خنکاندوە.
ئاماژەی بەوەشکردووە، تۆمەتبارەکە دانی بە تاوانەکەیەدا ناوە و وتەیەتی ژنەکەم لەماڵەکەی خۆیاندا خنکاند و بۆ ئەوەی دڵنیابم لە مردنی ژنەکە، تەرمەکەم لە کارەبا داوە.
ئاسایشی سلێمانی ڕاشیگەیاندوە، تۆمەتبارەکە بەپێی مادەی 406 لە یاسای سزادانی عێراقی دەستگیرکراوە و لێکۆڵینەوە لەگەڵیدا بەردوامە.[1]

#ئومێد خۆشناو#، پارێزگاری #هەولێر# گلەیی لە کەمی کاتژمێرەکانی پێدانی کارەبا بە بەشداربووان لەسەر سیستەمی تۆڕی کارەبای نیشتمانی لە پارێزگاکە هەیە و ڕایگەیاند، جیاکاری لەگەڵ هەولێر دەکرێت.
ئومێد خۆشناو لەمیانی لێدوانێکی ڕاشیگەیاند، پێدانی کارەبا لە وەرزی بەهار و پایزدا تا ڕادەیەک باشە، بەڵام بەداخەوە لە ماوەی ئەمساڵدا 2023 پێدانی کارەبا لە وەرزی پایزدا خراپ بوو.
پارێزگاری هەولێر داوای لە میدیاکان کرد بەدواداچوون بۆ دۆخی پێدانی کارەبای هەولێر بکەن بە بەراورد بە شارەکانی دیکەی هەرێمی کوردستان، ئاماژەی بەوەشکرد، هەولێر پەراوێزخراوە ، ئێمەش بەردەوامین لە گفتوگۆکان لەگەڵ وەزارەتی کارەبا لەوبارەیەوە.

دووپاتیشی کردەوە، دۆخی دابینکردنی کارەبا لە چەند ڕۆژی ڕابردوودا زۆر خراپ بووە، بەتایبەتیی لەگەڵ ئەو کەشوهەوای ساردە، کە تێیدا خواست لەسەر کارەبا زیادیکردووە.
پارێزگاری هەولێر لە درێژەی قسەکانیدا وتی: هەست دەکەین هیچ دادپەروەرییەک لە دابینکردنی کارەبادا نییە لەسەر سیستەمی تۆڕی کارەبای نیشتمانی، جەختیشیکردەوە، جیاکاری لەنێوان هەولێر و شارەکانی دیکەدا هەیە، ئاشکراشیکرد، کاتژمێرەکانی پێدانی کارەبا بۆ هەولێر لە شارەکانی دیکە کەمترە.
خۆشناو داوای لە وەزارەتی کارەبا کرد پێداچوونەوەیەکی دادپەروەرانە لەسەر ئەم بابەتە ئەنجام بدات و ڕوونیشیکردەوە لە هەندێک شاردا کاتژمێرەکانی پێدانی کارەبا دەگاتە 12-13 کاتژمێر بەدرێژایی ڕۆژ، لە هەندێکی تریشدا دوو سێ کاتژمێر کارەبا هەیە، بۆیە بەدڵنیاییەوە ئەمە دەبێتە هۆی بارگرانی لەسەر خەڵک، وەک ئەوەی ئێستا لە هەولێر هەیە. [1]

بریسکەدانی کارەبا، ڕفاندن، ڕەنگ پەڕین، هەڵبوون، التماع  (الت- ع)[1]

دواڕۆژ، عیسا عەبدولقەهار
بریکاری #وەزارەتی کارەبا#ی هەرێم، ڕەتیدەکاتەوە حکومەتی هەرێم کارەبا بفرۆشێت و دەشڵێت حکومەتی عێراق سوتەمەنی بۆ نزیکەی 20 یەکەی لەکارکەوتووی کارەبای هەرێم دابیندەکات و دەیانخاتەوەگەڕ.
هۆگر شاڵی، بریکاری وەزارەتی کارەبای هەرێم بە دواڕۆژی ڕاگەیاند حکومەتی هەرێم هەموو هەوڵێکی بۆ ئەوەیە بڕی کارەبای نیشتمانی بۆ هاووڵاتیان زیاد بکات، بۆیە لە توانایدا نییە کارەبا بفرۆشرێت.
وتیشی ڕاستی پێدانی کارەبای هەرێم بە شارەکانی تر بەشێوەیەکە کە حکومەتی هەرێم نزیکەی 20 یەکەی کارەبای بۆ ماوەی نزیکەی سێ ساڵە لەکارکەوتووە بەوهۆیەوە پارەیەکی زۆر مانگانە دەکەوێتە ئەستۆی حکومەت، لەبەرئەوە کاتێک حکومەتی عێراق داوای دابینکردنی کارەبای موسڵی لە هەرێم کرد، پێمانڕاگەیاندوون کە دەتوانن سوتەمەنی بۆ ئه و یەکە لەکارکەوتووانە دابین بکەن.
بریکاری کارەبای هەرێم، ئاماژە بەوەدەکات کە ئه و یەکانەی کە لەکارکەوتبوون ئێستا بە عێراق دراون بۆ دابینکردنی کارەبای موسڵ، بۆ ئەوەش هیچ ئیلتیزامێکی دارایی ناکەوێتە سەر حکومەتی هەرێم، بەڵام ئەگەر هەرێم توانای دابینکردنی سوتەمەنی هەبووایە ئەو یەکانەی بۆ ناوخۆ بەکاردەهێنا نەک بیدات بە بەغدا.
06-08-2017

دواڕۆژ، عیسا عەبدولقەهار
بریکاری وەزارەتی کارەبای هەرێم، لە دیمانەیەکدا لەگەڵ دواڕۆژ ئاشکرایدەکات کە لە ساڵانی ڕابردوودا بڕی (50) ملیۆن دۆلار لە پڕۆژەی دانانی پێوەری زیرەکی ماڵاندا بەفیڕۆچووە، بەڵام بۆ پڕۆژە تازەکەی وەزارەت ئەو کێشەیە دووبارە نابێتەوە.
هەر لەو دیمانەیەدا، هۆگر شاڵی ئاماژە بەوەشدەکات کە هیچ پلانێکیان نییە بۆ زیادکردنی نرخی کارەبا لەسەر هاووڵاتیان، هاوکات ڕەتیدەکاتەوە لە پێدانی پشکی کارەبا بە شارەکان، غەدر لە سلێمانی کرابێت.
ئەو بەرپرسەی وەزارەتی کارەبا، ڕوونیدەکاتەوە کە ئەوان لەگەڵ پیشنیاری بەڕێوەبەرایەتی کارەبای سلێمانین بۆ دانانی پڕۆژەی جۆزەی 20 ئەمپێری، بەمەرجێک بۆ هەموو شوێنێک و بۆ هەموو ماڵێک یەکسان بێت.
دواڕۆژ: لەماوەی ڕابردوودا وەزارەتی کارەبا چاکسازییەکی لە بواری کارەبا دەستپێکرد، ئەو چاکسازییە بەکوێ‌ گەیشت و ئێستا لە چ قۆناغێکدایە؟
هۆگر شاڵی: وەزارەتی کارەبا لەسەر پێشنیاری ئەنجومەنی وەزیران دەستیکرد بە چاکسازیی لەناو وەزارەتی کارەبا، سەرەتا پێداچوونەوەمان بە هەیکەلیەتی وەزارەتی کارەبا کرد و زۆر هۆبە و بەڕێوەبەرایەتیمان کەمکردەوە بە جۆرێک بگونجێت لەگەڵ کارەکانمان، هەروەها لەگەڵ بانکی نێودەوڵەتی لەکارداین بۆ چاکسازیکردن لە بواری کارەبا و پسپۆڕەکانی ئەوان خەریکن دیراسەی بارودۆخی کارەبا لە هەرێم دەکەن و بەمزووانەش ڕاپۆرتی کۆتاییان دەردەچێت و دەچێتە بواری جێبەجێکردنەوە، ئەوان بە هاوبەشی وەزارەت لەهەموو سێکتەرەکان بەشداربوون لە داڕشتنی ڕیفۆرمە تازەکەی وەزارەت، وەزارەتی کارەبا لە پڕۆسەی ڕیفۆرمی کارەبادا سوومەندی سەرەکی دەبێت، هاوکات ئەو پارەیەی پێویستە بۆ ڕیفۆرمەکە لەلایەن چەند حکومەتێکی ئەوروپییەوە تەرخاندەکرێت.
دواڕۆژ: بەجێبەجێکردنی ڕیفۆرمەکە، بارودۆخی کوردستان لەرووی خزمەتگوزاری کارەبا دەچێتە چ قۆناغێکەوە؟
هۆگر شاڵی: ئەگەر ئەو پڕۆژەیە بەتەواوەتی جێبەجێ‌ بکرێت، چونکە جێبەجێکردنی پڕۆژەکە پێویستی بە چەند قۆناغێک هەیە و پێویستە حکومەتی هەرێم بودجەیەکی بۆ پەیدا بکات بۆ جێبەجێکردنی. یەکێک لە بۆچوونەکانی حکومەتی هەرێم کە دیراسەکراوە، ئەوەیە کە ئێمە بەرەو کەرتی تایبەت دەچین و بەشێک لە خزمەتگوزارییەکانی کارەبا ڕادەستی کەرتی تایبەت دەکەین، بەتایبەتی لە سێکتەری دابەشکردنی کارەبا بۆئەوەی ڕێژەی بەفیڕۆدانی کارەبا کەمبکەینەوە، بۆئەوەی تەکنەلۆژیایەک بەکاربهێنین کە پێیدەوترێت تەکنەلۆژیای پێوەری زیرەک، ئەو پڕۆژەیە یەکێکە لەوانەی کە لە ئێستاوە دەستمان پێکردووە و پێشبینی دەکەین لە کۆتایی ئەم مانگەدا، چەند کۆمپانیایەکی جیهانی سەردانمان بکەن و هەریەکێک لەو کۆمپانیایانە هەڵدەستن بە دانانی پڕۆژەیەکی نموونەیی بۆئەوەی بزانین کام پێوەر دەگونجێت لەگەڵ بارودۆخی کوردستان.
دواڕۆژ: پێشتر وەزارەتی کارەبا پڕۆژەی پێوەری زیرەکی هەبوو، کە بڕی 50 ملیۆن دۆلاری تێدا خەرجکراوە، بەڵام پڕۆژەکە سەرکەوتوو نەبوو و پارەکە بە فیڕۆچوو، گەرەنتی چییە ئەمجارە پڕۆژەکە سەرکەوتوو دەبێت؟
هۆگر شاڵی: بە حەقیقەت دووجارە کار بۆ پڕۆژەکە کراوە، جاری یەکەم گرێبەستی ئەو پارەیەی باسی دەکەی لەگەڵ کۆمپانیایەکی ئیماڕاتی کرا و سەرکەوتنی بەدەست نەهێناو پارەیەکی زۆری حکومەتی هەرێم بەبڕی 50 ملیۆن دۆلار بەفیڕۆچوو، هەروەها کاتەکەش بەفیڕۆچوو. دوای ئەوە لە ساڵی 2012 دەستکرا بە دانانی پڕۆژەی زیرەک لەسەر ئاستێکی زۆر فراوان، بەڵام ئەو بارە قورسە بە ئێمە هەڵنەدەگیرا، بۆیە ئەنجومەنی وەزیران لە کۆتایی کابینەی پێشوو بڕیاریدا ئەو پڕۆژەیە بوەستێنێت، ئەگەرنا ئێستا کەوتبووینە ژێر باری قەرزی ملیارێک و 250 ملیۆن دۆلاری ترەوە، ئێستا ئەو پڕۆژەیەی بەدەستمانەوەیە و دیراسەکراوە لەلایەن بانکی نێودەوڵەتییەوە، پڕۆژەکە سەرکەوتوو دەبێت بە بۆچوونی ئێمە، یەکەم تێچووەکە زۆر کەمترە لە پڕۆژەکەی 2012 و هەمان ئامانج دەپێکێت و ئەمجارە هیوادارین سەرکەوتووبین.
دواڕۆژ: پڕۆژە پێشنیاری بەکارهێنانی جۆزەی 20 ئەمپێری بەکوێ‌ گەیشت و کەی دەکەوێتە کار؟
هۆگر شاڵی: ئەو پڕۆژەیە لەلایەن بەڕێوەبەرایەتی گشتی کارەبای سلێمانییەوە پێشنیارکراوە، ئێمە وەکو وەزارەتی کارەبا پشگیرییان دەکەین، بەڵام بەبۆچوونی پسپۆڕە هونەرییەکانی وەزارەتی کارەبا ئەو پڕۆژەیە ئەو سوودە درێژخایەنەی نادات، هەرچەندە ئێمە پشتگیریان دەکەین ئەگەر بتوانن بەیەکسانی 20 ئەمپێر کارەبا بدەنە خەڵک و شوێنەکانی تر.
ئێمە لە کوردستان لەهەردوو وەرزی هاوین و زستان کارەبامان زۆر پێویستە، بۆنموونە ئێمە مانگ و نیوێک لەمەوپێش بە دوو هەزار و 500 دینار 23 کاتژمێر کارەبامان دەدا، بەڵام بەهەمان بەرهەمەوە ناتوانین شەش تا هەشت کاتژمێر کارەبا بدەینە خەڵک لەبەرئەوەی داواکارییەکە لەسەر کارەبا زیاد بووە، هەرچەند وەزارەتی کارەبا لە زۆر شت بەرپرسیار نییە چونکە بەهۆی قەیرانی داراییەوە صیانەی دەوری بۆ وێستگەکانی کارەبا بکەین کە یەکێکە لە کێشە سەرەکییەکانمان، دواتر هاووڵاتیان بەهۆی قەیرانی داراییەوە نەیانتوانیوە پارەی کارەبا بەباشی بدەن، لەلایەکی ترەوە وەزارەتی سامانە سروشتییەکان نەیتوانی نەوتی سپی بۆ خەڵک دابین بکات، بۆیە ئێستا خەڵک بۆ گەرمکردنەوە و ساردکردنەوە کارەبا بەکاردەهێنێت، لەهەموو وڵاتێکدا ئەمە نییە، بەڵام ئەمە بەهۆی ئەوەوەیە کە وەزارەتی سامانە سروشتییەکان دەستیان بەستراوە و نەیانتوانیوە نەوتی سپی دابینبکەن.
دواڕۆژ: ساڵی ڕابردوو لیژنەیەکی باڵا بۆ بڕینی سەرپێچی و زیادەڕەوییەکانی سەر تۆڕی کارەبای نیشتمانی دروستبوو، بەڵام تائێستا کارەکانی لیژنەکە ئاشکرانەکراوە، بۆچی؟
هۆگر شاڵی: ئەو لیژنەیە دروستبوو، وەزارەتی ناوخۆ هاوکاربوون و چەند کۆبوونەوەیەکمان کرد و سەرپێچییەکانی بڕاوە و مانگانە ڕاپۆرتی شارەکانمان بۆ دێت، ئیشکراوە بۆ نەهێشتنی سەرپێچییەکان، بەڵام بەپێی پێویست نەبووە.
دواڕۆژ: بڕینی ئەو سەرپێچییانە ڕێژەی چەندی کارەبای بۆ حکومەت گەڕاندۆتەوە؟
هۆگر شاڵی: دوو جۆر بە فیڕۆچوون هەیە، یەکێکیان بەفیڕۆچوونی تەکنیکیە کە ڕێژەکەی لە نێوان (10 بۆ 12%) دایە، بەڵام لە هەرێمی کوردستان ڕێژەی بەفیڕۆچوونی کارەبا زیاتر لە 35%ە، بۆیە ئێمە دەمانەوێت پێوەری زیرەک دابنرێت چونکە کەس ناتوانێت سەرپێچی بکات چونکە پێوەرەکە لەناو ماڵاندا نییە لەسەر عەمودەکە بەستراوە و ئەوەندە هەستیارە ئەگەر دەستی بۆ بەریت هەموو پێوەرەکانی تر کە لەو بۆکسەدان دەوەستن.
هەرچەندە وەزارەتی ناوخۆ هاوکاربوون بۆ بڕینی سەرپێچییەکان بەڵام ڕێژەی کارەبای گەڕاوە تەنیا لەوانەیە ڕێژەی 2 تاکو 3% بووە.
دواڕۆژ: کێشەی حکومەتی هەرێم و ئێران لە بواری کارەبا بەکوێ‌ گەیشت، بەتایبەت دوای ئەوەی کارەبای خانەقین و ئەو ناوچانە بڕاوە؟
هۆگر شاڵی: پێشتر کارەبای پێنجوێنمان لە ئێرانەوە دەهات و پارەکەی لە خەرجی سیادیی دەدرا بەڵام پارساڵ بڕا، بەڵام توانیمان چارەسەری بکەین و ئێستا خۆمان کارەبا بە پێنجوین دەدەین، بۆ حاجی ئۆمەران و ناوچەکانی ئەوێ‌ کێشەمان نییە خۆمان پارەکە لە هاووڵاتیان کۆدەکەینەوە و پارەکە دەدەین. لەبارەی بڕینی کارەبای خانەقین تائێستا هیچ شتێکی ڕەسمیمان بەدەست نەگەیشتووە، ئێمە ویستمان بەچەند پڕۆژەیەکەوە بچین بۆئەوەی کارەبای خانەقین چارەسەر بکەین، بەڵام بەهۆی قەیرانی داراییەوە نەمانتوانی.
دواڕۆژ: جگە لە 12 وێستگەی کارەبا، چەند وێستگەی تر ماوە بە گازی سروشتی کاربکەن، هیچ ڕێگرییەک هەیە بۆئەوەی بە گازی سروشتی کارنەکەن؟
هۆگر شاڵی: ئێمە لە ساڵی 2008 تا کۆتایی 2015، پارەیەکی زۆرمان کە دەکاتە یەک لەسەر سێی بودجەی هەرێم کە دەیکردە نزیکەی سێ‌ ملیار و 500 ملیۆن دۆلار بۆ دابینکردنی سوتەمەنی بوو بۆ وێستگەکان، بەڵام لە کۆتایی 2015دا شەش وێستگەی هەولێر و شەش وێستگەی سلێمانی بە گازی سروشتی کاردەکەن و توانیومانە تێچوومان بەرێژەیەکی زۆر کەمبکەینەوە، هاوکات لە بەرنامەی وەزارەتی سامانە سروشتییەکاندایە لە سەرەتای 2018 وێستگەی دهۆکیش بکاتە گازی سروشتی و وێستگەیەکیش لە سلێمانی هەیە و لەبەرنامەماندایە بە گازی سروشتی کاری پێبکەین و هیچ ڕێگرییەک نییە.
دواڕۆژ: بەشێک لە پەرلەمانتاران ڕەخنەی ئەوە لە وەزارەتی کارەبا دەگرن کە لە دابەشکردنی پشکی کارەبای شارەکان غەدر لە سلێمانی کراوە، ئەمە ڕاستە؟
هۆگر شاڵی: دابەشکردنی کارەبا کارێکی هونەرییەو داواکارم لە پەرلەمانتاران ئەو کارەش نەکەن بەکێشەیەکی سیاسی چونکە ڕێژەی کارەبا و چەسپاندنی لەلایەن لیژنەیەکەوەیە کە بەڕێوەبەری کارەبای شارەکان خۆیان دادەنیشن بۆچوونی خۆیانمان پێدەڵێن و پێیان دەڵێین ئێمە دەتوانین ئەوەندە کارەبا بە شارەکان بدەین، بەڕێوەبەری گشتی شارەکان خۆیان ڕازی دەبن بە ڕێژەکە و ئیمزای دەکەن، ئێستا لەبەرئەوەی ئەو ڕەخنە و قسە و قسەڵۆکانەی تێکەوتووە خەریکین میکانیزمێکی تر دادەنێین بۆ دابەشکردنەوەی کارەبا، دابەشکردنی کارەبای شارەکان و بڕینیان وەک یەکە و زوڵم لەهیچ شارێک نەکراوە.
دواڕۆژ: سوتانی محاویلەکانی کارەبا بەتایبەتی لە سنووری پارێزگای سلێمانی کێشەیەکی گەورەی دروستکردووە، بۆ ئەمساڵ چەند تەرخانکراوە بۆ کڕینی محاویلەکان؟
هۆگر شاڵی: پێویست نییە ئەو ژمارە محاویلەیەی هەمانە بسوتێت و دەبوو بەشی ئەو مێگاوات کارەبایە بکات، بەڵام بۆ هۆکاری سوتانی محاویلەکان دەبێت ئێمە دیراسەی بکەین کە بۆچی ئەو ژمارە زۆرە محاویلەیە دەسوتێت؟ بۆیە لەم ڕۆژانەدا کۆبوونەوەیەکی فراوان دەکەین و دەمانەوێت بزانین هۆکاری زۆری سوتانی محاویلەکان چییە؟
چونکە پێویست نییە ئەو ژمارەیە لە محاویلەکان بسوتێت، چونکە سوتاندنەکە ئاسان نییە ئەگەر پێداویستییەکانی بۆ دابینکرابێت لەوانە بڵانس نەکرابێت و کارەباکە تەنزیم نەکرابێت، بۆیە دوای دیراسە و کۆبوونەوە ڕوونکردنەوەیەک لەسەر سوتانی محاویلەکان بڵاودەکەینەوە. ئێمە 10 ملیار دینارمان تەرخانکردوە بۆ کڕینی محاویلە لە شارەکان، خۆشبەختانە دهۆک کڕینی محاویلەکانی کردۆتە تەندەر و هەولێر خەریکە، بەڵام لە سلێمانی بەهۆی بایکۆتەوە نەتوانراوە کارەکان بکرێن و هەموو بەڕێوەبەرە گشتییەکانیش ڕازی بوون بە بەشی شارەکان و واژۆیان کردووە و غەدر لە هیچ شارێک نەکراوە.
دواڕۆژ: لە کۆتایی مانگی کانوونی یەکەمی 2016، بڕیارتاندا بە زیادکردنی کارەبای پیشەسازیی و بازرگانی و میری، هیچ بڕیارێک هەیە بۆ زیادکردنی کارەبای ماڵان؟
هۆگر شاڵی: بەڵێ‌ کارەبای پۆلەکانی پیشەسازیی و بازرگانی میری زیادکراوە، بەڵام بەهیچ جۆرێک لە نیەتی حکومەتی هەرێمدا نییە پارە لەسەر هاووڵاتیان زیاد بکات، بەڵکو دەمانەوێت بەهۆی سیستمی دانانی پێوەری زیرەک، ئەو بوارە ڕێکبخەین و هاووڵاتیان زەرەرمەند نەبن و بەیەکسانی کارەبایان پێبگات، بەڵام گۆڕین و زیادکردنی نرخی کارەبا بۆ ئەمساڵ لە پلانماندا نییە و بیرمان لێ‌ نەکردۆتەوە.
دواڕۆژ: هاووڵاتیان پارەیەکی زۆر قەرزاری کارەبان، هاوکات وەزارەتی کارەبا پارەیەکی زۆر قەرزاری کۆمپانیاکانی کارەبایە هیچ میکانیزمێکی نوێ‌ بۆ وەرگرتنەوەی قەرزەکانیان و دانەوەیان بە کۆمپانیاکان هەیە لەمساڵدا جێبەجێ‌ بکرێت؟
هۆگر شاڵی: بەڕای شەخسی خۆم و پێشنیارێکیش لەلایەن پارێزگای هەولێر کراوە کە دانەوەی قەرزەکانی کارەبا و قەرزەکانی تریش لەو پارەیە وەربگیرێتەوە کە لەلای حکومەتە پاشەکەوتکراوە، بۆ قەرزی کۆمپانیانیاکانیش کە لەلای وەزارەتی کارەبایە بەهەمان شێوە دەبێت، بەڵام ئەو کار و ڕێنماییە دوای ڕەزامەندی حکومەت لەلایەن وەزارەتی داراییەوە دەردەچێت و ئێمە ناتوانین ئەو ئیشە بکەین.
- 12-01-2017

خامووشی، داکوژاوی، کوژاوی، کوژاوەیی، بڕانی کارەبا (خامشی - حامص)[1]

بەهۆی لەکارکەوتنی هەرسێ پڕۆژەی ئاوی ئیفرازی #هەولێر# و کەمی کارەبا کێشەی ئاوی خواردنەوە بۆ 16 گەڕەکی شاری هەولێر دروستبووە، حکومەتیش بەڵێنی دابینکردنی 70 مۆلیدەی کارەبا بۆ 900 بیری ئاوی هەولێر و دەوروبەری دەدات.
ماوەی پێنج ڕۆژە کێشەی ئاوی خواردنەوە بۆ 16 گەڕەکی شاری هەولێر دروستبووە، بەجۆرێک بەشێک له و گەڕەکانە له و پێنج ڕۆژەدا تەنها دووجار ئاویان بۆ ماوەی چەند کاتژمێرێک ئاوێان پێدراوە، بۆیە خەڵک دەستیکردووە بە ئاو کڕین.
عەلی نوری، دانیشتوی گەڕەکی باداوەی شاری هەولێر بۆ دواڕۆژ دەڵێت لەماوەی پێنج ڕۆژی ڕابردوو کێشەی ئاوی خواردنەوەمان بۆ دروستبووه و دوو ڕۆژ جارێک تانکییەکی ئاو دەکڕین بە 20 هەزار دینار.
ئه و هاوڵاتیە وتیشی سەردانی فەرمانگەی ئاوی هەولێر و لایەنی پەیوندارمان کردوە و دەڵێت چارەسەر دەبێت، بەڵام تاوەکو ئێستا چارەسەرنەکراوە.
هەولێر و دەوروبەری سێ پڕۆژەی گەورەی دابینکردنی ئاوی خواردنەوەی هەیە، بەناوی ئیفرازی یەک، دوو، سێ کە ئاوی خواردنەوە بۆ بەشێکی زۆری سەنتەری شاری هەولێر دابین دەکەن، هەروەها 900 بیری ئاوی خواردنەوە لە هەولێر و دەورەبەری هەیە.
بەهۆی بارانبارێنێکی بە خوڕ لەوڵاتی تورکیا ئاوی زێی گەورە لێڵ بوو، کە هەرسێ پڕۆژەی ئاوی ئیفرازی هەولێری بەسەرەوەیە، ئەمەش وایکرد هەرسێ پڕۆژەکە لەکار بکەون.
ماوەی زیاتر لەمانگێکە بەهۆی پچڕانی کێبڵێک کە کارەبا دەگەیەنێتە پڕۆژەی ئاوی ئیفرازی دوو، چەند گەڕەکێکی هەولێر بێئاو بوون، لەوانەش گەڕەکەکانی کوێستان، ئاری، مەلایان، نووسەران، حاکماوە و چەند گەڕەکێکی تر و تائێستا بەشێکیان چارەسەر نەکراوە.
لەوبارەیەوە مەسعود کاڕەش، بەڕێوەبەری ئاو و ئاوەڕۆکانی هەرێمی کوردستان بە دواڕۆژی ڕاگەیاند لە شاری هەولێر سێ پڕۆژەی ئاوی ئیفراز هەیە و بەهۆی لێڵبوونی ئاو لەکارکەوتوون، چونکە توانای پاککردنەوەی ئه و ئاوە لێڵەیان نەبوو، بەڵام دواتر کەوتنەوەکار.
لەلایەکی ترەوە بەهۆی کەمی کارەبا 16 گەڕەکی شاری هەولێر کێشەی ئاوی خواردنەوەیان بۆ دروستبووە، نەورۆز مەولود وەزیری شارەوانی و گەشتوگوزار بە دواڕۆژی ڕاگەیاند کەمی ئاوی خواردنەوە بەهۆی کەمی کارەباوە دروستبووه و دوێنێش لەسەر ئەم پرسە وەزارەتە پەیوەندارەکان لەگەڵ ئەنجوومەنی وەزیران کۆبووبوینەتەوە.
وەزارەتی کارەبای حکومەتی هەرێم دوێنێ چوار شەممە5 تەمووزی 2017، لە ڕونکردنەوەیەک وڵامی وەزیری شارەوانیان دایەوە، کە کەمی ئاو بەهۆی کەمی کارەباوە بێت و کەمبوونەوەکەیان خستەئەستۆی وەزارەتی شارەوانی، بەهۆی بوونی کێشەی تەکنیکی وەزارەتی شارەوانیەوە.
ئەمڕۆ پێنج شەممە مەسعود کاڕەش، بەڕێوەبەری ئاو ئاوەڕۆکانی هەرێم ڕونکردنەوەیەکی بڵاوکردەوه و تێیدا هاتووە بەهۆی کێشەی کەمی کارەبا کێشەی ئاوی خواردنەوە بۆ %40 دانیشتوانی شاری هەولێر دروستبووە.
دوێنێ 5 تەمووز وەزارەتەکانی شارەوانی و گەشتوگوزار، کارەبا، دارایی و ئابووری و بەڕێوەبەرایەتی پەیوەندار و پارێزگاری هەولێر لەگەڵ ئەنجوومەنی وەزیران کۆبوونەوە لەسەر کەمی کێشەی ئاوی خواردنەوە لە شاری هەولێر و دەورەبەری.
بەڕێوەبەری ئاو و ئاوەڕۆکانی هەرێمی کوردستان کە بەشداری کۆبوونەوەی کرد، ڕوونیکردەوە لە کۆبوونەوەکەدا بڕیاردرا کە دوو بۆ سێ کاتژمێر کارەبای زیاتر بدرێتە بیر و پڕۆژەکانی ئاو.
وتیشی ئەنجوومەنی وەزیران بەڵێنیدا کە 60 بۆ 70 مۆلیدەی کارەبا دابین بکەن بۆ بیرەکانی ئاوی خواردنەوەی هەولێر و دەروبەری.
له و 900 بیرەی لە هەولێر و دەروبەر ئاوی خواردنەوە دابین دەکەن بەشێکیان وشکیان کردووە، بۆیە لە کۆبوونەوەی ئەنجوومەنی وەزیران و وەزارەتە پەیوەندارەکان بڕیاردرا کە دەست بکرێتەوە بە خستنەوەگەڕیان، لە ڕێگەی هەڵکەندنەوە بێت یا هەر جۆرە چارەسێکی تر.
سەبارەت بە چارەسەری کێشەی ئاوی خواردنەوە له و 16 گەڕەکەی شاری هەولێر، بەڕێوەبەری ئاو ئاوەڕۆکانی هەولێر وتی ڕۆژ بەرۆژ کێشەکە چارەسەر دەکرێت و ئەمڕۆ باشترە لە دوێنێ و هەوڵدەدەین بە زوترین کات کێشەکە چارەسەر بکەین.
06-07-2017

ڕۆژنیوز هاوڕێ کرێکار
بەرپرسێکی کارەبای #گەرمیان# ئاشکرای دەکات کە هیچ ئومێدیک نییە کارەبا لەمە باشتر بێت، چونکە ئاستی بەرهەمهێنانی کارەبای حکومەت هەر ئەمەیە و هیچ هەوڵێکیش نییە بۆ زیادبوونی کارەبا و کارەباش زیادی نەکردووە، ئەندامی ڕێکخراوێکی مەدەنیش دەڵێت، ئەگەر وا بەردەوام بێت کاردانەوەی توندی هاوڵاتیانی لێ دەکەوێتەوە.
بەهۆی بەرزبوونەوەی پلەی گەرما لە گەرمیان، هاوڵاتیان نیگەرانن لەو ڕێژە کارەبایە کەمەی بە سنورەکەیان دەدرێت، بۆیە بەردەوام گلەیی و گازندەیان هەیە و داوای باشترکردنی ڕێژەی کارەبای نیشتمانی دەکەن.
عەلی حوسێن خاوەن دوکانێکی دانیشتوی شارەدێی ڕزگاری سەر بە شارۆچکەی کەلارە، لەبارەی خراپی کارەباوە بە ڕۆژنیوزی وت: ناڕازین لەو بڕە کارەبایەی پێماندەدرت، زۆر کەمە، بەهۆی بەرزیی پلەی گەرما لێرە، پێویست بوو حکومەت جیاواز لە شوێنەکانی تری کوردستان کارەبای بە گەرمیان بدایە.
عەلی حوسێن وتیشی: خراپی و کەمی کارەبا زیانی بۆ خاوەن دوکان و فرۆشگاکان زیاترە، تا هاوڵاتیان، بە هۆی کەمی کارەباوە لەماوەی یەک مانگدا زیاتر لە 400 هەزار دینار زیانم پێگەیشتووە، دڵنیام خەڵکی تریش وەک من هەیە بە هۆی خراپی کارباوە زیانی پێگەیشتوە.
لە لایەکی دیکەشەوە، شاهۆ عەبدوڵا، ئەندامی ڕێکخراوی ژیان، سەبارەت بە هەوڵەکانیان بۆ چاککردنی کارەبا بۆ ڕۆژنیوز وتی: وەک ژمارەیەک ڕێکخراوی کۆمەڵی مەدەنی سەردانی ئیدارەی گەرمیانمان کرد و لەگەڵ جێگری سەرپەرشتیاری ئیدارەی گەرمیان و بەڕێوەبەری بەڕێوەبەرایەتی کارەبای گەرمیان کۆبوینەوە و پێمانڕاگەیاندن، کە خەڵک ناڕازییە لەو کارەباییەی کە هەیە، ئەگەر واش بەردەوام بێت کاردانەوەی توندی هاوڵاتیانی لێ دەکەوێتەوە.
شاهۆ وعەبدوڵا وتیشی: هەر لەوکۆبونەوەدا، بەرپرسی کارەبا ی گەرمیان، لەگەڵ بەرپرسانی کارەبای هەرێم گفتوگۆی کرد بۆ ئەوەی چاوێکیان لە خەڵکی گەرمیان بێت و کارەبای گەرمیان چاک بکەن، ماوەی چەند ڕۆژێکە هەست دەکرێ کارەبای گەرمیان باشتر بووە، بۆیە ئێمەش چاوەڕێین ئەگەر کارەبا خراپ بێتەوە، هەڵویستی ترمان دەبێت.
لای خۆیشییەوە، سیامەند بەرزنجی، بەڕێوەبەری ڕاگەیاندنی بەڕێوەبەرایەتی کارەبای گەرمیان بە ڕۆژنیوزی وت: ئێمە لە سەر ئاستی کوردستان، بە ڕێژەی 5% کارەبامان بۆ دابینکراوە لە لایەن وەزارەتی کارەبای حکومەتی هەرێمەوە، بەم پێیەش دەتوانین 50% کارەبا بۆ هاوڵاتیانی گەرمیان دابین بکەین و بەمەش ناتوانین خواستی هاوڵاتیان وەک پێویست کارەبا دابین بکەین.
سیامەند بەرزنجی وتیشی: ئێستا بەرهەمهێنانی کارەبا 2400 مێگا واتە لەسەر ئاستی کوردستان، ئێمە وەک گەرمیان 100 مێگا وات کارەبا وەردەگرین لەو ڕێژەیە، ئەگەر ئەم ڕێژەیە لەوەرزی بەهاردا بوایە، ئەمانتوانی 18 کاتژمێر کارەبا دابین بکەین بۆ هاوڵاتیان، بەڵام بەهۆی بەرزبونەوەی پلەی گەرما و خواستی زۆری هاوڵاتیان بەتایبەت زۆری ڕێژەی بەکارهێنانی سپلیت، وایکردووە 10 تا 12 کاتژمێر کارەبا بۆ هاوڵاتیان دابین بکەین.
هەروەها ناوبراو باسی ئەوەشی کرد: ئێمە لە ڕووی گواستنەوە و تەکنیکەوە کێشەمان نییە، ئەگەر حکومەتی هەرێمی کوردستان بتوانێت 210 مێگاوات کارەبا بدات بە ئێمە، ئەتوانین 24 کاتژمێر بە هاوڵاتیان بدەین، ئەگەر 180 مێگاوات کارەبامان بداتێ، دەتوانین 18 کاتژمێر کارەبا بۆ هاوڵاتیان دابین بکەین.
ئەو بەرپرسەی کارەبا وتیشی: هیچ ئومێدیک نییە کارەبا لەمە باشتر بێت، چونکە ئاستی بەرهەمهێنانی کارەبای حکومەت هەر ئەمەیە و هیچ هەوڵێکیش نییە بۆ زیادبوونی کارەبا و کارەباش زیادی نەکردووە.
21-07-2017

بەرق ڕاگر، بەرگری کارەبا، هێزی برق لەخۆنەبوێر، (برقبند )[1]