$ژیاننامە$
ساڵی 1963 لە گوندی عەلی بەیانی سەربە شارەدێی شوانی سەر بە پارێزگای #کەرکووک# لە دایک بووە، بەهۆی ئەوەی باوکی پێشمەرگە بووە، لەو کاتە لەو گوندە جێگیر بوونە، کە لە گوندی شەوگێڕی شێخ بزێنیەوە بۆی هاتوون، پێشتر بەهۆی کێشەی زەوییەوە ئاغا لە گوندەکەی دەریانی کردووەو زەوییەکانیانیان داگیر کردووە.
$خوێندن$
- خوێندنی قۆناغی سەرەتایی لە قوتابخانەی هەڵمەتی سەرەتایی کوڕان لە شاری کەرکووک تەواوکردووە.
- خوێندنی ناوەندی لە #ئامەد#ەیی ئیمام قاسم تەواوکردووە.
- خوێندنی لە ئامادەیی عەبدالمەلیکی کوڕی مەروان (کوردستان) تەواوکردووە.=KTML_Photo_Begin=https://www.kurdipedia.org/files/relatedfiles/2008/823/0004.JPG=KTML_Photo_Alt=عەلی مەحمود محەمەد=KTML_Style=width:20%;height:20%;float:right;=KTML_Photo_Target_Link=https://www.kurdipedia.org/files/relatedfiles/2008/823/0004.JPG=KTML_Photo_End=
- بەهۆی هەژارییەوە لە تەمەنی منداڵی و هەرزەکاری و لاوی بەردەوام کاریکردووە، پاکەت فرۆشی و پێلاو بۆیەکردن و ماستفرۆشی و..... کردووە.
- دەرچووی کۆلێژی زانستی- بەشی کیمیا - زانکۆی سەڵاحەدین - #هەولێر#ە لە ساڵی 1985، ساڵی 1984 بەهۆی مانگرتنی قوتابییانەوە لە زانکۆ فەسڵ کراوە، ساڵی دواتر بە هاوکاری دکتۆر عەلی تاقیکردنەوەی کردووەو دەرچووە.
- بەشداری چالاکانەی خۆپیشاندانەکانی زانکۆی سەڵاحەدین و شاری کەرکووکی کردووە لە ساڵی 1982، وە مانگرتنی ساڵی 1984 ی زانکۆی سەڵاحەدین.
- لە ساڵی 1979 لەگەڵ ناسر تەها سلێمان ناسراو بە مەهداوی پاڵەوانێتی ئامادەییەکانی کەرکووکیان لە بواری پۆستەی سەربازی بەدەست هێنا، کە مایەی خۆشحاڵی قوتابییانی کوردی شارەکە بووو بە دروشم پشتیووانیان لێیان کردووە.
- لە سەرەتای ساڵی 1979 ەوە تێکەڵاو بە ژیانی سیاسی بووە و لە ڕێکخستنە نهێنییەکانی ینک ەوە دەستی پێ کردووە، تا ساڵی 1983 بەهۆی هەڵوێستی لەسەر شەڕی ناوخۆیی و جیاوازی بیروڕای سیاسییەوە وازی هێناوە.
- لە لە ناوەڕاستی هەشتاکانەوە بووە بە پێشمەرگە لە ڕۆژهەڵاتی کوردستان و باشوور، لە ئەنفالەکان لە ناوچەی کەرکووک ماوەتەوە.
- دووجار لە پێشمەرگایەتی لەسەر هەڵوێستی سیاسی و جیاوازی بیروڕا زیندانیکراوە.
- لەسەر جیاوازی بیروڕای سیاسی لە پێشمەرگایەتی دەرکراوە، لە سەختترین بارودۆخی سیاسی کۆتای ئەنفالەکان.
- بەشداری چالاکانەی ڕاپەڕینی ساڵی 1991ی کردووە، لە ئۆردوگای دارەتوو و هەولێرو کەرکووک.
- لە ساڵی 1985 ەوە نووسین دەنووسێت، لە دوای ڕاپەڕینەوە ژمارەیەکی زۆر وتار و لێکۆڵینەوەو ڕێپۆرتاجی ڕۆژنامەنووسی بڵاو کردۆتەوە، چەندین گۆشەی لە ڕۆژنامەکانی کوردستان هەبووە و چەندین بەرنامەی تەلەڤزیۆنی پێشکەش کردووە.
- لە دوای ڕاپەڕین بەشداری چالاکانەی کارەکانی کۆمەڵەی ئاوارەکانی کوردستانی کردووە، لە لیژنەی باڵای ئەو ڕێکخراوە بووە، نوێنەری ئاوارەکان بووە لە زۆر خۆپیشاندان و ناڕەزایەتییەکان لە شاری هەولێر و دەوروبەری لە سەرەتای نەوەتەکان.
-بەشداری بەرچاوی هەبووە لە چالاکییەکانی دژ بە شەڕی ناوخۆیی و تیرۆر و هەژاری و پێشێلی ئازادی سیاسی و پشتیووانی لە کوردستانیانی هەر چوار پارچەی کوردستان لە سەرەتای نەوەتەکان.
- لە دوای ڕاپەڕین بۆ بژێوی ژیان بەردەوام کاری کردووە، هیچ کات لەسەر سیاسەت و نووسین نەژیاوە، بە ناوی مام ڕەنجەڕۆ ئامادەکاری بەرنامەی بەناوبانگی هەیاسە لە کوردستان چ باسە بوو لە شاری هەولێر.
- لە سەپتەمبەری 1994 لەگەڵ کۆمەڵێک هاوڕێیدا ئیجازەی ڕێکخراوی ئاوارە و ئەنفالەکانیان وەرگرت، گرنگترین کاری ئەم ڕ ِێکخراوە 14-4 ی کردە ڕۆژی ئەنفال، داکۆکی لە بژێوی ئاوارەو قوربایان کردووە، چالاکترین ڕێکخراوی سەربەخۆی کوردی بوو لەورۆژگارەدا، ئەو ڕێکخراوەی دەیان چالاکی کاریگەریی بۆ باشتر کردنی ژیانی ئاوەرەو ئەنفالەکان و دژ بە شەڕ و نەبوونی ئازادی ئەنجامدا، سکرتێری بوو تا کوردستانی بە ناچاری بەجێ هێشت، دوای ئەوەی دەیان جار بانگ و زیندانیکراو هەرەشەی لێکرا، لەسەر خۆپیشاندانی ئاوارەکان بۆ ئەرزاق و گۆڕینی هەموو ئەنجوومەنەکانی ئۆردوگاکانی دەوروبەری هەولێر.
- لە دوای ڕووداوەکانی 31ی ئابەوە لە ساڵی 1996 ەوە کوردستانی بە ناچاری بەجێ هێشتووە، لە مانگی ئابی ساڵی 1997 ەوە لە هۆڵەندا دەژێت.
لە ساڵی 1996 و 1997 خەریکی قاپشۆری بووە لە تورکیا ڕۆژانە 18 کاتژمێر کاری کردووە.
- لە #06-01-2002# لەگەڵ هاوڕێیانی ژوری پێشکەوتنخوازان لە تۆڕی کۆمەڵایەتی پاڵتاک و بە هاوکاری ماڵپەڕی کوردستان نێت و پۆست و دەنگەکان و کلاورۆژنە یەکەم بانگەوازی ڕاگەیاندنی کەمپینی #هەڵەبجە# و ئەنفالیان ڕاگەیاند، دواتر بوو بە ناوەندی چاک، کە هەزاران چالاکی لە چەندین وڵات بۆ پرسی جینۆساید لە هەر چوار پارچەی کوردستان ئەنجامداو چالاکترین ڕێکخراوی کوردی بووە تا ئێستا، خۆبەخشانەو لەسەری ئەرکی خۆیان کارەکانیان ئەنجامداوە.
- تاکوو کۆنگرەی سێیەمی ئەو ناوەندە، سەرپەرشتیاری گشتی ناوەندەکە بووە، لە ساڵی 2012 وازی هێناوە لە چاک.
- چالاکانە بەشداری دادگایی فرانس ڤان ئانراتی کردووە، بەناوی چاک ەوە سکاڵای لەسەر وەفیق سامەڕائی و #جەلال تاڵەبانی# بەهۆی کەیسی سوڵتان هاشمەوە و..... هتد تۆمارکردووە.
- ئەندامی کارای ساندیکای ڕۆژنامەنووسانی کوردستانە.
- ئەندامی فیدراسیۆنی ڕۆژنامەنووسانی جیهانە.
- ئەندامی بەشێکی زۆری کۆنگرە و کۆنفرانسە سیاسی و ئەکادیمییەکان بووە کە لە کوردستان و هاندەران بەستراون بۆ پرسی دادگای تاوانی نێودەوڵەتی و چەکی کیمیایی و ژینۆساید و کەرکووک و ددپەروەری ئابووری.
- لە ساڵی 2011 ەوە بۆ 2020 ، پانزە جار زیندانی کراوە، سێجاری لەسەر داکۆکی لە کوردانی باکوور و دوجاری لە کوردانی ڕۆژهەلات و جارێکیش لە یادی هەڵەبجەی 2011، ئەوانی دی دژی پێشێلکاری و بڕینی مووچە بووە.
- لەگەڵ هاوڕێکانی داهێنەری بیرۆکەی هەڵوەشاندنەوەی خانەنشینی پەڕڵەمانتاران و مووچە بالاکان بووە لە کەمپینی هەڵمەتی دادپەروەری، 34 خۆپیشاندانیان بۆ ئەو پرسە ئەنجامداوە.
دامەزرێنەری چەندین ڕێکخراو تۆڕە لە بواری جینۆساید و دژ بە چەک و دژ بە ئعدام.
-سەرپەرشتی ژمارەیەکی زۆر خۆپیشاندانی کردووە لە بوارەکانی جینۆساید، دژ بە ئیعدام، دژ بە داگیراری تورکیاو ئێران، سووریا و دژ بە نایەکسانی، یادی تاوانەکان........ هتد.
$تا ئێستا چەند پەڕتووکێکی بە چاپ گەیاندووە کە ئەمانەن:$
1-کوورتە باسێکی هەمە لایەنە لەسەر زمان.
2-کەرکووک شاری قەڵاو ئاگر و خوێن.
3-کەرکووک لەنێوان حەزی خەڵکەکەی و خەونی ئایدۆلۆژیا.
4-چەند لاپەڕەیەکی شاراوە لە مێژووی کۆمەڵکوژییەکان.
5-بازرگانی مەرگ.
6- کۆمۆنی پاریس.
7-کوردۆساید
هەروەها چەند پەرتووکێک دیکەی ئامادەیە بۆ چاپکردن.[1]

وەڵامێک بۆ کاکە حەمە، خۆزگەم بێدەنگ بوویتایە
نووسینی: #عەلی مەحمود محەمەد#

لە یادی سێ ساڵەی مەرگی جەلادی گەلانی ئێران #قاسم سولەیمانی# لە شاری #سلێمانی# یەکێک لەوانەی بەشداربوو وە وتەی پێشکەشکرد بەڕێز کاک #محەمەدی حاجی مەحمود# بوو، گوایە لە وتەکەیدا زانیاری نەبیستراوی بڵاوکردۆتەوە، وەک لە مانشێتی هەواڵێکی شارپرێسدا هاتووە محەمەدی حاجی مەحمود زانیاریی نەبیستراو ئاشکرا دەکات.
بەڕێزی لە سەرەتای وتەکەیدا دەڵێت: سەرکەوتنی ئێران وایکرد نەفەسێک بۆ خەڵکی #کوردستان# درووستبێت و هێزی پێشمەرگەش لەڕوی چەندایەتی و چۆنایەتیەوە زیادبکات. کاکە حەمە لێرە لە یەکەم وشەوە دەکەوێتە ناو هەڵەوە، سەرکەوتنی ئێران نا، چونکە ئێران لەوکاتە لەگەڵ کەس شەڕی نەبوو، بەڵکە سەرکەوتنی شۆڕشی گەلانی ئێرانە، ئەو شۆڕشەی گەلانی ئێران بە گشتی و لاوانی چەپگەرا بە تایبەتی ئالاکەیان هەڵکرد و حوکمی پاشایەتیان ڕوخاند، کە قاسم سلێمانییەکان کەمترین بەشدارییان تێیدا نەبوو، دواتر بووە جەلادی ئالاهەڵگرانی شۆڕش.
بەڕێزی یان زاکیرەی لاواز بووە یان فێڵ لە مێژوو دەکات، ئەوە شۆڕشی گەلانی ئێران و گەلی ڕۆژهەلات بوو بۆ دیموکراسی و مافی نەتەوەیی دژ بە فتوای خومەینی بۆ قەتڵ و عامی خەڵکی کوردستان ، وایکرد بوژانەوەیەک بە بزووتنەوە چەکدارییەکانی ئەوکاتی باشوور بدات، دەرگایەکیان بۆ بکرێتەوە لە دەست گەیشتن بە چەک و بوونی ناوچەی ئازادکراو و ئیمکانات، نەک کۆماری ئیسلامی ئێران ، کە بۆخۆی ئەوکات یەکێک بوو لەو جەنگاوەرانەی لە هەندێک کاتی مێژوودا سەنگەری لە کۆماری ئیسلامی گرتبوو، سەیرە کەسێک ڕابردووی خۆی لە یاد نەمابێت زانیاری بڵاونەکراوەش بڵاوبکاتەوە.
مەگەر ناوی شەهیدەکان و بەرەکانی شەڕتان لە یاد نەماوە لە ڕۆژهەڵات؟، لە یادتان نەماوە لەو ڕۆژگارەی باسی دەکەی سەنگەرتان لە کێ گرتبوو؟، بەرانبەر کێ دەجەنگان؟، ئەنوەر سوڵتانەکان لەکام بەرەی جەنگ گیانیان بەخش؟.
لە بارەی قاسم سولەیمانیەوە دەڵێت حاجی قاسمی سولەیمانی پیاوێکی هەڵکەوتوو و بەتوانا بوو لە کۆماری ئیسلامی ئێران و هەر لەپێناو ئەو کۆمارەشدا خەباتیکردو شەهیدیش بوو.
ئەوانەی بەسەر قاسمی سلێمانی هەڵدەدەن، تەنیا پێاهەڵدانە بەسەر کۆماری ئیسلامی و ڕازی کردنی ئەوانە، نەبووە لە مێژوودا لەناو گەلانی قڕکراوی جیهانداوەک هەندێک لە سیاسییەکانی کورد ستایشی تاوانبارانی تاوانی جینۆساید و تاوانی جەنگ و تاوانی دژ بە مرۆڤایەتی بکەن، ئابڕووی هەموو خەڵکی باشووریشتان برد، ئەم جارە ئاوارە بینەوە چۆن داوا بکەین دەرگامان لێبکەنەوە.
تۆیەک شەو ڕۆژ لە یادی #هەڵەبجە# و ئەنفال و #بارزانی# و.... بیت ، کەچی ستایشی کەسێک دەکەیت بەشداری کاریگەریی لە جینۆسایدی کورد و بلوج کردووە، هۆکاری تاوانی وێرانکردن و قەتل و عامی خەڵکی #مەریوان# و کیمیابارنی شاری #سەردەشت# و هەڵەبجە بووە، لە کەمپی ئەشرەف تاوانی دژ بە مرۆڤایەتی ئەنجامداوە، تەنانەت دادگای ئیسپانی وەک تاوانی دژی مرۆڤایەتی بڕیاری لەسەر داوە، منداڵانی بە کۆمەڵ هانداوە بەسەر کێڵگە لوغمەکاندا بچن و خۆیان بتەقێننەوە، کلیلی بەهەشتی کردۆتە ملیان، کەسێک بڕیاری تیرۆری سەدان کوردی ڕۆهەلات و نەیارانی سیاسی دابێت، بەرپرسیارێتی دەیان تاوانی کردبێت بە پێوەرە نێودەوڵەتییەکان دەچنە چوارچێوەی تاوانە مەزنەکانەوە، لە یەمەنەوە بۆ پاکستان، لە لوبنانەوە بۆ کینیا، لە هەمووشی شەرمندەتر سەرکردایەتی گرتنەوەی 51%ی خاکی کوردستان حەبیبەی کردبێت، کە کوڕێکت کردە قوربانی لە یەکێک لە بەرەکانی جەنگ، ئێستاش ستایشی دەکەیت؟، دەزانی بە دیار وتەکانتەوە سەدن هەزار کەس تنۆک تنۆک ئارەقیان دەخستە سەر زەوی.
پاشان وتی:حاجی قاسم تەنیا کەس و دەوڵەت بوو لەکاتی بەرەنگاربوونەوەی شەڕی داعشدا، یەکەم کەسبوو لەگەڵ 48 کەسی شارەزای لەبواری چەک و تەقەمەنیدا گەیشتنە کوردستان و بەرگریکرد، و دوان لەو 48 کەسەش لەناو مەخمور شەهیدبوون.
سەرەتا هیچ پاسدارێک لە بەرگریکردن لە شاری #هەولێر# و ئازادکردنی مەخمور بەشداری نەکردووە، تەنانەت لەوێش نەبووە، ئەمە کردنی جەلادی گەلە بە قارەمانی ئەفسانەیی، ئەو دوو پاسدارەی کوژران بەشێک بوون لە تیمێکی 5 کەسی شارەزا لە بەکارهێنانی ڕاجیمەی 12 یو و هاوەنی 120 ملم، ڕێک دوو هەفتە دوای گرتنەوەی مەخمور 10-8-2014 واتا لە ڕێکەوتی 24-8-2014 لە شارەدێی باقرتە قەراج بە گولەی هاوەن کوژران پێشتر بڵاوم کردبووەوە بە لوغم کوژراون.
بۆ شەڕی مەخمور تەنیا 40 داعش شارەکەی گرت ، لە یەکەم چرکەدا گرووپێک گەریلاو چەند خۆبەخش و پێشمەرگەیەک ژمارەیان لە پەنجەکانی دەست تێپەڕی ناکرد لە باخچە مابوونەوە، ئەوی تر هەموو هەلاتبوون بۆ ئەو دیوی فلکەی گوێڕ - دیبەگە، زەندەقیان چووبوو لەوەی داعش لە گوێریشەوە هێرش بێنێت، تەنانەت گەریلاکان ئاگایان لەو چیرۆکە نەبوو، من زانیاریم داپێیان بۆ ئەو ئەگەرە.
لەو ساتەو ڕۆژانی دواتریش خەبەڕێک لە حاجی قاسمەکەو 48 کەسەکەی نەبوو، دیارە ئەو ڕۆژە ورە ڕوخابوو هەولێر بەشێکی هەڵاتبوو، بە تایبەت بەرپرسەکان، لێ پێشمەرگە دێرینەکانی زۆرینەی لایەنەکان و پێشمەرەگەی ڕۆژهەڵات و گەریلا، چەقین و مانەوەیان لە قەرەچووغ پارسەنگەکەی گۆڕی و ورەی بەخشییەوە بە حکومەت و بەرپرسان و خەڵکی هەولێر، ڕۆژانی دواتر پێش ئازادکردنەوەی مەخموریش ژیان بوەوە ئاسایی.
لە ڕاستیدا هێزەکەی داعش زۆری پاتاڵ خۆر بوون، لە یەکەم دەقەوە کەوتنە تاڵانی گەنمی ناو سایلۆکە بە بەرچاومانەوە ، داعش هێزی گرتنی شارێکی گەورەی وەک هەولێری نەبوون ، هەولێر جیایە لە موسڵ ، موسڵ خۆیان بوون بە داعش ، بەڵام هەولێر جیابوو، گرووپێکی زۆر بچووکی ئیسلامییەکان نەبێت لایەنگریان نەبوو، بۆیە هێزی کۆنترۆڵکردن و پاراستنی شارەکەیان نەبوو، دەنا دەهاتن بۆ تاڵانیش بوبێت.
دەشێت دوایی سلێمانی خۆی و ستافەکەی 48 کەس بێت یان حەفتا، هاتبێتنە کوردستان و ئێراق بۆ بەرەو ڕووبوونەوەی داعش وەک ئەرکی کارەکەی خۆی، چونکە ئەو کەسی یەکەمی #ئێراق# بوو، وە ئێراقیش ئێستا وڵاتێکی ئێرانەنو چۆن #مەهاباد# و زاهیدن و تەبرێز و ئەهواز و گومبەت کاوس دەپارێزێت لە جودا خوازە کورد و بلوج و عەرەب و تورکمان و ئازەرییەکان ئاواش ئەرکی بوو ئێراق بپارێزێت لە گەڕانەوە بۆ ژێر دەستی عەرەبی سوونە، ئەمە ئەرکە نەک فەزڵ، ئەمە پاراستنی هیلالی شیعییە نەک لەبەر خاتری چاوی کاڵی کاکە حەمە هاتبێت.
دواتر لە بڕگەیەکدا دەڵێت: کاتێک هەڵەبجە کیمیاباران کرا تەنیا لە ڕێگەی کۆماری ئیسلامی ئێرانەوە دەنگی خەفەکراوی کورد گەیشتە وڵاتانی دونیا، هەر لە ڕێگەی ئێرانیشەوە بریندارەکانیان ناردە دەرەوە بۆ چارەسەر، تائەوکاتەش زۆربەی وڵاتانی دونیا پشتیوانییان لەحکومەتەکەی سەدام دەکرد.
پرسیارێک دەکەم، کێ ئەو کارەساتەی بەسەر هەڵەبجەدا هێنا؟، مەگەر تۆ و شەوکەت و حامید و ساڵح ژاژەڵەیی.. و پدک حەمیدە فەنی و حیزبەکەی حاجی کامیل نەبوو، بوونە شاگردی حاجی قاسم سلێمانی؟، ئێرانتان هێنا بۆ هەڵەبجە، ئەوە هاوکێشەیەکی ئاڵۆز نییە، منداڵی سەر بێشکەش ئێستا دەزانێت ئێوە و ئێران تاوانبارن لەو دۆسیەیە، تاوانی ئێوە زۆر کەمتر نەبوو لە تاوانی بەعس ، تا ئێستاش غیرەتی ئەوە ناکەن داوای لێبووردن لەو خەڵکە بکەن، ئێستا وێنە گرتنی قوربانیان و چارەسەری بریندارەکان بە فەزڵی ئێران دەفرۆشنەوە بەسەر ئەو خەڵکەیا، لە کاتێکدا ئێران خۆی هۆکار بووە نەک هاوکار، کاتی ئەوە هاتووە بێنەوە سەر خۆتان و ڕاستییەکان بڵین و دەرخەن و داوای لێبوردن لە خەڵک بکەن، بەم قسە هەلەق و مەلەقانەتان زیاتر کەرامەتی گەلێک مەشکێنن.
کە هەموو جیهان دژ ئێران بوو، ئێوەش چووبوونە باوەشییەوە، ئەمەش گەمژەییەکی دیکەی بەناو سەرکردایەتی کوردە هەر ئەوەش بووە هۆی ئەوەی 10%ی گەلی کورد بکەنە قوربانی بەرگەی هاتوچۆتان بۆ کەرەج و #سەقز#. [1]

شوێن: سەیرانگای دوکان
ڕۆژ یان ساڵی گیرانی وێنەمە: 21-03-1980
کەسایەتییەکانی ناو وێنەکە:ناسراوەکان (1- نەناسراو، 2- عەلی مەحمود محەمەد، 3- نەناسراو)، سەیرانی خوێندکارانی ئامادەیی عەبدولمەلیکی کوڕی مەروان، لە شاری #کەرکووک#
ناوی وێنەگر: نەناسراو
[1]