$باکووری کوردستان$
- پاش لێسەندنەوەی پارێزبەندی لە پەڕڵەمانتارانی #هەدەپە#، #لەیلا گیوڤەن# و فاریس ئۆگیولاری، شەوی ڕابردوو هەردووکیان لەلایەن تورکەوە دەستگیرکران.[1]
- پارێزگاری دەوڵەتی تورک لە #جۆلەمێرگ# بۆ ئەوەی ڕێگری لە ناڕەزایەتییەکانی گەل لەو شارەدا لە دژی ئەو هێرشەی ڕژێم بگرێت ڕایگەیاند، لە ئەمڕۆوە 5ی حوزەیران بۆ ماوەی 15 ڕۆژ هەموو جۆرە چالاکییەک لە شارەکەدا قەدەغەیە.[3]
- پۆلیسی تورک سەرلەبەیانی ئەمڕۆ لە سەمسوور و جزیر لە چوارچێوەی ئۆپەڕاسیۆنی قڕکردنی سیاسیدا هەڵیکوتایە سەر ماڵان و 5 کەسیان دەستگیرکرد.[3]
$رۆژهەڵاتی کوردستان$
- بە بۆنەی ڕۆژی جیهانیی ژینگه، گرووپی شاخەوانیی ئەنجومەنی “سەوزی چیا” لەگەڵ ئەنجومەنی “پاژینی #بانە#” و گرووپی “شاخەوانیی کۆیار“، بە سەرکەوتن بەسەر کێوی میراج، چالاکییەکیان بەڕێوەبرد و یادی ڕۆژی جیهانیی ژینگەیان بەرز ڕاگرت.[6](بڕوانە فایلی پەیوەندیدار)
$باشووری کوردستان$
- شەوی ڕابردوو جارێکی دیکە هەلیکۆپتەرەکانی دەوڵەتی تورک بۆردومانی سنوری #برادۆست#یان لە پارێزگای #هەولێر# کرد. تورک، بە ئەنقەست ڕەز و باخی گوندنشینانی سنورەکە دەکەنە ئامانج و لەڕێگەی بۆردومانەوە دەیانسوتێنن و زیان بە کشتوکاڵ و ژینگەی ناوچەکە دەگەیەنن. بۆردومانەکان تا ڕۆژی ئەمڕۆ بەردەوامە و لە دوای نیوەڕۆوە زۆر چڕبووەتەوە.[4]=KTML_ImageCaption_Begin==KTML_StyleDiv=width:30%;height:20%;float:right;=KTML_ImageCaption_Target_Link=https://www.kurdipedia.org/files/relatedfiles/2020/383585/0009.JPG=KTML_ImageCaption_Title=فڕۆکە جەنگیەکانی تورک دەڤەری برادۆست بۆردومان دەکەن=KTML_ImageCaption_CaptionStyle=000000=KTML_ImageCaption_Caption=فڕۆکە جەنگیەکانی تورک دەڤەری برادۆست بۆردومان دەکەن=KTML_ImageCaption_End=
- 2 تووشبووی دیکەی #کۆرۆنا# لە #سلێمانی# گیانیان لەدەستدا؛ بەمەش کۆی گشتیی ئەو تووشبووانەی کۆرۆنا کە تائێستا لە هەرێمی کوردستان گیانیان لەدەستداوە، گەیشتە 18 کەس.[1](بڕوانە فایلی پەیوەندیدار)
- دوو توشبووی ڤایرۆسی کۆرۆنا لە کەرکووک گیانیان لەدەستدا.[1]
- لە بەردەوامی پشکنینەکان و گەڕان بەدوای گومانلێکراوان و تووشبووان، بیست و نۆ تووشبووی دیکەی ڤایرۆسی کۆڕۆنای نوێ COVID-19 لە شاری هەولێر دەستنیشانکران، پێنج پیاو و نۆ ئافرەت و سێ کچێکی گەنج، دوازدە منداڵ، دوو نیشانەی نەخۆشیەکەیان هەیە و ئەوانی تر هەموویان بەرکەوتووی تووشبووانی پێشوون.[1](بڕوانە فایلی پەیوەندیدار)
- لە بەردەوامی پشکنینەکان و گەڕان بەدوای گومانلێکراوان و تووشبووان، چل و سێ تووشبووی دیکەی ڤایرۆسی کۆڕۆنای نوێ COVID-19 لە پارێزگای سلێمانی دەستنیشانکران، بیست و هەشت پیاو و سێزدە ئافرەت و کچێک و کوڕێکی گەنج، چوار تووشبوو بەرکەتووی تووشبووانی پێشوون و تووشبووانی دیکە هەموویان نیشانەی نەخۆشیان هەیە.[1](بڕوانە فایلی پەیوەندیدار)
- وەزارەتی تەندروستی و ژینگەی عێراق ئاماری نۆی تووشبوونی بە ڤایرۆسی کۆرۆنای ڕاگەیاند، لە ڕاگەیاندراوەکەی وەزارەتی تەندروستیدا هاتووە، ئەمرۆ 5ی حوزەیران لە شاری #کەرکووک# 28 حاڵەتی نوێی تووشبوون بە ڤایرۆسی کۆرۆنا تۆمارکراون، هەروەها دوێنێش 11 کەس و پێرێ33 کەسی دیکە لە کەرکووک تووشی ڤایرۆسەکە بوون.[3]
- #هەڤاڵ ئەبوبەکر#، پارێزگاری سلێمانی دەڵێت، ئەگەر خەڵک وەکو ئێستا بێباک بێت و پابەندی ڕێنماییەکان نەبێت، لە سلێمانی کارەسات ڕوودەدات، وەکو ئیتاڵیای لێدێت و دەگەنە قۆناخێک نەتوانن لە نەخۆشخانەکان نەخۆش وەربگرن.[5]
- ئەمشه و بەشێک لە دانیشتوانی شارۆچکەی #کۆیه# و #تەقتەق# خۆپیشاندانی ناڕەزاییان ئەنجامداو داوای موچه و خزمەتگوزارییان کرد. هێزە ئەمنییەکان بەهێز بڵاوەیان بەخۆپیشاندانەکە کردو تەقەیان بەسەر خۆپیساندەراندا کرد.[2]
- هاوشێوەی شەوەکانی ڕابردوو، خۆپیشان لە شارۆچکەی #کفری# بەردەوامە.[4](بڕوانە فایلی پەیوەندیدار)
- سەرلە بەیانی ئەمڕۆ، لە ناوچەی شێخ باوەی سەر بە شارەدێی #جەلەولا# لە شارۆچکەی #خانەقین#، دانیشتوانی گوندی ئیسڵاح و گوندەکانی دیکەی ناوچەکە دەستیان بە خۆپیشاندان دژبە کردەوەکانی ئەم دواییەی چەکدارانی #داعش# لەسنورەکە، دەستیپێکرد. خۆپیشاندەران، بە بەرزکردنەوەی دەیان دروشمی جۆراوجۆر، کە هەمویان داوا لە حکومەتی عێراق دەکەن گیانیان بپارێزێت لە مەترسی هێرشە بەردەوامەکانی چەکدارانی داعش، ڕژانە سەر شەقامەکانی شێخ باوه. خۆپیشاندەران ڕێگای سەرەکی #کەلار#جەلەولایان بە دانانی بەرد و بلۆک و تایەسوتاندن داخست.[2]
- مامۆستایانی ئایینی #پێنجوێن# بڕیاریاندا دەرگای مزگەوتەکان دابخەن و قائیمقامی پێنجوێن-یش دەڵێت، بڕیارەکە لە پێناو پاراستنی تەندروستی هاوڵاتیاندایە.[2]
- ئاگر لە دارستانی دەستکردی دڵۆپە لە کەسنەزان بەربوو، بەوهۆیەوە بە هەزاران داری دارستانەکە سووتان.[5]
$رۆژئاوای کوردستان$
- هێزەکانی سوریای دیموکرات (#هەسەدە#) ڕاگەیاند، لەمیانی ئۆپەراسیۆنەکانی گەڕان و پشکنین بەهاوکاری هێزە ئەمنییەکانی عێراق و هێزی هاوپەیمانان توانیویانە 21 چەکداری سەربە هێزەکانی داعش دەستگیربکەن.[2]
- لە کاتژمێر 06:00ی سەرلەبەیانی لە زیندانێکی ژێر کۆنتڕۆڵی گروپێکی چەتە بەناوی جەبهە شامیەی سەر بە دەوڵەتی تورک لە ناوەندی #گرێ سپی#، ژمارەیەک زیندانی هەڵهاتوون. گروپە چەتەکانی سەر بە دەوڵەتی تورک بەناوی دەستگیرکردنەوەی هەڵاتووەکانەوە دەستیان بە گەڕان کردووە، لە ئەنجامدا لەنیوان چەتەکان و گوندنشینان ئاڵۆزی دروست بوو. گوندنشینان لەدژی گەڕان و دەستگیرکردنی هاوڵاتیان لەلایەن گروپە چەتەکانەوە ناڕەزایەتییان دەربڕی و خۆپیشاندانیان ئەنجامدا.[4]
$دەرەوەی کوردستان$
- پەرلەمانتارانی هەدەپە لە دژی کودەتاکەی ئاکەپە – مەهەپە لە دژی 2 پەرلەمانتاری هەدەپە و پەرلەمانتارێکی جەهەپە، کۆنفرانسێکی ڕۆژنامەنووسییان ڕێکخست و بەرەو گیوڤەن پارکی ئەنقەرە ڕۆیشتن، بەڵام پۆلیس هێرشی کردە سەریان. پۆلیسەکان لە کاتی هێرشکردنە سەر پەرلەمانتارانی هەدەپەدا توندوتیژییان ئەنجامدا و چاکەتەکەی ڕدڤان توران پەرلەمانتاری هەدەپەیان دڕاند.[3]=KTML_ImageCaption_Begin==KTML_StyleDiv=width:30%;height:20%;float:left;=KTML_ImageCaption_Target_Link=https://www.kurdipedia.org/files/relatedfiles/2020/383585/0003.JPG=KTML_ImageCaption_Title=پۆلیسی تورک لە ئەنقەرە هێرشی کردە سەر پەرلەمانتارانی هەدەپە=KTML_ImageCaption_CaptionStyle=000000=KTML_ImageCaption_Caption=پۆلیسی تورک لە ئەنقەرە هێرشی کردە سەر پەرلەمانتارانی هەدەپە=KTML_ImageCaption_End=
- ڕوانگەی سوری بڵاویکردەوە کە نۆ سەربازی سوریا لە بۆردومانێکی ئاسمانی ئیسرائیلدا کوژراون کە تیایدا کۆگایەکی چەکی کردووەتە ئامانج.[4]
- کیانوش جەهانپور، وتەبێژی وەزارەتی تەندروستی ئێران، ئەمڕۆ هەینی ڕایگەیاند: لەماوەی 24 سەعاتی ڕابردودا، دو هەزارو 886 حاڵەتی نوێی کۆرۆنا لە ئێران تۆمارکراون و بەوەش کۆی گشتی ژمارەی توشبوان بە کۆرۆنا گەیشتۆتە 167 هەزارو 156 کەس. ئەوەشی خستۆتەڕو کە لەو ماوەیەدا 63 توشبوی کۆرۆنا گیانیان لەدەستداوەو بەوەش لەسەرەتای بڵاوبونەوەی ڤایرۆسەکە لە ئێران تا ئێستا هەشت هەزارو 134 توشبو گیانیان لەدەستداوە.[2]
- بەپێی ئاماری بەرپرسانی دەوڵەتی تورک لە ماوەی 24 کاتژمێری ڕابردوودا لە تورکیا 18 کەس بەهۆی پەتای ڤایرۆسی کۆرۆنا (Covîd-19)ەوە گیانیان لە دەستداوە.[3](بڕوانە فایلی پەیوەندیدار)
- کۆمپانیای فەیسبوک ژمارەیەک پەیج و ئەکاونتی کوردی دادەخات کە بەبڕی 27 دەفتەر دۆلار ڕیکلامیان بۆ پۆستەکانیان کردووە. ئاماژە بۆ ئەوەش دەکات کە ئه و پەیج و ئەکاونتانە سەر بەدەزگای زانیاریی یەکێتی بوون.[2]

$باکووری کوردستان$
- پۆلیسی دەوڵەتی تورکیا سەرلەبەیانیی ئەمڕۆ لە شاری #ئامەد# بە ئۆتۆمبێلی زرێپۆش هەڵیکوتایە سەر ماڵان و دەیان دەرگای ماڵانیان شکاند. پۆلیس لە هەڵکوتانە سەر ماڵاندا، ڕۆژنامەنووسان عەبدولڕەحمان گۆک، کیبریە ئەڤرەن و محەمەد شەریف چامچی هاوسەرۆکی #هەدەپە#ی ئامەد و زیاتر لە 100 کەسیان دەستگیرکرد.[1]=KTML_Quote_Begin==KTML_Style=width:32%;float:right;=KTML_Quote_Icon=❞=KTML_Quote_Content==KTML_Red=لە باکوور ڕەشبگیری ڕۆژنامەنووسانی کورد و ئەندامانی هەدەپەیە!=KTML_End==KTML_Quote_End=
- ئەمڕۆ پۆلیسی دەوڵەتی تورکیا لە ناوچەی چاڵدرانی پارێزگای #وان# هەڵیکوتایە سەر 13 ماڵ و 13 کەسی دەستگیرکردووە و 7 کەسی تریشیان ڕاپێچ کردووە و چاوەڕێ دەکرێت ئەوانیش دەستگیر بکەن. ناوی ئەو کەسانەی کە دەرگای ماڵەکانیان لەلایەن پۆلیسەوە شکێنراوە و دەستگیرکراون بریتین لە: حاجی هاراک، شاهیر تۆپچی، موستەفا کایا، سەید خان ئاجار، فەوزی ئوزونای و شەمسەدین ئاجار. هەروەها عەلی ئێحسان تاش هاوسەرۆکی هەدەپە لە چاڵدران، سەلامی کۆچ بەڕێوەبەری هەدەپەی ئەو ناوچەیە، جەنگیز کۆچ، فاروق تراک، نەوزاد ئۆزونای، کە پۆلیس هەڵیکوتاوەتە سەر ماڵەکانیان، لەو کاتەدا لە ماڵەوە نەبوون.[1]=KTML_Photo_Begin=https://www.kurdipedia.org/files/relatedfiles/2018/155155/0017.JPG=KTML_Photo_Alt=ماڵی لەیلا گیوڤەن پەرلەمانتاری هەدەپە=KTML_Style=width:30%;height:20%;float:right;=KTML_Photo_Target_Link=https://www.kurdipedia.org/files/relatedfiles/2018/155155/0017.JPG=KTML_Photo_End=
=KTML_Bold==KTML_Red=ناوی 63 کەس لە دەستگیرکراوەکان=KTML_End==KTML_End=
کیبریە ئەڤرەن ڕۆژنامەنووس، عەبدولڕەحمان گۆک ڕۆژنامەنووس، سەمیحە ئالانکیوش ڕۆژنامەنووس، ئەسرا سۆلین دال ڕۆژنامەنووس. حەسەن حوسێن ئەبدەم ئەندامی دیوانی هاوسەرۆکایەتیی کۆنگرەی کۆمەڵگەی دیموکراتیک (کەجەدە)، محەمەد نوری ئۆزدەمیر ئەندامی دیوانی هاوسەرۆکایەتیی کۆنگرەی کۆمەڵگەی دیموکراتیک (کەجەدە)، حوسێن کایا ئەندامی دیوانی هاوسەرۆکایەتیی کۆنگرەی کۆمەڵگەی دیموکراتیک (کەجەدە)، حیلمی ئایدۆغان ئەندامی دیوانی هاوسەرۆکایەتیی کۆنگرەی کۆمەڵگەی دیموکراتیک (کەجەدە)، عەدنان ئاک گیول ئەندامی دیوانی هاوسەرۆکایەتیی کۆنگرەی کۆمەڵگەی دیموکراتیک (کەجەدە). ڕوکەن کلچ ئەندامی ئەنجوومەنی هەرێمیی کەجەدە، وەحید دۆغرول خەباتکاری کەجەدە، شەریف چامچی هاوسەرۆکی هەدەپە لە ئامەد، وەدات داغ خەباتکاری ڕاگەیاندنی هەدەپە، ئەیلەم جەیلان ئەندامی ئەنجوونی هەدەپە، سەحەر تومەر یاریدەدری هاوسەرۆکی گشتیی دەبەپە، نەڤریە چور ئەندامی ئەنجوومەنی دەبەپە، فیگەن ئەکتی چالاکوانی بزووتنەوەی ژنانی ئازاد (تەژەئا)، ئەلیف حەڕان چالاکوانی بزووتنەوەی ژنانی ئازاد (تەژەئا)، فیگەن ئاراس چالاکوانی بزووتنەوەی ژنانی ئازاد (تەژەئا)، مەکییە ئۆرمانجی، سەرجان دۆغان، سەلمان مەتین، نێعمەت یورەک، نەسلی خان کاراجا داغ، ئای گیول ئالاگیوندوز، دڵناز ئەمەکچی، ئەحمەد ئاسلان، لەیلا تەکداغ، موکریمە کاڵکان، زەکی باران، پنار تەکین، ئەنگین بابایت، شێخموس کارایلا، زەهرا ئۆزدەمیر، محەمەد ئای، موعەزەز جانپۆڵات، ڕفات ڕۆنی، لەیلا ئایاز، شاتی هایمە، قەدریە ئۆزجانلی، محەمەد تەمیز یوز، ئەڤیندار ئایدن، زانا دۆنار، ماهیر کۆیون، نالان ئۆزایدن، موعەزەز ئولاش، مەهتاب مەتین، عەباس ئاسلان، نەجدەت سەزگین، سەما کۆچ، ڤەیسەڵ ئۆزەکتی، ئەمروڵا کاڵاکان، پنار سرناچ، محەمەد ئاکدۆغان (نووسەر)، خەدیجە شەن، دەریا ئاسلان، سەلدا ئەرتەن، حەبیبە ئەکینجی، خالیسە یاووز، حەسەن چیچەک، ساواش ئاسلان (دابەشکاری ڕۆژنامە)، حەیات ئۆزمەز (دابەشکاری ڕۆژنامە)، سیاژن پاشناوەکەی نازانرێت.[1]
- ئۆپەراسیۆنی قڕکردنی سیاسی لە لایەن ڕژێمی ئاکەپە - مەهەپە بەردەوامە. پۆلیسی تورکیا ئەمڕۆ هەڵیکوتایە سەر ماڵی #لەیلا گوڤەن# پەرلەمانتاری هەدەپە و هاوسەرۆکی کەجەدە کە ئێستا لە زینداندایە.[1]
$رۆژهەڵاتی کوردستان$
- حوکمی لە سێدارەدانی زیندانیی سیاسیی کورد #هیدایەت عەبدوڵڵاپوور# خەڵکی شاری #شنۆ# لە زیندانیی ناوەندی شاری #ورمێ# لە لایەن دیوانی باڵای وڵاتەوە پشتڕاست کرایەوە.[5]
$باشووری کوردستان$
- سەدان مامۆستا و خوێندکارانی کوردانی ڕۆژئاوا لەبەردەم بارەگای UN لە #هەولێر# گردبوونەوەیەکیان ئەنجامدا و داوا دەکەن قوتابخانەکانی کوردانی ڕۆژئاوا دانەخرێن.[2]=KTML_Photo_Begin=https://www.kurdipedia.org/files/relatedfiles/2018/155155/0012.JPG=KTML_Photo_Alt=سلێمانی.. کۆنفرانسێک لەبارەی داهاتووی کورد بەڕێوە دەچێت=KTML_Style=width:30%;height:20%;float:left;=KTML_Photo_Target_Link=https://www.kurdipedia.org/files/relatedfiles/2018/155155/0012.JPG=KTML_Photo_End=
- یەکەمین کۆنفرانسی نێودەوڵەتی #زانکۆی سلێمانی# و زانکۆی پۆلیتەکنیکی #سلێمانی# لەبارەی داهاتووی کورد-ەوە لە سلێمانی بەڕێوەچوو.[3]
- ئەنجومەنی پارێزگای #کەرکووک# دانانی خاڵی گومرگی لەنێوان کەرکووک و شارەکانی هەرێم بەنایاسایی ناودەبات و داوا لە حکومەتی عیراق دەکات ئه و خاڵانە لاببات.[3]
- لە شارەکانی هەولێر، سلێمانی، شارۆچکەکانی #ڕانیە# و #دەربەندیخان#، خۆپیشادان بۆ شەرمەزارکردنی، گەلەکۆمەی نێودەوڵەتی 9ی ئۆکتۆبەر، دژ بە #عەبدوڵڵا ئۆجەلان#، ڕێبەری پارتی کرێکارانی کوردستان، دەستیپێکرد.[4]
- ڕاگەیاندنی مەکتەبی سیاسی #یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان# دەنگۆی ڕێگری لە چوونی #کۆسرەت ڕەسول# بۆ هەولێر ڕەتدەکاتەوە و دەڵێت دڵنیاین خەڵکی کوردستان بڕوا به و جۆرە پڕوپاگەندانە ناکەن.[6]
- ئەمڕۆ لە باخچەی شەهیدان لە گەڕەکی شۆریجەی شاری کەرکووک کۆمەڵێک کەسایەتیی، ڕۆژنامەنووس و چالاکوان و بەشێک لە ڕێکخراوەکانی مەدەنیی لە جوارچێوەی گروپێکدا بەناوی (هاوپەیمانیی کۆمەڵایەتیی هاوڵاتیانی کەرکووک) و بە دورشمی دەسەڵاتی سەربازیی لەسەر کەرکووک هەڵگرن، گردبوونەوە و بەیاننامەیەکیان خوێندەوە.[4]
- سەندیکای مامۆستایانی عێراق داوای چۆڵکردنی بینایەک لە لقی کەرکووکی #یەکێتی مامۆستایانی کوردستان# دەکات، بۆ ئەو مەبەستەیش هێزێکی سەربازی بەهەمەڕەوە چۆتە سەریان.[2]
- گوتەبێژی پۆلیسی #گەرمیان# ڕایگەیاند چوار چەکدار مووچەی پێنج قوتابخانە و باخچەیەکی ساوایانی خوێندنگە کوردییەکانی #خورماتوو#یان بردووە.[6]
- دژەتيرۆری هەرێمی کوردستان سەر بە ئەنجوومەنی ئاسایشی هەرێمی کوردستان دەستگیرکردنی تۆڕێکی گەورەی سەرچاوەی دارايی #داعش#ی لە ئۆپەراسیۆنێکی هاوبەشدا لەگەڵ هاوپەیمانان ڕاگەیاند.[6]
- پەیکەری کاوەی ئاسنگەر کە لە لایەن چەتەکانی ئەردۆغان لە #عەفرین# شکێندرا، لە دەربەندیخان داندرايەوە و بووە سیمبولێک بۆ ئەو شارۆچکەیە.[4]
- لە پارێزگای #دهۆک#، بە بۆنەی گەلەکۆمی 9ی ئۆکتۆبەر لە دژی عەبدوڵڵا ئۆجەلان، ڕێبەری #پارتی کرێکارانی کوردستان#، کۆڕێک ئەنجامدرا و تیشک خرایە سەر ئامانجی گەلەکۆمەکە و کاریگەری فکر و تێزەکانی ئۆجالان.[4]
$رۆژئاوای کوردستان$
- لە شەڕی ڕوبەڕووبونەوەی نێوان شەڕڤانانی سوپای سوریای دیموکرات و داعش لەسنوری پارێزگای دێر ئەلزوری سوریا، فەرماندەیەکی شەڕڤانان بەناوی #حسێن دۆشکا# شەهیدبوو.[4]
$دەرەوەی کوردستان$
- مایک پێنس، جێگری سەرۆکی ئەمریکا لە کۆشکی سپی لەگەڵ #نادیە موراد#، کچە چالاکوانی کوردی ئێزدی کۆبووەوە و ڕایگەیاند، نادیە شایەنی ئەم خەڵاتەیە.[6]

فشار و پێشێلکارییەکانی دەوڵەتی ئاکەپە لەدژی بانگەشەکانی هەڵبژاردنی #هەدەپە# تا دەچێت زیاتر دەبێت، تا ئێستا 57 جار هێرش کراوەتە سەر ناوەندەکانی هەدەپە بۆ هەڵبژاردن و 208 ئەندام و لایەنگرایان دەستگیرکراون.
بانگەشەکان بۆ هەڵبژاردنی سەرۆکایەتی کۆمار و پەرلەمانی تورکیا، لە تورکیا و باکوری کوردستان پەرەی سەندووە، دەنگی گەلی کورد تێکڕا بۆ هەدەپەیە، ئاکەپەش ئەوەی پێی قبوڵ ناکرێت و هێرش دەکاتە سەر ناوەندەکانی هەدەپە بۆ بانگەشەی هەڵبژاردن.
پاش هەڕەشەکانی ئەردۆغان بۆ هێرش بۆ سەر شەنگال، قەندیل و مەخمور، پێشێلکارییە ناوخۆییەکان لەدژی هەدەپەش زیادیان کردووە، کۆمیسیۆنی مافەکانی هەدەپە ڕایگەیاندووە، کە لە 18ی نیسانەوە بۆ ئەمڕۆ 57 جار هێرش کراوەتە سەر ناوەندەکانی هەدەپە.
لە ڕاپۆرتی ئەو کۆمیسیۆنەدا ئەوەش هاتووە، کە 208 ئەندام و لایەنگری هەدەپە لەو ماوەیەدا دەستگیرکراون، کە 16یان ڕەوانەی زیندان کراون.[1]
#12-06-2018#

... [1]

کۆنفرانسی ژنانی #هەدەپە# لە 18 و 19ی کانونی دووهەم بە بەشداری 300 ئەندام لە ئەنکەرە بەڕێوە چوو.
دوای تەواوبوونی کۆنفرانسەکە، ئەنجامنامەی کۆتایی بە لێدوانێک بڵاو کرایەوە و تێیدا ڕاگەیێنرا کە ئەو ڕووداوە نائاساییانەی لە ناوچەکەو و لە وڵات ڕوودەدەن و تێکۆشانی ئازادی و دیمۆکراسیی گەلان و بە تایبەت ژنان، کۆنفرانسەکەی گرنگتر و واتادارتر کرد.
لە لێدوانەکەدا باس لەوە کرا کە کۆنفڕانسەکە بە جۆش و خروش و بە بڕیاردانی تێکۆشان بۆ یەکدەنگی ژنان، کۆتایی پێهات.
هاوکات لەگەڵ بەبیرهێنانەوەی شۆڕشگێرانی کورد کە لە پاریس و سلۆپی کۆمەڵکوژ کران، لە ئەنجامنامەکەدا لە کەسایەتی فیگەن یوکسەک داغ، سەباحەت توندجەل و گولتان گشاناک، هەموو هەڵبژێردراوە گیراوەکان بەبیر هێنرانەوە.
لە ئەنجامنامەکەدا هەروەها تیشک خرایە سەر خۆڕاگری و تێکۆشانی ژنان لە ڕۆژئاواوە بگرە تا چیلی و لە هندستانەوە تا ئیران و سوودان، لە دژی برسیبوون، نەداری، بێکاری، توندوتیژی، دەستدرێژی و تاڵانی ژینگەیی و باس لەوەش کرا کە، لە دژی ئەم هێرشانە، ئەوان دەڵێن، ژن بە واتای ژیان دێت و بەم شێوە بەردەوام کرا: ئێمە پارچەیەکین لە تێکۆشان و پاراستنی ژنانی ئازاد و دیمۆکراتیک و بۆ بەرفراوانکردنی تێکۆشانی هاوبەش، ڕێگای دروستکردنی تۆڕی نێودەوڵەتی ژنان دەگرینە بەر.
ئەکادیمیاکانی ژنان و هێزی خۆپاراستن
لە ئەنجامنامەکەدا باس لەوەش کرا: ناوچەکە و وڵاتمان لە ناو گەمارویەکی شەڕانگیز دایە. کۆنفرانسەکەمان ئەوەی سەلماند کە زلهێزەکان و دیکتاتورەکانی هەرێمەکە کە بە دوای دەسەڵاتەوەن، جگە لە فشار، زوڵم، توندوتیژی، کۆمەڵکوژی، پیاوسالاری و شەڕ شتێکی دیکەیان پێشکێش بە ژنان نەکردووە. تەنها بەدیلێک کە هەیە بۆ چارەسەرکردنی کێشەکان، ئەویش مۆدێلی ڕۆژئاوایە کە چەتەگەرایی #داعش# و هێزە ئیمپەریالەکانی هەرێمەکەیان لەناو برد و بە شۆڕشی ژنان، دەستوری ژنان، ئەنجومەنی ژنان، ئەکادیمیاکانی ژنان و هێزەکانی خۆپاراستنی ژنان، کۆمەڵگای سەردەستی پیاوانی سەراوژێر.
توندوتیژی ڕەگەزی و دەستدرێژی
لە ئەنجامنامەکەدا ڕاگەیێنرا کە لە گەل توندوتیژی پیاوان لە کوردستان، بە سیاسەتەکانی شەڕی تایبەت هێرش دەکرێتە سەر ژنان و دەشلێت:لە مێردین، چەولک و دێرسم بە هاندانی دەوڵەت، ڕووداوەکانی دەستدرێژی، توندوتیژی ڕەگەزی بەکار دەهێنرێن و ئەمەش سیاسەتی شەڕی تایبەتە. بەم سیاسەتە هەوڵ دەدەن، ژیانی ژنانی کورد بەرتەسک بکەنەوە و بە مۆدێلی قەیومەکان تۆڕی پشتیوانی ژنان لە ناوبەرن و هاوسەرۆکایەتی و مافی نوێنەرایەتیکردنمان لێ زەوت بکەن. مۆدێلی هاوسەرۆکایەتی هێڵی سوورمانە کە ئەم سیستمەمان لە ناو هەموو ڕێکخراوەکانی پارتەکەمان جێگیر کردووە. ئێمە سوورین لەسەر ئەو پەیمانەمان کە 'پارتی ژنان' تەنانەت هەنگاوێکیش بۆ دواوە نانێت.
گۆشەگیرکردنی ئوجالان
لە بەردەوامی ئەنجامنامەکەدا تیشک خرایە سەر ئەوەی عبدولا ئوجالان ڕێبەری گەلی کورد 21 ساڵە بە بەردەوامی لە ناو گۆشەگیریدایە و وترا، لەگەڵ ئەوەی گۆشەگیرییەکە بە خۆڕاگریی مانگرتن لە خواردن بە پێشەنگیی لەیلا گوڤەن کۆتایی پێهێنرا، بەڵام بە پەیمانی شەڕی فاشیزم سەر لە نوێ هاتە ئاراوە.
لە ئەنجامنامەکەدا باس لەوەش کرا کە، ئەو تێکۆشانەی دژی گۆشەگیری، وەکو بەشێکی دانەبڕاوی تێکۆشانی دژی سیاسەتەکانی توندوتیژی، تاکڕەوی، نەژادپەرەستی و ڕەگەزپەرەستی دەبینن و تێکبردنی گۆشەگیریشیان وەکو ئامانجێک گۆتووەتە بەر.
ساڵی 2020 بۆ ژنان دەبێت بە ساڵی سەرکەوتن
لە ئەنجامنامەکەدا هەوەها وترا:ئێمە ڕۆژ بە ڕۆژ گەورەتر دەبین، دەبین بە یەک، بە تایبەت لە تورکیا و کوردستان و بە گشتی لە سەرتاسەری ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست و ناوچەکە، ئامانجەکەمان بۆ دروستکردنی تۆڕی نێودەوڵەتی ژنان، بەردەوام دەبێت. ئێمە جارێکی دیکە سوربوونی خۆمان لەم چوارچێوەیەدا دووپات دەکەینەوە. ساڵی 2019 ساڵی خۆڕاگری بوو، 2020یش دەبێت بە ساڵی سەرکەوتن بۆمان.
چەند بڕیارێک کە لە کۆنفرانسەکەدا دران بریتین لە؛
تێکۆشانمان لە دژی دەوڵەت و تاکڕەوی پیاوان، بەرفراوانتر دەکەین.
لە دژی سیاسەتی داگیرکەری و قەیومەکان تێکۆشانی پاراستنی دەستکەوتەکان بەرفراوانتر دەبێت.
ناوەندی بیر و ئەکادیمیای سیاسەتی ژنان دروست دەکرێت.
تۆڕی پشتیوانی ژنان لەسەر ئاستی نێودەوڵەتی دروست بکرێت.
تێکۆشانی دژی گۆشەگیری بە بڕیارەوە بەڕێوە بچێت.
راگەیاندنی کەمپین بۆ ئازادکردنی ژنانی زیندانیکرداو.
دابینکردنی بودجەیەکی تایبەت بۆ ژنان.
لە دژی نەداریی ژنان، پەیرەوکردنی سیاسەتێکی تایبەت و دیاریکردنی چارەسەری بۆ ئەو پرسە.
بەرفراوانکردنی تێکۆشانی پاراستنی ژینگە.
بەهێزکردنی پشتیوانیکردن لە ژنانی ئاوارە و دەربەدەر.
لە دژی تاکڕەوی پیاوان، پێوانەکانی ژنان کاریگەرتر بکرێت.
دامەزراندنی ئەنجومەنی ژنان.[1]
#21-01-2020#

ڕژێمی فاشیستی ئاکەپە/مەهەپە بە بیانۆی ئەوەی دەیەوێت سەرمایە لەسەرپێ بهێڵێتەو لە ڕووی ئابوریەوە هیچ ڕێوشوێنێکی بۆ هەژار، کرێکار و ڕەنجبەر و بێکاران نەگرتووەتەبەر.
سیستمی کاپیتالیزمی پیاوسالار هیچ پێشنیازێکی چارەسەری بۆ کرێکار، ڕەنجدەر و ژنان پێشکەش نەکردووە. لەم قۆناغەی پەتای کۆرۆناشدا داگیرکەری ڕەنجیش زیادی کردووە. لەدژی ئەم سیاسەتەی کە کرێکاران ڕووبەڕووی مەرگ دەکاتەوە و ژنان هەژار دەکات، 1ی ئایار جارێکیتر دەڕژێینە ناو شەقامەکان.
دەسەڵاتی ئاکەپە و مەهەپە دەیەوێت ڕێگری لە یەکگرتنی کۆمەڵگا بکات. ڕژێمی فاشیستی ئاکەپە و مەهەپە ئەم پەتایە گەورەتر دەکات و بۆ بەرژەوەندی سیاسی و ئابوری شەڕ و وەک ئامێرێکی شەڕ بەکاری دەهێنێت.
دەسەڵاتی فاشیستی ئاکەپە و مەهەپە دەست بە دەستکەوتەکانماندا دەگرێت و دەیەوێت ڕەنجمان لەناوبەرێت. بە هەزاران ژنیان لە زیندانەکاندا هێشتووەتەوە، بکوژی ژنان و ئەوانەی دەستدرێژیان کردووە بە یاسای ئینفاز ئازاد دەکەن. لە هەمانکاتدا لە ناو ماڵیشدا توندوتیژی زیادیکردووە. دەرکەوت کە هێڵی هاوکاری بەپەلە لە بەرانبەر توندوتیکی (ئەلۆ 183) ناتوانێت پێداویستیەکان جێبەجێ بکات.
لە بەرانبەر دەسەڵاتی ئاکەپە و مەهەپەدا کە بە ئەندازەی پەتاکە مەترسیدارە، پیویستە یەکگرتنمان بەهێز بکەین. هەولەکانمان وەک ئەنجومەنی ژنانی گەنج فراوان بکەین، تێکۆشان بەهێزتر بکەین. بە گرتنەبەری ڕێوشةین ئێمە لە کۆڵان، گەرەک و گوندەکان خەباتی خۆمان بەردەوامی پێبدەین. تۆڕی گرتنەبەری ڕێوشوێنەکان فراوان بکەین و لەدژی توندوتیژی و هەژاری تێکۆشان لەسەر مافی ژنان گەشتر بکەین.[1]
#27-04-2020#

ئەنجومەنی ژنانی #هەدەپە# بە بۆنەی ڕۆژی دایکان ڕاگەیەنراوێکی بڵاوکردەوە کە بەم شێوەیەیە
'دایکانی کورد لە گۆڕستانەکان پارێزگاری لە گۆڕی منداڵەکانیان دەکەن'
هەندێک دایک چەندین ساڵە بەدوای ئێسک و پروسکی منداڵەکانیاندا دەگەڕێن، هەندێکیان بە ناچاری تەرمی منداڵەکانیان لە ئامێری ساردکەرەوەدا هەڵگرت، هەندێکیان تەرمی منداڵەکانیان لە ڕێگەی پۆستەخانەوە وەرگرتەوە، منداڵی هەندێک کەس لە پرسوس، ئەنقەرە، #ئامەد# و گازی کۆمەڵکوژ کران، هەندیک دایک کێلی گۆڕی منداڵەکانیان لێکردەوە بۆئەوەی سەربازە تورکەکان گۆڕەکانیان نەشێوێنن، هەندێکیان کێلی منداڵەکانیان شکاند، هەندێک داییک منداڵەکانیان لە کانەکانی خەڵوز و کارگەکان لەدەستدا، ڕۆڵەی هەندێک دایک بۆ ئەوەی بتوانن گۆرانی بڵێن و کۆنسێرت پێشکەش بکەن، ژیانیان لەدەستدا.
هاوپەیمانی هەدەپە-مەهەپە لە لایەک لەسەر شاشەی تەلەڤزیۆنەکان لە ڕێگەی ئەو منداڵانەی کە دیاری بە دایکیان دەدەن، بانگەشە دەکات، لە لایەکی ترەوە والە دایکی کورد دەکات کە بچن و پارێزگاری لە گۆڕی منداڵەکانیان بکەن و لە ڕێگەی پۆستەخانەوە تەرمی منداڵەکانیان بۆ دەنێرێتەوە.
هەروەها لەم دۆخەدا کە ڤایرۆسی کۆرۆنا بڵاوبووەتەوە لە ڕۆژی دایکاندا بە ملیۆن ژن لە ماڵەوەدان و ڕەنجیان نابینرێت و ڕووبەڕووی توندوتیژی پیاو دەبنەوە. دەسەڵاتداری هاواری ژنانی نەبیست کە منداڵەکانیان لەبەرچاویان کوژران و بە بانگەشەی 'دایکی پیرۆز' بە سیاسەتی داگیرکەری و بە سیستمی کاپیتالیزمی پیاو ڕەنجی ژن دەخون.
'جوانترین دیاری بۆ دایکان وڵاتێکی ئازادە'
دایکان لەگەڵ ئەو هەموو ئازارە تێدەکۆشن. جوانترین دیاری ئێمەش بۆ دایکان وڵاتێکی ئازاد دەبێت.
دەسەڵات لە سەر دایکان سیاسەتی شەڕ بەڕێوەدەبات، پێویستە باش بزانێت، ئێمەی ژن لەسەر ئەم خاکە فرمێسکی زۆرمان ڕشتووە، بۆ داهاتوویەکی دیموکرات و ئازاد کە بۆ نەوەی نوێ بەجێی بهێڵین، ئێمە بەردەوامی بە تێکۆشانمان دەدەین.[1]
#10-05-2020#

هەر یەک لە ئایشە ئاجار باشاران ئەندامی ئەنجومەنی ژنانی هەدەپە و ئەندامانی کۆردیناسیۆنی ژنان و ئەندامانی گروپی ژنانی پەرلەمان، لە بارەی ئۆپڕاسیۆنەکانی پاکتاوی سیاسی کە لە لایەن دەسەڵاتی ئاکەپە-مەهەپەوە بەڕێوە دەچن، لە ناوەندی گشتی پارتەکەیان لێدوانێکیان بۆ ڕاگەیاندنەکان بڵاو کردەوە. هەر یەک لە لەیلا گوڤەن هاوسەرۆکی کەجەدە، ئیدیل ئوغورلو هاوسەرۆکی هەدەکە و هاوسەرۆکی گشتی دەبەپەش بەشداریان لەو کۆنگرە ڕۆژنامەنووسیەدا کرد.
لە کۆنگرە ڕۆژنامەنووسیەکەدا، باس لەوە کرا کە لەو 20 سیاسەتمەدارەی دەستگیر کراون، هەشتیان ژنن و بەم شێوەیە باسی لێوە کرا:ئەو هاوڕێ ژنانەمان، کەسانی ژینگەپارێز، ئەکادیمی، فێمینیست و ئەو ژنە گەنجانەن کە تێکۆشانی ژنان بەڕێوە دەبەن. واتە ئەو هاوڕێیانەمان نوێنەرایەتی فرەرەنگیی هەدەپە دەکەن.
باشاران لە کۆنگرە ڕۆژنامەنووسیەکەدا قسەی کرد و وتی:کاتێک کۆبانێ لە ژێر هێرش و پەلەمارەکانی داعشدا بوو، دەسەڵاتی ئاکەپە، تەنها تەماشای دەکرد. ئەو دەسەڵاتەی کە ئەمڕۆ لێپرسینەوەمان لێدەکات، پشتگیری داعشی دەکرد، ڕێگری لە گەیاندنی هاوکاریەکان دەکرد بۆ کۆبانێ، هەموو سنوورەکانی داخستبوو. ئەردۆغان دەیوت، 'کۆبانێ کەوت و وا دەکەوێت'. دوای ئەم قسەیەی ئەردۆغان، چالاکیەکان دەستیان پێکرد. بەڵام هەموو چالاکیەکان، چالاکیی دیمۆکراتیک بوون. وەکو چۆن هێزی پارامیلیتەریان لە ناوچەکە جێگیر کردبوو، هاوکات چالاکیە دیمۆکراسیەکانیشان بە تیرۆریزە کرد.
'ئۆپڕاسیۆنی تۆڵەسەندنەوە'
باشاران ڕایگەیاد، لە دژی ئەو کەسانەی چالاکیەکانیان بەلاڕێدا برد، هیچ هەنگاوێک نەنرا و وتی:رژێم بە ڕێگەی دەسەڵاتی دادوەری کە خستوویەتیە ژێر کۆنتڕۆڵی خۆیەوە، لە دژی هەدەپە ئۆپڕاسیۆنی تۆڵەسەندنەوە ئەنجام دەدات. لە کۆبانێ بە پێشەنگایەتی ژنان، تێکۆشانێکی گەورە بەڕێوەچوو. بەم ئۆپڕاسیۆنانە تاوان و سیاسەتی شەڕخوازی و دوژمنانەتیان لە بەرامبەر ژنان و سروشت و ژینگەپارێزی، ئاشکرابوو. بەم ئۆپڕاسیۆنە ویستیان تۆڵەی 7ی حوزەیاران و 1ی تشرینی دووهەم و 31ی تشرینی دووهەم لە هەدەپە بکەنەوە.
'هێرشەکان لە دژی ئیرادەی ژنانە'
باشاران ئاماژەی بەوەش کرد کە، ئەم هێرشانەی دژی هەدەپە، هاوکات هێرشکردنە بۆ سەر ئیرادەی ژنان و بەم شێوەیە دوا:هەموو هێرشەکانی ماوەی 5 ساڵی ڕابردووی دژی هەدەپە، هاوکات هێرشکردنە بۆ سەر پشتیوانی و ئیرادەی ژنان. هێرشکردنە بۆ سەر تێکۆشانی ژنان. چونکە هەدەپە سیاسەتەکانی دەسەڵات لە دژی ژنان، ئاشکرا دەکات، بۆیە دەبێت بە ئامانجی هێرشەکانی. گشت ژنان ئەم هێرشانەیان لە دژی خۆیان بینی و هەموو هێزە دیمۆکراتەکان، ئۆپڕاسیۆنەکانی پاکتاوی سیاسیان ئیدانە کرد. بوون بە دەنگی هەدەپە. ژنان ئاگایان لەو هێرشانە هەیە. لە دژی ئەم هێرشانە پەیامی خۆڕاگری نەکەن و نەبن بە پێشەگ بۆ تێکۆشانمان پێدەدەن.
'تێکۆشانمان بەرفراوان دەکەین'
باشاران تیشکی خستە سەر ئەوەی ئەم هێرشانە لە ناوەندێکەوە بەڕیوە دەبرێن و بەم شێوەی کۆتایی بە قسەکانی هێنا:دەسەڵات دەیەوێت هەدەپە بە تەنها بهێڵرێتەوە، بە ئامانجی دەگرێت و گۆشەگیری دەکات. ئەوەش بۆ ئەوەیە کە خۆی لەسەر پێ بهێڵێتەوە و بەردەوامی بدات بە دەسەڵاتەکەی. ئێمە ژنین، لە دژی ئەو سیاسەتەی کە پارچەی دەکات و بەڕێوە دەبات، بووین بە یەک. تێکۆشانمان بەرفراوانتر دەکەین. ئێمە گومانمان لەوەدا نیە کە سیاسەتی زۆرداری کۆتایی پێدێت.[1]

سیاسەتڤانی کورد موسلوم دۆغان کە یەکێک لە دامەزرێنەرانی #هەدەپە# یە، پەیوەندیی بە ڕیزەکانی پارتی گەلی کۆماری (جەهەپە) کرد و لە هەڤپەیڤینێکدا لەگەڵ ڕووداو هۆکارەکەی ئاشکرا دەکات.

موسلوم دۆغان ڕەخنە لە سیاسەتی دەم پارتی دەگرێت و دەڵێت نابێت لە دیالێکتی ڕابردوودا گیر ببیت، بەڵکوو دەبێت ڕابردوو بە باشی بخوێنیتەوە. دەبێت مێژووی ڕابردوو بە فەلسەفەکەیەوە شیکار بکەیت، چونکە ئەگەر لەوێ گیربخۆن، ناتوانن داهاتوو بچنن. بەڵام ڕابردوو بۆ بوونیاتنانی داهاتوو زۆر گرنگە. یەکێک لەو هەڵانەی ئێمە کردمان ئەوەبوو لە ڕابردوودا گیرمان خوارد. بەردەوام سەرقاڵی سیستم بووین.

ئەگەرەکان بەو ئاڕاستەیەن؛ جەهەپە لە هەڵبژاردنی 2028ی پەڕڵەمانی تورکیا دەسەڵات بگرێتەدەست، سەبارەت بە چارەسەری پرسی کورد لەلایەن ئەو حیزبەوە، موسلوم دۆغان دەڵێت لەو باوەڕەدام؛ جەهەپە لە بابەتی پێدانی مافی گەلان ڕۆڵێکی پێشڕەوانە دەبینێت و پرسی کوردیش لە دەستوورێکی دیموکراسی، یەکسانی، ئازادی و لە یەکسانی لە هاووڵاتیبووندا جێدەکاتەوە.

دەقی هەڤپەیڤینەکە:

ڕووداو: ئەمە جێی هەڵوەستە و بیرکردنەوەیە کە دەبینین وەزیری هەدەپە چووەتە ڕیزەکانی جەهەپە! ئێوە چۆن گەیشتنە ئەو باوەڕەی پەیوەندی بە جەهەپەوە بکەن؟

موسلوم دۆغان: ڕاستییەکەی پڕۆسەی چوونم بۆ ڕیزەکانی جەهەپە دوورودرێژە. من کەسێکی خاوەن بیرۆکەی سۆشیاڵ دیموکراتم. کەسێکم لە شوێنێکدا تێکۆشان دەکەم بۆ ئەوەی سیاسەت بە هەموو ڕەهەندە دیموکراسییەکانییەوە بەدی بێت. لە بنەمادا تورکیا چەند کێشەیەکی گرنگی هەیە و لە سەرووی هەمووشیانەوە کێشەی کورد. خستنە بەر باسی ئەو کێشانە لە زەمینەیەکی بەرفراوانی سیاسیدا و بەرهەمهێنانی چارەسەر و پڕۆژە لە دیدی مندا وەکوو پێویستییەکی گرنگ درووستبوو. هەر بۆیە ئەوەم هەڵبژارد. دوای ئەوەی لە هەدەپە دەرچووم، لە پڕۆژەیەکی هەڵەدا شوێنم گرت. بێگومان بابەتی هەدەپە یان پارتێکی دیکە نییە و گرنگ ئەوەیە لە قۆناخی ئێستا چی دەکەین. درووستبوونی بەرەیەکی دیموکراسی لە وڵات گرنگە و زەمینەیەکی بەرفراوانی سیاسیش بۆ چارەسەری کێشەکان گرنگە. واتا لەسەرمانە سیاسەتی نوێ بەرهەمبهێنین. لەمڕووەوە پارتی گەلی کۆماری دامەزراوەیەکی گرنگ و ئەزموونێکی کەڵەکەبووی هەیە. هەروەها لەسەر ئاڕاستەیەکی سۆشیاڵ دیموکراتە، گۆڕانکاری و ڕیفۆرم دەکات. من وام بیرکردەوە کە دەکرێت بەشداری لەو پڕۆسەیەدا بکەم و چارەسەرکردنی کێشە بنەڕەتییەکانی وڵاتیش لەگەڵ جەهەپە ئاسانترە.

ڕووداو: بەشێک لە سیاسەتڤان و شرۆڤەکاران باس لە بەهێزبوونی جەهەپە دەکەن و پێیانوایە لە هەڵبژاردنی پەڕڵەمانیی 2028 دەسەڵات وەردەگرێت. ئایا ئێوە پشتئەستوور بەمە ئەو هەنگاوەتاننا؟ بۆ نموونە بۆچی جەهەپەتان بە باش دانا؟

موسلوم دۆغان: هەڵبژاردنی جەهەپە، هەروەک باسمکرد بۆ ئەوە دەگەڕێتەوە کە ئەو پارتە هەوڵدەدات بە جەماوەرێکی فراوان و ئایدۆلۆژیایەکی سۆشیاڵ دیموکرات و لە ڕێی پێکهاتەیەکی دامەزراوەیی خۆی بەهێز بکات. جگە لەوەش لەو باوەڕەدام سیاسەتکردن لە دامەزراوەیەک کە ڕێگەیەکی باشی بڕیوە، درووستترە. کارکردن لەسەر کێشەکانی وڵات لە فراوانترین پانتایی و درووستکردنی زەمینەی فراوان بۆ چارەسەر، پڕۆسەی چارەسەرکردنی کێشەکان ئاسانتر دەکات. لەڕووی بەهاکانی کۆمارەوە دامەزراوەیەکی گرنگە. پێشموایە چارەسەرکردنی کێشەکان لەنێو پارتێک کە لەسەر هێڵی سۆشیاڵ دیموکراتە و داکۆکی لە ئازادی و دیموکراسی دەکات، ئاسانترە. پێویستە لە بەرەیەکی فراواندا تێکۆشان بکرێت نەوەک لە بەرەیەکی تەسک و سنووردار. بینیمان کە زەمینەی بەرتەسککراو هیچ چارەسەرێکی نەهێنا. ئەو سیاسەت و پراتیکەی 40 ساڵە هەیە، جگە لەوەی هیچ چارەسەرێکی بۆ بابەتەکان نەکرد، دۆخێکی بێ چارەیی درووستکرد. بەمجۆرە جەهەپەم وەکوو ناوەندێک و دامەزراوەیەکی گرنگی سیاسەت و تیکۆشان هەڵبژاردن.

ڕووداو: ئێوە سیاسەتڤانێکن کە زۆر گرنگی بە پرسی کورد دەدەن. ڕاستە ئێستا جەهەپە لە بابەتی پرسی کورددا هەڵوێست و هەنگاوی ئەرێنیی هەن، بەڵام چۆن قایل و دڵنیابوون لەسەر ئەوەی جەهەپەش لە ئەگەری وەرگرتنی دەسەڵاتدا بەردەوام دەبێت؟ بێگومان ئێوە دوای لێکدانەوەی ئەمانە هەنگاوتان ناوە. چۆن دڵنیان لەوەی دۆخێکی هاوشێوەی پڕۆسەی چارەسەری ڕوونادات؟

موسلوم دۆغان: ئەو پارتە سیاسییانەی چارەسەرکردنی پرسی کوردیان خستووەتە بەرنامە، لە جیۆپۆڵەتیکی وڵاتەکەمان تێنەگەیشتوون. بەداخەوە کە زەمینەیەکی سیاسیی بەرتەسک دیاریکراوە و سیاسەتێکی بەرتەسک دەکرێت. بەداخەوە ئەو نادیارییە لە سیاسەت لە جیهان، بەتایبەتیش لە ڕۆژهەڵاتی نێوەڕاست بەدەر لەوەی هیچ چارەسەرێکی نەهێناوە، بگرە دۆخێکی بێ چارەییشی درووستکردووە. لەو باوەڕەدام جەهەپە لە بابەتی پێدانی مافی گەلان ڕۆڵێکی پێشڕەوانە دەبینێت و پرسی کوردیش لە دەستوورێکی دیموکراسی، یەکسانی، ئازادی و لە یەکسانی لە هاووڵاتیبووندا جێدەکاتەوە. جەهەپە پارتێکی سۆشیاڵ دیموکراتە و پێشڕەوبوونیشی لە چارەسەری بابەتەکە ئاسانکاری دەکات. هەروەها لە دیاریکردنی ڕۆژەڤی وڵاتیشدا ڕۆڵی باشی هەیە. سیاسەتی ئەم دواییەی جەهەپە لە دانووستاندن و دیالۆگ نەرمبوونێکی سیاسیی لە وڵاتدا درووستکردووە کە من ئەمە بە گرنگ دەزانم. ئایا ئێمە چۆن چارەسەری پرسی خۆمان دەکەین؟ ئایا لە ڕێی دەستوورێکی ئازادیخواز چارەسەری دەکەین؟ یان دەستوورێک کە باس لە یەکسانیی هاووڵاتیبوون دەکات؟ ئێمە لە قۆناخێکداین کە گەنگەشەی تەواوی ئەمانەی تێدا دەکرێت. گرنگترین بەرهەمی ئەو قۆناخەش وەکوو دامەزراوەی سیاسی، جەهەپەیە. دەمەوێت بڵێم کە لەو باوەڕەدام جەهەپە ئەمە دەخاتە بەرنامەی خۆی. لەو باوەڕەشدام تورکیا لە دووەمین سەد ساڵیدا دەبێتە وڵاتێکی دیموکراسیتر و ئازادتر.

ڕووداو: چەند جارێک بیستمان و بڵاوبووەوە کە بەڕێز موسلوم دۆغان پارتی سیاسی دادەمەزرێنێت. بەڵام ئەوەتا دواجار هیچ پارتێکتان دانەمەزراند. ئایا هەوڵێک هەبوو و بە ئەنجام نەگەیشت؟ یاخود هەنگاوتان نا و پەشیمان بوونەتەوە؟

موسلوم دۆغان: بابەتی دامەزراندنی پارت، لەبەر ئەوەی ڕووبەڕووی ئەزموونێکی خراپ بووم، بووەتە بابەتێک کە بیری لێ ناکەمەوە. دامەزراندنی پارت لە نزیکەوە پەیوەندیدارە بە درووستکردنی ئەلگۆریزمێکی نوێ. پێویستە دڵنیابیتەوە لەوەی ئەلگۆریزمێکی نوێ درووستدەکەیت. بۆ نموونە دەبێت چاودێریی هەلومەرجە سیاسییەکان بکەیت. ئەمە کارێکی سەختە و ئاسان نییە. بەڕای من پێویستیش نییە، چونکە لە تورکیادا ئەوەی من بیزانم 127 پارتی سیاسی هەیە. ژمارە پارتە سیاسییەکانی پەڕڵەمان دیارە چەندە. گرنگ سەرنجدانی درووستە لەسەر چارەسەری کێشەکانی وڵات، هەروەها خوێندنەوەی کۆمەڵگەیە بە درووستی و تێکەڵکردنییەتی بە بەرژەوەندیی گشتی، ئەمە لای ئێمە پرەنسیپە. ئەمڕۆ لە تورکیادا بەرژەوەندیی هاوبەش دەبێت یەکسان بێت بە درووستکردنی وڵاتێکی دیموکراسی و بەهێزکردنی پێکەوەژیان. هەروەها دەبێت لەنێوبردنی ئەو نایەکسانییە بێت کە لەنێوانماندا درووست بووە. لەم نێوەندەدا بەشێک لە هاوڕێیانمان لە هەوڵی دامەزراندنی پارتێکی سیاسین و دیدار و کۆبوونەوەشمان کرد. من ئەم بیرۆکانەم پێگەیاندن و پێموتن کە پێویست نییە. تەواوی ئەو ئەزموونە خراپەی خۆمم بۆ باسکردن کە لەم بابەتەدا هەمە. چونکە پارتی سیاسی ئیرادەیەکی بەهێزە و بەهای بەرزی سیاسی لەخۆدەگرێت. لەوانەیە یەکخستنی تەواوی ئیرادەکان و دانانی پلانی پارتێکی نوێ ئاسان ببینرێت، بەڵام لە تورکیادا ئەمە یەکێک لە کارە سەختەکانە.

ڕووداو: بێگومان سیاسەتڤانی کورد لەنێو جەهەپە هەن. ئەگەر بە نموونە بیڵێین بەڕێز تانڕیکوڵو و زۆری دیکە لە جەهەپەدا کە زۆر چالاکانە کاردەکەن. ئێوە چوونە ڕیزەکانی جەهەپە، ئایا هیچ پۆستێک یان ئەرکێک بە ئێوە دراوە، یان بوونەتە ئەندامێکی ئاسایی؟

موسلوم دۆغان: جیا لە چاودێریکردنی تاک بە تاکی کەسایەتییەکانی نێو جەهەپە، پێویستە سەیری ئەوە بکرێت کە هاوڕێیانی ئەوێ لەسەر چ بنەمایەک سیاسەت دەکەن. جەهەپە پارتێکی کوتلەییە و جەماوەرێکی بەرفراوانی هەیە. باوەشێنەیەکی کراوەیە و بیروبۆچوونی جیاوازی لەخۆیدا کۆکردووەتەوە. لەوێدا هێڵێکی سۆشیاڵ دیموکرات هەیە. ئامانجێکی نوێبوونەوە و گۆڕانی خستووەتە بەردەم کە ئەمە هیوابەخشە. لێرەدا زۆر گرنگە کاتێک دەبینین کەسانێکی پرۆفایل جیاواز دەیانەوێت کاری سیاسیی جددی بکەن. من دەبینم ئەو هاوڕێیانەی باست کردن، کاری زۆر ئەرێنی دەکەن. ئەمەش بۆ من زۆر گرنگە. بە گشتی ئەوەی لێرەدا گرنگە، درووستکردنی بەڵگەنامەی سیاسییە لە بەرژەوەندیی داهاتووی کۆمەڵگە و وڵات. ئەمە وادەکات سیستمێک درووستبێت. لەمڕووەوە ئامانجمە کەڵک لە ئەزموونی هاوڕێیان وەربگرم. بەتایبەتیی لە زانیاری و ئەزموونی پارتەکە و درووستکردنی بەڵگەنامەی سیاسی. بێگومان ئەمە لەبارەی دیسپلینی پارتەکەش گرنگە.

ڕووداو: بێگومان ئێستا ئەم هەنگاوەی ئێوە بۆ دەم پارتی جێی هەڵوەستەیە. بەتایبەتیی کە ئێوە پێتانوایە ئیدی ناتوانن لە چوارچێوەی دەم پارتی سیاسەت بکەن. ئەم هەڵوێستەتان لە کوێوە سەرچاوە دەگرێت؟ بۆچی ئەم تێڕوانینەتان لەسەر دەم پارتی هەیە؟

موسلوم دۆغان: ئەو پێکهاتە سیاسییانەی لە جیۆپۆلیتیکی ئەم وڵاتەی لێی دەژین تێناگەن و ناتوانن کۆمەڵگە بخوێننەوە و هەر لە دیالێکی ڕابردوودا جێماون، پێم وایە سوودیان بۆ هیچ کەسێک نەبووە و ناشبێت. نابێت لە دیالێکتی ڕابردوودا گیر ببیت، بەڵکوو دەبێت ڕابردوو بە باشی بخوێنیتەوە. دەبێت مێژووی ڕابردوو بە فەلسەفەکەیەوە شیکار بکەیت. چونکە ئەگەر لەوێ گیر بخۆن، ناتوانن داهاتوو بچنن. بەڵام ڕابردوو بۆ بوونیاتنانی داهاتوو زۆر گرنگە. یەکێک لەو هەڵانەی ئێمە کردمان ئەوەبوو لە ڕابردوودا گیرمان خوارد. بەردەوام سەرقاڵی سیستم بووین. بێگومان ئامانجی بنەڕەتیمان ئەوەیە سیستم بە دیموکراسی بکرێت و لەسەر هێڵێکی یەکسانی دیموکراسیدا جێگیر بکرێت. هەر بۆیە پێویستە گۆڕەپانی تێکۆشان بەرفراوانتر بێت. چونکە لە گۆڕەپانی تەنگدا سیاسەت ناکرێت.

سیاسەت دەبێت ئامانجێک بێت بۆ گەیشتن بە فراوانترین چینەکانی کۆمەڵگە و خزمەتی بەرژەوەندی و بەها هاوبەشەکان بکات. ئەمڕۆ ئامانج درووستکردنی کۆمەڵگەی تورکیایە. پێویستە ئەوە بکرێتە ئامانج کە ئەو مرۆڤانەی لە نەتەوە، پێکهاتە و باوەڕی جیاوازن، بە شێوەیەکی یەکسان بژین. ئەمە دیدگەیەکە جیهانی هاوچەرخ زۆرترین گرنگیی پێدەدات. دەکرێت پارادیگماکان ڕاست بن. ئەگەر ئێوە پارادیگماکان بە درووستی نەخوێننەوە، ناتوانن سیاسەتی درووست بکەن. کاتێک ناتوانن جیۆپۆلیتیک و کۆمەڵناسییەکەی بە درووستی بخوێننەوە، ناتوانن بە ڕاست و درووستی سیاسەت بکەن. من ڕێزم بۆ دامەزراوە و پێکهاتە سیاسییەکانی دیکە هەیە. ڕێزم بۆ ئەزموونیشیان هەیە. بە هیچ جۆرێک بێڕێزی بە تێکۆشان و ئایدۆلۆژیای تێکۆشانی هیچیان ناکەم. بەو دامەزراوەیەشەوە کە من لێوەی هاتووم. ئەوە گۆڕەپانی تێکۆشانە کە ئێمە هەڵمانبژاردووە، دیموکراسی و ئاشتەواییە کە بناخەکەی یەکسانی و بوونیاتنانەوەی داهاتووە. من، دەزانم لە زۆر وڵاتدا و لە چوارچێوەی تێکۆشانی دیموکراسیانە کێشەی زۆر چارەسەرکرا. وڵاتانی ئەوروپا نموونەی ئەمەن. ئەگەر لە وڵاتی ئێمەدا دەستوورێکی یەکسان، دیموکراسی و ئازادیخواز وەکوو خۆی جێبەجێ بکرێت، هیچ کێشەیەک نامێنێت. بەتایبەتیی لەڕووی بیروباوەڕ و نەژادەوە. من لەگەڵ ئەوەدا نیم بە تەنیا سیاسەت لەسەر بنەمای نەژاد و بیروباوەڕ بکرێت. ڕاستە دەکرێت تۆ ئەمە بکەیتە بناخەی چارەسەرکردنی کێشەکان، بەڵام دەبینیت کە ئەو جۆرە سیاسەتە خزمەت بە وڵات ناکات. گرنگ ئەوەیە کەڵک و بەرژەوەندیی تایبەت بخەیتەڕوو، سیاسەت پێویستی بەمەیە. من دەمەوێت ئەمە بکەم، بە هیچ جۆرێک هیچ کەسێکم نەکردووەتە ئامانج. گرفتیشم لەگەڵ هیچ پێکهاتەیەکی سیاسیدا نییە. پێویستە تێکۆشانی سیاسیی من بەمجۆرە هەڵبسەنگێندرێت.

موسلوم دۆغان کێیە؟

ناوی تەواوی موسلوم دۆغانە، کوردە و ساڵی 1959 لە شارۆچکەی دیڤریخی لە پارێزگای سێوازی باکووری کوردستان لەدایکبووە. نزیکەی 60 ساڵە لە ئەنقەرەی پایتەختی تورکیا دەژی. خوێندنی باڵای لە ئەندازیاریی نەخشەدانان لە زانکۆی سەلجووقی پارێزگای کۆنیا تەواوکردووە.
دۆغان یەکێکە لە دامەزرێنەرانی پارتی دیموکراتی گەلان (هەدەپە).

لە خولەکانی 25 و 26ی پەڕڵەمانی تورکیادا پەڕڵەمانتاری هەدەپە بوو لە بازنەی ئیزمیر، لە 63یەمین کابینەی حکومەتی تورکیا کرایە وەزیری گەشەپێدان. ساڵی 2018 دەستی لە هەدەپە کێشایەوە. دواتر بووە سکرتێری گشتیی پارتی دەنگی تورکیا کە ئایهان بیلگەن سەرۆکی بوو.

ڕۆژی 25-6-2024 بە فەرمی پەیوەندیی بە پارتی گەلی کۆماری (جەهەپە) کرد و لەلایەن ئۆزگور ئۆزەل، سەرۆکی پارتەکەوە پێشوازیی لێکرا.[1]

یەک لە پارتە سیاسییە کوردییەکانی باکووری کوردستانە، توانیویەتی بەربەستی %10 پەڕڵەمانی تورکیا بشکێنێت و بەشداربێت لە پەڕڵەمانی تورکیا وەک یەکەمین پارتی سیاسی کوردی. ڕۆژی #23-02-2002# 4ەمین کۆنگرەی خۆی بەستووە لە شاری ئەنکەڕەی پایتەختی تورکیا.