Gasratyan Manvel Arsenovich, Di sala 1924an de li gundê Kalaga yê herêma Îsmaîllî (Azerbaycan) di malbateke Ermenî de hatiye dinê.
Yek ji navdartirîn kurdzanên Yekîtîya Sovyetê û Rûsyayê, zêdeyî 50 sal in li ser pirsgirêkên Kurdistana Tirkiyê lêkolînan dike.
Di sala 1948an de Manvel Arsenovich li Moskovayê dikeve Enstîtuya Rojhilatnasiyê û di sala 1956an de doktoraya xwe, di sala 1979an de - teza xwe ya doktorayê li ser pirsgirêka kurd li Tirkiyê parast.
Di sala 1984 de li Enstîtuya Rojhilatnasiyê ya Akademiya Zanistî ya Yekitiya Sovyetê, Sektora Pirsgirêkên Kurd ên Hemdem di çarçoveya Beşa Rojhilata Nêzîk û Navîn de (serok - Doktorê Zanistên Dîrokî M.A. Gasratyan) hat avakirin. Di salên 80î de wî çend berhevok û monografiyên kolektîf çap kirin, ku tê de rewşa niha ya pirsa kurd li hemû welatên ku kurd lê dijîn analîz kirin.
Di sala 1990 de ev Sektor veguherî Sektora Kurdnasî û Lêkolînên Herêmî, ku bi heman pirsgirêkê ve mijûl dibû, û herwiha lêkolîna mijarên girêdayî tevahiya herêma Rojhilata Navîn (Serokê - Doktorê Zanistên Dîrokî, Profesor M.S. Lazarev). Ev sektor bi Grûba Pirsgirêkên Kurd ên Hemdem (bi serokatiya M.A. Gasratyan) re di nava têkiliyên nêzîk de xebitî.
Di sala 1997 de ev her du tîmên lêkolînê di Laboratûwara Lêkolînên Kurdî de (bi serokatiya M.S. Lazarev) ketin yek. Nêzîkî 10 xebatkarên wê hene ku di warên curbicur ên kurdolojiyê de (dîrok, aborî, civaknasî, siyaset) pispor in.
Manvel Arsenovich dostekî dilpak ê gelê kurd û piştgirê serxwebûna wan bû. Ji sala 1984 heta 1996, li Enstîtuya Rojhilatnasiyê ya Akademiya Zanistî ya Rûsyayê serokatiya Kabîneya Kurdolojiyê kiriye û heta dawiya jiyana xwe endamê wê ye.
Nivîskarê bi dehan monografî ye ku bi rûsî, ermenî, kurdî, erebî, tirkî û îngilîzî hatine wergerandin. Li Kurdistanê Manvel Arsenovich bi nav û deng bû, dihat hezkirin û hêja bû. Bîranîna Manvel Arsenovich a geş wê her û her di dilê gelê Kurd de bimîne.
Di berhemên M.A.Gasratyan de vekolîneke pir kûr li ser dînamîka pirsgirêka kurd ya salên 20-30-î, di serî de serhildanên kurdan heye (bi awayê, çend berhemên wî li ser hevkarîya rêxistinên nasyonalîst ên kurd û ermenî hene). Lê bi taybetî di salên 60-î û destpêka salên 80-î de pirsgirêka kurd li Tirkiyê bi awayekî biaqil analîz kir. Di kurdnasiya cihanê de ev mijar rastî têkçûn hatiye. Digel ku salên 1960-1980-an belkî ji bo pêþketina pirsgirêka kurd serdema herî girîng be jî. Û tenê M. Gasratyan pê mijûl dibû û pir kûr lêkolîn dikir. Siyasetmedarên kurd ên wê demê yên naskirî (yên ku sax bûne) bi xwe jî meraq dikin ka wî çawa pirsgirêka kurd ewqas baş û bi berfirehî dizanibû.
Pêkhatin:
1. Tirkiye li benda guherînê ye. M .: Weşanxaneya Rojhilat. çap, 1963. 96 r. Hevnivîskar: P. P. Moiseev.
2.Tirkiye di 1960-1963 de: Gotara navxwe. siyasetmedaran. M.: Nauka, 1965. 180 r.
3. Tirkiye: (nivîsara civakî-aborî). M.: Nauka, 1965. 160 r. Hevnivîskar: P. P. Moiseev.
4.Bersiv weş.: Tirkiyeya nûjen: (ref.). M.: Nauka, 1965. 336 r., 1 pel. portrait
5. Pirsgirêka Kurd li Tirkiyê: (1924–1939).
Raper Usman Uzêrî ji rûsî wergerandiye.[1]