گوندێکە سەربە شارەدێی (#کانی ماسێ#) سەربە شارۆچکەی #ئامێدی# شاری #دهۆک#.[1]

ل سالا 1988 لخیڤەتگەهێن پەنابەریێ ل باژێرێ مێردینێ ل باکورێ کوردستانێ هاتبو دامەزراندن و ل سالا 2004 وەزارەتا ڕەوشەنبیری ب ڕێ یا ڕێڤەبەیا خوە یا گشتییا ڕەوشەنبیری ل دهۆکێ سەرەدەریەکا فەرمی دگەل کر و موللەتا خوە ژ وەزارەتا ناڤخوو یا حکومەتا هەرێما کوردستانێ وەرگرت و شیایە دژیێ خوەیێ بوری دا هن چالاکی یێن باش ئەنجام بدەت.

سەنتەرێ وێ ل باژێرکێ کانى ماسێ یە مروڤ دشێت ب رێکا زاخو دەشتا سندیا و بێگوڤا را دچیتە کانى ماسێ دیسان رێکا دویێ ژ بامەرنێ بو کانى بەلاڤێ و نێزیک گوندێ بریفکا دگەهیتە رێکا ژ زاخوڤە دهێت دیسان نوکە رێکەکا دى ژ سەرێ ئامێدیێ بوسەرێ ئامێدیێ و هێسێ ژ لایێ حکومەتا هەرێمێ ڤە هاتیە ڤەکرن، رامانا ناڤێ وێ ژ (کانیا ماسیا) هاتیە ژیار وژیانا خەلکێ دەڤەرێ ل سەر چاندنا سێڤایە کو ژ باشترین جورێن سێڤێن جیهانى لڤێ دەڤەرێ دهێتە چاندن، لێ ل هەوێن ئەنفالێن رەش هەمى بیستانێن وێ دگەل گوندا هاتبونە سوتن و ب کەرەستێ کیمیاوى هاتبو رەشاندن و هەمى هشک ببون، پشتى دامەزراندنا حکومەتا هەرێمێ جارەکا دى خەلکێ دەڤەرێ بیستانێن خو یێن سێڤا شین کرن ڤە، هەروەسا چەندین دەرامەتێن دى یێن هاڤینى دهێنە چاندن وەکو برنج - باجانک - ماش - پیڤاز - لوبیک و هەمى جورێن کەسکاتیێ و دهێنە ئاڤدان ب ئاڤا کانیا و رویبارێن بچویک وەکو:
1. روبارکێ ئورە – بیدوهێ – مایێ – کانى ماسێ – یاتێ – تروانش –بالوکا – زیێ مەزن
2. روبارکێ سەرەرو – بێقولکێ – جدیدکێ- سەفەریا – نهنیکى – خابیر
3. رویبارکێ گابنێرکى – شیلازا- خانکێ – گرێسور – میسکا –نهنیکى –خابیر
زێدەبارى مفا وەرگرتن ژ روبارێ زێیێ مەزن و خابیرى، کانى ماسێ یابەرنیاسە ب داروبارێ گویزا و باهیڤا و کەزانا و مازیا و هورمیکا و گوهیشکا، ژگرنگترین چیاێن وێ چیایێ مەتینا یە کو سنورێ باشورى یە دگەل ناحیا سەرسنکێ و بامەرنێ هەروەسا گەلەک چیاێن دى هەنە وەکو چیاێن سەرزێرى و هرورێ و گابنێرکى، گەلەک جهێن شینوارا لێ هەنەدسەر هندێ را کو ژ رویێ شینواراڤە نەهاتیە مەسح کرن هندەک ژوان دئاشکرانە وەکو دپەرتوکێن (بلدانیا) هاتى وەکو کەلها هرورێ یان کەلها قمریێ و کەلها بالوکا و باروخێ بێتەنیرێ و کەلها میرسێڤدینا و کەلها شێخو و پرا بلبل ئەوا ل سەردەمێ ئیمارەتا بادینا هاتیە چێکرن و دەڤەرا کانى ماسێ ب دەڤەرا نێروە رێکان ڤە گرێددەت، زێدەبارى دێرا مارگورگیس و مار قومایا ل گوندێ دویرێ.
روبەرێ ناحیێ (608) کم2 و هژمارا گوندێن وێ (87) گوندن هەمى هاتبونە وێرانکرن ژلایێ رژێما بەعس یا گوربگورڤە و خەلکێ وان ل کومەلگەهێن بخورتى چێکریێن بێگوڤا و قەدشێ و دەرکارێ و هیزاڤا و بێرسڤێ هاتبونە ئاکنجیکرن لێ پشتى سەرهلدانێ و دامەزراندنا حکومەتا هەرێمێ باهرا پێتریا گوندێن دەڤەرێ هاتنە ئاڤاکرن زێدەبارى چەندین پروژێن خزمەتگوزارى و ئاڤا کرنا گوندێن هەڤچەرخ وەکو گوندێ بریفکا و تروانش و بێدوهێ کو ژهەمێ پێدڤیێن ژیانێپێک دهێت.