لە ساڵی 1944 لە گوندی #بارزان# لە دایکبووە. کوڕی #مەلا مستەفا بارزانی#یە. لەنێو هەلومەرجی شۆڕشی سێیەمی بارزان 1943 – 1945 و بارودۆخی ئاڵۆزی ئەو کات و دامەزراندنی کۆماری کوردستان لە #مەهاباد# و ڕووداوەکانی دوای جوانەمەرگ کردنی ئەو کۆمارە هاتۆتە دنیا. ساڵی 1947 مەلا مستەفای باوکی لەگەڵ 500 لە هەڤاڵانی وەک پێویستی و وەڵامدانەوەیەکی واقیعی ئەو کات ڕەوانەی یەکیەتیی سۆڤیەتی جاران دەبن. ئیدریس ئەو کات تەمەنی 4 ساڵان دەبێت، لەگەڵ بنەماڵەکەیاندا دووچاری سەختی و دەربەدەری دەکرێن و بۆ خواروی ئێراق دوور دەخرێنەوە. لەلایەن ڕژێمی ئەو کاتی ئێراق بۆ ماوەی 11 ساڵ تووشی ژیانێکی پڕ ئەستەم دەبن لە شارەکانی بەسرە، #مووسڵ# و بەغدا. لەگەڵ ئازار و زەحمەتەکانی ژیانی ئاوارەییدا درێژە بە خوێندن دەدات تا گەڕانەوەی مەلا مستەفا بارزانی بۆ ئێراق و کوردستان. پاش شۆڕشی 14ی تەمووزی ساڵی 1958 کە لەو کاتەدا ئیدریس لە شاری بەغدا خەرێکی خوێندن دەبێت. دوای ئەو دابرانە زۆرە بە دیداری باوکی شاد دەبێت و دواتر دەگەڕێنەوە زێدی باو و باپیریان لە خاکی کوردستان.=KTML_Photo_Begin=https://www.kurdipedia.org/files/relatedfiles/2009/2142/0016.JPG=KTML_Photo_Alt=ئیدریس بارزانی=KTML_Style=width:20%;height:20%;float:right;=KTML_Photo_Target_Link=https://www.kurdipedia.org/files/relatedfiles/2009/2142/0016.JPG=KTML_Photo_End=
لە ساڵی 1961 کە #شۆڕشی ئەیلوول# بەرپا دەبێت، بە سەرکردەیی مەلا مستەفا بارزانی و #پارتی دیموکراتی کوردستان#، ئیدریس بارزانی وەکوو پێشمەرگەیەکی ئەو شۆڕشە، دەچێتە ئامێزی سەنگەرەکانەوە و ژیان و تێکۆشانی دەستپێدەکات. بەهۆی لێهاتوویی و ئەو توانایەی هەیبووە هەر زوو لەنێو شۆڕش و پارتیدا ئەرکێکی زۆری بۆ دێننە ئارا و ئەویش بۆیرانە دەچێتە پێش.
ئیدریس یەکێک دەبێت کە جێگەی ئومێدی بارزانی بووە، بۆیە ڕادەبینێ کە ئیدریس گەیشتۆتە ئاستێ پلە و پێ سپاردنی ئەرکی لایەقە، ڕاستەوخۆ تێکەڵی کاروبارەکانی دەکات و زۆر ئەرکی قوورسی پێدەسپێری کە سەرکەوتویی ئیدریس لە جێبەجێ کردنیاندا بەدیار دەکەوێت ئیتر دەبێتە جێی متمانە ی زیاتریمەلا مستەفا و یەکێک لەو کەسانەی کە پڕ بە دڵی دەبن. #مەسعود بارزانی#، برای بچوکی ئیدریس دەڵێت:
دەتوانم بڵێم کاک (ئیدریس) وێنەیەکی پاک و بێگەردی (بارزانی) بوو هەموو سیفاتی لەودا کۆ ببنەوە.
دەوری لە ڕێکەوتنامەی 11ی ئادار و وتوێژەکانی ساڵی 1974 لەگەڵ حکومەتی ئێراق و لە دوای ساڵی 1975 لە درێژدان بە شۆڕش و پێکهینانی بەرەی (جودا) و دواتر بەرەی کوردستانی چەند بەرهەمێکن کە ڕۆڵی گرنگی تیایداندا هەبووە. سەبارەت بە هێڵی جەماوەری پارتی توانی دیپلۆماسیانەی دوای ساڵی 1975 بە شێوەیەکی سەرەکی بناغە درووستکەری بووە چونکە شارەزا و کارزان و جدی و بە پەرۆش بووە لە درووستکردنی پردی پەیوەندی لەگەڵ ئەوانی تر. تێکۆشان و هەوڵە دیپلۆماسییەکانی بە تایبەتیی لە دوای ساڵی 1975 بەڕادەیەک بووە کە بناغەیەکی پتەوی درووستکردووە و لە دوای نسکۆی شۆڕشی ئەیلوول و لە ساڵانی سەرەتای #شۆڕشی گوڵان#دا داینە مۆی ڕێکخستنەوە و هەڵیگرساندنەوەی شۆڕش بووە. ئیدریس بارزانی هەول و ململانێ لەگەڵ هەلومەرجەکەدا و مێرخاسانە شان دەداتە بەر ئەرکی ڕێکخستنەوە و چۆشدانی شۆڕش و زیندە بە چاڵکردنی پیلان و گرفتەکان بکات. هەر دوای هەڵگیرساندنی شۆڕشی گوڵانی نیشتمانی و پێشکەوتنخوازدا کە لە ساڵی 1976 بەرپا بووە و دەبێتە سەرپەرشتکاری ئاوارەکانی دوای نسکۆی 1975 لە ئێران.
ئیدریس بارزانی هەرگیز خۆی لە پێشمەرگەکان جیا نەکردووتەوە بە سادەیی ژیاوە و هەرشەوە لە بن ئەشکەوت و بن بەردێک بەبێ جیاوازی هەڵیکردووە. لەگەڵ خوێندنەوە و نووسیندا هاوڕێ بوونە و لە داڕشتن دا توانای زۆری هەبوە بە هەرسێ زمانی کوردی و عەرەبی و فارسی خوێندوویەتەوە و نووسیویەتی. بایەخی بە بوارەکانی نەتەوایەتی و ئایین و ئەدەب و مێژووداوە زۆربەی هەڵبەستەکانی ئەحمەدی خانی و مەلای جەزیری و وەفایی لە بەربووە. نێچیرڤان بارزانی لە چاوپێکەوتنێکدا دەڵێت:
شەوانە تا درەنگ دەێخوێندەوە و دەینووسی هەردەم پەرتووکی پێ بوو متووی پەرتووک خوێندنەوە بوو تەنانەت لەناو ئوتۆمبێلیشدا دەیخوێندەوە، وێڕای ماندووبوون و ئەرکی قوورسی خەبات خوالێخوشبوو و لایەنی و پێگەیاندنی ئێمەی فەرامۆش نەدەکرد، بۆ ئێمە بە کچ و کوڕە وە هێژاترین مامۆستا بوو من هەمیشە لەگەڵیدا بووم بەر لەوەی ماڵاوایی بکا بە حەق وەکوو دوو دۆستمان لێ هاتبوو شەوانە بە یەکەوە پەرتووکمان دەخوێندەوە گفتوگومان دەکرد.
لە کاتژمێر 6ی سەر لە بەیانی ڕۆژی 31ی مانگی 1ی 1987 لە شارەدێی (سلیڤانا) ی سەربە شاری #ورمێ#ی ڕۆژهەڵاتی کوردستان ماڵاوایی دەکات و لە گۆڕستانی شاری #شنۆ# لە تەنیشت بارزانیی باوک دەنێژرێ. پاش نزیکەی 10 ساڵ و دوای ڕاپەرێنی بەهاری ساڵی 1991 سەرکردایەتی پارتی دیموکراتی کوردستان بڕیاری گواستنەوەی تەرمی هەردوو بارزانی، باوک و کوڕ دەدا و لە ماوەی 6 تا 08-10-1993 لە ڕێوڕەسمێکی تایبەت تەرمی هەردوو دەگوازرێتەوە خاکی ئازادی کوردستان و لە گوندی بارزانی زێدی ڕەسەنی خۆیان بۆ دواجار بە خاکی پیرۆزی کوردستان دەسپێردرێن.[1]

ناڤ: ئیدریس
ناسناڤ: ئیدریس بارزانی
ناڤێ بابێ: مستەفا
ساڵا ژ دایکبوونێ: 1944
ڕۆژا مرنێ: #31-01-1987#
جهێ ژ دایکبوونێ: بارزان
جهێ مرنێ: گوندێ سلێڤانا - ورمێ
$ژیاننامە$
ل ساڵا 1944 ل گوندێ بارزان ژدایک بوویە. کوڕێ مەلا مستەفا بارزانییە.
دناڤا دەستپێکا شۆڕشی سێهەمین یا بارزانێ 1943 – 1945 و دامەزراندنا کۆمارا کوردستانێ لە #مهاباد#ێ هاتە دنیایێ.
ساڵا 1947 #مەلا مستەفا# تەڤی 500 ل هەڤاڵێن خوە بەرەڤ یەکێتیا سۆڤیەتا بەرێ کەتنە ڕی و د وی دەمەی دا ئیدریس د ژیێ 4 ساڵی دە بوو تەڤی مالباتا خوە تویشی سەختی و دەربەدەریێ بوون ژبوو باشوورێ ئێراقێ باژێڕێن بەسڕا و بەغدا و مووسڵێ دێ هێنە ڤەگوهاستن. د ژیانا ئاوارەیێدە و هەتا ڤەگەڕیانا مستەفا بارزانی ژبو عیراقێ و کوردستانێ دێ یێ بەردەوام بیت لسەر خوەندنا خوە کو ئەو ژی پشتی شۆڕەشا 14ی تەمووزا ساڵا 1958 ، پشتی ئەڤێ ڕیدانێ ئیدریس دێ ب دیدارا باڤێ خوە شاد بیتن و پشتڕە ڤەدگەڕت ژبو بارزانێ.
ل ساڵا 1961 و د دەمێ هەستانا شۆڕەشا ئەیلوولێ ب سەرکردەییا مەلا مستەفا بارزانی و #پارتی دیموکراتی کوردستان#، ئیدریس بارزانی وەکوو پێشمەرگەیەکێ ڤێ شۆڕەشێ، دێ دەست ب خەباتا خوە بکەتن.
#مەسعود بارزانی#ێ برایێ ئیدریس دبێژە:
ئەز دکارم ببێژم کوو ئیدریس وێنەیەکێ پاک و بێگەردێ بارزانیێ بابە و تەڤایا سیفاتێن وی ژخوەڕە هەلگرتینە.
دەورەکێ گرنگ د ڕێکەفتنامەیا 11ێ ئادارێ دە وگفتوگوویێن ساڵا 1974 ێ تەڤی حکومەتا ئێراقێ پشتی ساڵا 1975 و درێژە پێدانا شۆڕەش و پێکئانینا بەرەیەکە جودا و پشتڕە بەرەیێ کوردستانی، چەند بەرهەمەکن کو ڕۆڵەکە گرنگ د ب ئەنجام گەهاندنا وانا دا هەبوویە.
پشتی تێکچوونا شوڕەشا ئەیلوولێ و ل ساڵێن دەستپێکا شوڕەشا گوڵانێدە سیمبول و ئەگەرێ ڕێکخستن و بەرپا کرنا شۆڕەشێ بوو. هەر پشتی بەرپا کرنا شوڕەشا گوڵانا پێشکەفتن خوازدا کو ل ساڵی 1976 ئان دە بەرپا بوو دێبیتە سەرپەرشتیاری ئاوارەیان کو پشتی تێکچوونا شوڕەشا ئەیلولێ و د سالا 1975ێ بەرەف ئیرانێ کەتنە ڕی.
ب هەرسێ زمانێن کوردی و عەرەبی و فارسی شەهرەزاییەکە ب تمامی هەبوویە. گرنگی ب بوارێن نەتەوی و ئایین و ئەدەب و دیروکێ ددا و پشکا زورا شیعرێن ئەحمەدێ خانی و مەلایێ جزیری و وەفایی لبەربووینە.
دەمژمێر 6ی بەرەبەیانا ڕۆژا 31ێ مەها 1ێ 1987 ل گوندێ سلیڤانا یێ سەرب باژێرێ ورمێ یێ ڕۆژهەڵاتێ کوردستانێ ماڵئاڤایی ل ژیانێ دەکەت و ل گۆڕستانا شنۆیێ و ل تەنشت بارزانیێ باب دێ هێتە بخاک سپاردن، پشتی نێزی 10 ساڵان و ڕاپەرێنا بەهارا ساڵا 1991 ێ سەرکردایەتیا پارتیا دەموکراتا کوردستانێ بڕیارێ ڤەگوهاستنا تەرمێ مەلا مستەفا و ئیدریس ددەتن و د ماوێ06-10-1993 هەتا 08-10-1993 و د ڕێوڕەسمەکێ جەماوەری دە دێ هێنە ڤەگوهاستن ژبو خاکا ئازاد و ل گوندێ بارزان دێ هێنە بخاک سپارتن.[1]

[1]

[1]

کۆتایی شەستەکانی سەدەی بیست

[1]

نووسینی:رەشید مەلا عەلی کۆڵەکی
هەولێر 2018 [1]

قارەمان مەهدی

جهێ وێنەی: #ڕواندز#
ڕوژ یان ساڵا گرتنا وێنەی: 1966
کەسایەتی یێن دناڤا وێنەی: #ئیدریس بارزانی# و عوسمان قازی و #سامی عەبدولڕەحمان#
ناڤێ وێنەگر: نەناس [1]

شوێن: #ڕواندز#
رۆژ یان ساڵی گیرانی وێنەکە: 1966
کەسایەتییەکانی ناو وێنەکە: (#ئیدریس بارزانی# و عوسمان قازی و #سامی عەبدولڕەحمان#)
ناوی وێنەگر: (نەناسراو)[1]