HESENÊ METÊ
NEFEL
Stockholm
2002

Xelkê Kurdistanê,
Rêvebirîyên siyasî yên Kurdistanê:
Dagîrkerîya dewleta Tirkîyeyê ya li navçeyên başûrê Kurdistanê di dereceya alarma sor da ye.
Siyaseta qedîm ya dewleta Tirkîyeyê ya beramberî Kurd Kurdistanê hewce nîne ku bi firehî behs bikin. Niyet û kir û kiryarên vê dewleta hov yên dijî Kurd û Kurdistanê li nav tixûbên xwe yên fermî û li derveyî van tixûbên fermî tête zanîn. Lê dîsa ve heke li pratîka bi giranî ya îro ya hêzên Kurdistanê binêrin, mixabin ku di vî warî da serwextîyeke gelek baş jî nayê dîtin. Pozisyoneke bi vî rengî cidden cihê endîşe û nigeranîyê ye. Lewma em wekî KNK bi vekirî dixwazin bala neteweyî û niştimanî bikêşine ser vê mijara jîyanî.
Gotineke ku ji alîyê herkesê ve tête qebûl kirin em dubare bikineve: Di roja îro da dewletên Tirkîye û Îranê dijî destkevtên Kurd û Kurdistanîyan di nav bizaveke gelek dijminane da ne û hemû hewildanan dikin ku rê li ber Kurdan bibirin û heke ji wan bêt bêhnê li Kurdan çik bikin. Di halê hazir da jî di nav pratîkeke wisa da ne. Eve li bakur û rojhilatê Kurdistanê û herweha li başûr û rojavayê Kurdistanê tête dîtin.
Lê belê, em dixwazin destnîşan bikin ku eve demek e Tirkîye di nav êrişkarîyeke hind neyarane da ye ku encamên wê yên xirabker her roj têne dîtin. Dewleta Tirkîyeyê ji xwe bakurê Kurdistanê dagîr û ilhaq kirîye. Niha di nav kar da ye ku baskê dagîrkerîya xwe li ser başûr û rojavayê Kurdistanê jî fireh bike.
Ewil bi binkeyên cuda yên leşkerî li başûrê Kurdistanê nuqteyên kontrolê çêkirin. Paşê dest dirêjî li yêkparetîya rojavayê Kurdistanê kir. Bi armanca qetkirina cografyaya rojavayê Kurdistanê ji Deryaya Spî, ji Cerablus û Ezazê pê ve heta Efrînê parçeyekî mezin yê rojavayê Kurdistanê dagîr kir û bi hêzeke mezin ya leşkerî û sivîl xwe binecih dike.
Vê gavê jî bi stratejîyeke nû berê xwe daye başûra Kurdistanê û hem wan istasyonên xwe yên leşkerî û istixbarî pêkve girêdide hem jî meydanên nû yên başûrê Kurdistanê dagîr dike û dixwaze li van cihan xwe mayînde bike. Bi vê hemleya dagîrkerîya nû ya li ser başûr jî dixwaze cografyaya yêkpare ya qismekî rojhilat, bakur û başûrê Kurdistanê ji hev qet bike û xwe li Biradosta û Xakurkê mayînde bike. Ev êrişa wan ya li ser van navçeyan wekî xencerekê ye di dilê Kurdistanê da ku navçeyên rojhilat, başûr û bakurê Kurdistanê ji hev veqetînin. Êrîşên li ser herêma Xakurkê ne tinê dijê Hêzên Gerîlla ne, dijê hemî Kurda ye, dagirkerîya Kurdistanê ye. Divê ev rastî bête zanîn û herkes her hêz gorî vê rastîyê tevbigere.
Hêzên gerîlla û xelkê van navçeyan dijî vê dagîrkerîya bê perwa ya dewleta Tirkîyeyê berxwedaneke xurt nîşan didin û rê nadin ku pêşve biçin.
Li alîyê dî, dûrî ihtmalê nîne ku dewleta Tirkîyeyê ji Cizîrê jî ber bi Dêrika rojavayê Kurdistanê ve dest bi dagîrkerîyê bike û digel Efrînê ji sê alîyan ve temamê Kurdistanê hilgire binê zeptûreptê. Niyeta dewleta Tirkîyeyê hindî hûn bêjin xirab e û dagîrkerîyeke berfireh ya Kurdistanê daye ber xwe û gav bi gav pêktîne. Eve gelek aşkera ye ku ji bo temamê Kurdistanê tehlîkeyeke mezin e û bi manaya têkbirinê pêkve sotina Kurdistanê ye. Heke hat û dewleta Tirkîyeye di vê operasyona xwe da serkevtî bû, Kurd divêt bêyî dudilî qebûl bikin ku dewleta Tirkîyeyê dê bixwaze senaryoya xwe ya qiyameta Kurda bide tetbîq kirin. Ji van êrişên dewleta Tirkîyeyê, ev encame aşkera tête dîtin.
Hingê divêt çi bête kirin? Eve jî zelal e: Divêt her bi çi rengî be rê li ber van plan û projeyên dewleta Tirkîyeyê yên dagîrkerîya seranserî bête birîn. Eve jî tek û tinê bi hevgirtina neteweyî û niştimanî mumkun dibe. Beramberî van kiryarên dijminan, acîlîyeta îro ya Kurdistanê bilindkirina hişyardarîya yêkbûna neteweyî ye.
Bêdengîya hindir û derve me têxe nava fikaran û metirsîyê. Mixabin heta niha jî sêrîde Hukumeta Herêma Kurdistanê û hêzên başûrê Kurdistanê bi piranî bêdengin. Ev bê dengî cesaretê dide dagîrkeran, dilê dostan dişkîne û gelê me xemgîn dike.
KNK gelek bi giringî dixwaze bala hemû dînamîkên neteweyî û niştimanî bikêşe ku dijî vê konsepta nû ya dewleta Tirkîyeyê di dereceya herî bilind da hazir û amade bin û bi pozisyoneke hevgirtî ya neteweyî van êrişên dagîrkerî yên dewleta Tirkîyeyê bidene rawestandin.
Eve erkekî bilind yê neteweyî û niştimanî ye û divêt îro bête kirin. Subehî direng e!
Konseya Rêvebir ya KNKê
#12-06-2019#

Di sala 1949'an de malbateke yahûdî li Başûrê Kurdistanê
Edhem Şêxo
wergera ji Erebî[1]

Duhok bajarek pir ji bedewî li Başûrê Kurdistanê
Sîpan Sofîzade

Navê #Duhok# ji çi ve hatiye?
Derbarê navê Duhokê nerînên cuda hene, lê ya ji herî bi navûbang ew e ku “Duhok” bi wateya “du çiya, yan du hik e”, navê Aşûrî yê bajar jî “Nuhedra” ye.
Duhok ji sê alî ve bi çiyayan hatiye dorpêçkirin, ku çiyayê Sipî li bakurê bajar, çiyayê “Zawa” li başûrê bajar û çiyayê “Mam Sên” li rojhilatê bajar hilkeftin e.
Herwisa em dikarin bêjin aliyê rojava yê bajar jî dikeve bo aliyê deştên çandinî yên Sêmêlê. Gelek şûnwar li vê navçeyê têne xuya ku yek ji girîngirînê wan şikefta “Çar Sitûn” e ku dikeve ser çiyayekê li navçeya Bendav a Duhokê.
Çendîn eşîre li vê navçeyê jiyanê dikin, girîngtirînê wan “Mizûrî, Zêbarî, Berwarî û Kugar” in û gelek eşîretên dinê têne dîtin ku ji eşîreyên kevnar in û resm û adetên xwe diparêzin ku ji bav û bapîran ve ji bo wan bi mîran maye. Rûniştiyên navçeyê ser bi sê olên Îslam, Xirîstiyan û Êzidî ne.
Bajarokên parêzgeha Duhokê pêk tên ji “Duhok, Zaxo, Sêmêl, Akirê, Şêxan, Berdereş û Amêdî”, tev ew bajarokane hin gundan ji xwe digirin û gelempera rûniştiyên parêzgeha Duhokê digihîje “1,423,114” kesî.
Ev bajare her ji berê ve yek ji navçeyên bazirganî yên Aşûr bûye, paşê Kurd li wir hêdî hêdî nîştecih bûne. Niha xelkê Duhokê hemû Kurd in û bi zaraveyê Kurmanciya Serê diaxivin.
Dîroka bajarê Duhokê vedigere bo çend hezar sal
Beriya zayînê, di bajar de “Kurd, Êzidî, Kildanî, Aşûrî û Ermenî” jiyan kirine. Sala 1991an di encama êrîşa esmanî bo ser bajarê Duhokê tevahiya rûniştiyên vî bajarî ev der bi cih hêlan.
Herwisa xelkê bajarê Duhokê bi wê yekê hatine naskirin ku xelke nasiyonalîst in û şanaziyê bi netewa xwe dikin û gelek kesên şoreşvan û qehriman tê de hilkeftî ne.
Ewa ku cihê balkêşandinê ye, Duhok wekî derbasgehek bazirganî di navbera Îran, Iraq û Sûriyê de ye û wekî deriyekê ye ji bo Başûrê Kurdistanê û ew yeka jî di tomarên dîrokî de tê xuya.
Şûnên geştiyarî yên Duhokê
“Pira Delal” li Zaxoyê û dikeve parêzgeha Duhokê û yek ji pirên kevnar ên dîrokî ye, piştî wê yekê jî çiyayê “Gare” ye ku ew jî bi navûbangtirîn çiyayê Duhokê ye û 2,151 metre ji asta rûyê deryayê bilind e .
Serê çiyayê Zawa û geliyê Duhokê du cihên geştiyarî yên nêzî vî bajarî ne ku dikevine hêla panî “43.20 û 44.10” a rojhilatê û hêla bazneyî ya “36.40 û 37.20” a bakur.
Ev bajare xwedanê dehan mêvanxane, xwardingeh û motêlan e û mozexaneya şûnwarî û kultûrî û mozexaneya kultûra Êzidiyan jî li vî bajarî hilkefî ne. Herwisa bajarê lîstin, bazara serdem û baxçeyeke piçûk a ajelan heye û çendîn navendên rewşenbîrî li wir hene û zanîngeha Duhok û Amerîkî li Duhokê jî du navendê mezin ên zanistiyên vî bajarî ne. Sînorê parêzgehê xwediyê çendîn cihê geştiyarî û şûnwarên dîrokî ye.
Duhok di warê av û hewa de
Duhok wek bajarên din ên derdora xwe keş û hewayek çar demsalî heye, havînên wê navçeyê wek germahiya deryaya navîn e. Havînên germ û bê baran, zivistanên sar û baran heye.
Baran di mehên sar de zêde ye, di dawiya zivistanê û destpêka biharê de barana herî zêde dibare.
Li bajar berf bo heyama du yan sê rojan dimîne, li deverên bilind û çiyayan jî bo heyamek dirêjtir befr dimîne, di dawiya payîzê de baraneke zêde di vê naçeyê de dibare.
[1]

Serokomarê Tirkiyê Recep Tayîp Erdogan dema ji serdana xwe ya Qeterê vedigeriya di firokeyê de bersiva pirsên rojnamevanan da û got, #operasyonên Tirkiyê# yên li bakurê Sûriyê û Iraqê dê berdewam bin.Derbarê operasyona Tirkiyê ya li dijî Rojavayê Kurdistanê de Erdogan got, derbarê operasyona li bakurê Sûriyê de ew bi Serokê Amerîka Joe Biden û Serokê Rûsyayê Vladîmîr Putin re neaxiviye.Her wiha got jî: “Operasyona asmanî ne bes e û Wezareta Berevaniyê û Serokatiya Sererkaniyê dê biryara operasyona bejayî bidin.”Derbarê #Kobanê# de Erdogan got: “Kobanî her tim di nava armancên me de cih girtiye û me li dijî Kobanî xebatên pêwîst kirine û emê berdewam bin.”Ev daxuyaniya Serokomarê Tirkiyê di demekê de ye, Tirkiyê, berbanga yekşemê, 20ê Mijadara 2022ê, operasyona “Pence – Şûr” ragihand û bi firokeyên şer herêmên Kobanî, Eyn Îsa, Til Rifet, Girê Sipî û Dêrikê yên Rojavayê Kurdistanê û hin navçeyên Başûrê Kurdistanê bombebaran kirin û di encamê de 14 sivîl û şervanên HSDê û 15 leşkerên rêjîma Sûriyê hatin kuştin.Îro 5 mûşek li bajarokê Gilgamişê yê ser bi parêzgeha Dîlokê ya Bakurê Kurdistanê ketin û medyaya fermî ya Tirkiyê #YPG# bi vê êrîşê tometbar kir.Wezîrê Navxwe yê Tirkiyê Suleyman Soylu diyar kir, ev êrîşa li dijî bajaroka Gilgamişê bi topên Hawanê hatiye kirin û di encamê de 3 kes hatin kuştin û 10 kes jî birîndar bûn Kaynak: Erdogan gefa destpêkirina operasyona bejayî li Rojava û Başûrê Kurdistanê xwar[1]

Gundê Bêstansor, kevintirîn gundê çandinî yê #Başûrê Kurdistanê#
Sîpan Sofîzade

Gundê “Bêstansor” dikeve 24 kîlometreya rojhilatê bajarokê “Erbet”ê û 27 kîlometre dûrî navenda parêzgeha Silêmaniyê ye. Heta çend sal berî niha li gorî lêkolînên şûnwarî û dîrokî derketibû ku gundê “Çermo” yê li Çemçemal a parêzgeha Silêmaniyê kevintirîn gundê nîştecihbûna mirovan li Kurdistanê ye. Lê şûnwarnasî zanisteke û dibe ku hemû salekê pêka encamdana karê lêkolînên nû, di navçeyên şûnwarî de tiştên nû peyda bike û dîroka nû tomar bike, lewma li pey encamdana lêkolîn û karê kolandina şûnwarî ji bo gundê “Bêstansor”ê, mijara wê ku gundê Çermo yekemîn gundê şûnwarî yê Kurdistanê ye hate redkirin; Çimkî encama lêkolînan, nîşan da ku dîroka gundê Bêstansor ji gundê Çermo kevintir e.
Dîroka gundê Bêstansor
Gundê Bêstansor bi dîrokeke zêdetir ji heft hezar sal, weke gundê herî kevnar û nîştecihên hertimî yê mirovan tê hesibandin.
Çavkanî û belgenamên şûnwarî û herwisa kolandin û vekolîna kelûpelên şûnwarî yên wî gundî, îsbat dikin ku Bêstansor piştî bicihêlana cara yekê ya şikeftan ji aliyê mirovên despêkî ve, ji yekemîn gundên nîştecihbûn û destçêkirî yê mirovan e.
Pêka dawî lêkolînan ku sala 2019an ji bo vî gundî hate kirin, dîroka jiyankirina di vî gundî de vedigere bo “7700” sal beriya zayînê û derketiye ku nîştecihbûna mirovan di Bêstansorê de vedigere bo serdema dîroka “Holosîn”. Sedema wê yekê jî ew e ku di wê serdemê de pileya germahiyê ber bi bilindbûnê ve çûye û çavkaniyên zêde yên avê derketine û ewa jî bûye sedem ku morov ji şikeftan bêne xwarê û hewl ji bo nîştecihbûna hertimî û karê çandinî û ajeldariyê bidin.
Girîngiya gundê Bêstansor di dîrokê de
Mirovên destpêkî di şikeftan de dijiyan û bi mirovên neşaristaniyet hatine nasîn, lê bi daketina wan ji şikeftan û çiyayan ber bi deştan ve û dest avêtin bi kedîkirin, xwedîkirina ajalan, çandiniya dexl û cotyarî, qonaxeke din a dîroka mirovahiyê, ango şaristaniyet dest pê kiriye.
Yek ji sedemên herî girîng ên çêbûna şaristaniyetê li vê navçeyê, vedigere ser hebûna çavkaniyên avê û ev sedeme hîn jî çavkaniyeke girîng a avdaniya navçeyê ye, lewma ji berê ve mirov li vî cihî kom bûne û şaristaniyet û qonaxek nû ya dîrokî li wir çê bûye. Belgeyên zêdetir ji bo vê sedema sereke, hebûna sê girên şûnwarî yên din li nêzî gundê Bêstansorê ye, ku belge ne ji bo girîngbûna navçeyê bo çandinî û avedanî, lewma bi yek ji girîngtirîn cihê nîştecihbûna mirov li Kurdistanê hatiye tomarkirin.
Avahîsazî li gundê Bêstansorê
Gundê dîrokî yê Bêstansor, tevî wê ku bi yekemîn cihê nîştecihbûna mirovan tê hesibandin, pêka lêkolînên şûnwaran, derketiye ku di warê avahîsazî û çêkirinê de pêşketî bûye û hin ji avahiyên vî gundî ji çendîn şêweyan wek derbasgeh û salonan pêk hatine. Hin ji odeyan wek agirgeh û tendûr ji bo çêkirina nan û xwarinê bikar hatine û hin odeyên din jî wek enbar bo komkirina dexilê bikar hatine. Ji bo rêkxistina zeviyên malên xwe, nemaze di nav hundur de siwax kirine, ango ji bo rêkxistin û safkirina zevî herî bi kar anîne û di hin haletan de hatiye dîtin ku nav odeyên wan bi berdan hatine safkirin. Herwisa ji bo qahîmkirina serbanê malên xwe jî, ji parçe dar, pel û xwelî sûd wergirtine.
Nûtirîn lêkolîn wisa kirin ku gundê Bêstansor bibe kevintirîn gund li Başûrê Kurdistanê. Piştî pênc sal lêkolînkirin, tîmeke zanîngeha “Reading” ji Birîtaniyayê di encama lêkolînên xwe de zanyariyên nû eşkere kirin, pêka lêkolînan, Bêstansor kevintirîn gund e û bo cara yekê çandinî li wir hatiye kirin, ne li gundê Çermo yê ser bi bajarokê Çemçemalê.
Karê rûniştinên gundê Bêstansorê çi bûye?
Xelkê rûniştî yên gundê Bêstansor di warê werzêriyê de girîngî dane bi karê çandinî yên wek “dexil, nîsk, genim û ceh” û herwisa mijûlê kedîkirina ajelên wek “çêlek, xezal, bizin, pez û beraz”an bûne.
[1]

Îran, ji bona sedema esasî ya serhildana sivîl veşêrîne, Başûrê Kurdistanê bombebaran dike…
Îbrahîm GUÇLU

#Jîna Emînî# , jineke Kurd e û li Rojhelata Kurdistanê li bajarê Saqizê jiyana xwe didomand. Bajarê Saqizê bajarekeî dîrokî ye. Di sala 1979-an de dema Tevgera Neteweyî ya Rojhelata Kurdistanê li hemberî Dewleta Totalîter û Faşîst ya Îranê dest bi şerê çekdarî kir û li ber xwe da û Kurdistan parastin ku desthilatdariya Kurdan ya li Rojhelata Kurdistanê berdewam bike û têk neçe, bû navçeyeke serhildana milî. Jîna Emînî dema li Saqizê ew serhildana qewimî bû, ew nehatibû dinyayê. Lê bavê wê, kalikê wê, mam û xalên wê û dê û xaltiyên wê di nav serhildanê de bû.
Tê pirsîn ku jineke Kurd ne xwediyê karîzmayekê û keseke siyasî jî nîne, çima kuştin û şehîdbûna wê li Rojhelatê Kurdistanê û li İranê bû sedema serhildaneke xurt û fireh ku li 80 bajar û navçeyên İranê gel rabû ser piya, ji desthilatdarên Îranê hesap pirsîn?
Sedema wê ew e ku Jîna Emînî, jineke kurd bû, li İranê jî mixalefeta xurt ya li hemberî dewleta Îranê, Tevgera Rizgarîxwaz ya Kurdistanê û kurd in. Kurd ji bona ku neteweyekî bindest, ji hemû mafên xwe yên milî bêpar e û Kurdistan welatekî îşgalkirî û kolonî ye, li Kurdistanê bûyereke biçûk dibe Sedem ku gel li hemberî Dewleta Îranê rabe ser piya û mixalefet bike û hesab bipirse.
Li ser neteweya Kurd zulm û zordariya dewletê ji sala 1946-an vir ve, piştî ku Komara Mahabadê ya Kurdistanê hat rûxandin, serokkomarê Kurdistanê û berpirsiyarên dewleta Kurd hatin îdam kirin zulm û zordarîyeke gele qirêj û barbar û hov dom dike. Lê di hemandem de li ser neteweyên din yên li Îranê dijîn jî, li ser Azeriyan, Beluciyan, Ereban û Farisan jî zulm û zordariya dewletê heye. Loma jî bes kurdan piştî kuştin û şehîdbûna Jîna Emînî xwepêşandan nekirin û di hemandem de hemwelatiyên neteweyên din jî beşdarî xwepêşandanan bûn û xwepêşandan rêxistin kirin.
Mirov dikare bibêje ku İran, zîndana neteweyan e. Li neteweyan zulmeke mezin dibe û mafên wan nayên nas kirin.
Li İranê feqîriyeke mezin heye. Gelên Îranê di nav dewlemendiyê de feqirî dijîn. Bes elîta desthilatdar xwediyê derfetên mezin in û jiyaneke xweş derbas dikin. Loma jî feqîr li hemberî desthilatdariya Dewleta Îranê dijmin in. Dixwazin ku ev elîta û dewlet bê guhertin.
Dewlet totalîter, faşîst, nîjadperest e. Loma jî maf û azadiyên neteweyan û hemwelatiyan xesip kiriye. Dewlet bi her awayî midaxeleyî jiyana însana dike. Li ser însanan çil û bergan ferz dike û nahêle ku jin serê xwe vekin. Hezar mixabin ji bona kuştina Jîna Emînî ev bû sedem.
Li İranê demokrasî tune ye, faşîzm û totalîterîzm heye. Loma jî neteweyên İranê û hemwelatî bi azadî nikarin li hemberî desthilatdariyê mixalefet bikin. Ji bona guhertina desthilatdarî xebat bikin û pêşniyaran pêşkêş bikin.
Li İranê azadiya fikir û xweîfadekirinê tune ye. Loma jî di kovar û rojnameyan û telewîzyonan û konferans û panel û semîneran de hemwelatî nikarin fikrên xwe bînin ser zimên, desthilatdariyê nikarin rêxne bikin, pêşniyar û projeyên xwe pêşkêşî raya giştî û civatê bikin.
Dewleta Îranê û desthilatdarî li dinyayê dijminê her dewletekê ye. Li hemberî her dewletekê terorê bi kar tîne. Rêxistinên terorîst re alîkar dibe. Dixwaze di nav dewletan de tevlîhevî û kaosê çê bike.
Dewleta Îranê siyaseteke emperyal û kolonyalîst dimeşîne, loma jî li Lubnanê, Yemenê, li Sûriyeyê desthilatdarî dike.
Li Iraqê û li Dewleta Federe ya Kurdistanê dixwaze bi giştî bibe desthilatdar. Loma jî ji PKK, Haşdî şabî û rêxistinên din yên terorîst re piştgirî dike.
Desthilatdariya İranê van rastiyan nabîne. Nabîne ku ev sedeman, li İranê ji serhildan û xwepêşandanan re rê vedike.
Ji bona guhertina van sedeman xebat nake, sedeman li derve digere. Dibêja ku Emerîka û Ewrûpa û Îsraîl û beşek dewletên din li Îranê tevlihevî û kaosê çê dikin.
Di serhildana da sedeman ji holê ranake, rêxistinên Rojhelata Kurdistanê û rêxistinên neteweyên din û siyasî tewanbar dike.
Ji bona ku PDK a Îranê û Komaleyê di serhildana de berpirs dibîne. Li Başûrê Kurdistanê cîwarên siwîlên hemwelatiyên Rojhelata Kurdistanê bombebaran dike.
Berpirsê Navenda Hêzên Pêşmergeyên Kurdistanê Kawe Behramî ji K24ê re got, Supaya Pasdarên Îranê ji şeva borî û heta îro danê sibê, navçeyên Seqer û Berbizîn li devera Biradost topbaran kirin.
Kawe Behramî aşkere kiriye ji bilî ku ziyanên gihîştine sirûşta deverê, ti ziyanên canî negihîşt hêzên wan.
Hevdem jî Fermandarê Hêzên Helgurd ên Komelaya Zehmetkêşan a Kurdistanê Emced Husên Penahî ji K24ê re got, di encama topbarana Îranê li ser devera Biradost, 3 Pêşmergeyên wan birîndar bûne.
Ev yek di demekê de ye, Fermandarê Hêzên Zemînî yên Supaya Pasdarên Îranê Mihemed Pakpûr ragihand, wan “bi 73 mûşekên Ballistic û bi dehan dronên bombekirî, baregehên partiyên dijberê Îranê li nava xaka Iraqê kirine armanc.”
Meclîsa Kurdistanê bombebarankirina Dewleta İranê li Dewleta Federe ya Kurdistanê şermazar kirin.
Meclîsa Dewleta Federe ya Kurdistanê, derbarê êrişên Komara Îslamî ya Îranê bo ser çeperên kurdan li Herêma Kurdistanê daxuyaniyek belav kir û di daxuyaniyekê de êrişên Sipahê Pasdarên Înqilaba Îslamî şermezar kir.
Parlementoya Herêma Kurdistanê di daxuyaniyekê de ragihand, hêzên Pasdarên Îranê duh çend navçeyên parêzgeha Hewlêr û Silêmaniyê bombebaran kirin û got: “Di encama êriş û bombebaranên nerewa yên Komara Îslamî ya Îranê de hejmarek welatiyên sivîl şehîd bûne û hinek jî birîndar bûne. Iran.
Di daxuyaniyê de hat gotin, “Em li ser navê Parlamentoya Kurdistanê bi tundî van êrîşan şermezar dikin û di wê baweriyê de ne ku bi ti behaneyê bi tundî, mûşek, êrişên serbazî û bombebaranê nayên kirin.”
Meclîsa Kurdistanê daxwaz ji hikûmeta federal û civaka navdewletî kir ku rê li van êrîş û binpêkirinên li ser xak û serweriya Iraq û Dewleta Federe ya Kurdistanê bigirin.
Di daxuyaniyê de wiha hate gotin: “Em careke din di dema şermezarkirina êrîşên pasdaran de, sersaxiyê ji malbatên şehîdan re dixwazin û ji birîndaran re jî şîfayê dixwazin.’’
Gelek aşkere ye ku desthilatdariya Dewleta Îranê ji bona sedemên esasî yên serhildanê veşerîne PDK a Îranê Komalkeyê û rêxistinên din yên Kurdistanê sedem û berpirs dibine. Loma jî li Başûrê Kurdistanê, hemwelatiyên Rojhelata Kurdistanê bombebaran dike.
Divê ku Neteweyên Yekgirtî (NY), van êrÎşan bidin rawestandin.
Diyarbekîr, 30-09-2022
[1]

31 sal berî nah adi roja 31.03.2022yê ango tene 10 roj piştî Raperîna girseyî ya gelê Başûrê Kurdistanê, ya bi piştevaniya Hêzên Pêşmergeyên Eniya Kurdistanê ve geheşt asta herî bilin û piraniya axa Başûrê Kurdistanê ji dest hêzên Rejîma Beis a Iraqê hatin rizgar kirin, rejîma Beis êrîşekî berfireh a bejayî û esmanî li ser Başûrê Kurdistanê pêkanî û piraniya gelê Başûrê Kurdistanê bi koçberiyekî cemaverî ango komcivakî ve berê xwe dan Rojhilat û Bakurê Kurdistanê.

Piştî Raperîna girseyî û rizgar kirina bajarên Başûrê Kurdistanê, rejîma wê demê ya Iraqê ya di serokatiya Sedam Husên ê dîktator ê Iraqê yê hate darve kirin, bi hezaran tank, zirîpoş, balefir û helîkopterên leşkerî ve êrîşekî erdî ango bejayî û esmanî ya berfireh li ser bajarên Başûrê Kurdistanê kir û bi milyonan xelk wek nîşandana nerazîbûna dijî bindestiya Beis, mal û bajarên xwe bicîh hiştin û berê xwe dane sînorê Rojhilat û Bakurê Kurdistanê û di wê rojê de hejmarekî zêde ya xelkê Kurdistanê jî şehîd bûn.

Di wê koçberiya milyonî de, di bin çavdêriya êrîşên balefirî û bombebaranên balefirên şer ên hikûmeta Bexdayê xelkekî zêde û bi taybet jin û zarok û pîr û kal bûn qurbanî. Ji ber wê yek ji bûyerên herî hejîner ên wê qonaxê ya Başûrê Kurdistanê jî ew koçberiya girseyî ye û şirovekar dibêjin ew koçberiya xelkê Başûrê Kurdistanê wek nerazîbûna herî mezin û serhildana sivîl e li hember dagirkeriyê.

Piştî wê koçberiya milyonî gelê koçber ê Başûrê Kurdistanê li bajarê Rojhilat û Bakurê Kurdistanê, bi dehan kampên leşkerî de hatin bicîh kirin û rastî gelek êş û belayan hatin.

Hêzên dagirker ên Rejîma Beis, piştî dagirkirina Hewlêr û navçeyên din ên Kurdistanê û koçberiya girseyê ya gelê Kurdistanê, dixwest heta navçeyên Soran, Balekayetî û Hacî Omeran pêşde biçe, lê roja 7ê Nîsanê heta 11ê Nîsan a 1991ê ji aliyê Hêzên Pêşmergeyên Kurdistanê ve bi serokatiya Serok Barzanî de destaneke qehremaniyê ya 4 rojan a bi navê ‘’Destana Korê’’ ve hêzên dagirker hatin şikandin û hikûmet naçar ma danûstandinan bike.[1]

Weke tê zanîn eve nîzingê 50 roja ye ku dewleta Tirk, êrîşê başûrê Kurdistanê dike. Li herêmê gundan vale dike, bax û baxçe jî di navde xwezaya herêmê dişewîtîne û talan dike. Êrîşê penaberên Mexmûrê dike û mirovên bê guneh dikuje. Gelê herêmê û gelek rêxistin bang dikin ku gel û dostên gelê Kurd li hember dewleta Tirk helwest bigrin û xwedî li gelê herêmê û berxwedêran derkevin.
Li hember vê rewşê, gelê me û dostên gelê Kurd, dikevin nava lêgerînan û gorî xwe li çareserîyan digerin. Yek ji van lêgerînan jî ewe ku jibo xwedî derketina gel û jibo li hember êrîşên dewleta Tirk helwest bigrin û dengê xwe derxin, hinek dostên gelê Kurd çûne başûrê Kurdistanê. Çûna van dostan jibo piştgirî û xwedî derketina gelê Kurdistanê ye. Jibo hevdîtin, aştî û diyalogê ye.
Lê mixabin hinek rayedarên Hevlêr, van dostan asteng dikin û nahêlên rehet karê xwe bikin. Bi navê wezareta navxwe daxuyanî têne dan ku ev daxuyanî van dostan reş dikin û wan weke çalakvanên dijê asayîşa herêmê didin nîşan. Bi tevahî ew daxuyanî û ew îdîa ji rastîyê dûrin û ne li xizmeta gel û berjewendîyên herêmê de ne. Tiştekî wî rengî nîne û ew kes bi tamamî jibo piştgirîya gelê Kurd çûne wê derê.
Ew kesên çûyîn Başûr, dostên gelê me ne. Wan kesan û hevalên wan, di berxwedana Kobanê de, şerê Efrîn, Girêspî û Serêkanîyê de û li berxwedana Şingal û gelek deverên din yên Kurdistanê de, cihê xwe li cem gel û berxwedêrên Kurd girtine û bedel dane. Herweha van kesan di asta Cihanê de doza gelê Kurd bi awayekî pozîtîv dane naskirin û weke dîplomatên Kurd xebitîne. Ew niha jî bi vê niyetê bi vê helwestê hatine Kurdistanê. Ew mêhavanên ezîz yên Kurdistanê ne. Pêwîste em mêhvanperwerîya xwe li hember wan bidin nîşan, pêwîste ew weke mêhvan bêne pêşwazîkirin û bêne hembêzkirin.
Bi vê munasebetê, em bang li hukumet û asayîşa Herêma Kurdistanê dikin ku van dostan asteng nekin, rê li ber wan xweş bikin û wan weke mêhvan bibinîn.
Em bang li hemî hêz û rêxistinên Kurdistanî û gelê başûrê Kurdistanê dikin ku van dostan mêhvan bikin û xwedî li wan derkevin. Herweha em hemî bi hev re bi dostên xwe re, li hember êrîş û dagirkerîya dewleta Tirk, herlwest bigrin û xwedî li hêzên berxwedêr derkevin.
Konseya Rêvebir ya KNKê
12.06.2021

LI BAŞÛRÊ KURDISTANÊ LÊKOLÎNEK LI SER ROJNAMEGERÎYA KURDÎ.
#Kovara Kurdinameyê ya Navnetewî#, Jimar: 7 Mijdar, 2022.
Dîroka rojnamegerîya Kurdî bi awayekê giştî ji rojnameya Kurdstanê (1898-1902) ku li Qahîreyê sala 1898an derçû, dest pê dike. Li Başûrê Kurdstanê jî vê yekê wek despêka dîroka rojnamegerîya li Başûrê Kurdistanê dihesibînin û her sal vê dîrokê li Başûrê Kurdstanê bi awayê curbicur bi bîr diînin. Li piştî 1991ê de, Kovara Peyvê yek ji wan kovaran bû ku rolekê baş hebû ji bo pêşxistina edebiyata Kurdî bi awyekê giştî û dema em li naveroka vê kovarê binêrin, ev yek xuya dibe ku kovara Peyvê ji du beşan pêk dihê. Beşek bi Kurdîya tîpên Erebî bi devoka Badînî dihê nivîsandin beşa dîtîr jî bi Kurmancî û bi tîpên Latînî dihê nivîsandin. Kovara Peyvê li kîve dihê weşandin? Cihê Kovarê di edebiyata Kûrrmancî da çawa ye? Li Başûrê Kurdstanê Kovara Peyvê yekemîn kovar e ku bi tîpên Erebî û Latînî hatîye weşandin. Mekanê kovarê di edebyata Kûrmancî da xuya ye. Nivîskarên hemû perçên Kûrdstanê nivîsên xwe di vê kovarê da diweşînin. Ev dibe eger ku piranîya nivîskar û xwendevanê kurd bi rêya kovara Peyvê agehdarî edebiyata Kûrmancî bibin. Bi awayekê din anku em dikarîn bibêjîn kovara Peyvê bû rêyek ku hevnîzîkbûnekê di navbera edebiyata hemû perçeyên Kurdistanê da dirust dike ku bikarin nivîsên xwe di nav da biweşînin. [1]
=KTML_Link_External_Begin=https://www.kurdipedia.org/docviewer.aspx?id=459215&document=0001.PDF=KTML_Link_External_Between=Ji bo xwendinê bikirtînin LI BAŞÛRÊ KURDISTANÊ LÊKOLÎNEK LI SER ROJNAMEGERÎYA KURDÎ=KTML_Link_External_End=