تارق جامباز
هەولێر = 2009

ناونیشانی پەڕتووک: حکومەتی کوردستان 1918-1924
ناوی نووسەر: #سدیق ساڵح# [1]

سەرۆککۆماری تورکیا دەڵێت ئەوکاتەی کە ئەو سەرۆک وەزیربووە دوو ملیار دۆلاری وەک #قەرز# داوە بۆ ئەوەی حکومەتی هەرێمی کوردستان بتوانێت #مووچە#ی فەرمانبەرانی بدات. حکومەتی هەرێمی کوردستانیش دەڵێت، ئەوان بە سێ گوژمە، کە دوو گوژمەی 500 ملیۆن دۆلاری و گوژمەیەکی 150 ملیۆن دۆلاری بووە، بە فایدەی 6%، وەک قەرزێکی ماوەدرێژ ئەو پارەیەیان لە تورکیا وەرگرت. دەبێ قەرزەکە لە ماوەی 5 ساڵدا بدرێتەوە و ئێستاش حکومەتی کوردستان قەرزەکە دەداتەوە.
سەرچاوەیەک لە ئەنجوومەنی وەزیرانی حکومەتی هەرێمی کوردستان، لە درێژەی ڕوونکردنەوەکەیدا بۆ تۆڕی میدیایی ڕووداو ڕایگەیاند ڕاستە تورکیا بەسوپاسەوە ئەو قەرزەی پێداین، کە دوو گوژمەی 500 ملیۆن دۆلاری و گوژمەیەکی 150 ملیۆن دۆلاری بوو، وەک قەرزێکی ماوەدرێژ بۆ ماوەی 5 ساڵ بە فایدەی 6%. لە سەرەتای ئەمساڵیشەوە دەستکراوە بە دانەوەی ئەو قەرزە و هەر 3 مانگ جارێک بڕی 150 ملیۆن دۆلار دەدرێتەوە حکومەتی تورکیا، هەروەها ئەو سەرچاوەیە گوتیشی قەرزەکە لەوکاتدا بۆ کوردستان زۆر بەسوود بوو و، ئێستاش ئەو هەڵوێستە و هاوکارییەکانی دیکەی حکومەتی تورکیا جێگەی سوپاس و پێزانینی ئێمەیە. هەمیشەش هەوڵدەدەین پەیوەندییەکانمان بەهێزتر بکەین.
رەجەب تەیب ئەردۆغان، سەرۆککۆماری تورکیا، پێش گەڕانەوەی لە نیویۆرکەوە بۆ تورکیا، دوای بەشداریکردنی لە لووتکەی ژمارە 60ی نەتەوەیەکگرتووەکان، لە دانیشتنێکدا لەگەڵ ڕۆژنامەڤانانی تورکیادا ڕایگەیاند کە هۆکاری بەرەو خراپی چوونی پەیوەندییەکانیان لەگەڵ هەرێمی کوردستان دەگەڕێتەوە بۆ هەڵوێستی سەرکردایەتی هەرێمی کوردستان. هەروەها ڕایگەیاندووە کە لەکاتێکدا نەیاندەتوانی مووچەی فەرمانبەرەکانیان بدەن ئێمە بووین هاوکاریمانکردن. کاتێک سەرۆکوەزیران بووم بەبەهای دوو ملیار دۆلار، وەک قەرز هاوکاریمان کردن بۆ ئەوەی بتوانن مووچە بدەن، بەڵام دیارە ئەوان قەدر و قیمەتی ئەم شتانە نازانن. ڕووسیاش وەک ئێمە هاوکاریان نەبوون.[1]
23-09-2017

نەوشیروان مستەفا ئەمین
2007

$دووفاقیی حکومەتی کوردستان$
#هێمن عەبدوڵڵا#
#02-09-2014#
حکومەتی کوردستان لە شەڕی دژی #داعش#دا سیاسەتێکی دووفاقییانە بەرانبەر هێزەکانی پارچەکانی دیکەی کوردستان پەیڕەو دەکات. لەلایەکەوە دەست بەڕووی پێشمەرگەی ڕۆژهەڵاتەوە دەنێت و هاریکارییان ڕەتدەکاتەوە، لەلایەکیشەوە ڕێگە دەدات گەریلاکانی PKK تێریتۆریای تایبەت بەخۆیان لە باشوور دابمەزرێنن و باسی درووستکردنی خۆبەڕێوەبەریی #شنگال# و کەرکووک بکەن.
ئەگەر بڕیار بێت حکومەتەکەمان کوردستانییانە بیربکاتەوە و پێویستی بە هاوکاریی هەمووان بێت، نابێ دەستی هاریکاریی ڕۆژهەڵاتییەکان ڕەتبکاتەوە، ئەگەر بڕیاریش وایە مامەڵەی دەستووری لەگەڵ هێزەکانی پارچەکانی دیکە بکات و چیدیکە هاوکارییان پێویست نەبێت، نابێ چیدی ڕێگە بدات گەریلا لە باشوور بمێنن.
لەو دیبەیتە تەلەڤزیۆنییەدا کە هەفتەی ڕابردوو لە #سلێمانی# لەگەڵ نوێنەری هەندێک پارتی ڕۆژهەڵاتی کوردستان کردم، لە تۆنی دەنگی میوانەکانەوە هەستم بە نیگەرانی دەکرد بەرانبەر بڕیاری کێشانەوەی پێشمەرگەکانیان لە بەرەکانی شەڕدا. لەگەڵ ئەوەشدا زۆربەیان داکۆکییان لە بڕیارەکەی حکومەتی کوردستان دەکرد و وەک خۆیان دەیانگوت، لە “هەستیاریی هەڵوێست”ی ئەو حکومەتە تێدەگەن. ئەوکات بیرم بۆ ئەوە چوو کە زۆرتر لە بیست و سێ ساڵە حکومەتی هەرێمی کوردستان هەیە. بەدرێژایی ئەو بیست و سێ ساڵەش حیزبە ڕۆژهەڵاتییەکان یان ناچاربوون یان ناچارکراون ئاگایان لە “هەستیاریی هەڵوێست”ی حکومەتە تاقانەکە بێت.
ئەمە بۆ ئەوان بەمانای بێدەنگیی خنکێنەر و پووکێنەر بووە لەنێو جەماوەری خۆیان لە بەشە کوردستانەکەی خۆیاندا، بەڵام ڕۆژێک لە ڕۆژان ئەو بێدەنگییەیان لە میدیاکاندا نەتەقاندەوە. بیست و سێ ساڵە پێشمەرگەی ڕۆژهەڵاتی کوردستان چەکی لەشانە، کەچی هەمیشە یان بۆ بەرگری لەخۆکردن بەکاریهێناوە، یان لەبەر “هەستیاریی هەڵوێست”ی برا باشوورییەکانی بۆ ماوەی درێژ گوللەیەکی پێ نەتەقاندووە. بۆیە پێم عەیب نەبوو لە یەکێک لە میوانەکانی دیبەیتەکە بپرسم: “بەر لە شەڕی داعش، چەند دەبوو پێشمەرگەکانتان تەقەیان نەکردبوو؟”
کاتێک دیسان ئاوڕ لە بیست و سێ ساڵی ڕابردوو دەدەینەوە، دەبینین PKK لە هیچ قۆناغێکدا ڕەچاوی “هەستیاریی هەڵوێست”ی حکومەتی کوردستانی نەکردووە. ئایا تاوەکوو ئێستا ئەو حیزبە لەو هەستیارییە تێنەگەیشتووە یان نەیویستووە لێی تێبگات؟ لە ویکیلیکسدا زۆر بەڵگە هەن دەریدەخەن لە قۆناخی جیاجیادا گوشاری گەورەی ئەمریکی و تورکی لەسەر بارزانی و حکومەتی کوردستان هەبوون بۆ ئەوەی PKK لە باشوور بێدەنگ بکەن، بەڵام ئەو گوشارانە ئەنجامیان نەبووە. لەو بەڵگەنامانەدا دەردەکەوێت کە حکومەتی کوردستان هەوڵیداوە لە “هەستیاریی هەڵوێست”ی PKK و ئەو نوشوستییەی دوای گیرانی ئۆجەلان تووشی بووە تێبگات، نەک بەپێچەوانەوە! واتە ئەوەی ڕۆژهەڵاتییەکان لەبەرخاتری باشوور نەیانکردووە، PKK بەبێ خاترگرتنی باشوور کردوویەتی و بۆشی چووەتە سەر.
زەکی شنگالی کە یەکێکە لە سەرکردە باڵاکانی PKK، بەمدواییانە بە ڕۆژنامەنووسانی گوتووە “شنگال و کەرکووک پێویستیان بە خۆبەڕێوەبەریی خۆیان هەیە”. واتە ئەو دوو ناوچەیە پێویستیان بە کانتۆنەکانی هاوشێوەی ڕۆژاوای کوردستان هەیە کە تەنیا لەلایەن PKKەوە بەڕێوەدەبردرێن. ئەمەش بەو مانایەیە کە گەریلای PKK بۆ هاوکاریی پێشمەرگە و پاراستنی هاونیشتمانییانی نەهاتووەتە باشوور، بەڵکوو بۆ ئاڵۆزترکردنی کێشەی ناوچە گەڕێندراوە پێشتر دابڕێندراوەکان هاتووە. بۆیە ڕاستوایە #هەولێر# کۆتایی بە سیاسەتی دووفاقیانەی بەرانبەر هێزەکانی پارچەکانی دیکەی کوردستان بهێنێت. ئەویش بەوەی کە یان ڕێگە بە بەشداریی پێشمەرگەی ڕۆژهەڵاتی کوردستان بدات لە شەڕی دژی داعش، یان بەرلەوەی گەریلا گێچەڵێکی نوێ بنێتەوە بڕیاربدات مانەوەی نایاساییان لە باشوور کۆتایی پێبهێندرێت. [1]

- جەماوەری دڵسۆزی کوردستان...
- کەس و کار و بنەماڵەی شەهیدانی کوردستان...
ئەمڕۆ 31/5/2018 هەژدە ساڵ بەسەر تیرۆرکردنی شەهید #سەربەست مەحمود# ئەندامی مەکتەبی سیاسیی YNDK و سەرنووسەری ڕۆژنامەی میدیا تێپەڕدەبێت و تیرۆریستان دوور لەهەموو بەهاو یاساو ڕێسایەکی ئایینی و مرۆڤایەتی لە 31/5/2000 دەستی ڕەشی چەپەلیان گەیاندە گیانی پاکی ئەم سەرکردەیەو شەهیدیان کرد, تیرۆریستان بەم کارە قێزەوەنەیان مێژووی شوومی خۆیان ڕەشترکرد, شەهید سەربەستیش بووە سیمبۆڵی بەرخۆدان و شۆڕشگێڕی نەتەوەکەمان لەپێناو سەربەخۆیی کوردستاندا.
شەهید سەربەست مەحموود سیاسەتوان و ڕۆژنامەنووسێکی بوێرو هەقگۆ بوو، زۆر ئازایانە ڕەخنەی لەسیاسەتی داگیرکاری دوژمنان و داگیرکەرانی کوردستان دەگرت و لەرێگەی نووسینەکانی هەموو کات نەخشە و پیلانەکانی دەکردنە بڵقی سەرئاو و لەدیدگایەکی وڵاتپارێزانە و بەشێوازێکی هێمنانە ڕووبەڕوویان دەبۆوە، هەڵوێستە نەتەوەییەکانی لەنێو ڕۆشنبیران و وڵاتپارێزان زۆر کاریگەر بوو، لەبەرئەوە لەهەموو بەشەکانی کوردستان شەهید سەربەست مەحموود ناسراو و خۆشەویست بوو, بۆیە تا ئەم ساتەش کارەساتی شەهیدکردنی برینێکە و سارێژ نەبووە.
تێپەڕبوونی هەژدە ساڵ بەسەر تیرۆرکردنی شەهید سەربەست مەحموود و ئاشکرانەبوونی بکوژانی بۆ ئێمەو خانەوادەکەی و هەموو دۆستان و هەڤاڵانی جێگەی نیگەرانییە، هیچ ڕەوا نیە کەوا تا ئێستا بکوژانی شەهید نەدۆزرێنەوە، لێرەوە جارێکی دیکە داوا لەحکومەتی کوردستان و دەزگاکانی ئاسایش و پۆلیس دەکەین بەشێوەیەکی جددیانەتر هەوڵی زیاتر بخەنەگەڕ بۆ ئەوەی بکوژانی شەهید سەربەست ئاشکرا بکرێن و لەدادگاییەکی دادپەروەرانە بەسزای خۆیان بگەن.
- سڵاو لەگیانی پاکی شەهید سەربەست مەحموود و گشت شەهیدانی ڕێی سەرخۆبوون و ئازادی کوردستان.
- مردن ڕووڕەشی بۆ دوژمنان و تیرۆریستان.
- بێتەدی کوردستانێکی سەربەخۆ و ئازاد و یەکگرتوو دیموکرات.
مەکتەبی سیاسيی
یەکێتی نەتەوەیی دیموکراتی کوردستانYNDK
10 ی جۆزەردان / 2718ی کوردی
#31-05-2018#ی زایینی
هەولێر - باشووری کوردستان

بابەت: ڕەخنەی سیاسی
نووسین: محەمەد سالار (پاشا)
لەنێوان (حکومەتی کوردستان) و (حکومەتی هەرێمی کوردستان) دا
تێبینی: مەبەست لە حکومەتی کوردستان دەوارانی دوەمی حکومرانی شێخ مەحمودە.
$ناو$
- حکومەتەکەی شێخ مەحمود ناوی (حکومەتی کوردستان) بوو.
- حکومەتەکەی بارزانی ناوی (حکومەتی هەرێمی کوردستان) ە.
$دامەزراندن$
- حکومەتی کوردستان لە ڕێکەوتی (#10-10-1922# ) هاتە دامەزراندن.
- کابینەی هەشتەمی حکومەتی هەرێم لە ڕێکەوتی (#18-06-2014# ) دامەزرێنرا.
$شەرعیەت$
- حکومەتی کوردستان شەرعیەتی لە بەریتانیاوە وەرگرتبوو، چونکە بەپاڵپشتی و موبارەکەی بەریتانیا دامەزرا.
- کابینەی هەشتەم شەرعیەتی لە هەڵبژاردن و پەڕڵەمانەوە وەرگرتووە.
$وەزارەت$
- ژمارەی وەزارەتەکانی حکومەتی کوردستان (9) وەزارەت بوون.
- ژمارەی وەزارەتەکانی حکومەتی هەرێم (19) وەزارەتن.
$وەزیرەکان$
- سەرجەم وەزیرەکانی حکومەتی کوردستان خەڵکی سلێمانی و ناوچەکانی دەوروبەری بوون.
- لەکۆی (19) وەزیر (7) وەزیریان خەڵکی سلێمانین.
$سنوور$
- سنووری حکومەتی کوردستان بریتی بووە لە سلێمانی و دەوروبەری.
- سنووری کارگێڕی حکومەتی هەرێم بریتییە لە پارێزگاکانی (#هەولێر# ، #سلێمانی# ، #دهۆک# ، #هەڵەبجە# ) .
$ئێراق$
- لەگەڵ دامەزراندنی حکومەتی کوردستان، سلێمانی وەک ناوچەیەکی تایبەت تەماشا دەکرد.
- هەرێمی کوردستان بەپێی دەستوور بە بەشێک لە ئێراق ئەژمار دەکرێت.
$نازناو$
- نازناوی فەرمی #شێخ مەحمودی حەفید# (حوکمدار) بوو بەڵام دواتر نازناوی (مەلیکی کوردستان) ی لەخۆی نا.
- نازناوی فەرمی (#نێچیرڤان بارزانی# ) (سەرۆکی ئەنجوومەنی وەزیران) ە، بەڵام لایەنگرانی پارتەکەی بە (ئەندازیاری ئاوەدانی) ناوزەندی دەکەن.
$پایتەخت$
- پایتەختی حکومەتی کوردستان شاری سلێمانی بوو.
- پایتەختی حکومەتی هەرێم شاری (هەولێر) ە.
$بنەماڵە$
- هەردوو حکومەت مۆرکی بنەماڵەی پێوەیە.
$باج$
- باجی حکومەتی کوردستان بریتی بوو لە بزنانە و مەڕانە.
- باجی حکومەتی هەرێم بریتییە لە (پارە) .
$زمانی فەرمی$
- زمانی فەرمی هەردوو حکومەتەکە زمانی کوردی بوو.
$سیستم$
- سیستمی حوکمڕانی حکومەتی کوردستان مەلەکی بوو.
- سستمی حکومرانی لەئێستادا نیمچە پەڕڵەمانییە.
$ئاڵا$
- ئاڵای حکومەتی کوردستان بریتیی بوو لە مانگێکی سوور لەسەر تەختەیەکی سەوز، لەگەڵ تاجیکی ڕەنگاوڕەنگ.
- ئاڵای کوردستان لەئێستادا بریتییە لە 4 ڕەنگ (سوور و سپی و سەوز) و ئەستێرەیەکی (21) پرشنگی تێدایە.
$دراو$
- دراوی سەردەمی شێخ مەحمود (روپیە) بوو، شیخ مەحمود لەهەوڵ دابوو دراوی تایبەت بەخۆی دەربکات بەڵام دەرفەت ڕێگەی نەدا.
- دراوی بەکارهاتوو لە ئێراق و ژێر دەسەڵاتی حکومەتی هەرێم بریتییە لە (دینار) .
$گۆرانکاری$
- بەهۆی فشارەکانی حکومەت و پێداگیری ئینگلیز، شێخ مەحمود شاری سلێمانی جێهێشت و دواتر هەر لەسەر داوای ئینگلیز گەڕایەوە و گۆڕانکاری لە چەند وەزارەتێک کرد.
- بەهۆی ڕێگری پارتی دیموکراتی کوردستان، ڕێگە نەدرا بۆ ماوەی (2) ساڵ چوار وەزیر ئەدای کارەکانیان بکەن.
$هەوڵەکانی سەربەخۆیی$
- شێخ مەحمود لەگەڵ دەستپێکی حکومەتەکەیدا هەوڵەکانی خستە گەر بە مەبەستی بەدەستهێنانی سەربەخۆیی، بەم شێوەیە:-
أ‌- نازناوی خۆی لە (حکومدار) ەوە گۆری بۆ (مەلیکی کوردستان) .
ب‌- هەوڵی فراوانکردنی سنووری دەسەڵاتەکانی دا لە ناوچەکانی سلێمانی و هەڵەبجە و چەمچەماڵ و ڕانییە. بۆ ناوچەکانی کەرکووک و ناوچە کوردنشینەکانی سەربە پارێزگای موسڵ.
ت‌- درووستکردنی پەیوەندی لەگەڵ کەمالییەکان کەئەمە پێچەوانەی ویستی بەریتانیا بوو.
س‌- پەروردەکردنی خوێندکاران لەسەر گیانی سەربەخۆیی، لەمبارەیەوە برایم ئەحمەد دەگێرێتەوە ئێمە منداڵ بوین لەدیواری مەکتەبەوە سەیرمان دەکرد قوتابییانی مەکتەبی مەحمودییە گۆرانیان دەوتەوە و دەیانوت وانابێ ئینگلیز وانابێ ئەم خاکە هەر بۆ تۆ نابێ.
ج‌- کۆکردنەوەی توانا دیبلۆماسییەکان بۆ دژایەتی کردنی ئینگلیز، لەمبارەیەوە شێخ مەحمود نامەی بۆ هەر یەک لە کونسوڵی سۆڤێت لە شاری تەورێز و شێخ مەهدی الخالسی گەورەی شیعەکان ناردووە.
ح‌- هەوڵدان بۆ لێدانی سکە و دەرکردنی دراوی تایبەت بەخۆی.
- لە (تەموزی 2017) مەسعود بارزانی سەرۆکی پارتی دیموکراتی کوردستان بەیاوەری چەند حیزبێک بڕیاریان دا لە (ئەیلولی هەمان ساڵ) ڕیفراندۆم ئەنجام بدرێت، لەوادەی خۆی ڕیفراندۆم ئەنجام درا، تیایدا تەنیا پرسیارێک لەهاووڵاتییان کرا ئەویش ئایا دەتەوێ هەرێمی کوردستان و ناوچە کوردستانییە.انی دەرەوەی هەرێم ببێتە دەوڵەتێکی سەربەخۆ؟ دەرەنجام (92٪) بەبەڵێ وەڵامیان دایەوە.
$دەرەنجامی سەربەخۆیی$
- پاش شکستهێنانی پڕۆژەی سەربەخۆیی شێخ مەحمود، دواجار:-
أ‌- هێزەکانی بەریتانیا لە (مایسی 1924) سلێمانیان بۆردومان کرد.
ب‌- کۆرەوی خەڵکی شار، بە جۆرێک لە (19300) ماڵ، تەنیا (700) ماڵ لە سلێمانی مانەوە و سەرجەمیان شاریان جێهێشت، و نزیک بە (4) مانگی پێ چوو تا گەڕانەوە سەر ماڵ و حاڵی خۆیان.
ت‌- شێخ مەحمود سلێمانی بەجێهێشت.
س‌- لە (تەموزی 1924) هێزەکانی حکومەتی ئێراق و بەریتانیا هاتنە ناو شاری سلێمانی.
ج‌- سلێمانی بەشێوەیەکی فەرمی بوو بەبەشیک لە ئێراق.
ح‌- نائومێدی تەواوی ژیانی هاووڵاتییانی گرتەوە، بە جۆرێک پاش شکستی دەسەڵاتی کوردی، ڕۆشنبیران و هاووڵاتییان شێخ مەحمودیان بەبەرپرسیار دەزانی لەو دۆخەی ڕویداوە.
خ‌- دواجار لە (تشرینی یەکەمی 1926) شێخ مەحمود و بەریتانیا گەشتنە ڕێکەوتن لەسەر ئەم خاڵانەی خوارەوە:
• نەشێخ مەحمود و نەهاوکارەکانى داخلى خاکى ئێراق نەبن بەئیزنى بەریتانیەکان نەبێت.
• شێخ مەحمود تەداخولى کارى حکوومەتى ئێراق نەکات.
• کورەکەى (بابە عەلى) بنێرێتە بەغدا بۆ خوێندن لەژێر سەرپەرشتى ئینگلیز.
• لێخۆشبوونى حکومەت لەشێخ مەحمود ماناى تەنازول کردنى خەڵکى نایەت لەشێخ مەحمود بەڵکوو لێخۆشبوونەکە تەنیا لایەنى سیاسى دەگرێتەوە.
• حکومەت سەرجەم سامانى شێخ مەحمود بۆ دەگەرێنێتەوە و لەلایەن بریکارێکىەوە بەڕێوە دەبرێت.
- دەرەنجامی هەوڵەکانی بارزانی بۆ سەبەخۆیی:-
أ‌- دادگای دەستووری ئەنجامەکانی ڕیفراندۆمی هەڵوەشاندەوە و حکومەتی هەرێمیش پەسەندی کرد.
ب‌- نزیک بە (51٪) خاکی هەرێم لەپێش ڕیفراندۆم بەدەستی کوردەوە بوو، لەدەستی دا.
ت‌- حکومەتی ئێراق و حەشدی شەعبی هاتنە ناو کەرکووک و ناوچە دابرێندراوەکانەوە.
س‌- سەرجەم ئیدارەی کوردی لەو ناوچانە کشانەوە.
ج‌- فڕۆکەخانەکان و دەروازە سنووریەکان چونەوە ژێر دەسەڵاتی حکومەتی مەرکەزی.
ح‌- کۆڕەوی خەڵکی ناوچە کێشەلەسەرەکان بۆ هەرێمی کوردستان.
خ‌- دەیان لێکەوتەی دیکە.
تێبینی:
هۆکاری نووسینی ئەم بابەتە بۆ دوو هۆکار دەگەرێتەوە:
یەکەم: لەئێستادا دەوترێت کە گوایە لەگەڵ دامەزراندنی دەوڵەتی ئێراق هەلی دامەزراندنی دەوڵەتی سەربەخۆ بۆ کورد هەبووە بەڵام کورد ئەو دەرفەتەی نەقۆستۆتەوە، دڵنیانم دوای (50) ساڵی دیکە دووبارە دەوترێتەوە کە لە دوای ڕوخانی داعش هەوڵی سەربەخۆیی فەراهەم بوو بەڵام کورد هەوڵی نەدا.
دووەم: هەموو ئەو هەڵانەی کە لە (100) ساڵی ڕابردوو کرا، دووبارە لە ڕیفراندۆمی (2017) ئەنجام درایەوە، هەر بۆیە لە کۆتاییدا یەک ئەنجامی هەبوو. [1]`

سەرۆک وەزیرانی هەرێمی کورستان بە ژمارە 1961 کە لە 2020/10/15، مینحەی زیندانیانی سیاسی، ئەوانەی 10 ساڵیان تەواو کردووە، بە لەبەرچاوگرتنی بژێوی ژیان و گوزەرانی زیندانییانی سیاسی، پێدانی مینحەکانیان بە مەرج بەردەوامی دەبێت.
خەرجکردنی بەردەوامبوونی مینحەی زیندانیانی سیاسی دوای 10 ساڵیش بەردەوام دەبێت بۆ ئەوانەی هیچ مووچەیەکی دیکەیان نییە. بە مەرجێک دواتر لەلایەن وەزارەتی کاروباروباری شەهیدان و ئەنفالکراوان بە هاوئاهەنگیی لایەنە پەیوەندیدارەکان وردبینی لە لیستەکانیان بکرێت، زیاتر لە 800 کەسیان لەو فەرمانە سوودمەند دەبن.
پرۆسەکە بەپێی یاسای ئیمتیازاتی زیندانیکراو و گیراوی سیاسیی ژمارە 11ی ساڵی 2011 لە هەرێمی کوردستان دەبێت. ئەوانەی دوو مینحە لە حکومەت وەردەگرن سەرپشک دەکرێن لەوەی یەکێکیان هەڵبژێرن و ئەوەی دیکەیان دەبڕدرێت.
ئێستا پێنج هەزار و 157 کەس کە بۆ ماوەی 10 ساڵ مینحەیان پێدەدرا، بەپێی یاسای تایبەت بە زیندانی سیاسی لە هەرێمی کوردستان مینحەکانیان وەستاوە. دوای پرۆسەی بایۆمەتری و پاککردنەوەی لیستەکان ئەوانەی دوو مووچە وەردەگرن، پرۆسەی دابەشکردنی مینحەکانیان دەست پێدەکاتەوە.
لەو پێنج هەزار و 157 زیندانی سیاسییە ڕێژەیەک لەوانە سوودمەند دەبن. بۆ ئەو مەبەستەش دەبێت فۆرمێک لە وەزارەتی شەهیدان پڕبکەنەوە.
هەروەها هەزار و 534 زیندانی سیاسی کە لە ساڵی 2011وە مووچەیان وەرگرتووە تاوەکو مانگی سێی ساڵی 2021 مینحەکانیان بەردەوام دەبێت. ئەوانە لە چوارچێوەی یاسای چاکسازیدا پێداچوونەوە بە لیستی ناوەکانیاندا دەکرێت.