لە 70%ی خەرجیی ئاوارە و پەنابەرەکان لە ئەستۆی حکومەتی هەرێمی کوردستانە، لە 25%ی نەتەوەیەکگرتووەکان و لە 5%یشی بەخشەرەکانن. بەهۆی ڤایرۆسی کۆرۆنا و قەیرانی داریی و کەمبوونەوەی هاوکاریی ڕێکخراوە نێودەوڵەتییەکان ڕۆژبەرۆژ دۆخی ئاوارە و پەنابەران لە هەرێمی کوردستان خراپتر دەبێت.
عەبدولمونعیم تەمەنی 58 ساڵە، لەگەڵ خیزانە حەوت کەسییەکەی سێ ساڵە ئاوارەی هەرێمی کوردستان بوون و خەڵکی شارەدێی قەرەوانە لە #شنگال#. لێکەوتەکانی ڤایرۆسی کۆرۆنا کەمپنشینیی لێ قورسترکردووە، بەڵام هیچ شتێکی لە زێدی خۆی بۆ نەماوەتەوە و ناچارن لەوێ بمێننەوە.
عەبدولمونعیم عەبدوڵڵا، ئاوارەیە و دەڵێت، لەگەڵ هاتنی پەتای کۆرۆنا ڕێگەکان داخران و ڕێکخراوەکان دیار نین. بەڕاستی ژیان زۆر قورس بووە! برنج، ئارد و شەکر دەکڕین!
زوهەیە سەلمان، ئاوارەیەکی دیکەیە و دەڵێت، لە ڕووی دەروونییەوە شەکەتم. پێشتر هاتوچۆ هەبوو دەچووم بۆ لای خزمان و ئەوان دەهاتن. ئێستا لە ڕووی دەروونییەوە ماندووم؛ نە چوون نە هاتن هیچ نییە.
UNHCR لە شەش مانگی ئەم ساڵدا پارەیان بۆ 65 هەزار خێزانی ئاوارە و پەنابەران لە هەرێمی کوردستان تەرخانکردووە. لە هەوڵدان بۆ دەستخستنی بودجەیەکی 420 ملیۆن دۆلاری بۆ ئێڕاق بۆ ڕزگاربوون لە قەیرانی ڤایرۆسی کۆرۆنا و بودجەیەکی 2.2 ملیار دۆلاریش بۆ هەموو جیهان.
سەیف خەتیب، گوتەبێژی UNHCR لە ئێڕاق بە تۆڕی میدیایی ڕووداوی ڕاگەیاند، وەڵامدانەوەی قەیرانێکی لەم شێوەیە سەرکەشییە. بەڕاستی ئاژانسی نەتەوە یەکگرتووەکان بۆ پەنابەران ناتوانێت بە تەنیا وەڵامی قەیرانێکی لەم چەشنە بداتەوە، بۆیە داوا لە بەخشەرەکانمان دەکەین پارەی زیاترمان بۆ دابین بکەن.
لە سێ مانگی ڕابردوودا دەزگای خێرخوازیی بارزانی کە سەرپەرشتیی کەمپی پەنابەر و ئاوارەکانی هەرێمی کوردستان دەکات، چوار ملیار دیناری لە 15پڕۆژەی هاوکاریدا خەرجکردووە.
ئەسکەندەر ساڵح، بەڕێوەبەری نووسینگەی #هەولێر#ی دەزگای خێرخوازیی بارزانی بە ڕووداوی ڕاگەیاند، لەدوای جێبەجێکردنی ڕێنماییەکانی حکومەتی هەرێمی کوردستان بەشێکی زۆری هاوکارییەکان کەمکراونەتەوە..
لە هەرێمی کوردستان ملیۆنێک و 878 هەزار و هەشت پەنابەر و ئاوارە هەن کە خەرجی مانگانەیان لەسەر حکومەتی هەرێمی کوردستان 82 ملیۆن دۆلار دەخەمڵێنرێت و ساڵانەش زیاتر لە 900 ملیۆن دۆلارە.
بەپێی ستانداردی بانکی جیهانی یەک پەنابەر خەرجیی ڕۆژانەی دوو دۆلار و 60 سەنتە. حکومەتی هەرێمی کورستان لە میوانداریکردنی پەنابەر و ئاوارەکان لە ئێڕاق پشکی شێری بەرکەوتووە.
هۆشەنگ محەمەد، بەڕێوەبەری گشتیی ناوەندی هاوبەشی هەماهەنگیی قەیرانەکانە و دەڵێت، ئەو خەرجییەی کە پێوسیتە بۆ پەنابەران و ئاوارەکان لە 25٪ لە لایەن ئاژانسەکانی نەتەوە یەکگرتووەکانە و لە 5٪ لەلایەن بەخشەرەکان و لایەنەکانی دیکەوە بۆ خزمەتگوزاری لە کەمپەکان دابین دەکرێت، بەڵام لە 70٪ بۆشایی ماوەتەوە و لەسەر شانی دامەزراوەکان و وەزارەتەکانی حکومەتی هەرێمی کوردستانە.
%99ی پەنابەرانی ئێڕاق لە هەرێمی کوردستانن و لەو ڕێژەیە 60٪یان لەدەرەوەی کەمپەکان نیشتەجێن.[1]

بێستوون ژاڵەیی، بەڕێوەبەری کاروبارە مرۆییەکانی ئیدارەی گەرمیان ڕاگەیاند: تاوەکو ئێستا لە سنووری گەرمیان نزیکەی دوو هەزار خێزانی کوردی ئاوارەی خورماتوو کە ژمارەیان دەکاتە 10 هەزار کەس ماونەتەوە و نەگەڕاونەتەوە زێدی خۆیان و له و ژمارەیەش نزیکەی 60 خێزانیان لە کەمپەکانن.
وتیشی: ئەوانەی ماونەتەوە زۆربەیان له و خێزانانەن کە کەسوکاری پێشمەرگە و پۆلیس و ئاسایشن یان لەگەڵ حیزبە کوردستانییەکان بوون و دوای ئاسایی بوونەوەی بارودۆخی خورماتوو هێشتا نەگەڕاونەتەوە.
باسی لەوەشکرد: وەکو ڕێکخراوەکان و هەروەها کەمپەکان لە ماوەی ڕابوردوودا بە پێی توانا و ئەوەی لەبەردەستدا بووە هاوکاری ئاوارەکانی خورماتوو لە گەرمیان کراوە و ئەوانەشی کە ماونەتەوە لە داهاتوودا هەر ڕێکخراو و لایەنێکی حکومی هاوکاریان بکات ئاسانکارییان بۆ دەکەن.
لە 16-10-2017 تەوای کوردانی خورماتوو ئاوارەی ناوچەکانی کوردستان بە تایبەتی گەرمیان بوون و لە لایەن چەکدارانی حەشدی شەعبییەوە بە دەیان خانوو و موڵک و دوکان و کارگەی کورد سوتێندران و تەقێندرانەوە و تاڵان کران، تاوەکو ئێستا ئەوانە قەرەبوو نەکراونەتەوە.[1]

دواڕۆژ، عیماد جەباری
فەرمانگەی کۆچ و کۆچبەرانی #کەرکووک# ئاشکرایکرد کە لەماوەی ئەمساڵدا نزیکەی 30 هەزار هاوڵاتی لەناوچەکانی ژێر دەستی #داعش#ەوە بەرەو شاری کەرکووک و ناوچەکانی ژێر دەستی پێشمەرگە هەڵاتوون و پێشوازیان لێکراوە بەوەش تێکرای ژمارەی ئاوارەکانی لەسەرەتای دەرکەوتنی داعشەوە لە کەرکووک گەیشتۆتە 115 هەزار کەس.
عەمار سەباح بەڕێوەبەری نوسینگەی کەرکووکی فەرمانگەی کۆچ و کۆچبەرانی عێراق بەدواڕۆژی ڕاگەیاندژمارەی هەڵاتوەکانی ژێر دەستی داعش لەشارۆچکەی حەویجەو دەورووبەری لەماوەی ئەمساڵدا گەیشتونەتە 5 هەزار خێزان کە بە 30 هەزار هاوڵاتی دەخەڵمێنرێن.
وتیشی لەدوای لێکۆڵینەوە لەگەڵیاندا سەرجەمیان بۆ کەمپە تەرخانکراوەکان گواستراونەتەوەو بەشێک لەپێداویستییەکانیان بۆ دابینکراوە.
بەڕێوەبەری نوسینگەی کەرکووکی کۆچ و کۆچبەران ئاماژەی بۆ ئەوەشکرد، لەسەرەتای سەرهەڵدانی داعش و داگیرکردنی چەند شارێک، پارێزگای کەرکووک پێشوازیکردوە لە 115 هەزار خێزان کە پێکهاتوون لە 700 هەزار کەس.
ئەمەش لەکاتێکدایە کە تەنها دوێنی چوارشەممە 14ی کانونی یەکەم، هێزەکانی پێشمەرگە پێشوازیان کردوە لە 767 هەڵاتوی ژێر دەستی داعش کە لەناوچەکانی حەویجەوە خۆیان دەربازی کەرکووک کردوە.
بەوتەی عەمید ڕێبوار عەلی فەرماندەی لیوای 1ی پیادەی هێزەکانی پێشمەرگە، لەو ژمارەیە 400 یان منداڵبوون و 230 کەسی تریان ژن و 137شیان پیاو بوون.
ئەو فەرماندەیەی پێشمەرگە ڕونیکردەوە کە تەنها لەماوەی 15 ڕۆژی ڕابردوودا زیاتر لە هەزارو 400 هاوڵاتی لەژن و منداڵ و پیاو خۆیان گەیاندوەتە سەنگەرەکانی پێشمەرگە.
- 15-12-2016

وەزیری کۆچ و کۆچبەرانی عێراق ڕایگەیاند، کە بەهۆی ئاڵۆزییەکانی چەند ڕۆژی ڕابردووەوە، 125 هەزار هاوڵاتی سنوری #کەرکووک# و #خورماتوو# ئاوارە بوون.
‌کاتژمێر 12ی نیوەڕۆی ئەمڕۆ، د.دەرباز محەمەد، وەزیری کۆچ و کۆچبەرانی عێراق، کۆنگرەیەکی ڕۆژنامەنووسی لە دیوانی ئیدارەی گەرمیان، لە شارۆچکەی کەلاری ناوەندی ئیدارەی گەرمیان ئەنجام دا.
دەرباز محەمەد، ڕایگەیاند:سەردانی ئاوارەکانی سنووری ناوچەی گەرمیانمان کردووە، کە زۆربەیان خەڵکی شارۆچکەی خورماتوون.
ڕاشیگەیاند:بەپێی ئامارەکان، لە شاری کەرکووک و شارۆچکەی خورماتووی سەر بە پارێزگای سەلاحەدین، نزیکەی 125 هەزار هاوڵاتی کورد ئاوارەی شارەکانی هەولێر، سلێمانی و هەڵەبجە بوون.
دەرباز محەمەد، وتیشی:شمەک و پێداویستیمان بەسەر ئاوارەکاندا دابەشکردووە و بەردەوامیش دەبین لە هاوکارییەکان، سولفەیەکیشمان خستووەتە بەردەست ئیدارەی گەرمیان، بۆ ئەوەی سەرپشک بن لە دابینکردنی پێداویستییەکانی ئه و ئاوارانە لە ئێستادا.
وەزیری کۆچ و کۆچبەرانی عێراق، ئاماژەی بەوەشکرد:لەسنوری گەرمیان لە کەمپی تازەدێ 600 کابینەی چۆڵ هەبووە، 200 خێزانی ئاوارەی خورماتوومان تێیدا نیشتەجێ کردووە‌، بەپێی خواستی ئاوارەکانیش دەتوانین کابینە چۆڵەکانی دیکەشیان بۆ دابین بکەین.
دەرباز محەمەد، وەزیری کۆچ و کۆچبەرانی عێراق ئەوەشی خستەڕوو، کە پێیان باشە ئه و ئاوارانە بگەڕێنەوە سنووری شارۆچکەی خورماتوو، بۆ ئه و مەبەستەش لەگەڵ حکومەتی عێراق قسەیان کردووە، داوایان لێکردوون چەکدارانی حەشدی شەعبی له ‌شارۆچکەکە‌ بکشێنەوە و ئه و وێرانکارییە ڕابگیرێت، بۆ ئەوەی هاوڵاتیانیش ماڵەکانی خۆیان چۆڵ نەکەن.
ڕۆژی 16ی ئەم مانگە، چەکدارانی حەشدی شەعبی و سوپای عێراق، هیرشیان کردە سەر شاری کەرکووک و شارۆچکەی خورماتووی سەر بە پارێزگای سەلاحەدین و پاش شەڕێکی چەند کاتژمێریی، هێزی پێشمەرگە کشانە داووە و کەرکووک و خورماتوو و سەرجەم ناوچە دابرێندراوەکان کەوتنە دەست هێزی عێراق و دوێنێ-ش چوونە ناو شارەدێی پردێ-ی سەر بە پارێزگای هەولێر و تیایدا جێگیربوون، بەو هۆیەشەوە ژمارەیەکی زۆری هاوڵاتیانی ئەو ناوچانە ئاوارەبوون.[1]
21-10-2017

دواڕۆژ، ڕەڤەند گوهەرزی
فەرمادەیەکی هێزەکانی پێشمەرگە لە میحوەری کەسکێ ڕایگەیاند، تائێستا نزیکەی هەزار و 500 ئاوارەی ناحیەی عیازیە و #تەلەعفەر# خۆیان گەیاندووەتە سەنگەرەکانی پێشمەرگە و لە ترسی چەکدارانی داعش و لەبەر نەبوونی خوراکیش دوێنێ چوار ژن و پیاوێک گیانیان لە دەستداوە.
رائید سەردار بەرواری، فەرمادەی هێزەکانی پێشمەرگەی کوردستان لە میحوەری کەسکێ بە دواڕۆژی ڕاگەیاند ڕۆژ لە دوای ڕۆژ ڕێژەی ئەو ئاوارانەی کە لە قەزای تەلەعفەر و ناحیەی عیازیەوە بەرەو سەنگەرەکانی پێشمەرگە دێن لە زیادبووندان.
وتیشی تائێستا نزیکەی هەزار و پێنج سەد کەس لە ترسی دەستپێکردنی شەڕی ڕزگارکردنی ناحیەی عیازیە و تەلەعفەر و ناوچەکانی دەوروبەری، خۆیان گەیاندووەتە سەنگەرەکانی پێشمەرگە.
ئاماژەی بەوەشدا، تیمە تەندروستییەکانی هێزی پێشمەرگەی کوردستانیش بەردەوام لەناو ئاوارەکاندان و چارەسەری بریندارەکان و نەخۆشەکانیان دەکەن.
بەرواری ڕاشیگەیاند پێنج کەس لەو ئاوارانە لە نزیک سەربازگەی کەسکێ لە بەر ترسی چەکدارانی داعش و نەبوونی خۆراک و برسێتی گیانیان لە دەستدا کە چواریان ژن بوون و یەکێکیشیان پیاو بووە.
ئاشکراشیکرد، لە دوو ڕۆژی ڕابردوودا پێنج چەکداری داعش کە خۆیان لە ناو ئاوارەکانی ناحیەی عیازیە و قەزای تەلەعفەر شاردبووەوە دەستگیرکران.[1]
19-08-2017

هەماهەنگیکاری گشتی وەزارەتی پەروەردەی عێراق بۆ پارێزگاکان ڕایگەیاند بەهۆی ناجێگیری باری ئەمنی نزیکەی 25 هەزار قوتابی لە پارێزگاکانی دیکەی عێراق ڕوویان لە هەرێمی کوردستان کردووە.
عەبدولعەزیز جاسم، هەماهەنگیکاری گشتی وەزارەتی پەروەردەی عێراق بۆ پارێزگاکان بە تۆڕی میدیایی ڕووداوی ڕاگەیاند: " بە هۆی ناجێگری ڕەوشی ئەمنی پارێزگاکانی باکوور و ناوچەکانی دیکەی عێراق نزیکەی 25 هەزار قوتابی کچ و کوڕ ڕوویان لە هەرێمی کوردستان کردووە".
گوتیشی: "بڕیارە بە هەماهەنگيکردن لەگەڵ وەزارەتی پەروەردەی هەرێمی کوردستان و بەڕێوەبەرایەتی گشتی پەروەردەی هەولێر 3 قوتابخانە لە پارێزگاکانی هەولێر و دهۆک و سلێمانی بۆ ئەو قوتابیە ئاوارانە بکرێنەوە و ئێستا چاوەڕێی ڕەزامەندی لایەنە پەیوەندیدارەکانین، چونکە ساڵی خوێندن دەستیپێکرد".
نافیع حسێن بەڕێوەبەری گشتی پەروەردەی پارێزگای ئەنبار بە تۆڕی میدیایی ڕووداوی ڕاگەیاند: " سەرجەم ئەو پێشنیارانەی وەزارەتی پەروەردەی عێراق بۆ چارەسەرکردنی کێشەی قوتابیان خستویەتیە ڕوو چارەسەری کاتین و کێشەکە چارەسەر ناکەن، چونکە پێشنیارەکان خۆیان لە تەرخانکردنی قوتابخانە دەبیننەوە بۆ ئەنجامدانی تاقیکردنەوەی کۆتایی ساڵ، لەکاتێکدا پێویستیمان بە کردنەوەی قوتابخانەکان هەیە".
بەهۆی ڕەوشی نالەباری پارێزگاکانی ئەنبار، نەینەواو سەڵاحەدین، دیالەو کەرکووک، ناوچەکانی چواردەوری شاری بەغدا ژمارەیەکی زۆر لە دانیشتوانانی ئەم پارێزگايانە هەڵاتن و ڕوویان لە شارەکانی هەرێمی کوردستان کرد.
- 11-09-2014

گەڕانەوەی خێزانە ئاوارەکان بۆ ناوچە ئازادکراوەکانی پارێزگای #نەینەوا# بەردەوامیی هەیە.
دەرباز محەمەد وەزیری کۆچ وکۆچبەرانی عێراق ڕایگەیاندووە: دوای ڕزگارکردنی لە تیرۆریستانی #داعش#، تا ئێستا کۆی گشتیی ژمارەی ئەو ئاوارانەی گەڕاونەتەوە ناوەندی شاری #موسڵ# گەیشتۆتە 253 هەزار کەس و جەختیشیکردۆتەوە لەوەی کە کاردەکەن بۆ هاوکاریکردن و ئاسانکاریی گەڕانەوەی خێزانە ئاوارەکان بۆ ناوچە ئازادکراوەکانیان.
لەلایەکی تریشەوە ێەڵاح جبوری قائیمقامی ناحیەی گیارە ڕایگەیاندووە: لە ئێستا ڕەوشی ئەمنی لە تەواوی ناحیەی گیارەدا جێگیرە و ژیان تێیدا ئاساییە، هەر بۆیە لە ماوەی ڕابردوودا دەیان خێزان کە پێشتر بەهۆی پەلامارەکانی داعشەوە ئاوارەببوون گەڕاونەتەوە ناوچە ئازادکراوەکانیان.
لەبارەی ئاوەدانکردنەوەی ناحیەکەشەوە، ناوبراو ئاماژەی داوە بەوەی: کە وێڕای جێگیریی ڕەوشی ئەمنی و ئاساییبوونەوەی ڕەوشەکە، بەڵام ئاوەدانکردنەوەی ناوچە زیان لێکەوتووەکان بەپێی پێویست نییە و تا ئێستا ڕێژەی ئاوەدانکردنەوە لە ناحیەی گیارە و دەوروبەری لە 5٪ ی تێنەپەراندووە.
02-08-2017

فەرمانگەی‌ کۆچ و کۆچبەران لەکەرکووک ڕایدەگەیەنێت، 33 هەزار خێزانی‌ ئاوارە ڕویان لەکەرکووک کردوه و له و ژمارەیەش هەشت هەزاریان تەنها لەماوەی‌ 24 کاتژمێردا گەیشتونەتە شارەکە.
کەرکووک، ئاوێنەنیوز: سایتی‌ مەداپرێس لەسەر زاری‌، عەمار سەباح، بەڕێوەبەری‌ فەرمانگەی‌ کۆچ و کۆچبەرانی‌ پارێزگای‌ کەرکووک ڕایگەیاند، تەنها لەماوەی‌ ڕۆژانی‌ شەممە تا یەکشەممە هەشت هەزار خێزانی‌ ئاوارە لەپارێزگای‌ سەلاحەدینەوە ڕوی‌ لەکەرکووک کردوە کە ئەم ڕێژە زیادبونە بۆ یەکەمجارە لە 10ی‌ حوزەیرانی‌ ڕابردوەوە ڕوبدات.
ئاشکراشیکرد، بەمەش ژمارەی‌ ئاوارەبوان بۆ کەرکووک لەسەرەتای‌ ڕوداوەکانی‌ حوزەیرانەوە گەیشتوەتە 33 هەزار خێزان.
عەمار سەباح، وتیشی‌، فەرمانگەکەی‌ تائێستا مینحەی‌ یەک ملیۆن دیناری‌ بەسەر زیاتر لەسێ‌ هەزار و 500 خێزانی‌ ئاوارە دابەشکردوە.
پێشتر کۆمسیۆنی‌ باڵای‌ مافەکانی‌ مرۆڤ لە 19ی‌ تەمموزی‌ ئەمساڵ ڕایگەیاند، یەک ملیۆن و 250 هەزار ئاوارەی‌ لەناوخۆی‌ عێراق تۆمارکردوە کە بەدەست گرفتی‌ جیاجیاوە دەناڵێنن، هۆشداریشیدا لەزیادبونی‌ ژمارەیان.
لە 10ی‌ حوزەیرانی‌ ڕابردوەوە چەکدارانی‌ داعش دەستیان بەسەر شاری‌ موسڵ و ناوچەکانی‌ دەوروبەریدا گرت، پاشان چەند ناوچەیەکی‌ سەر بەپارێزگاکانی‌ کەرکووک و دیالە و سەلاحەدینیان خستە ژێر کۆنتڕۆڵی‌ خۆیانەوە، بەهۆی‌ ترسی‌ هاوڵاتیانیش لەکارە توندوتیژ و دڕندانەکانیان شەپۆلی‌ ئاوارەبون ئه و ناوچانەی‌ گرتەوە.
- 04-08-2014

دواڕۆژ، بورهان یەحیا
ب گۆرەی دوماهی ئامارێن دەست ب کارگێرییا پارێزگەها دهۆک کەفتینە هەتا نوکە 36 هزار کەس ژ 4 کەمپێن سەرەکیێن پارێزگەها دهۆک زڤرینە سەر جهێن خۆ ل لایێ چەپێ مووسل یێ رزگارکری.
ئەکرەم ئیبراهیم ژ راگەهاندنا پارێزگەها دهۆک بۆ دواڕۆژ رۆهنکر کو؛ هاریکارێ‌ پارێزگەرێ‌ دهۆکێ‌ بۆ کاروبارێن مرۆڤایەتی ب بەردەوامی چاڤدێرییا رەوشا ئاوارەیان ل سنۆرێ پارێزگەها دهۆک دکەت و ب گۆرەی وان دووڤچۆنێن هاتینەکرن دیار بوویە کو هەتا نوکە 6156 خێزان کو دبنە 36 هزار کەس ژ کەمپێن (نێرگزلیێ‌ – قەیماوا – ماملیان – بەردەرەش) و ژ دەرڤەی کەمپان و جهێن دی زڤرینە بۆ جهێن خۆ ل لایێ چەپێ باژێڕێ مووسل.
ناڤبۆری دیارکر کو؛ ل مەها شەش دەست ب بەلاڤکرنا گازا سپی بۆ سەر ئاوارە و پەنابەرێن ناڤ هەموو کەمپێن پارێزگەها دهۆک هاتییەکرن و بۆ هەر خێزانەکی 40 لتر دهێنەدان و ئەڤ پرۆسە دێ بۆ هەموو مەهان یا بەردەوام بیت.
ژێدەرێ ژ راگەهاندنا پارێزگەها دهۆک ئاماژەکر کو؛ دەزگەهێ بورها کو سەر ب پارێزگەها دهۆکە دێ قارەمانییەکا تەپاپێ بۆ 28 رێکخراوێن یۆئێن و نەمیری رێکئێخیت و مەرەم ژێ پتر نێزیکبوونا ڤان رێکخراوانه و ل رێکەفتی 20/6 کو رۆژا جیهانییا پەنابەرانە دێ چالاکیێن جودا لناڤ کەمپان و جهێن دی هێنە گێران.
ئەکرەم ئیبراهیم رۆهنکر کو؛ ب پشتەڤانییا رێکخراوا (UNDP) رێکا کۆمەلگەها خانکێ‌ کو کەمپا خانکێ‌ یا مەزن لسەرە دێ‌ هێتە چێکرن و دێ‌ بیتە جۆت ساید ب درێژاهیا 1,700کم و کۆژمەیێ‌ بۆ هاتییە تەرخانکرن (500) هزار دۆلارن و لڤان رۆژان پرۆسەیا لسەر ئێک کێمکرنا چێکرنێ‌ دێ‌ هێتە راگەهاندن.
ناڤبۆری خویاکر کو؛ ل ڤان رۆژان دێ هاریکاریەکا دراڤی ل سەر 2000 خێزانێن ئاوارە و پەنابەران ب رێکا رێکخراوا (JRC) یا ئەلمانی و هەیڤا سۆرا عیراقی ود ەزگەهێ‌ (BRHA) دێ‌ هێنە بەلاڤکرن.
05-06-2017

رێڤەبەرێ‌ جێ‌ بەجێ‌ کار یێ‌ بوردی راگەهاند، سەرجەمێ‌ گشتی یێ‌ ئاوارە و پەنابەران ل سنورێ‌ پارێزگەها #دهۆک#ێ‌ دبیتە 143.096 هزار خێزانن کو دبنە 730.398 کەس و ئەڤە رامانا هندێ‌ ددەت د ناڤ هەر پێنچ کەسان ل دهۆکێ‌ دوو کەس ئاوارانە، و رێژا 37% ژ ئاواران دناڤ کەمپاندا دژین و گۆت: ل پارێزگەها دهۆک نوکە دناڤ کەمپان دا 95 قوتابخانە هەنە و زێدەتر ژ (73) هزار قوتابیان دخوینن و (1290) مامۆستان ل کەمپان هەنە وان قوتابیان ب رێڤەدبەن.
ئەندازیار (ئدریس نبی صالح) رێڤەبەرێ‌ جێ‌ بەجێ‌ کار یێ‌ بوردی بۆ (باس) دیار کر، ل گەل دەستپێکرنا ئوپراسیوونا #مووسل# مە ل پارێزگەها دهوکێ‌ بەرهەڤی کرن بۆ ئاڤاکرنا پێنچ کەمپان بۆ ئاوارێن پارێزگەها مووسل و زێدەتر ژ 15 هزار یەکەیێن ڤەحەواندنێ‌ هاتنە دروستکرن دگەل هەمی جۆرێن خزمەتگوزاریێن سەرەکی یێن ژیانێ‌، بەلێ‌ هژمارا ئەو ئاوارێن هاتینە پارێزگەها دهۆکێ‌ ل دووڤ پێشبینیێن مە و نەتەوێن ئێکگرتی نەبوون و هەتا نوکە سێ‌ کەمپ هاتینە بکارئینان و دو کەمپ ژی هێشتا چاڤەرێی ئاوارانە، چونکو ژمارا زێدە یا ئاوارێن موسل بەرەف باشورێ‌ باژێری ڤە چون، و نوکە ژمارا کەمپا ل دهۆکێ‌ 27 کەمپن ژ وان 4 کەمپ یێن پەنابەرێن کوردێن رۆژئاڤانە.
زێدەتر گۆت: زڤرینا ئاواران بۆ سەر جهێن وان گەلەک یا کێمە، هەر چەندە زێدەتر ژ 30 هزار ئاواران زڤرینە و بارا پتر ژوان خەلکێ‌ مووسل بووینە، بەلێ‌ ژ ئالیێ‌ مەڤە هیچ ئاوارەک ب زۆری ناهێتە ڤەگەراندن بۆ جهێن وان و هەتا نوکە چو ئامارێن دروست ل بەر دەستێ‌ مە نینن و زانینا هژمارا دروست یا ئەو کەسێن دڤێن ڤەگەرن و یێن نەڤێن ڤەگەرن، بەلێ‌ ئەوا ل پێش چاڤ هەتا ڤی دەمی کوردێن ئێزدی کو رێژا وان دناڤ کەمپان دا دبیتە 79% چو بەحسێ‌ زڤرینێ‌ بۆ سەر جهێن خوە ناکەن.
هەروەسا رێڤەبەرێ‌ جێ‌ بە جێ‌ کارێ‌ بۆردی گۆت: سەرجەمێ‌ گشتی یێ‌ ئاوارە و پەنابەران ل سنورێ‌ پارێزگەها دهۆکێ‌ دبیتە 143.096 هزار خێزانن کو دبنە 730.398 کەس و ئەڤە رامانا هندێ‌ ددەت د ناڤ هەر پێنچ کەسان ل دهۆکێ‌ دوو کەس ئاوارانە، و رێژا 37% ژ ئاواران دناڤ کەمپاندا دژین، ئەوێن دی ل ژ دەرڤەیی کەمپان دژین، و رێژا زێدە یا ئاوارێن پارێزگەها دهۆکێ‌ خەلکێ‌ دەڤەرا شنگالێ‌ نە و رێژا وان دبیتە 54% و ل دووڤ دا خەلکێ‌ قەزا مووسل رێژا وان دبیتە 21% و ل دووڤ دا خەلکێ‌ قەزا حەمدانیێ‌ دهێن ب رێژا 17%.
هەروەسا ئەندازیار ئدریس ئەو ژی ئاشکرا کر کو بو هەر ئاوارەکێ‌ پارێزگەها دهۆکێ‌ هەیڤانە نێزیکی 50 دولاران لێ‌ دهێنە مەزاختن کو ئەڤ کوژمە گەلەک بواران بخوڤە دگریت وەکی پارێن ئاڤێ‌ و کارەبێ‌ و دەرمانا و راکرنا گلێشی و سوتەمەنی و پەروەردە و ئازوقە و کرێ‌ یا ئەردێ‌ کەمپا و مۆچە و مەزاختیێن فەرمانگەهێن پۆلیس و ئاسایش و بەرەڤانیا شارستانی و فەرمانگەهێن قائیمقامیا و ناحیا ئەوێن شولدکەن دگەل ئاواران.
ئەو ژی گۆت: ئەرزاقێ‌ ئاواران کێم بوویە و پێرار باشتر بوو ژ پار و پار باشتربوو ژ ئەڤ سالە، چونکو رێکخراوا WFP یا نێڤدەولەتی نەشێت ب شێوەیەکێ‌ باش ب ئەرکێ‌ خوە راببیت ژبەر کێمیا دراڤی و هەتا جۆرێ‌ ئازۆقەی ئەوێ‌ دهێتە دابەشکرن ژی ب دلێ‌ مە نینە، و پەنابەرێن رۆژئاڤا ئەڤێن ژ دەرڤەیی کەمپان دژین هەر ئەرزاقی ناوەرگرن، ئەوێن د ناڤ کەمپان دا 50% ژ وان ئەرزاقی وەردگرن، ب شێوەیەکێ‌ گشتی دابەشکرنا ئەرزاقی ل سەر ئاوارە و پەنابەرا ژلایێ‌ رێکخراوا WFP و رێکخراوێن دیژی ڤە زۆر لاواز بوویە و بەرەف کێمبونێ‌ ڤە دچیت.
ئدریسی ئەو ژی ئاشکراکر کو ل هەر دو سالێن بۆری نێزیکی (100) رێکخراوێن بیانی ل پارێزگەها دهۆک کاردکرن، لێ‌ نوکە ب تایبەتی پشتی ئۆپەراسیوونا مووسل هاریکاریا وان یا کێم بوویی و پتریا وان بەرێ‌ خوە داینە پارێزگەها مویسل و دەوروبەرێن وێ‌ و پووتەدان ب ئاوارێن ل دهۆکێ‌ کێم بوویە.
ئدریس نەبی ئەو ژی گۆت: ل سالا 2013 مە رازیبوونا ڤەکرنا رادیویەکێ‌ وەرگرتی ب پشتەڤانی ژلایێ‌ رێکخراوا UNFPA، لێ‌ پرۆژە گیروبوو، ژ بەر هاتنا ئاواران و هێرشا داعش ل سەر دەڤەرێ‌، بەلێ‌ ئەڤ سالە دەست ب پرۆژەیی کر و ئاڤاهی ب دووماهی هاتیە ل کەمپا دومیز و قوناغا هاتنا ئامیران بۆ رادیویێ‌ دەستپێکریە، ئەگەر پشتەڤانی هەبیت دێ‌ پەخشێ‌ رادیویێ‌ گەهیتە زۆربەیی دەڤەرێن پارێزگەهێ‌ کو ئاوارە و پەنابەر و خەلکێ‌ خوجه مفایی ژێ‌ وەرگرن.
ل دویڤ ئامارێن بوردێ‌ کارۆبارێن مرۆڤایەتی ل پارێزگەها دهۆک نوکە دناڤ کەمپان دا 95 قوتابخانە هەنە و زێدەتر ژ (73) هزار قوتابیان دخوینن و (1290) مامۆستان ل کەمپان هەنە وان قوتابیان ب رێڤەدبەن. بنگەهێن ساخلەمیێ‌ ل کەمپان هەنە (107) نوشدار هەنە و (310) برینپێچ و فەرمانبەرێن ساخلەمیێ‌ هەنە. رۆژانە ل کەمپان هەتا (4500) کەسان سەرەدانا بنگەهێن ساخلەمیێ‌ دکەن. ڤان کەمپان (5600) زارۆیێن ئێتیم هەنە، (4100) بی ژن هەنە و(4020) خودان پێدڤیێن تایبەت هەنە.
رێژا هەرە مەزنا خەلکێ‌ دناڤ کەمپان دا ئێزدی نە و ئەڤە ب رێژا 79% و جهێن ڤەحەواندنێ‌ (65500) جهێن ڤەحەواندنێ‌ هەنە ژ وان (8900) ژوورێن بلوکا بۆ پەنابەرێن رۆژئاڤا دروست کرینە و د بەرنامێ‌ مە دایە ئەڤ سالە چو پەنابەرێن رۆژئاڤا دبن چادران ڤە نەمینن و هەتا نوکە 95% ب دووماهی هاتیە (50500) چادر هەنە ل هەموو کەمپان و (5900) کەرەڤان ژی هاتینە دروستکرن.
زێدەتر ژ هزار کەسان ل بوردێ‌ کاروبارێن مروڤایەتی کاردکەن و خزمەتا پێشکێشی ئاوارە و پەنابەران دکەن دناڤ و ژ دەرڤەیی کەمپان ل هەمی قەزا و دەڤەرێن دهۆکێ‌ 175 ئامیرە ل کەمپان کار دکەن و رۆژانە کارۆبارێن کەمپان ئەنجام ددە. رێژا (47%) ژ ئاکنجیێن کەمپان د تەمەنێ‌ کاری دانە کو ژیێ‌ (18 سالیێ‌ هەتا 59) سالیێ‌ نە. 36 هزار زارۆ ژ بوونێ‌ هەتا ژیێ‌ چار سالیێ‌ مە دکەمپان دا هەنە کو ب رێژا (15%)یە ، ژیێ‌(60) سالیێ‌ زێدەتر (5%) مە هەنە. ل دویڤ ئامارێن مە هەین رێژا ژدایکبوونێ‌ ل کەمپان وەکی رێژا پارێزگەها دهۆکێ‌ یە و ئەگەر زێدەتر نەبیت و رێژا مرنێ‌ ژی د ناڤ کەمپان دا وەکی یا دهۆکێ‌ یە ئەگەر کێمتر نەبیت.[1]
12-09-2017