1-سالار مەحمود - یەکێتی
2-گەشە دارا - یەکێتی
3-ڕێواز فایەق - یەکێتی
4-زانا عەبدولڕەحمان - یەکێتی
5-قارەمان قادر - گۆڕان
6-عەلی حەمەساڵح - گۆران
7-عومەر عینایەت - گۆران
8-سۆران عومەر - کۆمەڵی ئیسلامی
9-عەبدولڕەحمان عەلی - گۆران
10-ئەنوەر قادر - گۆڕان
#13-02-2018#

1138 کەس کاندیدن بۆ 111 کورسییەکەی پەرلەمانی کوردستان کە 11 کورسییان بۆ کۆتای ئەرمەن و کلدۆئاشوری و تورکمانەکان تەرخانکراوە، 1099 کەسیش لەکۆی ئەو ژمارەیە کاندیدن و کێبڕکێیانە بۆ بەدەستهێنانی 100 کورسی پەرلەمان.
ئاوێنە، هەولێر: بەڕێوەبەری گشتی کۆمیسیۆنی هەڵبژاردنەکان لەهەولێر هەندرێن محەمەد، بەئاوێنەی ڕاگەیاند، 31 قەوارە بەشداری هەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان دەکەن و ناویان لەسەر کارتی دەنگدان دەردەکەوێت، ئەو وتی "1138 کەس خۆیان کاندیدکردوە بۆ 111 کورسییەکەی پەرلەمان، کە 11 کورسییان کۆتایە، بۆ بەدەستهێنانی 5 کورسییەکەی تورکمان 20 کاندید کێبڕکێیانه و بۆ 5 کورسییەکی کلدۆئاشورییەکانیش 15 کاندید کێبڕکێ دەکەن و بۆ 1 کورسییەکەی ئەرمەنیش 4 کاندید هەن".
ناوبراو وتیشی "بۆ بەدەستهێنانی 100 کورسییەکەش، 1099 کاندیدی حیزبەکانی کوردستان کێبڕکێیانە، کە هەریەک لەپارتی و یەکێتی و گۆڕان و حزبی ئاینده و حزبی سۆشیالیست و ئاڕاستەی سێهەمی زەحمەتکێشان یەکی 100 کاندیدیان هەیه و کۆمەڵی ئیسلامیش بە92 کاندیدو یەکگرتوش بە76 کاندید بەشداری هەڵبژاردنەکە دەکەن، کەمترین لیستیش کە تۆمارکرابێت لیستی (پەرێشان و هەژاران)ە کە 5 کاندیدیان هەیە و لەهەریەک لەم قەوارانەش 50 ملیۆن دینار وەرگیراوە کە کۆی هەموی دەکاتە ملیارێک و 850 ملیۆن دینار".
ناوبراو ئاماژەی بەوەش کرد کە بۆ ئەنجامدانی هەڵبژاردنەکانی ئەمساڵی پەرلەمان 37 ملیار و 500 ملیۆن دینار لەلایەن کۆمیسیۆنەوە بۆ ئەنجامدانی هەڵبژاردنەکە لەحکومەت وەرگیراوە، لەکاتێکدا بۆ هەڵبژاردنی 2009 کە دو هەڵبژاردنی پەرلەمان و سەرۆکایەتی بو پێکەوە، نزیکەی 20 ملیار دینار خەرجکراوە، ئەو وتی "2 ملیۆن و 800 هەزار کەس دەنگدەرن و کۆمیسیۆنیش 40 هەزار کارمەندی بۆ سەر سندوقەکانی دەنگدان ئامادەکردوە".
بریارە هەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان لەرێکەوتی 21-09-2013و بەسیستەمی لیستی نیمچە کراوە بەرێوەبچێت.
- 23-07-2013

پێشتر زۆر وترا کە هەرێمی کوردستان لەبەردەم هەڕەشەو دەرفەتدایە، بەداخەوە لەسایەی سیاسەتی هەڵەی سەرکردایەتی سیاسیی باڵادەستی هەرێمدا دەرفەتەکە لەدەستدرا، پانتاییەکی جوگرافی بەرفراوان و نزیکەی 50%ی خاکی کوردستان لەلایەن سوپای عیراق و حەشدی شەعبیەوە داگیرکرایەوە، قەیرانی ئابوری قوڵتر بوویەوەو ناردنەدەرەوەی نەوت ڕاگیراو داهاتە ناوخۆییەکانیش کەمتر بوونەوە بەوەی دەروازە گومرگیەکان لەلایەن دەسەلاتی ناوەندەوە لەبەردەم هەڕەشەی کۆنترۆڵ کردندان، ئاشتەوایی ناوخۆ و یەکڕیزی هێز و لایەنە سیاسیەکان زیاتر لێکترازان، پەیوەندییەکانی هەرێم لەگەڵ ناوەند و دەوڵەتە دراوسێکان دژوارتر بوو و دۆستەکانی کورد ساردبوونەوە لە پشتگیریکردنی هەرێم و تەنانەت هەندێکیان پشتیان تێکرد، بۆیە ئێستا هەرێمی کوردستان بە بارودۆخێکی ئێجگار سەخت و دژواردا تێدەپەڕێت، ئەمانە هەمووی لەکاتێکدایە کە پەرلەمانی کوردستان لە ئێستادا تەنها دوو هەفتەی تەمەنی ماوە، بۆ دەرباز بوون لەم بارە قەیراناویەو دۆزینەوەی ڕێگەچارە، پێویستە هەنگاوی کردەیی بنرێت، بەتایبەتی ئەمە ئەرکی پەرلەمانی کوردستانە، خۆ ئەگەر لە ڕابردوودا ڕێگری لەم دەزگایە کرا ئەرکەکانی ئەنجامبدات، بەلام لەم کۆتاییەدا کە کۆبوونەوەکانی دەستپێکردۆتەوە دەبێ بەهەق پەرلەمانی خەڵکی کوردستان بێت و لەئاست ئەو لێپرسراویەتیە مێژووییەدا بێت، نەک تەمەنی خۆی درێژ بکاتەوە (بەپێی زانیاری بڕیارە لە کۆبوونەوەی ڕۆژی 24/10/2017 دا پەرلەمان بۆ ماوەی هەشت یان دە مانگ تەمەنی خۆی درێژ بکاتەوە) بۆ خزمەتی ئەم دەسەلات و حزبە سیاسیانەی لەسایەیاندا دۆزی کوردیان بۆ چارەکە سەدەیەک بۆ دواوە گێڕایەوە. بۆ دۆزینەوەی ڕێگەچارە پێویستە ئەم هەنگاوانە بنرێت:
1-لە کۆبوونەوەی ڕۆژی 24/10/2017 پەرلەمانی کوردستان بڕیاری خۆهەڵوەشاندنەوەی بدات، نەک تەمەنی خۆی درێژ بکاتەوە، چونکە لەکاتی بوونی پەرلەماندا حکومەتی ئینتیقالی پێکنایەت.
2-دوابەدوای هەڵوەشانەوەی پەرلەمان حکومەتێکی ئینتیقالی پێکبهێنرێت کە سەرجەم هێزە سیاسیەکانی هەرێم تیایدا بەشدار بن.
3-دووای ڕووداوەکانی ئەمدواییە بەتەواوی دەرکەوت کە ئەم دەسەلاتە لەدانوستاندندا سەرکەوتوو نابێت، بۆیە حکومەتی ئینتیقالی دوو ئەرکی سەرەکی دەکەوێتە سەرشان:
ا-بنیاتنانەوەی دامەزراوە نیشتیمانیەکانی ولات و ئامادەکاری بۆ هەڵبژاردنێکی پاک و بێگەرد و هێنانەکایەی پەرلەمانێکی تازەی هەڵبژێردراو و دروستکردنی حکومەتێکی نوێ.
ب-ئەم حکومەتە ئینتیقالیە بەبەرنامەیەکی نوێوە دەست بە گفتوگۆ بکەنەوە لەگەڵ بەغدا و ولاتانی دەوروبەر.
چونکە لە ئێستا دامەزراوەی سەرۆکایەتی لەڕووی یاساییەوە نیەو پێویست ناکات باس لە دەستلەکارکێشانەوەی بکرێ. جگە لەمە پەرلەمانیش دوای دوو هەفتەی تر کۆتایی دێت، هەر بۆیە ئەگەر پەرلەمان هەڵبوەشێتەوە هەموو دامودەزگاکانی سەرۆکایەتی هەرێم و حکومەت شەرعیەتیان نامێنێ‌ و لەرووی یاساییەوە کۆتاییان پێ دێت، لە وجودی پەرلەمانیشدا کابینەی حکومەت دەگۆڕێت نەک پێکهێنانی حکومەتی ئینتیقالی، بەمەش تەنها ڕوخسارەکان دەگۆڕێن. بۆیە پێویستە دیراسەی ئەوە بکرێت ئایا پێش هەڵبژاردنەکانی عیراق یا دووای ئەوە هەڵبژاردنی هەرێم ئەنجام بدرێت. کە پێشتر کۆمسیۆنی بالای هەلبژاردن و ڕاپرسی لە ڕاگەیەنراوێکیاندا لە 18/10/2017 ڕێکارەکانی هەلبژاردنیان هەڵَپەسارد، هەروەها بەپێی قسەی کۆمسیۆن کە لە پەرلەمان وتویانەو پێشتریش و لای ڕێکخراوەکانی کۆمەلی مەدەنی ڕایگەیاندبوو کە لەماوەی (3 بۆ 6) مانگ دەتوانن هەلبژاردن ئەنجام بدەن، کە ستاندارتی نێودەولەتی 6 مانگەو هیوادارین گوێ لەو پێشنیارەی کۆمسیۆن بگیرێت و کاری پێ بکرێت.
ئێمە وەک ڕێکخراوەکانی کۆمەڵی مەدەنی پێمانوایە لە زووترین دەرفەتدا (بەلەبەرچاوگرتنی پێوەرەکان) ئەنجامدانی هەڵبژاردن دەرفەت دەڕەخسێنێ‌ کە سەرکردایەتیەکی نوێ هەڵبژێرین بۆ گفتوگۆ و دانوستاندن، چونکە بەغدا لە 13/5/2018 هەڵبژاردن دەکات، تا هەرێمی کوردستان بەو سەرکردایەتیە نوێیەو بە یەکڕیزییەوە گفتوگۆ لەگەڵ بەغدا بکات و بەدەسکەوتەوە لێی دەربچێت. بۆ دڵنیاییش پێویستە بە بەشداری کۆمەلگەی نێو دەوڵەتی و چاودێریان قۆناغی ئینتیقالی تیپەڕێنرێت تا ئەمانیش هاوکاری بەڕێوەچوونی پرۆسەکە بن، هەروەها مەترسی ئەوەش بڕەوێنرێتەوە کە ماوەی ئینتقالی درێژ نەبێت، چونکە لەوانەیە بیانەوێت درێژە بەو بارودۆخە بدەن...
بەداخەوە هەندێک لە پارتە سیاسیەکان چەواشەکارانە باس لە حکومەتی ئینتیقالی و ڕزگاری نیشتمانی دەکەن، هەندێکیان قسە لەسەر هەڵوەشاندنەوەی پەرلەمان ناکەن و بەشێکیشیان هەنگاو بۆ درێژکردنەوەی تەمەنی پەرلەمان دەنێن کە ئەمەش تەواو پێچەوانەی هەنگاونانە بۆ دروستکردنی حکومەتی ئینتیقالی و ڕزگاریی نیشتمانی. چونکە ئەم جۆرە حکومەتە کاتێک دروست دەبێت کە پەرلەمان هەڵوەشابێتەوە، ئەمەش بە دەستلەکارکێشانەوەی (56) پەرلەمانتار دەبێت، بەلام وەرگرتنەوەی متمانە لە کابینەی حکومەت (76) دەنگی پێویستە، ئایا کامەیان قورسترە!؟ ئەمە لەکاتێکدایە کە ئەنجومەنی ئاسایشی نێودەوڵەتی ئاماژەی بەوەداوە کە پێویستە هەڵبژاردنەکانی هەرێمی کوردستان لەوادەی خۆیدا بکرێت و ئەنجامنەدانی هەڵبژاردن و درێژکردنەوەی تەمەنی پەرلەمان بۆ ئەو ماوە زۆرە کاریگەریی خراپی دەبێت بۆسەر پرۆسەی دیموکراسیی هەرێم و ئەزمونەکەمان زیاتر لەکەدار دەبێت.
لەگەل ڕێزدا
23/10/2017
1-پەیمانگەی پەرەپێدانی یاسایی (ILDK)
2-ئینستتیوتی پەی بۆ پەروەردەو گەشەپیێدان (PAY)
3- پەیمانگای ناوین بۆ پەیوەندیە نێودەوڵەتیەکان (NIIR)
4-رێکخراوی دیمەن بۆ پرسە کۆمەڵایەتیەکان
5-ئینستتیۆتی برادۆست بۆ گەشەپێدان (BID)
6-رێکخراوی گەشەپێدانی ئابوری کوردستان (KEDO)
7-رێکخراوی هەڵوێست
8-رێکخراوی پایتەختی ئاشتی
9- ڕێکخراوی کوردۆ زانست بۆ دیموکراسیەت و مافی مرۆڤ
10-رێکخروای گەشەپێدانی خوێندکاران و گەنجان (SYEO)
12-رێکخروای ئاران بۆ پەرەپیێدانی کلتوری مەدەنی
13-تۆڕی پاراستنی مافەکانی مرۆڤ لە دەڤەری ڕاپەڕین
14-رێکخراوی جیوگرافیای گشتی کوردستان
15-ڕێکخراوی ئەزموون AOCD
16-ماڵی‌ سەرکەوتن بۆ گەشەپێدانی تواناکان
17-رێکخراوی پێکەوەژیان
18-تۆڕی لیدەر بۆ پێگەیاندنی سەرکردە
19-رێکخراوی ستۆپ
20-رێکخراوی چاوی زانکۆ
24-10-2017

27-11-2017

دواڕۆژ، نوسینگەی هەولێر
بەڕێوەبەرایەتی گشی خانەنشینانی هەرێم، ئاشکرایدەکات، 687 کەس بە پلەی وەزیر و بڕیکاری وەزیر و ئەندام پەرلەمان خانەنشینکراون و موچەکەشیان مانگانە لە نێوان 4 بۆ 6 ملیۆن دیناری عێراقیدایە.
حازم ئیسماعیل، بەڕێوەبەری گشتی خانەنشینان لە وەزارەتی دارایی و ئابووری حکومەتی هەرێمی کوردستان بە دواڕۆژی ڕاگەیاند، لە ماوەی تەمەنی حکومەت و پەرلەمانی کوردستان زیاتر لە 322 ئەندامی پەرلەمان و 115 وەزیر و 250 کەس بە پلەی بریکاری وەزیر خانەنشینکراون و کۆی گشتی دەکاتە 687 کەس کە موچەی هەریەکەیان لە نێوان 4 بۆ 6 ملیۆن دیناری عێراقییە، بەڵام بەهۆی سیستمی پاشەکەوتکردن موچەکەیان بۆ خوار 3 ملیۆن دینار کەمبۆتەوە.
بەڕێوەبەری گشتی خانەنشینان ئاشکراشیکرد، زیاتر لە 250 هەزار خانەنشینی ئاسایی و پلەی تایبەت لە هەرێمی کوردستان بوونی هەیە له و ڕێژەیەش زیاتر لە 100 هەزاریان بە پلەی سەربازی جیا جیا خانەنشینکراون.
حازم ئیسماعیل، ڕوونیشیکردەوە، لە چوارچێوەی خانەنشینی پلەی تایبەت بە دەیان کەسیش بە پلەی بەڕێوەبەری گشتی لەسەرجەم پارێزگاکان خانەنشینکراون، جگە لە خانەنشینکردنی ژمارەیەک کەس بە پلەی سەربازی بەرز.
ناوبراو، وتیشی تاوەکو ئێستا حکومەتی هەرێم لە مەسەلەی خانەنشینکردن بە پێی یاسای کۆنی خانەنشین دەڕوات، بۆیە پێویستە موچەی خانەشینانی پلەی تایبەت و مەدەنی دووبارە پێداچوونەوەی تیادا ئەنجامبدرێت لە ڕێگای یاسایەکی نوێی پەرلەمان.
25-04-2017

#17-05-2018#

ناونیشانی پەرتووک: ئاستەنگەکانی بەردەم ئەرکی پەڕڵەمان لە هەرێمی کوردستان- ئێراق.
ناوی نووسەر: عەبدولکەریم خدر ڕەسوڵ
شوێنی چاپ: #سلێمانی#
چاپخانە: زانکۆی سلێمانی، کۆلێجی زانستە مرۆڤایەتییەکان، بەشی کۆمەڵناسی.
ساڵی چاپ: 2022
[1]

نووسینی: ئەحمەد کاکە مەحمود
لەساڵی 1417 ی کۆچیی بەرامبەر بە 1996 ی زایینی نووسیویەتی و چاپ و بڵاوکراوەتەوە.

سەرۆکی #یەکێتی پیاوانی کوردستان#، ئاماژە بەوە دەکات زۆربوونی باخ و ڤێلاکان لە دەرەوەی شارەکان بووەتە شوێنێک بۆ ئەو کەسانەی کە کاری بەدڕەوشتی ئەنجامدەدەن و کاتێکیش پێیان دەزاندرێت بۆ ئەوەی ڕوو بە ڕووی یاسا نەکرێنەوە، بۆ داپۆشینی تاوانەکەیان دەڵێن هاوسەگیری مسیارمان کردووە، جەختیش دەکاتەوە ئەگەر یاسای قەدەغەی فرە ژنی هەموار نەکرێتەوە و ڕێگە بە فرەژنی نەدرێت لە هەرێم، ئەوا لە چەند ساڵی داهاتوودا هاوسەرگیری مسیار دەبێتە هاوسەرگیرییەکی فەڕمی و زۆریش زیاد دەکات.
#بورهان عەلی#، سەرۆکی یەکێتی پیاوانی کوردستان، بەبواری ڕاگەیاند: بەهۆی ئەوەی لە هەرێمی کوردستان یاسای قەدەغەی فرەژنی کاری پێدەکرێت و ڕێگە بە فرەژنی نادرێت، کۆمەڵگەی ئیمەش زۆرینە موسڵمان و باوەڕدارن بۆیە پیاوان بەدوای ڕێگا چارەی دیکەدا دەگەڕێن بۆ ئەوەی پێداویستی خۆیان پڕبکەنەوە کاتێک هاوسەرەکانیان بەهەر هۆکارێک بێت ناتوانێت پێداویستییەکانی بۆ پڕ بکاتەوە، بۆ ئەو مەبەستە پەنا بۆ ئەنجامدانی زەواجی مسیار دەبەن. حاڵەتەکانی ڕۆژ لە دوای ڕۆژ ڕوو لە زۆربوون دەکەن.
ئاماژەی بەوەشکرد، بەهۆی زۆربوونی باخ و ڤێلاکان لە دەرەوەی شارەکان هۆکارێکی سەرەکین بۆ ئەوەی کە هاوسەرگیری مسیار زۆر ببێت، تەنانەت لە هەندێک حاڵەتیشدا کەسانێک بەبێ ئەوەی هاوسەرگیری مسیاریان کردبێت هەندێکجاریش کاری بەدڕەشتی ئەنجام دەدرێت، بەڵام کاتێک پێیاندەزاندرێت بۆ ئەوەی ڕووبەرووی سزا و یاسا نەکرێنەوە، بۆ داپۆشینی تاوانەکەیان دەڵێن هاوسەرگیری میسیارمان کردووە.
سەۆکی یەکێتی پیاوان ئەوەشی خستەڕوو، ئەگەر حکومەتی هەرێم و پەرلەمانی کوردستان هەمواری یاسای فرە ژنی نەکەنەوە و ڕێگە بە فرەژنی نەدرێت، ئەوا لە داهاتوودا هاوسەرگیری مسیار دەبێتە هاوسەرگیرییەکی فەڕمی و بەئاشکرا و بە شێوەیەکی زۆر ئاسای ئەنجام دەدرێت، کە ئێمە لەگەڵ ئەمجۆرە هاوسەرگیرییەدا نین، بەڵام ئەگەر پیاوانیش هیچ ڕێگا چارەیەکیان نەبوو ناچارن پەنا بۆ ئەو جۆرە هاوسەرگیرییە ببەن. [1]

بەپێی ئەنجامەکان، #پارتی دیموکراتی کوردستان# بە بەدەستهێنانی زیاتر لە 738 هەزار دەنگ 45 کورسی مسۆگەرکردووە. #یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان# بە زیاتر لە 343 هەزار دەنگ 21 کورسی بەدەستهێناوە. #بزووتنەوەی گۆڕان#یش لە پلەی سێیەمە؛ نزیکەی 200 هەزار دەنگی بەدەستهێناوە کە دەکاتە 12 کورسی پەرلەمان.
جوڵانەوەی نەوەی نوێ 120 هەزار دەنگی بەدەستهێناوە، کە دەکاتە هەشت کورسی، کۆمەڵی ئیسلامی کوردستان 113 هەزار دەنگ و حەوت کورسی بەدەستهێناوە. بەرەو ئیسڵاح بە 83 هەزار دەنگ پێنج کورسی مسۆگەرکردووە. هاوپەیمانی سەردەم و لیستی ئازادیش هەریەکە کورسییەکیان بەدەستهێناوە.
ئەنجامی دەنگدانی گشتی بۆ 100 کورسی پەرلەمان:
پارتی: 738،698 45 کورسی
یەکێتی: 343،883 21 کورسی
گۆڕان: 195،553 12 کورسی
نەوەی نوێ: 120،324 8 کورسی
کۆمەڵ: 113،928 7 کورسی
بەرەو ئیسڵاح: 83،562 5 کورسی
سەردەم: 16،895 1 کورسی
ئازادی: 8،239 1 کورسی
کۆتاکان:
پارتی گەشەپێدانی تورکمانی: 2 کورسی
پارتی چاکسای تورکمانی: 2 کورسی
بەرەی تورکمانی: 1 کورسی
رافیدەین: 1 کورسی
کلدان ئاشووری سریانی: 1 کورسی
هاوپەیمانی یەکێتی نەتەوەیی: 3 کورسی
ئەرمەن: 1 کورسی[1]
#03-10-2018#