لە گوندی #تورجان#ی شاری #سەقز#ی ڕۆژهەڵاتی کوردستان لەدای بووە، لەتەمەنی منداڵیەوە تێکەڵی کاری سیاسی بوو لە 14ساڵیدا بووە بە پێشەمەرگەی #کۆمەڵە#، لە ساڵی 1992 وە لەسوێد دەژی، ماجستێری هەیە لە توێژینەوەی کۆمەڵایەتیدا، 17ساڵە کاردەکات لەناو پارتی چەپی سوێدی دوو ساڵە ئەندامی پەڕڵەمانی سوێدە لەسەر کانیدی ئەو حزبە.

#09-09-2018#

ئامینە کاکە باوە؛ کچی ڕۆژهەڵات و بەرگریکاری ڕۆژئاوا

کچێک لەجنسی پۆڵا و خۆڕاگرێکی پێداگر بەرامبەر داواکانی و تا داواکانی نەچەسپاند وازی نەهێنا.
کچێک کە بۆ یەکەمجار کوردی کردە یەکلاکەرەوەی دۆخێکی قورس و گەورەی نێودەوڵەتی و هەمووان چاویان لەدەست و دەمی کوردێک بوو بۆ ئەوەی دۆخێک تێپەڕێنن.
لەم ڕۆژانەدا بینەری شانۆی یەکلاییبوونەوەی پرسێکی سیاسی تەواو هەستیاربووین کە پرسی متمانەدان و لێسەندنەوەی متمانە بوو لەکابینەی حکومەتی سوید و هەوڵەکانی ئەو وڵاتەیە بۆ ئەندامبوونی لەهاوپەیمانی ناتۆ، ئەم دوو پرسە شەقامی سوید و میدیاکانی ئەو وڵاتە و ئەوروپاشی بەخۆیەوە سەرقاڵکردبوو.
یەکلاییکردنەوەی پرسی متمانەدان بەحکومەتی سوید بەسترابۆوە بەدەنگی ژنە پەرلەمانتارێک لەپەرلەمانی ئەو وڵاتەدا، کە ئەویش ئامینە کاکە باوەیە.
میدیاکانی سوید لەڕۆژانی ڕابردودا بەتایتڵی گەورە نووسیبویان حکومەتی سوید لەنێوان ئەردۆغان و ئامینە کاکە باوە کامیان هەڵدەبژێرێت؟
هەندێک لەمیدیاکانی تریش دەیانوت ئامینە کاکە باوە ئەو پەرلەمانتارەیە کە بەدوگمەکەی بەردەستی چارەنوسی حکومەتی سوید یەکلایی دەکاتەوە.
ئامینە کاکە باوە پەرلەمانتارێکی کوردە لەپەرلەمانی سوید، بەتەنها دەنگی دەیتوانی پرسی متمانەدان یان لێسەندنەوەی متمانە لەحکومەت یەکلایی بکاتەوە، بەڵام دەنگدانی بەو حکومەتە بەستەوە بەچەند مەرجێکەوە کە ئەویش پشتیوانیکردنی حکومەتی سوید لەمافەکانی گەلی کورد و بەتایبەت ئیدارەی ڕۆژئاوای کوردستان و ڕەتکردنەوەی داواکارییەکانی تورکیا بوو.
حکومەتی سوید متمانەی وەرگرتنەوە و مەرجەکانی ئامینە کاکە باوە قبوڵکراو داواکارییەکانی تورکیاش ڕەتکرانەوە کە پەیوەستبوون بەکوردەوە، ئەمەش ئەوەندەی دیکە پایە و پێگەی ئامینە کاکە باوەی لەناو سوید و کورددا بەرزکردەوە، چونکە لەیەککاتدا دوو پرسی یەکلاکردەوە، یەکێکیان متمانەی حکومەت و ئەوی دیکەیان مسۆگەرکردنی پشتیوانی حکومەتی ئەو وڵاتەیە بۆ نەتەوەی کورد بەتایبەت لەڕۆژئاوای کوردستان.
دوای پێدانەوەی متمانە بەحکومەتی سوید، ئامینە کاکە باوە ڕایگەیاند، حکومەتی ئێستا بەدەنگی من متمانەی وەرگرتووە، پێش ئەوە بەبەرپرسانی حزبەکەم و بەحکومەتم وتووە، سوید بەمەرجەکانی تورکیا ڕازیبێت، دەنگ بەبوودجە نادەم و هەنگاوی دیکەش دەگرمەبەر.
ئامینە کاکە باوە دژی ئەندامبوونی سودیشە لەهاوپەیمانی ناتۆ، چونکە پێیوایە ناکرێت وڵاتێکی دیموکراسی و ئاشتیخوازی وەک سوید ببێتە ئەندام لەهاوپەیمانییەکدا کە وڵاتێکی وەک تورکیای تێدابێت.

ئامینە خەڵکی ڕۆژهەڵاتی کوردستانە و لەتەمەنێکی کەمدا بووەتە پێشمەرگەی کومەڵە و چوار ساڵ لەڕیزەکانی پێشمەرگەدا خەباتیکردوە، ساڵی 1992 کوردستانی بەرەو ئەوروپا جێهێشتووە و لەسوید نیشتەجێبووە.
ناوبراو 14 ساڵە لەسەر لیستی پارتی چەپ ئەندامی پەرلەمانی سویدە و بڕوانامەی بەکالۆریۆسی لەبواری ڕاوێژیی کۆمەڵایەتی و بڕوانامەی ماستەری لەفەلسەفە لەزانکۆی ستۆکهۆڵم بەدەستهێناوە، ئیستاش لەپاڵ ئەرکە پەرلەمانتارییەکەی شەوانە دەخوێنێت و دەیەوێت بڕوانامەی بەرزتر بەدەستبهێنێت.
ئامینە کاکە باوە کارەکەی تەنها لەپەرلەمانتاری کورت نەبووەتەوە، بەڵکو ساڵی 2005، لقی سویدی ڕێکخراوی فێمینستی فەرەنسی بەناوی (نە لەشفرۆش و نە ستەمدیدە)ی دامەزراندوە کە ئەو ڕێکخراوە داکۆکی لەمافی کچانی کۆچبەر و پەنابەرانی سوید دەکات.

ئامینە خۆی دەڵێت، سەر سەرسامە بەکچە شەڕڤانەکانی ڕۆژئاوای کوردستان، بۆیە لەژووری کارەکەیدا وێنەی کچە شەڕڤانانی هەڵواسیوە، بەردەوامیش گرنگی بەڕۆڵ و کاریگەری شەڕڤانان دەداو لەدیمانە و چالاکییەکانیدا بەنموونەی ژنی بەهێز دەیانهێنێتەوە.
ئەو پرسانەی کە ئامینە زۆر بەسەختی بەرگریان لێدەکات و کاریان لەسەردەکات بریتین لە(پرسی بەشوودانی بەزۆری کچان، خەتنەی مێینە، توندوتیژی دژ بەژنان، بازرگانیکردن بەمرۆڤ، ئازادی ڕادەربڕین و ڕۆژنامەوانی، پرسی پەنابەران، توندڕەوی، مافی منداڵان، کەسانی بێلانە و هێرش و داگیرکارییەکانی تورکیا و ئێران).
ئامینە کە پێشتر پێشمەرگە بووە و چەکی لەشان بووە دژ بەکۆماری ئیسلامی ئێران، دەڵێت، ئەو هیچ کاتێک لەگەڵ هەڵگرتنی چەک نییە و هیواداریشە کچان و کوڕانی گەنج ناچار نەبن چەک هەڵبگرن.
بەهۆی چالاکییە بەرگریکارییەکانی لەکورد و ناساندنی تورکیا وەک وڵاتێکی دیکتاتۆر و داگیرکەر، حکومەتی تورکیا ناوبراوی خستووەتە لیستی داواکراوانیەوە، ئێستاش داوای لەحکومەتی سوید کردوە کە ناوبراو ڕادەستی تورکیا بکاتەوە، ئەوەشیکردوەتە مەرجێکی دیکە بۆ ڕازیبوونی بەئەندامبوونی سوید لەناتۆ.
ئامینە کاکە باوە تائێستا چەندین خەڵاتی نێودەوڵەتی و ناوخۆیی سویدی وەرگرتووە، لەپای بەرگریکردنی لەمافی ژنان و منداڵان، هەروەها لەلایەن ژنانی سویدەوە وەک سمبولی بەرگریکردن لەمافی ژنان لەو وڵاتەدا دەناسرێت.
تورکیا چەند مەرجێکی دانابوو بۆ ئەندامبوونی سوید لەهاوپەیمانی ناتۆ، کەئەو مەرجانەش بریتین لەوەی (سوید پشتیوانی لەپەکەکە نەکات و ڕێگە بەهیچ چالاکییەکی لایەنگرانی پەکەکە و پەیەدە نەدەن، 35 داواکراو ڕادەست بەتورکیا بکەنەوە، هەروەها هیچ پشتیوانییەک لەئیدارەی ڕۆژئاوای کوردستان نەکەن).

بەڵام لەسەر داوای ئامینە کاکە باوە سوید مەرج و داواکارییەکانی تورکیای ڕەتکردەوە، بەڵام ئەندامبوونی سوید لەو هاوپەیمانییەتیە لەمسۆگەر نزیکە و داواکانی ئامینە کاکە باوە لەسیاسەتی دەوڵەتی سویددا چەسپێنراوە سەبارەت بەمافەکانی کورد و ڕەتکردنەوەی داواکانی حکومەتەکەی ئەردۆغان بەتایبەت لەبارەی ڕۆژئاوای کوردستانەوە.[1]

#ئامینە کاکە باوە# ئەندامی چالاکی #ناوەندی چاک# بووە ئەندامی پەرلەمانی سوید به و بۆنەیەوە ناوەندی چاک جوانترین پیرۆزبایی لێدەکات.
دوای ئەوەی کە ئامینە کاکە باوە له هەلبژاردنەکانی پەرلەمانی سوید 2006 لەسەر لیستی پارتی چەپی سویدی توانی دەنگێکی باش بهێنێت، ئەگەرچی دەنگەکانی ئەوکات، نەیتوانی بیگەیەنێتە ناو پەڕلەمانی سویدەوە، بەڵام وەک ئەندامی یەدەگی یەکەم هەڵبژێردرا، ئەوەبوو له ڕۆژی 15-02-2008، بەفەرمی لە لایەن پارتی چەپەوە ئاگادار کراوەتەوە کە دەتوانێت وەکو ئەندامی پەرلەمان لەسەر لیستی ئەوان دەست بەکاربێت.
ئامینە کاکە باوە هەر لە تەمەنی 14 ساڵیدا چەکی فیداکاری و شۆڕشگێری دژ بە کۆماری ئیسلامی ئێران هەڵگرتووە، چەندین ساڵ پێشمەرگە بووە لەڕیزەکانی کۆمەڵەدا، دواتر لەساڵی 1992 بۆتە پەنابەر له وڵاتی سویددا و، کار و خەبات و چالاکیەکانی لەم وڵاتەدا لە ناو پارتی چەپی سویددا درێژە پێداوە، کە یەکێک لە پارتە سەرەکیەکانی ئەم وڵاتەیە.
ئامینە لە ساڵی 2006 وە بۆتە ئەندامی چاک و ئێستاش بەرپرسی بەشی پەیوەندیەکانی کۆمیتەی سوێدە.
ئامینە کاکە باوە لەچەند ساڵی ڕابوردوودا، توانی کار بۆ ئەوە بکات، کە چەندین وەفدی ڕۆژنامەگەری، سیاسی، کۆمەڵایەتی سویدی سەردانی کوردستان بکەن و لە نزیکەوە بە ئازار و کێشەکانی خەڵکی کوردستان به گشتی و بنەماڵەی قوربانیانی ئەنفال و هەڵەبجە به تایبەتی پێیان نیشان بدات، وە بەردەوام بووە لە خەباتدا بۆ داکۆکیکردن له مافەکانی ژنان و منداڵان و یارمەتیدانی پەناهەندە کوردەکانی وڵاتی سوید، سەرباری ئەوەش بەردەوام ئازاری وڵاتەکەی گەیاندۆتە ناو ناوەندە سیاسیەکانی ئەم وڵاتە.
هەر بەم بۆنەیەوە ناوەندی چاک پیرۆزبایی یەکه بە یەکەی ئەندامان و دۆستان و بنەماڵەی قوربانیانی کۆمەڵکوژی میللەتەکەمانی پێ ڕادەگەیەنین. دڵنیاشین کە ئەم ئەندامە چالاکەمان هەر وەک چۆن له قۆناخی پێشوودا مەسەلەی تاوانی کۆمەڵکوژییەکانی میللەتەکەی یەکێک لەتەوەری خەباتی سیاسی و ڕۆژانەی بووە، بە ئەندام پەر لەمان بوونی زیاتر خزمەت بەم مەسەلەیە دەگەیەنێت.[1]
ناوەندی چاک
#2008-02-18#

قسەکانی #ئامینە کاکە باوە# نوێنەری سەربەخۆ لە پەرلەمانی سوید
سەبارەت بە داخوازی دەست لەکارکێشانەوەی وەزیری داد/ ناوخۆ
لە لایەن پارتیی دێموکراتەکانی سویدەوە.
سێشەمە #07-06-2022#
سوپاسی سەرۆکی پەرلەمان و نوێنەرانی بەڕێزی پەرلەمان!
ئەو متمانە پێ نەکردنە کە دەنگی لەسەر دەدرێ لەمەڕ وەزیری داد مۆرگان یووهانسۆنە. ئەمن و مۆرگان یووهانسوون هاوکارییەکی گەلێک باشمان هەبووە سەبارەت بە کار و خەبات بە دژی سەرکوتکردن بە ناوی نامووس.
هیچ وەزیری دادێک تاکوو ئێستا، ئەوەندە دەستپێشخەری نەکردووە و ئەوەندە هەنگاوی هەڵنەهێناوەتەوە بۆ توندکردنی قانوون لەو بوارەدا.
ئەگەرچی زۆر هەنگاوی دیکە ماوە کە هەڵبهێندرێتەوە، باوەری من بە مۆرگان یووهانسۆن لە سەرجێی خۆیەتی و نەگۆڕاوە.
بە پێچەوانە وەک هەموو دەزانن وتوێژی حکوومەت بۆ پەیوەست بوون بە پەیمانی ناتو تەئسیری بووە لە سەر باوەڕی من و زۆر کەسی دیکە بە حکوومەت. لە ڕۆژنامەکان دا ئیدیعائ ئاوا کراوە کە گۆیا ئەمن لە پەرلەمان لە بەرژەوەندیی کورد کار دەکەم لە جیاتی ئەوەی لە پێناو بەرژەوەندییەکانی سوێد کار بکەم. بەڵام ڕاستییەکەی ئەوەیە ئەو شتەی منی نیگەران کردووە سەروەری سوێدە.
کاتێک لە ساڵی 1992 ئەمن گەیشتمە سوێد دەبوو هێندێک تاقیکردنەوەی پزشکیم لە سەر بکرێ. کە ئەو جۆرە تاقیکردنەوانە لە سەر هەموو ئەو کەسانەی کە تازە دێنە سوێد دەکرێ. لە شاری وێسترئۆس دوای ئەوەی دکتۆرەکە چاوی لە ئاکامی تاقیکردنەوەی خوێنی من کرد کاردانەوەی نیشان دا، لە خوێنم دا کەمایەسی هەبوو. ئەوە ئاکامی هێرشی شیمیایی #سەددام حوسێن# بوو بۆ سەر هەڵەبجە و بۆ سەر کەمپی پێشمەرگەکانی ئێمە، کە لەوێدا بەسەدان کەس لە هاوڕێیانی من کووژران و لە شاری هەڵەبجە زیاتر لە 5000 کورد لەبەر کیمیاباران کووژران.
ئەو زوڵم و زۆردارییەی لە کورد دەکرێ بە لەش و پیستی خۆمەوە هەستی پێ دەکەم. ئەوە دەخوێنی من دا دەگەڕێ بەڵام ئەمن لە پارڵمانی سوێد ئەرکی خۆم وەک سوێدییەک بەڕێوە دەبەم. ئەوەی ئەمن باسی لێوە دەکەم بریتییە لە سەربەخۆیی سوێد. لە ماوەی چەند ڕۆژی دیکە دا من پێشنیارێک لەگەڵ وەزیری کولتوور دەهێنمە گۆڕێ سەبارەت بەوەی کە نابێ ڕێگا بدرێ دیکتاتۆرە لاوەییەکان لە وڵاتی سوێد کۆرو کۆمەڵی دینی باربوو بکەن، قسە لە سەر ئەوەیە کە سوێد نابێ ئیزن بدا هێزەکانی دەرەوە تەئسیری تێدا بکەن. وە ئەم ڕاوێژو قسەکردنەش هەر لە سەر ئەو بابەتەیە. ئەوە ناتۆ و یێنس ستۆلتنبەری سکرتێری ناتۆیە کە شەرتومەرج لە سەر سوێد دادەنێن، ئەوە تورکیا و ئەردۆغانن، ئەردۆغانێکی سەڕەڕۆ کە سیاسەتێکی ڕەگەپەرستانە بە دژی کوردەکان لە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست و لە جوغرافیای یەکێتیی ئوڕووپا دا بەڕێوە دەبا و تەنانەت لەم پارڵمانەش. قسە لە سەر ئەوەیە گەلۆ سوێد هەتا چەند ڕێگا دەدا هێزێکی بێگانە بە سەر وڵاتی ئێمە دا حوکم بکا؟ ئەوە پارڵمانی سوێدە کە دەبێ سەبارەت بە قانوونەکانی لە مەڕهەناردە کردنی چەک و چۆل بڕیار بدا یان ئەوە تورکیایە؟ ئایا ئەوە تورکیایە کە دەبێ بڕیار بدا سوێد لەگەڵ ئەو لایەنانەی کە بە پشتوانی ئەمریکا شەڕی داعش دەکەن پێوەندی نەبێ. ئایا ئەوە ڕەوایە ئێمە ئازادیی بەیان و ئازادی کۆبوونەوەی خۆمان بەپێی داوخوازی ئەردۆغان هەموار بکەین؟ ئایا سەرۆکی وڵاتێکی دیکە بۆی هەیە بڕیار بدا کێ دەبێ وەزیری دیفاعی ئێمەبێ؟ ئایا سەفیری وڵاتێکی دیکە لە سوێد بۆی هەیە داوا بکا سوێد ئەندامەکانی پارڵمانی خۆی ڕادەستی دەوڵەتەکەی وی بکا؟
سەرۆکی بەڕێزی پاڕلمان لەم هۆڵەدایە کە دەبێ قانوونەکانی لەمەڕ ئەم وڵاتە پەسند بکرێن و دابندرێن نەک لە ئانکارا. ئەمن پشتیوانی لەوە دەکەم کە سوێد خۆی سەبارەت بە سیاسەتی ناوخۆ و دەرەوەی بڕیار بدا.
پارتییەکانی ناو ئەم پارڵمانە هەموویان یەک دەنگ بوون بۆ پشتیوانی لەو شەڕڤانانەی کە لە پێناو مافی ئازادی و ئینسانی خۆیاندا خەباتیان کردووە. ئەمن و پارتیی سۆسیال دێمۆکراتی سوێد هاوبیرییەکی نزیکمان هەیە لەمەر پێویستی پشتیوانی لە هێزە دێمۆکڕاتیکەکان لە تورکیا و لە ڕۆژئاوا. ئەمن باوەڕم وایە کە ئەو پارتییە لە داهاتووش دا ئەو پشتیوانییە دەکا. جەنگاوەرانی ئازادی لە یەپەگە و یەپەژە کە دژی داعش خەباتیان کرد و بەچۆکیان دا هێنا لە ڕووی نیزامییەوە و جیهانیان لە تێرۆر ڕزگار کرد هەموو جۆرە پشتیوانییەکیان لێ دەوەشێتەوە. هەر وەها دۆخی سەلاحەدین دەمیرتاش ڕێبەری سێهەمین پارتی هەرە گەورەی تورکیا و زیندانییەکانی دیکەی پارتیی هەدەپەش هەر ئاوایە، ئەو زیندانە سیاسییانە، ئەوانەی وا لە بەر بیروباوەریان زیندانی کراون دەبێ ئازاد بکرێن.
شەڕی ئەردۆغان کشتوکاڵی کوردەکانی لە ناو بردووە و تەنانەت ماڵی مەسیحییەکانیش وەبەر بۆمبەکانی کەوتوون و بە هەزاران خاوخێزانی لە ماڵ و حالیان دەرپەڕاندووە، لە هەمان کاتدا ژنان خۆیان ڕێک دەخەن بەدژی ئیسلامی فوندێمێنتالیستی (بنچینەگر) و هەر وەها سەرکوتکردن بە ناوی پاراستنی نامووس. یەپەگە و یەپەژە پێویستیان بە درێژە کێشانی ئەو یارمەتییانە هەیە کە پێیان دەکرێ و سوێد نابێ بکەوێتە ڕیزی ئەوانەی کە پشتیان تێ دەکەن. ئێمە نابێ بێدەنگ بین لە کاتێکدا ئەردۆغان چەکی شیمیایی بە دژی ژن و منداڵان دە کار دەکا. داوخوازی ئەردۆغان کە دەبی کوردەکان لە سوێد دەر بکرێن زۆر لە سوێدییەکانی نیگەران کردووە. مرۆڤ دەبێ متمانە بکا بە پۆلیسی ئەمنییەتی سوێد کە گوێ نەداتە قانوونی تێڕۆڕی ئەڕدۆغان بەدژی ئەو شەڕڤانانەی ئازادی کە ئێمە پشتیوانیان لێ دەکەین. ئەمن دەزانم مۆرگان یووهانسۆن سیاسەتمەدارێکە کە ڕێز لە مافی ئەمنییەت دەگرێ و ڕەچاوی دەکا. ئەمن باوەر بەو ئۆپزیسیۆنە سیاسییە ناکەم کە دێ لە سەر شاشەی تێلێڤیزیۆن دەڵێ دەستی من لە خەبات لە پێناو ماف و ئازادییەکان و مافی ژنان کورت دەکاتەوە. کاتێک من لەگەڵ هێندێک لە نوێنەرانی باڵای سۆسیال دێمۆکڕاتەکان قسە دەکەم هەست بە بڕێک ئەمنییەت دەکەم، بەڵام ئەوە بەو مانایە نییە کە ئەمن نیگەرانییەکی زۆریشم نییە. ئەمن ئەو نیگەرانییەم لەگەڵ حکوومەت بەش دەکەم و زۆر سوێدی دیکەش هەست بەو نیگەرانییە دەکەن. بەڵام لە ئانکارا دەبێ بزانن کە ئەم حکوومەتە لە لایەن تێرۆریستانەوە پشتیوانی ناکرێ بەڵکوو لە لایەن ئەو سوێدییانەوە پشتیوانی لێدەکرێ کە پشتیوانی دەکەن لە ئازادی و مافی ژنان و دێمۆکڕاسی و مافی کچان لە بەرامبەر داودەزگا جیاوازە بابمەزنییەکان دا و ئیمە لە خوێنی خۆماندا هەست بەو زوڵم و زۆردارییە دەکەین لە کوردان دەکرێ. سپاس
وەرگێڕان لە سویدییەوە: #حەسەن قازی#
تێبینی: پارڵمانتارانی سوێد لە ترسی ئەردۆغان لە یەک دووکەس زیاتر نەبێ چەپڵەیان بۆ قسەکانی ئامینە کاکەباوە لێ نەدا!
[1]
⚠️ تێبینی: ئەم بابەتە بە ڕێنووسی سەرچاوەی ئاماژە پێکراو نووسراوە، کوردیپێدیا هیچ دەستکارییەکی نەکردووە!