پەیامێک لە ئەنجومەنی باڵای کاروباری خانمانەوە
بەداخەوە لە چەند ڕۆژی ڕابردووداو هاوکات لەگەڵ هەڵمەتی نیشتمانی بەرەنگاربوونەوەی توندوتیژی دژی ئافرتان، ئەنجومەنی باڵای فەتوای مەکتەبی سکرتاریەتی یەکێتی زانایانی ئیسلامی کوردستان، لە نووسراوی ژمارە 144 کە لە 4/12/2019 دەرچووە، بەبێ ڕەچاوکردنی ڕۆل و پێگەو مافەکانی ئافرەتان، چەند فەتوایەکی بڵاوکردۆتەوە دەربارەی کاری شوفێرانی تاکسی و ئافرەتان.
لێرەوە ڕایدەگەیەنین کە وروژاندنی ئەم بابەتانە خزمەت بە ئاشتەوایی و هاوژیانی و یەکسانی و مافەکانی مرۆڤ ناگەیەن
ێت، ئەم فەتوایە پێشێلکردنی کەرامەتی ژن و پیاوە، بە تایبەتی برایانی شۆفێری تەکسی..
هەروەها پێشێلکردنیشە بۆ کاری دامودەزگە فەرمی و یاساییەکان و لەگەڵ بنەماکانی یەکسانی جێندەری یەکناگرێتەوە،
کە یەکێکە لە هێڵە گشتییەکانی کارنامەی کابینەی نۆی حکومەتی هەرێمی کوردستان..
پێویستە لێژنەی باڵای فەتوا هەستیارانەتر مامڵە لەگەڵ ئەم بابەتە کۆمەڵایەتی و هەستیارانەدا بکات..
هیوادارین یەکێتی زانایانی ئیسلامی کوردستان، ڕۆل و پێگەی خۆی بۆ هاوژیانی و ئاشتەوایی کۆمەڵایەتی و یەکسانی تەرخان بکات و لە وروژاندنی ئەم جۆرە بابەتانە خۆی بەدووربگرێت.
ئەنجومەنی باڵای کاروباری خانمان
06-12-2019

بەیاننامەی یەکێتی زانایان دەربارەی تەقینەوەکەی مزگەوتی بەهەشت
بەناوی خوای بەخشندەی میهرەبان
شەوی (16-06-2017) کەسێک بە نارنجۆک هێ‌ڕشی کردە سەر مزگەوتی بەهەشت لە شاری سلێمانی و بووە مایەی پشێوی و برینداربوونی چەند نوێژخوێنێک، ئێمە وەکو یەکێتی زانایانی ئایینی ئیسلامی کوردستان بە تووندی ئیدانەی ئەم هەوڵە ترسنۆکانه و گێرەشێوێنیانە دەکەین و، پێمان وایە وێڕای شێواندن و تێکدانی باری ئەمن و ئاسایشی خەڵک، هەوڵێکی جدیشە بۆ شێواندنی باری ئاسایشی کوردستان بە گشتی و شاری سلێمانی بەتایبەتی، هەروەک سوکایەتیکردنێکی ڕوون و بەرچاوە بە مزگەوت و مینبەرو مانگی ڕەمەزانی پیرۆزو شەوانی قەدر، لە هەمان کاتدا هەوڵدانە بۆ ڕێگرتن لە ئازادی خەڵک لە کاری پەرستش و عیبادەتکردندا، هەروەک دەستدرێژیکردنێکی ڕاستەوخۆشە بۆ سەر گیانی خەڵکەکەو، دەچێتە خانەی ئیڕهابی جەستەیی و تیرۆری فیکری، بۆیە دام و دەزگا ئەمنیییەکان بەتایبەتی دام و دەزگا ئەمنییەکانی شاری سلێمانی دەکەونە ژێر بەرپرسیارێتییەکی گەورە بۆ ئەوەی بە زووترین کات تاوانباران بدۆزنەوه و بدرێنە دادگا، هەر کەم و کوڕییەک دەبێتە مایەی لاوازبوونی متمانەی هاوڵاتیان لە ژیان و گیان و گوزەرانی خۆیان. بۆیە وەک هەمیشە متمانەمان بە ئاسایشی کوردستان هەیە تاوانباران بدۆزنەوەو، ڕێگە لە هەموو کەلێنێک بگرن.
یەکێتی زانایانی ئایینی ئیسلامی کوردستان
17-06-2017

دەقی پیرۆزباییەکە:
بەڕێزان
سەرۆک و ئەندامانی مەکتەبی تەنفیزیی یەکێتیی زانایانی ئاینیی ئیسلامیی کوردستان
ئەنجومەنی ناوەندی یەکێتی زانایانی ئایینی ئیسلامیی کوردستان
یۆبێلی زێڕینی ساڵیادی 50 ساڵەی دامەزراندنی یەکێتیی زانایانی ئاینیی ئیسلامیی کوردستان لە سەرجەم زانایان و مامۆستایانی بەڕێزی ئاینی و خەڵکی کوردستان پیرۆز دەکەم.
ئەم ڕێکخراوە چاکەخوازە ئاینییە کە مێژووەکەی بەشێکە لە خەباتی نەتەوەیی و ڕزگاریخوازیی گەلەکەمان، هەمیشە چەتری کۆکەرەوەی مامۆستایان و زانایانی ئاینی بووە لە کوردستان، ڕۆڵی پێشەنگانەشی هەبووە لە داکۆکیکردن لە چاکەی گشتی و ئاینپەروەریی کە سیمای دێرینی زۆرینەی خەڵکی کوردستانە.
مامۆستایانی ئاینی داکۆکیکاری ئاشتی و بەهای باڵا و بەرزی کۆمەڵایەتی و شوناسی تایبەتی کوردن لە ناو گەلانی موسوڵمان، هەروەها پایەیەکی گرنگن لە داکۆکیکردن و پاراستنی ئەو فرەییە ئاینی و کلتورییەی کە هەزاران ساڵە کوردستانی پێ ناسراوە، ئەمەش بەشێکی گرنگ و ڕوویەکی جوانی ئەزموونی شارستانیانەی گەلەکەمانە.
دووبارە ئەم یادە لە هەموو لایەک پیرۆز بێت و هیوای ئایندەیەکی گەشتر بۆ یەکێتیی زانایانی ئاینیی ئیسلامیی کوردستان دەخوازم.
#قوباد تاڵەبانی#
جێگری سە ڕۆکی ئە نجومە نی وە زیران[1]

بەناوی خوای بەخشندەی میهرەبان
درەنگانی شەوی ڕابردوو 22/23-11-2016 کەسانێکی نەناسراو هەڵیانکوتاوەتە سەر ماڵی زانایی ئایینی دکتۆر وشیار ئیسماعیل پێشنوێژو وتارخوێن لە مزگەوتی عومەر بندیانی گەڕەکی شادی شاری هەولێر، بە گولە تیرۆریان کردووە.
ئێمە لە یەکێتی زانایانی ئایینی ئیسلامی کوردستانەوە بە تووندی ئیدانەی ئه و کارە ترسنۆکه و تیرۆریستییە دەکەین، پێویستە هەرچی زوو ئەنجامدەرانی ئه و کارە بدۆزرێنەوه و بدرێنە دادگا.
دکتۆر وشیار وەک مامۆستایەکی ئایینی و وتاربێژێکی کارا ڕۆڵێکی ئیجابی گەورەی لە گۆڕەپانەکە هەبوو، هەمیشە قسەکانی لە بواری پەروەردەی پێگەیاندن چڕ دەکردنەوە، هەروەها دەنگێکی دلێرو بەرزیش لە دژی فیکری تووندڕەوی و هەڕەشەی تیرۆریستان، بۆیە بە شەهیدکردنی، وێڕای ئەوەی چووە کاروانی شەهیدانی مزگەوت و مینبەر، لە هەمان کاتدا خەسارەتێکی گەورەی نیشتیمانی و مرۆیی و کۆمەڵایەتیش بوو، چونکە ڕۆژگاری پڕ لە گێژاوی ئەمڕۆ پێویستی به و دەنگە هێمن و بنیاتنەرانە هەیە، بەمەش تیرۆرکردنی دکتۆر وشیار تەنها لە دژی خانەوادەکەی نەبوو، بەڵکو دژی دەنگی مینبەرو مزگەوت و خەڵکی کوردستان بە گشتی و هەولێر بەتایبەتی بوو.
لێرەوە داوا لە دام و دەزگا ئەمنیەکانی حکومەتی هەرێم دەکەین بە زووترین کات تاوانباران بدۆزرێنەوەو، پیشانی هەموو دونیای بدەن کە تاوانباران هەر کێ بن و لە هەر کوێیەک بن دەبێ بە سزای خۆیان بگەن، بە پێچەوانەوە گەورەترین نیگەرانی لە ناخی خەڵک و هاوڵاتیان دروست دەکات، ئەمەش دەرەنجامێکی گەورەی بێ متمانەیی دروست دەکات، کە بە زیانی هەموو خەڵکی کوردستان دەگەڕێتەوە، بەتایبەتی تیرۆرکردنی زانایانی مێزەر سپی مەترسی و پێشینەیەکی زۆر خەتەرناکه و هەڕەشەکی گەوره و ڕاستەوخۆیە بۆ سەر برایەتی و تەبایی و پێکەوەژیان و ئاشتی کۆمەڵایەتی.
یەکێتی زانایانی ئایینی ئیسلامی کوردستان
23-11-2016

بەناوی خوای بەخشندەی میهرەبان
هەموومان دەزانین ئێستا کوردستان بە چ قۆناغێکی سەختدا تێپەڕ دەبێت بەتایبەتی لەو قەیرانە ئابوورییەی هاتۆتە پێشەوە، کە ئەرکی هەموو لایەکی گرانتر کوردووە بۆ ئەوەی بە حکومەت و خەڵکەوە ڕۆڵی خۆمان بگێڕین، لە پێدانی مووچەی فەرمانبەران و ئاوڕدانەوە لە کەسانی کەم دەرامەت و کرێچی و ئەوانەی بژێوی ژیانیان لەسەر مووچەی مانگانەیە.
وەک دیارە زانایانی ئاینی هەرێمی کوردستان جگە لە مووچەی وەزارەتی ئەوقاف دەرفەتی هیچ کاری تریان نەبووە، ئێستاش بە حاڵەتێکی دژوارو ناخۆش تێپەڕ دەبن، بۆیە وێڕای ئەوەی جێگای دەستخۆشیلێکردنن کە وتارەکانیان هەمووی ژیاندنەوەی ئومێدو هیوایە، بەوەی هاوڵاتیانی کوردستان تووشی بێ ئومێدی نەبن، لە هەمان کاتدا داوا لە حکومەتی هەرێمی کوردستان دەکەین بە جدی ئاوڕ لە مووچەی مامۆستایانی ئاینی بداتەوەو، هەموو هەوڵێک بەکار بێنن تا زووە مووچەکەیان بۆ سەرف بکرێت.
یەکێتی زانایانی ئاینی ئیسلامی کوردستان
21-01-2016

بەناوی خوای بەخشندەی میهرەبان
(ۆتَعَاۆنُوا عَڵی الْبِرِّ ۆالتَّقْۆی ۆڵا تَعَاۆنُوا عَڵی الْإِپْمِ ۆالْعُدْۆانِ)
مامۆستایانی ئایینی بەڕێز
هاوڵاتیانی خۆشەویست
ماوەی چەند ڕۆژێکە لە دەرەنجامی خۆپیشاندانی هاوڵاتیان لە چەند دەڤەرێکی هەرێمی کوردستان پشێوییەک دروست بووە، کە بەداخەوە ئەنجامی نەخوازراوی لێکەوتەوە. ئێمە وەک یەکێتی زانایانی ئایینی ئیسلامی کوردستان هەر لە سەرەتاوە لەڕێگەی لقەکانمان لەم سنوورانەوە هەوڵی تەواومان دەدا بۆ ئەوەی خۆپیشاندان و ناڕەزاییەکان بەشێوازی تەندروستی خۆیان بڕۆن، بەڵام بەداخەوە بەرەو ئاقارێکی نەخوازراو بردردان، تا گەیشتە خوێنڕشتن و بەردباران و بارەگا سووتاندن، ئەمەش وێڕای لێکترازانی زیاتری ڕەوشی سیاسی، کاریگەری ناڕاستەوخۆشی بەسەر ئاشتی کۆمەڵایەتییەوە هەیە، بۆیە لێرەوە دەستخۆشی لەو مامۆستا ئایینیانە دەکەین کە لە وتارەکانی ڕۆژی هەینی و لە کاتی ڕووداوەکانیش ڕۆڵی هێورکردنەوە و گێڕانەوەی ئارامیان دەدیت، بە پێچەوانەوە هەر وتار و قسەیەک لە هەر چین و توێژێکەوە دەرچووبێت کە بۆنی لایەنگیری و خۆشکردنی ئاگری پشێوییەکانی لێ بێت کارێکی نا مەسئولانە و ناڕەوا و نانیشتیمانیانە و دوورە لە هەموو بەها ئەخلاقیەکانەو، ئەنجامدەرانی دەکەونە بەرلێپرسینەوەی خوایی.
چونکە ئەمڕۆ کوردستان لە حاڵێکدایە کە چواردەوری دەکوڵێت و، پێشمەرگە قارەمانەکانمان بەرەو ڕووی دڕندەترین دوژمن وەستاونەتەوە، بۆیە پێویستە مامۆستایانی ئایینی و هاوڵاتیان و لایەنە سیاسییەکان و ڕێکخراوەکانی کۆمەڵی مەدەنی و ڕاگەیاندنەکان هەموو هەوڵێک بدەن بۆ ئەوەی ڕەوشەکە هێوربکرێتەوە، بەپێچەوانەوە ڕشتنی خوێنی ڕۆڵەکانمان و بریندارکردنی هاوڵاتیانی ئەم وڵاتەو سووتاندن و بەردبارانکردنی بارەگاکان سیمای مەدەنیانەی گەلی کورد دەشێوێنێت، دەرەنجامی پشێوی و ئاڵۆزییەکانیش تەنیا لە بەرژەوەندی دوژمنانی کورد و کوردستانە.
یەکێتی زانایانی ئایینی ئیسلامی کوردستان
11-10-2015

دوای ئەوەی بەکۆی دەنگی وتاربێژانی دەڤەری پشدەر بڕیار درا نوێژی هەینی بکرێت. دوای ئەوە چەند گۆڕانکاریەک ڕویاندا لەوانە:
یەکەم/ بە فتوای وەقفی سوننی لەسەرجەم شارو شارۆچکەکانی عێڕاق نوێژی هەینی ڕاگیرا.
دووەم/ لەبەر مەترسی ئەم ڤایرۆسە حەڕەمی مەککەو مەدینە تا ڕاددەیەک چۆڵ کرا.
سێهەم/ سەرۆکی یەکێتی زانایان بە تایبەت هاتە سەرخەت و تەکلیفی کرد لە #قەڵادزێ# جومعە نەکرێ و قەڵادزێش لە ئیجماع دەرنەچێ.
چوارەم/ چەند ئەندامێکی لیژنەی باڵای فتوای هەرێم فتوایان دا کە خەڵکی قەڵادزێ عوزریان هەیەو دەتوانن جومعە نەکەن.
بۆیە بڕیاردرا نوێژی هەینی ناکرێ.
#06-03-2020#

بەناوی خوای بەخشندەی میهرەبان
دوای ئەوەی پەرلەمانی کوردستان بە زۆرینەی دەنگ پڕۆژەیاسای (راکێشانی مایە)ی پەسەند کرد، کە بەمەستی وەرگرتنی قەرزی نێودەوڵەتییە، قسەو باسێکی زۆری بە دوای خۆیدا هێنا بەتایبەتی لەلایەنی حەڵاڵی و حەرامی ئەم کارە.
سەرەتا ڕووی گلەییمان دەکەینە سەرۆکایەتی پەرلەمانی کوردستان، چونکە لە بابەتێکی وەها هەستیاردا پێویست بوو وەکو خولەکانی پێشتری پەرلەمان پێشتر بە هێمنی ڕاو سەرنجی لایەنە پێوەندیدارەکانیان وەرگرتبا، کە ئەم بابەتە ڕاسەوخۆ پەیوەندی بە زانایانی ئایینیەوە هەیە، بۆ ئەوەی کۆرایەک دروست بکراباو بە هێمنی و درووستی خرابایە گفتوگۆوە.
بە هەر حاڵ بابەتێک پەیوەست بێت بە ژین و دینی خەڵکی کوردستانەوە پێویستە بە ڕوونی قسەی لێوە بکرێت، ئێمە لێرەوە قسە لە سوودو زیانە ئابووریەکانی ناکەین، کە لە پسپۆڕی ئێمەدا نییە، بەڵام بۆ لایەنی شەرعی باسەکە، دوای ڕاوێژکردن بە لێژنەی باڵای فەتواو کۆمەڵێک زانای ئایینی و پسپۆرانی شارەزا لەم بوارە، پێمان وایە وەرگرتنی قەرز بە زیادەوە دەچێتە بابی ڕیباو سوو خواردن، ئەمەش بە دەقی ئایەتی قورئانی پیرۆز، یەکێکە لە گوناهە گەورەکان، کەواتە ئەوانەی گفتوگۆ لەم بارەوە دەکەن، پێویستە بەوپەری بەرپرسیارێتیەوە قسە لەم باسانە بکەن، بۆیە بە هەموو لایەکی ڕادەگەیەنین کە قەرزی بە زیادەوە حەرامە، بەلام هەموو حەرام و قەدەغەکراوێک حاڵەتی تایبەتیان هەیە، کە زانایان بە پشتبەستن بەو ئایەت و فەرموودانەی دۆزی تایبەتی و زەرووریان جیاکردۆتەوە، کۆمەڵێک قاعیدەیان داناوە ڕێگە دەدات بە قەدەر پێویستی و بۆ حاڵەتی ناچاری لە قەدەغەکراوەکان جیادەکرێنەوە.
وەک ئەو قاعیدانەی دەڵێن:(الضرورات تجيز المحظورات)، (المشقة تجلب التيسير)، (إذا ضاق الأمر اتسع)، (الضرورات تقدر بقدرها) کە وەرگیراون لە ئایەتەکانی: (ۆمَا لَکُمْ أَلَّا تَأْکُلُوا مِمَّا ذُکِرَ اسْمُ اللَّهِ عَلَيْهِ ۆقَدْ فَصَّلَ لَکُمْ مَا حَرَّمَ عَلَيْکُمْ إِلَّا مَا اضْطُرِرْتُمْ إِلَيْهِ ۆإِنَّ کَثِيرًا لَيُضِلُّونَ بِأَهْۆائِهِمْ بِغَيْرِ عِلْمٍ إِنَّ ڕَبَّکَ هُۆ أَعْلَمُ بِالْمُعْتَدِينَ)، (إِنَّمَا حَرَّمَ عَلَيْکُمُ الْمَيْتَةَ ۆالدَّمَ ۆلَحْمَ الْخِنْزِيرِ ۆمَا أُهِلَّ بِهِ لِغَيْرِ اللَّهِ فَمَنِ اضْطُرَّ غَيْرَ بَاغٍ ۆلَا عَادٍ فَلَا إِثْمَ عَلَيْهِ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ ڕَحِيمٌ).
بۆیە لەژێر ڕۆشنایی ئەم بنەمایانەی زانایان بە هەڵێنجان لە قورئان و فەرموودە دایانناون: (ئەگەر هەرێمی کوردستان هەموو دەرگا درووستەکانی بە ڕوو داخران و، ژیان و گوزەرانی خەلکیش کەوتە ناخۆشی و پشێویەوە، دروستە بە ئەندازەی پێویستی ئەم قەرزە بکات و بژێوی ژیانی خەلکی پێ‌ دابین بکات، بە شێوازێک کە ئەم قەرزە بەکار بهێنرێت بۆ گەشەدانی ژێر خانی ئابووری و بە شێوازێکی شەفاف و چاودێری کراو سەرف بکرێت، ئەمەش باسێکی ڕوونە لە لای زانایان و دەولەتانی ئیسلامیش بە پشت بەستن بەم قاعیدەوە لە کاتی پێویست پەنا بۆ قەرزی نێودەولەتی دەبەن).
بەو ئومێدەی ئەم دۆخە زوو تێبپەڕێت و پێویست بەم هەنگاوە قورسە نەکات.
یەکێتی زانایانی ئایینی ئیسلامی کوردستان.
04-06-2015

دەقى ڕونکردنەوەکەى یەکێتى زانایان:
لەسەر بڵاوبوونەوەی پارچە ڤیدیۆیەک لە سۆشیال میدیا لەسەر بەڕێز د.عەبدوڵڵا مەلا وەیسی، سەرۆکی یەکێتی زانایان بەپێویستی دەزانین بۆ هەموو لایەک ڕونی بکەینەوە، کە ئەمە بەرنامەیەکی تەلەڤزیۆنی کەناڵی کوردستان تی ڤی بووە لەسەر بابەتی ئیسراف و ڕای بەڕێزیان وەرگیراوە، کە ماوەی 16 خولەک قسەی کردووە، کچەکە کە یەکێک بوە لە ستافی تیمی ڕاگەیاندنی کەناڵەکە کە شەش کەس بوونەو بێ مۆڵەت وەرگرتن گوایە وێنە دەگرێت کەچی سناپ و ڤیدیۆیی وەرگرتوە بەبێ ئاگایی بەرێزیان و بڵاوی کردۆتەوە.
ئەنجامدانی بەرنامەو لێدوانی ڕۆژنامەوانی بەتایبەت بۆ کەسایەتیەکی دیاری وەک سەرۆکی زانایان کە ڕۆژانە چەندین کەناڵ و دەزگای میدیایی داوای لێدوانی لێ دەکەن شتێکی ئاساییەو هەر مرۆڤێکیش لە کردارو پەرێزی خۆی بەرپرسیارە نەک لە هەڵسوکەوتی کەسانی بەرانبەر. [1]

ڕاگەیاندنی یەکێتی زانای ئایینی ئیسلامی کوردستان
23ی1ی2023
=KTML_Link_External_Begin=https://www.kurdipedia.org/docviewer.aspx?id=461444&document=0001.MP4=KTML_Link_External_Between=کلیک بکە بۆ بینینی ڤیدیۆی د. عەبدوڵڵا مەلا وەیسی=KTML_Link_External_End=

بەناوی خوای بەخشندەی میهرەبان
یەک لە دیارترین باس و خواسەکان کە بۆتە ڕۆژەڤی ئەمرۆی ڕۆهەڵاتی‌ ناوەڕاست و جیهان، مەسەلەی کۆچی بە لێشاوی گەنجانە بۆ ئەوروپا، کە ئەم بابەتە بە تووندی هەرێمی کوردستانیشی گرتۆتەوە، بۆیە وەک یەکێتی زانایان بە ئەرکێکی ئاینی و نیشتیمانی خۆمان زانی، لە وۆرکشۆپێکی تایبەت لە‌ (15-09-2015) لە بارەگای مەکتەبی تەنفیزی یەکێتی زانایان‌ لەگەڵ کۆمەڵە بەرێزێکی شارەزا ئەم بابەتە تاوتوێ بکەین لە ژێر ناونیشانی (کۆچکردن بۆ هەندەران.... دەرهاوێشتەو بەرپرسیارێتی)، سەرەتا پێمان وایە پێویستە لایەنە پەیوەندیدارەکان بەتایبەتی پەرلەمان و حکومەتی هەرێم و ڕێکخراوەکانی کۆمەڵی مەدەنی، لە ئاست بەرپرسیارێتی مێژوویی دابن و، بە جددی لە تەک ئەم بابەتەوە بووەستن، کە بەداخەوە خەمساردییەکی زۆر لەم بارەوە دەبینین، هەر لێرەشەوە بە پێویستی دەزانین دەستخۆشییەکی گەرم لەو گەنجانە بکەین، کە لەم دۆخەدا بە گیان و ماڵیان لە بەرەکانی جەنگ دیفاع لە گیان و ماڵ و خوێن و نامووسی گەلەکەیان دەکەن:
وۆرک شۆپەکەمان لە چوار تەوەری سەرەکی پێک هات:
تەوەری یەکەم: هۆکارو پاڵنەرەکانی کۆچکردن
1/ هەڕەشەی تێکچوونی ئاسایش، بەتایبەت لەو ناوچانەی کەوتوونەتە بن دەستی تیرۆریستانی داعش.
2/ لێکترازان و ناسەقامگیری سیاسی هەرێمی کوردستان، کە هیوای خەڵکێکی زۆر بەتایبەتی گەنجانی پووکاندەوە.
3/ تێکچوونی باری ئابووری خەڵک و نەبوونی دەخلی تایبەت و بڵاوبوونەوەی بێکاری، کە گەمارۆی ئابووری حکومەتی ناوەندی بۆ سەر هەرێم هۆکاری هەرە سەرەکی ئەم دۆخە ئابووریەیە.
4/ دانەمەزراندنی دەرچووانی زانکۆ و پەیمانگاکان.
5/ چاولێکەری، بەتایبەتی کۆمەڵە کەسێک هەن هیچ گرفتی ژیانیان نییە، تەنها لەبەر چاولێکەری دەڕۆن.
7/ لاوازبوونی پەروەدەی ڕۆحی و نغرۆبوون لە دنیای مادیات، کە دڵەکانیان بە هیچ شتێک ئۆقرە ناگرن.
8/ بەردەوامی جیاکاری و مەحسووبیەت لە دامەزراندنی گشتی و کۆمپانیاکانی کەرتی تایبەت.
9/ کاریگەری نەرێنی بەشێک لە ڕاگەیاندنەکان، کە تەنها لە پێناوی ناشیرینکردنی بەرامبەرو کۆکردنەوەی بینەر قەیرانەکان قوڵتر دەکەنەوەو، ژیان بە بەرچاوی خەڵک تاریکتر دەکەن.
10/ خۆبەریکردن لە بەرپرسیارێتی، کاتێک دەبینین دامەزراوەکانی دەوڵەت و ڕاگەیاندنەکان و حزب و لایەنە سیاسیەکان و ڕێکخراوەکانی کۆمەڵگەی مەدەنی و چین و توێژەکان خۆیان لە بەرپرسیارێتی دەدزنەوە، لە کاتێکدا هەر یەکەو بە قەبارەی خۆی دەکەوێتە ژێر بەرپرسیارێتییەوە.
11/ تا ئێستاش بە جۆرێک لە جۆرەکان دوو ئیدارەیی هەیە، کە ئەمەش وێڕای حزبە سیاسیەکان، لە خیتابی ئەندام پەرلەمان و بەرپرسەکانیش دیارە.
12/ نەبوونی ناوەندەکانی فێرکردنی گەنجان و ڕاهێنانیان لەسەر پیشەی دەستڕەنگینی.
13/ ڕۆیشتنی خانەوادەی بەشێکی بەرپرسان بۆ دەرەوەی وڵات.
تەوەری دووەم: ئاکام و دەرەنجامەکانی کۆچکردن
دوای هەڵسەنگاندنی ئەم بابەتە پێمان وایە، کۆچکردن بۆ هەندەران لایەنی ئەرێنی و نەرێنی هەیە:
ئیجابیاتەکان
1/ بەهێزبوونی جالیەی کوردی و ناساندنی دۆزی ڕەوای گەلەکەمان و ئەو زوڵم و ستەمەی لێیکراوە، بەتایبەتی ئەگەر کەسانێکی وشیارو ڕۆشنبیرو نیشتیمانپەروەر بن.
2/ بۆ هەندێک کەسیش دەبێتە سەرچاوەیەکی ئابووری، نەخاسمە بۆ ئەوانەی فەرمانبەر نین، کە تاکو ئێستاش هیچ زەمانەتێک بۆ ئایندەیان نییە.
3/ کرانەوە بە ڕووی کلتوورو داب و نەریتی جیاواز، کە ئەمە بۆ کەسانی وشیار جۆرێک لە بیرفراوانی دروست دەکات و، گیانی لێبووردەیی و پێکەوەژیان قوڵتر دەکاتەوە.
سەلبیاتەکان
1/ لە دەستدانی تواناو عەقلی بەهێز بەتایبەتی لە کەسانێکی شارەزا، کە باس لە ڕۆیشتنی خاوەن چەند پسپۆڕییەکی تایبەتی دەکرێت.
2/ نەمان یان لاوازبوونی هەستی نەتەوەیی و نیشتیمانپەروەری بەتایبەتی بۆ ئەوانەی لە دەرەنجامی نائارامی سیاسی کۆچ دەکەن.
3/ هەڕەشەیە لەسەر گیانی کۆچبەران و ڕووبەرووبوونەوەی مەرگە.
4/ دەکەونە ژێر چەندین مەترسی کۆمەڵایەتی لە بواری لێکجیابوونەوەی خێزان و کەمبوونەوەی پرۆسەی هاوسەری و لاوازبوونی پەیوەندی.
5/ مەترسی ئاینیشیان لەسەرە، چونکە کەسانێک لەو حاڵەتانە هەستی دینداری و پابەندی ئاینی لە دەست دەچێت.
6/ هەڕەشەیە بۆ سەر باری سەربازی، بەتایبەت ئەگەر لە ناو کۆچبەران کەسانی پێشمەرگە هەبن.
7/ ناشیرینکردنی وێنەی کوردستان، بەتایبەتی بۆ ئەو کۆچبەرانەی وشیاریان لە ئاستی پێویستدا نییه، یان کوردستان وا پیشان دەدەن کە شوێنی پێکەوەژیان نییەو، کەمایەتییەکانی هەرێمی کوردستان لەژێر مەترسی لە ناوچوون دان.
8/ بەشێکی کۆچبەران تووشی پێکدادانی شارستانی و کلتووری جیاواز دەبنەوە، سەرەنجام هەردووکی لە دەست دەچێت.
9/ کەسانێک هەن دووری لە چاوی خزم و کەس و ناسیاوەکان دەکاتە دەرفەت و دەست بۆ کاری مافیایی و نایاسایی دەبات.
10/ هەڕەشەیەکی گەورەی ئەمنیە بۆ سەر هەرێمی کوردستان، بەتایبەت بەشێک لەوانەی ‌چوونە ڕیزەکانی تیرۆریستان و شەری پێشمەرگەیان بە جیهاد دانابوو، لە دەرەوەی وڵاتەوە بەم شێوازە گۆش کرابوون.
تەوەری سێیەم: کۆچکردن لە ڕوانگەی ئیسلامەوە
زانایانی موسڵمان کۆچیان کردۆتە دوو بەش، هەندێکجار کۆچکردنەکە بۆ وەدەستهێنانی شتێکە وەک زانست و بازرگانی و بانگەوازیکردن، هەندێکجاریش هەڵاتنە، وەک ئەوەی بە مانەوەی‌ مەترسی گیانی یان تەندروستی یان زوڵم و ستەمی لەسەر بێت، لە هەردوو حاڵەتەکە کۆچکردن بۆ وڵاتانی موسڵمان دروستە، بەڵام بۆ وڵاتێکی ناموسڵمان کە وێڕای ڕۆیشتن بە شێوازی نایاسایی، کۆمەڵێک مەترسیشی لەسەرە کە پێشتر ئاماژەمان پێکرد، بۆیە ئەگەر لەو مەترسیانە دڵنیا نەبێت ئەو دروست نیە بڕوات.
تەوەری چوارەم: ڕێگەچارەی ڕاگرتنی کۆچی بە لێشاو
1/ هەڵستانی دام و دەزگاکان و لایەنی پەیوەندیدار بە ئەرکی سەرشانی خۆیان و خۆنەدزینەوە لە مەسئولیەت، چونکە ناکرێ ڕۆژانە خەڵک بەرەو ڕووی مەرگی ناو دەریاو چیاو چۆڵەکان و بن دەستی قاچاخچیەکان برۆن‌، ئەوانیش سەرقاڵی قوڵکردنەوەی ململانێکان بن.
2/ پێویستە دەزگایەکی تایبەت بەم بووارە بکرێتەوە بۆ ئەوەی لەلایەکەوە پلان دابرێژن بۆ دانانی سنوورێک لە بەردەم کۆچی بەلێشاو، لەلایەکی تریشەوە هاوکاری ئەوانە بکات کە تووشی گرفت دەبنەوە، هەروەک گفتوگۆو ڕاگۆڕینەوە لەگەڵ کونسوڵخانەکان بکات بۆ پێویستی و ئایندەی پەنابەران پەنابەران.
3/ چاککردنی خێرای باری ئابووری و مووچەی فەرمانبەران و، دەستکردن بە پرۆژەی ئابووری و کردنەوەی کارگەو بەکارخستنی بێکاران و زامنکردنی ئایندەیان، بەتایبەتی بکرێتە مەرج کە ڕێژەیەکی دیاریکراوی کرێکارو کارمەندەکان خەڵکی کوردستان بن.
4/ پێویستە لایەنە سیاسیەکان و ڕاگەیاندنەکان وەک ئیلتیزامێکی ئەخلاقی خۆیان دووربگرن لە بێبایەخکردنی وڵاتو نیشتیمان لەبەر چاوی گەنجان، لە پێناوی ململانێی سیاسی.
5/ لەم قۆناغەدا زۆر پێویستە حزب و لایەنە سیاسیەکان ئارامی سیاسی دروست بکەنەوەو، چیتر درێژە بە تەنگژەکان نەدەن.
6/ ئەرکێکی سەرەکی دەکەوێتە سەر ڕاگەیاندن، بۆ ئەوەی وا لە بینەر بکەن ئەگەر بە شێوەی ڕێژەییش بێت جۆرێک ئارامی لە ناخیان دروست بکەنەوە.
7/ گرنگیدان بە پەروەردەی ئاینی و بەها ڕۆحیەکان و پەروەردەی نیشتیمانی، چونکە ئەم بەهایانە وێڕای دینداری ئارامی و هێمنی لە ناخی تاکەکان دروست دەکەن.
8/ نەهێشتنی جیاکاری و ناعەدالەتی کۆمەڵایەتی.
9/ هەڵمەتێکی ڕۆشنبیری دەست پێبکرێت بۆ یلاوکردنەوەی وشیاری ئەم بابەتە.
10/ لێپێچینەوە لە قاچاخچییەکان بکرێت، بەتایبەتی ئەوانەی ڕووداوی تراژیدیا دروست دەکەن.
11/ هەوڵ بدرێت بۆ دەستپێکردنەوەی خزمەتگوزاری قەرزپێدان و سولفەکان و، دامەزراندن بەبێ جیاکاری، بە شێوازێک متمانەی تەواو لە ناو دڵی گەنجان دروست بکەنەوە.
12/ داوا دەکەین پەلە بکرێت لەو چاکسازییانەی بەڵێنیان پێدراوە بۆ کەمکردنەوەی گەندەڵی.
یەکێتی زانایانی ئایینی ئیسلامی کوردستان
15-09-2015