$1916 SYKES-PİCOT VE SONRASINDA KÜRTLER$
1916’da Ortam: Osmanlı’yı Parçalayan Gizli Anlaşmalar
-18 Mart 1915 İstanbul Anlaşması: İngiltere-Fransa-Rusya. Boğazlar serbest bölge
-26 Nisan 1915 Londra Anlaşması: İngiltere-Fransa-Rusya-İtalya. 12 Ada ve Libya İtalya’ya, Antalya’dan pay
-16 Mayıs 1916 Sykes-Picot Anlaşması: İngiltere-Fransa’nın Ortadoğu’yu paylaşması.
-17 Nisan 1917 St. Jean de Maurienne Anlaşması: İngiltere-Fransa-İtalya: İtalya’ya Antalya-İzmir arası bölge
-İngiltere’den Şerif Hüseyin’e Arap Krallığı vaadi ve Ş. Hüseyin’in Haziran 1916’da ayaklanma başlatması.
$10 Ağustos 1920 Sevr Barış Antlaşması’nda Kürtler$
Md. 62: «Fırat’ın doğusunda, ileride saptanacak Ermenistan’ın güney sınırının güneyinde ve Suriye ve Irak ile Türkiye sınırının kuzeyinde, Kürtlerin sayıca üstün bulunduğu bölgelerin yerel özerkliğini, işbu Antlaşmanın yürürlüğe konulmasından başlayarak 6 ay içinde 3 üyeden (İngiliz, Fransız, İtalyan] oluşan bir Komisyon hazırlayacaktır.»
Md. 64: «İşbu Antlaşmanın yürürlüğe konuşundan 1 yıl sonra, 62. maddede belirtilen bölgelerdeki Kürtler,
- bu bölgelerdeki nüfusun çoğunluğunun Türkiye’den bağımsız olmak istediklerini kanıtlayarak Milletler Cemiyeti’ne başvururlarsa
(bu kanıtlama nasıl olacak? Aynı oylama, Lozan’da Musul için Ankara tarafından istendiğinde Lord Curzon: «Kürtler bir oy sandığını gördüklerinde bomba sanabilirler»)
- ve Milletler Cemiyeti Konseyi de bu nüfusun bu bağımsızlığa yetenekli olduğu görüşüne varırsa
(bu görüş hangi ölçütlere dayanacak? Kürtlerin kaderi tamamen İngiltere’nin o andaki çıkar hesabının elinde. Mesela,
- Kürtlere güneydeki Fransa’nın etkisinde kalacak bir bağımsızlık vermektense,
- veya güneyde kendi mandası Irak’taki Kürtlerle birleşerek güçlenebilecek bir Kürdistan yaratmaktansa, Sevr’le iyice zayıflamış bir Osmanlı hakimiyetini tercih edebilir)
- ve bu bağımsızlığı tanımayı Türkiye’ye salık verirse,
Türkiye, bu tavsiyeye uymayı ve bu bölge üzerindeki bütün haklarından ve sıfatlarından vazgeçmeyi şimdiden yükümlenir. (…)»
$Anadolu’da Savaş Sonu Gelişmeler$
-15 Kasım 1918 İngilizlerin Musul’un tamamını işgali (1919-30 arasında Şeyh Mahmut Berzenci İngilizlere karşı 3 kez ayaklandı)
-17 Aralık 1918 İngilizlerin Antep bölgesini işgali
-30 Ekim 1918 Mondros Silah Bırakışması
-Antep bölgesi 11 ay İngiliz işgalinde, direniş yok
-5 Kasım 1919 Fransızların Antep bölgesini işgali ve direnişin başlaması
-Nisan 1920 San Remo’da Fransızların Musul’dan İngiltere lehine vazgeçişi
-20 Ekim 1921 Ankara (M. Kemal- H. Franklin-Bouillon) Antlaşması ve 25 Aralık’ta Fransız işgalinin sona erişi, İngiltere’nin yalnız kalışı.
$Bugün İçin Düşünceler$
1916 S-P Arap devletleri kurulmasını sağladı.
Şimdiki S-P’lar Kürt devlet(ler)i kurmaya yönelik.
G. W. Bush 2003: Irak,
Şimdi ABD ve Rusya: Suriye.
Bu bölgede iç dinamik izin vermediği için dış dinamik devreye giriyor. Hep öyle olur. Reform yapmazsan parçalanabilirsin
Kürt devletlerinin kurulması İsrail’in kurulmasına benzememeli. İsrail çevresiyle sürekli çatışma halinde.
Kurulacaksa, Kürt devletleri birer «ulus-devlet» olmamalı. (Ulus-devlet tanımı)
Demokratik konfederalizm?[1]