Strana Qasimê Meyro
İbrahim Bulak

Rojek ji rojan Qasim dîsa li serê çîyê ye û li pey nêçîrên xwe digere. Tu nabêjî sê çar xortên mala Şêro jî xwe li quntara çiyê veşartine. Bi nemerdî Qasimê Meyro dikujin û xwişka wî jî vê kilamê davêje ser.
'Keko, xudê xirab bike bahara vî welatî, çima ha bi zû tê?'
Gelek kesan bi miqam û formên cuda #strana# 'Qasimê Meyro' gotiye. Bi kurt û Kurmancî mesela vê stranê ew e;
Qasimê Meyro nêçîrvan e. Ew û mala Şêro dijminê hev in. Rojek ji rojan Qasim dîsa li serê çîyê ye û li pey nêçîrên xwe digere. Tu nabêjî sê çar xortên mala Şêro jî xwe li quntara çiyê veşartine. Bi nemerdî Qasimê Meyro dikujin û xwişka wî jî vê kilamê davêje ser.
Ordîxanê Celîl di pirtûka xwe ’Stranê Zargotina Kurdaye Tarîqîê’ de ji devê dengbêjan pir baş cih daye vê stranê. Divê ez bêjim, gava min ew ji kîrîlî quliband ser herfên latînî, qet dest neda orîjînala wê, sermeselê carna gotiye 'Mecîdê’ carna 'Mecîtê', 'bahar' jî carna dibe 'bihar' û hwd.
Di pirtûka Hecîyê Cindî 'Kilamên Cimeta Kurda' de jî wekî du stran 'Qasimo' û 'Dilê min Heware' cih digire. Esas gava meriv her du dide ber hev fena ku dewama hev in dixuye, lê di pirtûkê de wekî ku du stranên cihê ne.
Ji pirtûka Ordîxanê Celîl, Stranê Zargotina Kurdaye Tarîqîê, Êrêvan, 1975
Qasimê Meyro
183
Hey-lo, hey-lo, hey-lo, hey-lo,hey-lo, hey-lo
Qasimo hey-lo lao, dilê dayka te hewara vê gazîê.
De bir’e syarê mala Şêro-begê syar bûne, de wê mînanî gurê sivatê vêsivê xwe dane, lo xwayo,
li qunt’ara ç’îê,
Bira xêrê waê nebîne t’or’ina zor k’afir Şêro-begê, wê gullekê li berî bedena Qasimê lawê Meyro serekê neç’îrvana gula cerdan û cerdbaşîan dane, de lo xweyo, de çima me kuştine mezinê alayê.
H’eyfa minê naê kuştin vî şêrî, heyfa minê tê
wê h’eyfê- cinyazê vî maqûlî wê maye zozanê bilind, belekîê.
Menal, menal, menal, menal, menal,menal,
Qasimo lao, te nalîn tê, min xew naê, de wezê şevê paîza, ber serê Qasimê lawê Meyro ji xwera bûma be’lgî, berp’al.
De xelqê undakirîye t’ekan û t’ûkane, minê undakirîye Qasimê lawê Meyro, şêrê delal.
Hey-lo, hey-lo, hey-lo, hey-lo, hey-lo, hey-lo
Qasimo hey-lo lao, dilê dayka te vêsbê darê heyanî darê,
Bira kulê, tê bik’evî mala zor k’afir Şêro-begê,
de wê bir’e syarê mala Şêro syar bûne, mînanî gurê sivatê t’eko-t’eko bûne navsera serê ç’îêda, gidîno xwer’a hatine xarê,
De bira kulê bik’evî mala zor kafir Şêro- begê,
de wê gullekê berî bedena Qasimê lawê Meyro, serekê nêç’îrvana, gula cerdan û cerdbaşîan dane, de vêsbê ûrt-ocaxê mala bavê min qelandine derê vê baharê.
Menal, menal, menal, menal, menal, menal,
Qasmo lao, te nalîn tê, min xew naê, de wezê şev vê paîza ber serê Qasimê lawê Meyro ji xwer’a bûma be’lgî, berp’al,
De xelqê undakirîye t’ekan û t’ûkane, minê undakirîye Qasimê lawê Meyro, şêrê delal.
Hey-lo,hey-lo,hey-lo,hey-lo,hey-lo,hey-lo,
Qasimo lo lao, dîkê nîşev dayka te qîr’îa,
De wê bir’e syarê mala Şêro-begê syar bûne mînanî gurê sivatê, wê t’eko-t’eko bûne navserê serê ç’îêda, la dêranê, weldîrîa.
Bira xêrê nebîne mala zor k’afir Şêro-begê, de wê gullekê li berî bedena Qasimê lawê Meyro, serekê neç’îrvana, gula cerdan û cerdbaşîan dane derbekêva k’oka mêran û mêrxasa, lo xweyo, ji mala me qelîa.
Menal, menal, menal, menal, menal,menal,
Qasimo lao, te nalîn tê, min xew naê, de wezê şevê paîza berserê Qasimê lawê Meyro ji xwer’a bûma be’lgî, berp’al,
De xelqê undakirîye t’ekan û t’ûkane, minê undakirîye Qasimê lawê Meyro, şêrê delal.
184
De hey-lo, hey-lo, hey-lo, hey-lo, hey-lo, hey-lo,
Keko, xudê xirab bike bahara vî welatî, çima ha bi zû tê?
E’rdî p’azaxê, ç’êre ha bi r’û tê,
De gava ser Qasimê lawê Meyro dibû tengasya mêra, bira lê derk’eta Gêncoê P’aşo, beledê ç’yaê Me’redîê,
Xudê, mêrê xudêva e’yane, mêre, mêrxase, hert’im hert’im nav deng ha bi dû tê.
Hey-lo keko, hûnê lêxi ha bi hevr’a.
Şeşxana dagrin, wezinê (1) wana ha bi derv’a, h’erafe meydanê h’eyfa Qasimê lawê Meyro vekin navê xwera
Hey-lo, hey-lo, hey-lo, hey-lo, hey-lo, hey-lo
Keko, wer hewarê, vê gazîê,
Eskerê mala Şêro girane, fenanî gurê sivatê xwe dane navsera ç’îê,
Gullekê Qasimê lawê Meyro, serekê cerdbaşîya, gula syara, çîçeka govenda dane, kesekê t’uneye berê vê baharê mala Hêsir bike serwêrîê.
De lêxin, ha bi hevr’a,
Hey-lo keko, şeşxana dagrin, wezinê wana ha bi devr’a,
H’erafê meydanê h’eyfa Qasimê lawê Meyro vekin lo navê xwer’a.
185
Qasimo lo lao, dilê dayka te kanya vê berwarê,
Desta mala Şêro girane mîna gurê sibatê ji navsera ser ç’iêda hatine xarê,
Wê gullekê berî bedena Qasimê lawê Beyro, gulê neç’îrvana dane, qelandine ûrt’-ocaxê mala bavê min berî vê biharê,
Qasimo lao, menal, hey-lo lao, menal,
Te nalîn tê min xew naê, ezê evarda ber serê birîndarê mala bavê xwe r’ûniştim, dikim nakim p’iltê mûmê, qendê şêkir k’ew lê naê.
Qasimo, hey-lo lao, dilê dayka te kanya qîrê vê qet’ranê t’ev qelya,
Dîkê nîvro min qîr’ya, h’ekîmê loqma dû-dermanê xwe hilda ser Qasimê lawê Beyro, gula neç’îrvana r’evya,
Qasimo lao, menal, hey-lo lao menal,
Te nalîn tê min xew naê, ezê evarda ber sarê
birîndarê mala bavê xwe r’ûniştime dikim,
nakim p’iltê mûmê, qendê şêkir k’ew lê naê.
Qasimo lao, dilê dayka te hewara vê gazîyê,
Desta mala Şêro girane, xwe dane navsera serê ç’îê, wê gullekê berî bedena Qasimê lawê Beyro gula nêçîrvana dane, qelandine serekê vê hêsîrîê,
Qasimo lao, menal te nalîn tê min xew naê, ezê dikim nakim birîna Qasimê lawê Beyro k’ûre, xedarin, k’ew lê naê.
186
Hey lo keko, binêr’in hewarê li vê gazîê,
Eskerê mala Şêro girane, ji k’ubara sibêda li fenanî gurê sibatê, keko xwe dane navserê ç’îê.
H’ico bi sê denga ba kir, got: ''E’yno, r’ebenê, li mexelê yalê r’astê gullekê li Mecîtê Qaso, delalyê malê, gula syara dana, keko, de danê vê baharê, kesekê t’ine li mala Îsê bike serwerîê.
De menal, menal, menal, xelkê undakirîe t’eke û t’ûke, me undakirye Mecîtê Qaso, ne welleh, şêrê minî delal.
De keko, dilê min weke kanya qîrê û qet’ranê dik’elya,
Ezê bala xwe bidimê Mecîtê Qaso, delalîê malê, îro li e’rafê meydanê, yazix, çawa ser birîna xweda dine’lîa.
H’ico bi sê denga ba kir, go: ''E’yno, r’ebenê, îro li e’rafê meydanê gullekê li Mecîtê Qaso, delalê malê, gula cerdbaşîa dane, çawa dane vê baharê ûrt'-ocaxê mala Îsê li me qelya?
De menal, menal, menal
Xelkê undakirye t’eke û t’ûke, me undakiriye Mecîtê Qaso, welleh’ şêrê minî delal.
De keko, binhêr’in hewarê li vê gazîê,
Eskerê mala Şêro girane ji k’ubara sibêda cot, cotî bû, keko, li fenanî gurê sibatê navsera ç’îê hatine xare,
H’ico bi sê denga ba kir, go: ''E’yno, r’ebenê, li mexelê yalê r’astê, gullekê li Mecîtê Qaso, delalîê malê, r’ewşa qîz û bûka, gula cerdbaşîa dane, keko, de, çawa ûrt'-ocaxê mala Îsê qelandin danê vê baharê…
187
Binhêr’in li hewarê, vê gazîê,
Eskerê mala Şêro-begê girane, k’ubara sibêda cot-cotî bûn li fenanî gurê sibatê, keko, xwe dane navserê ç’yê,
H’ico bi sê denga gazî kir, go: ''E’yno, rebenê, li meg’elê yalê r’astê, gullekê li Mecîdê Qaso, delalyê malê, gula syara dane, de çewa k’esek t’une danê vê biharê li malê Îsê wa bike serwerîê…
Dilê min kanîya qîrê û qet’ranê dik’elya,
Mecîdê Qaso, delalîê malê îro li meydanê yazix, çawa ser birînê xweda dinalya,
H’ico ba kir: '' E’yno r’ebenê, meg’elê yalê r’astê gullekê li Mecîdê Qaso, delalyê malê, gula syara dane, de danê vê biharê ûrt' û ocaxê mala Îsê çaw bi carekê wa li meqelya…
(1)Wezin-Cîê ko barût’ê dadigrin.
***
Ji pirtûka Hecîyê Cindî, Kilamên Cimeta Kurda, Yêrêvan, 2008
Qasimo
Qasimo, lawo
Dilê dayka te hewarya vê gazîyê,
Hewarya mala Şêko zore-zor girane,
Malê me danîne quntirî çiyayê van belekîyane,
Çawa ku Qasimî lawî Meyro,
Sê gulê maûzêrê birîndare.
Qasimo, lawo,
Te nelîn tê, min xew nayê,
Şevek şevê van payîza
Destekî min berpala Qasimê lawê Meyro-
Yek bûye belgî, yek bûye berpal.
Qasimo, lawo,
Te nelîn tê, xew nayê,
Caveke nexêrîyê bidine Seyranê,
Bê- Seyranê, wa dêranê,
Bike bilezîne,
Hemê Mûsêra xwe bigihîne,
Dû-dermanê simêla kekê Zînê jêra bîne.
Dilê min Heware
Dilê min heware vê gazîyê,
Hewara mala Şêko girane,
Navsera çîyêda welgerya,
Gullekê li Mecîtê Qaso, serekê cerdbaşya dane,
Ûrt-ocaxê mala Şeko li vê biharê me qelya,
Êlê dayê, rebenê,
Dilê min hewarê vê gazîyê,
Hewara mala Şêko girane,
Mîna gurê sevatê xwe dane nav Sereçîyê.
Gullekê li Mecîtê Qaso li serekê cerdbaşiya dane,
Ûrt-ocaxê mala Şeko qelandine danê vê biharê.
Bavo, dilê min kanya qîrê û qetranê diqelya,
Mecîtê Qasoyî birîndare,
Ser birînê xweda dinihêrî, dinelya.
Gullekê Mecîtê Qaso, serekê cerdbaşya,
Gulî nêçîrvana dane,
Ûrt-ocaxê mala kafir Şêko li vê biharê me qelya.
Menal, lawo, menal,
Wexta nalînê te tên-
Ez merûmê ketime qizilmê vê tayê.
Qasimo, lawo, dilê dayka te vê sîzanê,
Rave temaşeke ordya mala Şêko sekinîye helafê vê meydanê,
Ûrt-ocaxê mala Şêko qelandine dena vê biharê
Got: Egîtê Abas
[1]