ژەنەو هۆرامانی و کار و ڕەفتار و هۊرستەی و نیشتەیش
ئاماڎەکەرڎەی و هۊرئەوەگېڵنای: ئەسعەد ڕەشید

ژەنەو هۆرامانی جە تلوعو تاریخینە، دوورە بیېنە جە وېشارتەیۆ و وېپۊژنارەی و شەرمکەرڎەی جە ژیوایشەنە چەنی هامسەرەکەیش، بە وایەو ژیواییێ خاستەری و وەشتەری، ڕەنجشدان و شان بە شانو هامسەرەکەیش و جەنگاوەرا ناوچەکەیش وەرگیریش جە دژمەنی و جە دز و دروزنی و ڕاوڕووت کەری کەرڎەن.
جەنگو (دەربەن دزڵیۍ)نە، میانو هۆرامانو دزڵیۍ و تەختی و ڕەزاوی، چەنی دۆڵەتی بە فەرمانداری فەرهاد میرزای، ژەنۍ جەنگاوەرۍ هۆرامانی شان بە شانو هامسەرەکاشا چەنی واتەیۆ سروودەو (ئەسکەڼەر نەتاواش هۆرامانی گېرۊن، فەرهاد میرزا تۊ چېشەنی)، تەوەنیشا پەی لەشکرو فەرهاد میرزای تلۍ کەردېنێ.
یانی ژەنەو هۆرامانی چەنی ئانەیە کە خانمێ دڵسوزەو یانەو حاڵەکەیش و زارۊڵا و هامسەرەکەیش بیېنە، دڵسوزەو قۆم و قیلەی و نیشتیمانەکەیچش بیېنەو پاڵو مېردەکەیشەنە قۊڵېش هۊرماڵێنۍ و گرڎ هەرمانێ پیایانېش کەردېنە، پېسە (سەمەر کۊکەرڎەیۆ، گیۋاو و خەلە دروونای، هیتەکەرڎەی، ئاڵف ڕنیەی، هەرمانبەری، کاروان کەرڎەی، ...هتر)، لێوەتەریچۆ ژەنەو هۆرامانی بە تەحرێ جوان و زەریف ئارایېشکاریش کەرڎەن، وېش ڕازنانۆ، بە پاک و پۊختەیی وېش نمایېش کەرڎەن.
ژەنەو هۆرامانی جوانی و زەریفیش سرووشتی بېیەن، ئارایېشکەرڎەیش بە گژ وگیۋاو بېیەن، پەوکەی جە دەورانو پیریشەنە زەریفیش هەر باقی بېیەن و ڕوومەتش نوورانی بېیەن.عەشقی پاک جە هۆرامان سەرمەشقو گرڎو پېوەڼیەکا بېیەن، ژەنی جە ڕاو هانەی و دلۍ باخی و کاتو گەلەینە دڵوازو وېش هۊرچنېیەن، پەوکەی ژەنی هۆرامانی پېسە ئەڎێوە دڵسوزۍ پەی زارۊڵەکاش، هەم پېسە هامکارێ هەرەقەتینۊ هامسەرەکەیش بەرمەگنۊ. شەرت نېیەن تەمامو میللەتو هۆرامی پا تەرز و تەشکەبان، بەڵکوم هەم ۋلی بۍ دڕەی، هەم دەرە بۍ چەقەڵ نمەبۊن، بەیناوبەین چی ناوچەنە چن گرفتێ میانو دوۍ بنەیانانە دروسۍ مەبان، کە بە ئاوەزی گۆرەو نەرمونیانیێ فرە چارەکریان، ڕەنگە باعزە جارێ و چن یاگێ دیاریکریانە بە هامسەرگیری مابەینیشان گرفتەکا چارەسەر بکەران، دیارەن ئا جۊرە هامسەرگیریە سەرکۆتە نمەبۊن. بەشێ جە کتېبو ئاوەڎانییەکۍ هۆرامانی، نویستەی: هیدایەت گوڵپی، فاڕای پەی سەرو زوانی هۆرامی: ئەسعەد ڕەشید.[1]