نامۍ: مەلا موحەمەڎ
نازنام: فاوجی
نامۊ تاتەی: سەلیم
ساڵۊ پېڎابییەی: 1776ز.
ساڵۊ مەرڎەی: 1853ز.
یاگۊ پېڎابییەی: #پاوە#
یاگۊ مەرڎەی: #ڕوانسەر#
$ژیۋاینامە$
مەلا موحەمەد سەلیم فاوجی، ساڵەو (1776ز.) جە شارو پاوەی دڵگیرو دڵنشینی، هۆرامانو لهۊنی ئامان دلۍ دنیێ. پېسە تەمامو شاعېرەکانو ناوچەو هۆرامانی دلۍ حوجرەکانە دەسش کەرڎەن بە وانای و فېربییەی، دماتەریچ دلۍ فېرگا تاییبەتکانەو وانگاکانە درېژەش دان بە وانای عیلمی شەرعی و دنیایی. ئیتر دمای چن ساڵێ نامۍ مەلا موحەمەد سەلیمی ملۊنە ڕیزو زاناو عالمە گۆرەو شاعېرە نامبانگەکا ئا چەرخەیە. شارەزایێ عالش بېیەن جە شەرع ئەشناسی و تەمامو زانستە ئیسلامیەکانە، دمای وېش چن بەرهەمێ ئېژێ و گریکدارېش پېسە یاڎگاری جیائاستېنۍ. ئی شاعېرەما بېجگە زوانی ئەڎاو وېش کە هۆرامین، دەسەڵاتێ خاسش بېیەن ملو زوان و ئەدەبی فارسیرە، شېعرۍ فارسیۍ فرېش هەنۍ و سەرو شېواز و قاڵبو شاعېرانو پېسە (مەولانا و جامی و عطار و خیام) هۊڼێنێ، بە چڼین نۊعۍ شېعرېش نویستېنۍ، پېسە (غەزەل و تاک بەیت و چواریۍ و پەنج خشتەکی). بە زوانەکانو هۆرامی و فارسی شېعرۍ فرېش هەنۍ و بەشێ جە بەرهەمەکاش پژگیێنۍ و جەمۍ نەکریێنێ.
مەلا موحەمەڎ سەلیمی فاوجی پاوەی، دماجار جە ساڵەو (1853ز.) کۊچی دمایینش کەرڎەن، جە (دولت آباد) شارو ڕوانسەری بە خاکیشان ئەسپاران.
چن نموونێ جە شېعرەکانو مەلا موحەمەد سەلیم فاوجی پاوەی:
موڵکی غەریبی.....
موڵکی غەریبیم بې حەساو نییەن
داخی غەریبیم جە حەڎ بەرشییەن
سێوای جە سەوڎای باڵای نێگاران
وەشیم جەی دنیای فانی نەویاران
غەریب کەفتە وېم غەریب کەفتە وېم
غەریبی شاران غەریب کەفتە وېم
پیری تەکش دان ها یاوان وە پێم
گۊشەنشین بیم خەم بېیەن خڎېم
مووی سفیڎیم نیشانەی مەوتەن
غەریبی بەڵام بی ماوا و مەوتەن.
شب هجران.......
دیدی ای شوخ کە عشقت بە من زار چە کرد
بە من آن نرگس بیمار دل آزار چە کرد
آتش عشق تو بر خرمن عمرم افتاد
آە ، آن داغ دل افگار دگر بار چە کرد
بە فلک ڕفت در این شب ز جفایت آهم
وە کە تیر مژەات با دل بیمار چە کرد
داد از آن مار دو گیسو چە جفا کرد ولی
و آن عقیق لب نوشین شکر بار چە کرد
از کرم بادەی صهبا بە من آر ای ساقی
بین کە این خون جگر با من خونخوار چە کرد
آرزوی لب بی ڕنگ برون کردم من
چرخ کج گرڎ ندانم کە در این کار چە کرد
بر سر بستر مرگم شب هجران (ڕاقم)
دیدی آن یار سهی سرو ستمکاڕ چە کرد.
تقوای عاشقی.......
تقوای عاشقی چیست مبتلا بودن
با غم و محنت در بلا بودن
بە هر مختصر ڕضا دادن
وز همە ڕاضی جدا بودن
کار ڕعنا دلان ڕعناییست
زیر سنگ آسیا بودن
در نمازی کە بر ڕخسار تو ناظر باشم
گر بود در دل من غیر تو کافر باشم
هر آنکس شد محل مشکلاتم
کنم خدمت الی ڕوز مماتم
هرگز نشدم بە وصل کس یکدم شاد
کو بر دل من داغ جدایی ننهاد
با هر کە بر آمیختم از من بگریخت
(جز غم کە هزار آفرین بر غم باد).
ئەسعەد ڕەشید.[1]