عنوان: میتانیها، امپراطوری کوردها در سوریە و غرب #کوردستان#/ بخش اول
نویسندە: #سارا سردار#
در قرن شانزدهم قبل از میلاد، حکومت میتانیها در کوردستان بزرگ و مناطق شمال سوریەی کنونی تاسیس شد. اسم این امپراطوری در تورات (ارام/ ناهارام) و در منابع تاریخی مصری بە (ناهاری) بە معنای سرزمین میان رودان امدەاست.
میتانیها اجداد قدیمی کوردها هستند کە با خوری/ هوری ها نسبت داشتند. قدیمیترین مدرک باستانی کە اسم مردم میتانی درش امدە باشد، قطعە چرمی است کە در خاک دیرین سوبارتو کشف شدەاست و اسم میتانی بە شیوەی ( مای-تی-نی) و (میتاناو) درج شدەاست.
محدودەی سیاسی و مرزی این امپراطوری از شمال دشتهای اراپخا (#کرکوک# کنونی) شروع شدەاست و از شرق بە بلندیهای کوههای #زاگروس# و در غرب بە دریای سپید و مرکزش رود خاپور بودەاست.
پایتخت این امپراطوری در ابتدا شهر واشوکاننی (#کوبانی#/ راس العین کنونی) بودە، پس از مدتی بە دلیل پهناور شدن مرزهای حکمداریشان بە شهر تایدو منتقل شد، اما پس از مدتی برای بهتر کنترل کردن مناطق تحت حکمداریشان بە شهرهای تپەی عتشانە و نوزی (کرکوک کنونی) منتقل شد.
$اقتصاد در امپراطوری میتانی$
بە دلیل حاصلخیزی و پر برکتی خاک مناطق این امپراطوری، بیشتر بە کار کشاورزی و کشت غلات مشغول بودند، اما بغیر از کشاورزی، انها در پرورش و تربیت اسبهای اصیل و درست کردن کالسکەهای جنگی و عادی.
$زبان و نوشتن میتانیها$
بر حسب تابلتهای میخی کشف شدەی میتانی، اینچنین مشخص شدەاست کە زبان میتانی و هوریها بسیار بە هم نزدیک بودەاست و چندین کلمە در زبان میتانی استفادە شدەاست کە ریشەشان بە زبان سانسکریت برمیگردد کە زبان اصیل مناطق هند و اروپایی است.
$دین در زمان میتانی$
اکتشافات باستانشناسی تاکید بر این مسئلە دارند کە میتانیها مکانی مخصوص داشتەاند برای حفظ و نگهداری و پرستش خداهایشان. از خداهای مشهور و مهم میتانیها (اندرا، ارونە،ناسیتە، ایندرا، نشیا، اتیا، انا) بودەاست، اما خدای اصلی (تیشوب) بودەاست کە بر اساس اکتشافات باستانی این خدا سوار بر جانداری، تاج چهار شاخی بر سر نهادەاست، بە خدای باران و رعد و برق شناختە شدەاست.
از دیگر خدای اصلی، خدای هپا، خدای خورشید و افتاب است و هسمر خدای تیشوب است، اما بە دلیل اهمیت بسیار زیاد میتانیها بە خدای خورشید میتوان گفت میتانیها یکتا پرست بودەاند.[1]