کۆمیتەی دیپلۆماسیی هاوبەش بە ئامادەبوونی نوێنەرانی پارت و ڕێکخراوە سیاسییە کوردستانییەکان، ڕۆژی شەمە #02-03-2019# شانزەمین کۆبوونەوەی لە ناوەندی کەنەکە لە برۆکسل کرد. کۆمیتە لەسەر بنەمای پلانسازییەکانی خۆی، سەرەڕای کاری ڕۆژانە، لە کارو خەباتێکی بێوچاندایە. بەتایبەتی هەوڵئەدات لۆبی دیپلۆماسییەکی بەهیز لە ئەوروپاو ئەمەریکاو سەرانسەی جیهاندا پێشبخات.
لەسەرەتای کۆبوونەوەدا بە پێی ڕۆژەڤ وتووێژێکی چڕو پڕ لەسەر دۆخی کوردستان و ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست، دوایین ڕووداوو گۆڕانکارییەکان، ڕۆڵی هێزە جیهانیەکان لە ناوچەکەدا کرا. چالاکیی مانگرتن لە خواردن و دۆخی مانگرتووان، بە تایبەتیش چالاکوانانی زیندان تەوەرێکی سەرەکیی وتووێژەکان بوو. بەشداربووان بە هەستێکی زۆرەوە هەڵویست و پشتگیریی خۆیان لەو بارەیەوە دەربڕی. بارودۆخی ڕۆژاوای کوردستان، هەڕەو هێرش بۆ سەر ناوچەکە، قەیرانی سوریا و پەیوەندیی نێوان پارتەکانی ڕۆژاوای کوردستان دوای تێکشکانی داعش، تەوەرێکی دی سەرەکی باس و گفتوگۆگان بوو.
سەبارەت بە پاراستنی دەستکەوتەکانی ڕۆژاوا لەسەر ئاستی دیپلۆماسیی، بڕیای ڕێکخستنی چەندین چاوپێکەوتن و کۆبوونەوە درا. لەسەر باشووری کوردستان و عێراق، بە تایبەتیش ناوچە دابڕاوەکان، هەوڵدان بۆ گۆڕینی دیمۆگرافیای ئەو ناوچانە و هەمانکات خاوەندارێتی کوردستانیان لەو شوێنانە، هەروەها دەستگیرکراوانی چالاکوانانی شیلادزێ و بادینان و خاوەندارێتی لە ئەوان، وتووێژی جدی و گرنگ کرا. ڕەوشی شەنگال و ناوچەکانی دوروبەری موسل. بە تایبەتی هاتە بەر باس. لەو بارەیەوە کۆبوونەوە بڕیاری دا بە هەموو شێوەیەک خاوەندارێتی لە پەیڕوانی بیرو باوەڕ و ئاینە جیاوازەکانی وەک ئێزدی و ئاسوری-سریانی-کلدانی بکات.
هەمانکات لەسەر دۆخی باکوری کوردستان، هێرش و داگیرکاریی دەوڵەتی تورکیا لەسەر ڕۆژاواو باشووری کوردستان، هەروەها گۆشەگیریی سەر بەڕێز ئۆجەلان، بە شێوەیەکی تایبەت بوو بە تەوەرێکی ڕۆژەڤ و بە فراوانی هەڵوەستەی لەسەر کرا. دۆخی ڕۆژهەلاتی کوردستان و ئێرانیش بەشێکی تری وتووێژەکان بوون. بەتایبەتیش دۆخی زیندانیان و لە سێدارەدان و هێرش بۆسەر کۆڵبەران و قەیرانە ناوخۆیی و دەرەکییەکانی ئێران. لە تەوەرێکی تردا بارودۆخی ڕۆژهەلاتی ناوەڕاست وگۆڕانکارییە نوێیەکان تاووتوێ کران.
کۆبوونەوە هەڵوێستی خۆی لەم خالانەی خوارەوەدا کۆکردەوە:
1. لەیلا گیوڤەن و سەدان مانگرتوو لە خواردن لە دۆخێکی مەترسیداردان و بە قۆناغێکی هەستیاردا تێپەڕ ئەبن. هەزاران زیندانیی سیاسیش دەستیان بە مانگرتن لە خواردن کردووە. کۆبوونەوە ئەم بابەتە بە بابەتێکی هەستیار و لەزگین ئەبینێت و سڵاویان بۆ ئەنێرێت. بۆئەوەی ئەو چالاکییە بە بێ قوربانی بگاتە ئەنجام و سەرکەوتن، کۆبوونەوە پلانسازییەکی فراوانی کردووەو بەپەلە ئەیخاتە بواری کارکردنەوە.
2. کۆبوونەوە گۆشەگیریی سەر بەڕێز عەبدوڵلا ئۆجەلان بە توندی شەرمەزار ئەکات. هەروەها دەسەلاتدارانی تورکیا ئاگادار ئەکاتەوە کە هەرچی زووتر وەلامی داخوازییەکانی مانگرتووان بدەنەوەو کۆتایی بە گۆشەگیریی بێنن.
3. کۆبوونەوە داوا لە کۆمیتەی دژە ئەشکەنجەی کۆمسیۆنی ئەوروپا و سەرجەم دەزگا پەیوەندیدارە نێونەتەوەییەکان ئەکات کە پابەندی ئەرکەکانی خۆیان بن و پشتگیریی لە داخوازیی مانگرتوانی برسیبوون بکەن.
4. کۆبوونەوە داوا لە هێزە کوردستانییەکان و گەلی کوردستان دۆستانی گەلی کورد ئەکات بە هەمووشێوازێک خاوەندارێتی لە چالاکوانان بکەن، بە چالاکی جۆراوجۆر پشرگیریی خۆیان ڕابگەیەنن.
5. هەڵبژاردنە هەرێمییەکان کە لە 31ی ئازاردا لە تورکیا و باکوری کوردستان بەڕێوەئەچن، بۆ خۆ بەڕێوەبردنی گەل و بۆ شارەوانیەکان هەتا لە دەست نەیاران بسەندرێنەوە، زۆر گرنگن. لەو بارەیەوە ئێمە سڵاو لەو هاوپەیمانییە کوردستانییە ئەکەین کە لە ژێر چەتری هەدەپەدا پێکهاتووە. داوا لە گەلی کوردستان و دیموکراتخوازان ئەکەین کە پشگیریی لیستی هەدەپە بکەن.
6. داوائەکەین هەموو هێزە کوردستانییەکان و گەلی کوردستان پشتیوانی گەلی باکوری کوردستان بن. پێویستە بە هەموو شێوەیەک دەوڵەتی تورکیا لە بواری دیپلۆماسیدا تەنگاو بکرێت. لە ئێستادا دەرفەتێکی وەها لە ئارادایە. سەرکەوتنی باکور سەرکەوتنە بۆ هەموو کوردستان.
7. گوشار و هێرشە جۆراوجۆرەکانی دەوڵەتی ئێران لەسەر گەلی کورد بەردەوامن. ڕۆژانە زیندانیانی سیاسیی لە سێدارە ئەدرێن و کۆڵبەران ئەکوژرێن. سیاسەتی سەرکوتکردن تواندنەوە بێ پسانەوە پەیڕەو ئەکرێت. ئێمە هێرش و پەلامارەکانی دەوڵەتی ئێران بە توندی شەرمەزار ئەکەین. پشتگیریی خۆمان بۆ گەل و هێزە خەباتکارەکانی ڕۆژهەڵاتی کوردستان ڕائەگەیەنین.
8. لەو بارەیەوە جارێکی دی داوا لە هەموو پارت و ڕێکخراوە ڕۆژهەڵاتییەکان ئەکەین ناکۆکییەکانی خۆیان بنێنە لاوەو یەکێتییەکی کاری ناوخۆیی پێکبێنن. هەمانکات داوا لە هەموو گەلی کوردستان ئەکەین پشتگیریی گەلی ڕۆژهەڵاتی کوردستان بکەن.
9. باشووری کوردستان بە دۆخێکئ هەستیاردا تێپەڕئەبێت. باشووری کوردستان پێویستی بە ئەڵتەرناتیڤێک هەیە، پێویستی بە حکومەتێکی بوێر و پەرلەمانێکی خاوەن ئیرادە هەیە کە سیستەمێکی دیموکراتیک دابمەزرێنن.
10. ناوچە دابڕاوەکانی باشووری کوردستان لە ژێر هەڕەشەدان. لە زۆر شوێن هەوڵی گۆڕینی دیمۆگرافیای ناوچەکان ئەدرێت، خەڵک کۆچبەر و ئاوارە ئەکرێن. ئێمە حکومەتی ئێراق ئاگادار ئەکەینەوە کە دەست لە هەڵوێستی بە عەرەب کردن و گۆڕینی دیموگرافیای کەرکووک ناوچەکانی مادەی 140 هەڵگرێت. چیتر لەو بارەیەوە پەیڕەوی سیاسەتی بەعسیەکان نەکات. پێویستە ئاوارەکان بگەڕینرێنەوە سەر ماڵ و حاڵی خۆیان و قەرەبووی زیانەکانیان بکرێتەوە.
11. داگیرکاریی دەوڵەتی تورکیا لە باشووری کوردستان ڕۆژ لە دوای ڕۆژ زیاتر ئەبێت. بوونی هێزی سەربازیی تورکیا لە باشوور، هەڕەشەیەکی گەورەیە بۆ سەر دەسکەوتەکانی گەلی کوردستان. ئەبێ بە زووترین کات ئەو هیزانە لە باشوور دەربکرێن. لەو بارەیەوە ئێمە سڵاو بۆ ڕاپەڕین و بەرخۆدانی خەڵکی شیلادزێ و دەوروبەری ئەنێرین. سیاسەتی حکومەتی هەرێم لەو باریەوە بە گونجاو نازانین. ئەو سیاسەتە لە بەرژەوەندی گەلی کوردستاند نییە. داوا ئەکەین هەرچی زووتر زیندانییەکان بەربدات و خاوەندارێتی لە داخوازییەکانی خەڵک بکات.
12. گەلی باشووری کوردستان خاوەنی چەندین ڕاپەڕینە. ئێمە بە بۆنەی 5ی ئازارەوە، کە 28هەمین ساڵڕۆژی ڕاپەڕینی 1991ی باشووری کوردستانە لە دژی دەسەلاتی بەعس، پیرۆزبایی لە گەلی کوردستان ئەکەین. لە کەسێتی شەهیدان و قوربانیانی ئەو ڕاپەڕینەدا، هەموو شەهیدانی ئازادی بەبیردێنینەوەو سەری ڕێزیان بۆ دائەنەوێنین.
13. ئێمە داگیرکاریی و هەڕەشەکانی دەوڵەتی تورکیا لەسەر ڕۆژاوای کوردستان شەرمەزارو ڕیسوا ئەکەین. بە هەموو شێوەیەک لەگەڵ بەڕێوەبەرایەتی ڕۆژاوای کوردستان لە سەنگەرداین. سڵاو بۆ هەموو هێزەکانی پاراستی ڕۆژاوا، بەتایبەتیش بەرخۆدەرانی عەفرین ئەنێرین.
14. هەوڵدانی دەوڵەتی تورکیاو هاوپەیمانەکانی بۆ گۆڕین و تێکدانی دیمۆگرافیای عەفرین بە توندی ئیدانە ئەکەین. داوا لە هێزە پەیوەندیدارەکان ئەکەین لەو بارەیەوە خاوەن هەڵوێست بن. هەروەها هاوکاری ئاوارەکانی عەفرین بن، بە تایبەتیش ئەوانەی لە کەمپی شەهبادان. با یەکێک لە ئەرکە سەرەکیەکانمان ئەوەبێت کە پشتگیریی و هاوکاریی نێونەتەوەیی بۆ ئەوان دەستبەر بکەین.
15. لە 18ی ئازاردا ساڵوەگەڕی داگیرکردنی عەفرینە. داوا لە گەلی کوردستان و دۆستانی گەلی کورد ئەکەین لە ساڵوەگەڕی عەفریدا لە مەیدانا بن. داگیرکردنی عەفرین ڕیسواو شەرمەزار بکەن و خاوەندارێتی لە ڕزگارکەرانی عەفرین بکەن.
16. کۆبوونەوە جەخت لە گرنگیی یەکڕیزیی ناو ماڵی کوردان ئەکاتەوە. پشتگیریی هەموو هەوڵیک ئەکات لەو بوارەدا. کۆبوونەوە پشتگیریی کۆنرەی نەتەوەیی کوردستان ئەکات کە لە هەولی لێک نزیککردنەوەی پارت و ڕێکخراوەکانی ڕۆژاوای کوردستاندایە، هەتا بتوانن تەباییەکی ناوخۆیی لە ڕۆژاوای کوردستان بەدیبێنن و ببێنتە ڕاوژکاری گەلی ڕۆژاوا.
17. هێرشی دەوڵەتی تورکیا لە سەر ڕۆژاوای کوردستان لە ڕۆژەڤی سەرەکیی کارە دیپلۆماسیەکانی ئێمەدایە. هەرچەند بۆ ڕێگریی و وەستاندنی ئەو هێرشانە کاری گرنگ ئەکرێن. لەو بارەیەوە پێویستە بە هەموو شێوەیەک پشتگیریی ڕێبەرایەتی باکووری سوریا بکرێت. کاری جدی بکرێت بۆ ئەوەی بە فەرمی بناسرێت.
18. پێویستە ڕۆژاواو هەموو باکووری سوریا بپارێزرێت. بۆ ئەو مەبەستەش لە دژی هێرشەکانی تورکیا و هەموو هێرشەکانی تر، جەترێکی پارستن بۆ ئەو هەرێمە دابین بکرێت. بۆ ئەوەی ڕۆژاوا ببێتە هەرێمێکی ئارام (دژە فڕین)، پێویست بە خەباتێکی فراوان و جدیی هەیە.
19. لەسەر کێشەی سوریا لە جنێڤ و ئاستانە چاوپێکەوتن لە نیوان ڕژێم و هێزە نەیارەکانیدا بەڕیوەئەچێت. بەلام تا ئێستا ڕێبەرایەتی باکوری سوریاو هیزە کوردیەکان بانگهێشت نەکراون. هەر هەوڵدانێکی لەو چەشنە بێ بە شداریکردنی کورد و پێکهاتەکانی باکووری سوریا بە ئەنجام ناگات و شکست دێنێ. کوردو پێکهاتەکانی باکوری سوریاش بە ڕەسمی ناناسن.
20. لەم ڕۆژانەدا دوا خاڵی ژێر دەستی داعش ڕزگار ئەکرێت و هەموو ناوچەکە لە داعش پاکئەکرێتەوە. ئەمە سەرکەوتنێکی گەورەیە، سەرکەوتنی یەپەگە، یەپەژە، قەسەدە، هێزە هاوپەیمانەکان. سەرکەوتنی ڕۆژاواو باکوری سوریا و هەموو گەلانی هەرێمەکەو هەموو کوردستانە. بەو بۆنەیەوە پیرۆزبایی لە گەلی خۆمان و هەموو مرۆڤایەتی ئەکەین. ئێمە لەو شەڕەدا قوربانیی زۆرمان دا و سەرکەوتین. داوا لە گەلی کوردستان ئەکەین ڕۆژی ڕاگەیاندنی ئەم سەرکەوتنە بە هەست و جۆشێکی گەرمەوە پێشوازی لە ڕاگەیاندنی ئەو سەرکەوتنە بکەن.
21. بە هەزاران دەستگیرکراوی داعش ئێستا لە دەست بەڕیوەبەرێتی باکور و ڕۆژهەڵاتی سوریادان. ئەو کەسانەی تاوانی دژە مرۆڤایەتییان کردووە پێویستە دادگایی بکرێن. ئێمە پێشنیاز ئەکەین بەڕێوەبەرێتی باکورو ڕۆژهەڵاتی سوریا دادگایەکی نێونەتەوەیی لە کۆبانێ دابمەزرێنێت و لەوێدا تاوانباران دادگایی بکرێن. هەروەها داوا لە هاوپەیمانیی دژی داعش و ڕێکخراوی نەتەوە یەکگرتووەکان و دامودەزگا پەیوەندیدارە نێونەتەوەییەکان ئەکەین، هاوکاریی بەڕێوەبەرایەتی باکورو ڕۆژهەڵاتی سوریان بکەن هەتا دادگایەکی نێونەتەوەیی لە کۆبانێ دابمەزرێت.
22. بۆ ئەوەی تاوانی کۆمەڵکوژیی ئێزدییەکان لە فەرمییەیتی نێودەوڵەتیدا وەک جینۆساید بناسرێت، پشتگیریی کەیسی ئێزدییەکان ئەکەین. هەروەها پێویستە هەموو هێزە کوردستانییەکان دژی هەر جۆرە هێرشێک بۆسەر شەنگاڵ ڕاوەستن و شەنگاڵ بپارێزن. هەوڵبدرێن ئاوەدانکردنەوەی شەنگاڵ بکەوێتە بواری پراکتیکەوەو ئاوارەکان بگەڕێنەوە جێ و ماڵی خۆیان. پێویستە ناسنامەی شەنگاڵ بپارێزرێت، دیمۆگرافیای شەنگاڵ نەگۆڕێت. بۆ ئەو مەبەستەش پێویستە شەنگاڵ خۆی خۆی بەڕێوەببات.
23. دەروازەی نێوان شەنگاڵ و ڕۆژاوای کوردستان بۆ خەڵکی شەنگاڵ زۆر گرنگە. کۆبوونەوە داوا لە حکومەتی عێراق ئەکات ئەو دەرگایە بە کراوەیی بمێنێت و نەگیرێت.
24. ئێمە جارێکی تر پشتگیریی خۆمان بۆ هەموو مافەکانی گەلی ئاسوری-سریانی-کلدانی دووپات ئەکەینەوە. ئەوان خەڵکی کۆنی ئەو هەرێمەن. پێویستە مافە ئیتنیکی و کلتوری و سیاسی و ئیداری و کۆمەڵایەتییەکانی ئەوان لەسەر ئەو خاکە دەستەبەر بکرێن و بپارێزرێن و ئاوارەکانیان بگەڕینەوە سەر خاکی خۆیان.
25. پێویستە هەموو پارت و ڕێکخراوە کوردستانیەکان لەسەر بنەمای پرەنسیپە دیموکراسییەکان خۆیان ڕێکبخەن. ڕێز لەیەکتر بگرن و لە کاری دیپلۆماسیدا هێڵی سووری بەرژەوەندییە نەتەوەیی و نیشتمانییەکان بپارێزن.
26. ئێمە وەک کۆمیتە بانگی هەموو پارت و ڕێکخستنە کوردستانییەکان ئەکەین بەشداری کۆمیتەی دیپلۆماسیی هاوبەش ببن و بەیەکەوە کاری دیپلۆماسی بکەین.
لە کۆتایی کۆبوونەوەدا زانیاریی لەسە ئەو کارو خەباتە نێونەتەوەییە درا کە لە بواری دیپلۆماسییدا لەوەرزی ڕابردوودا کرابوون. کارەکان نرخێندران. دواتر لەسەر شێوازی ڕێکخستنی کۆمیتە و پێکهێنانی کۆمیتەی هاوشێوە لە وڵاتە جۆراوجۆرەکان وتووێژ کرا و بڕیای درووستکردنیان لەو وڵاتانەدا درا کە دەرفەتی درووستکردن هەبێت. تەوەری کۆتایی کۆبوونەوە پلانداڕشتنی کارو خەباتی وەرزی داهاتوو بوو کە تیایدا کۆمەڵێک ڕاسپاردەو پێشنیازی گرنگ پەسەند کران.
کۆمیتەی دیپلۆماسیی هاوبەشی پارت و ڕێکخراوە سیاسییە کوردستانییەکان
05.03.2019 برۆکسل
1. کۆمسیۆنی کاری دەرەوەی - کنک
2. یەکێتی نیشتیمانیی کوردستان
3. پارتی یەکێتی دیموکراتی (پ ی د)
4. بزووتنەوەی گۆڕان
5. کۆنگرەی جڤاکێن دیموکراتیک – ک ج د ئەوروپا
6. یەکێتی سوریانیانی ئەوروپا
7. کۆمەڵە – ڕێکخراوی کوردستانی حیزبی کۆمۆنیستی ئێران
8. حیزبی سۆسیالیست دیموکراتی کوردستان
9. تەڤگەری ژنانی کوردستان – ئەوروپا
10. فیدراسیۆنی ئێزدیانی کوردستان
11. کۆدار
12. پارتی یەکێتی سوریانی – ڕۆژاوا
13. پارتی ژیانی ئازادی کوردستان - پژاک
14. پارتی ئیسلامی کوردستان
15. نوێنەرایەتی (ه د پ) لە ئەوروپا
16. پارتی دیموکراتی کوردی سوریا
17. پارتی چەپی دیموکراتی کورد - سوریا
18. پارتی چەپی کورد - سوریا
19. پارتی دیموکراتی کورد – ئەلپارتی- سوریا
20. پارتی دیموکراتی پێشڤەڕۆی کوردی سوریا
21. پارتی ڕزگاری کوردستان
22. پارتی سەوزی کوردستان (رێکخراوی سەوزی ئەوروپی – کوردستانی)
23. ئەنستیتۆی کورد لە برۆکسل
24. ڕێکخراوی دیموکراتیکی یارسان
25. کۆمەڵی ئیسلامی کوردستان
26. تەڤگەری مۆدێرنیزەکردنی کوردستان - سوریا.
27. ئەنجومەنی شەنگاڵ لە دەروەی وڵات.
28. پارتی کۆمۆنیستی کوردستان.
29. پارتی یەکێتی دیموکراتی کوردستان- الوحدة. (رۆژاڤا)
30. حیزبی زەحمەتکێشانی کوردستان
31. پارتی سەوزی کوردستانی (رۆژاوا)
32. پارتی سەربەخۆیی کوردستان
33. هەڤبەندی ئێزدییەکانی سوریا
#05-03-2019#