$بەکر ڕەشاش$
نووسینی: #ئاراس ئیلنجاغی#
ساڵی 1957 لە گوندی (ئیلنجاغی گەورە)ی دەڤەری (#کۆیە#) لەدایک بووە. خوێندنی سەرەتایی لە گوندی (#ئیلنجاغی گەورە#) تەواوکردووە و قۆناغی ناوەندی لە شاری (#تەقتەق#) تەواوکردووە. ساڵی 1971-1972 پەیوەندی بە (یەکێتی قوتابییانی کوردستان) کردووە. بۆتەواوکردنی خوێندنی ئامادەیی ڕوو لە (قەڵادزە) دەکات، بەڵام بەهۆی بۆردومانەکەی سەر شاری قەڵادزێی ساڵی 1974 دەست لە خوێندن هەڵدەگرێت و دەبێتە پێشمەرگە لە (تۆپخانەی شۆڕش) تا نسکۆی شۆڕش لە ساڵی 1975، هەر لەوساڵەدا دەچێتە وڵاتی (ئێران) ساڵی 1976 دەگەڕێتەوە و دەچێتە (ئامادەیی کۆیەی کوڕان) بۆ تەواوکردنی خوێندن، بەڵام چاودێریەکی تووندی ئەمنی ڕژێمی ئێراقی بەسەرەوە بووە و چەندین جار بانگی دەکەن بۆ لێکۆڵینەوە بۆیە بەناچاری خوێندن بەجێدەهێڵێت و دەبێتە سەرباز لە سوپای ئێراقی، ساڵی 1978 پەیوەندی بە ڕێکخستنەکانی (#کۆمەڵەی ڕەنجدەرانی کوردستان#) دەکات. ساڵی 1980 پەیوەندی بە هێزی پێشمەرگەی کوردستانەوە دەکات لە سنووری دەشتی هەولێر دەبێتە پێشمەرگە کەپێی دەوترا هەرێمی (8)ی دەشتی هەولێر لە چەندین شەڕ و نەبەردیدا بەشداری دەکات و ڕۆڵی جوامێرانە دەبینێت هەر بۆیە لەلایەن (شەهید مولازم سەید کەریم)ەوە زوو دەناسرێت و پلەی (فەرماندەی مەفرەزە)ی پێدەدرێت. لەگەڵ پێکهێنانی تیپی 86ی دەشتی هەولێر پاش ماوەیەک دەکرێتە جێگری کەرتی 2ی تیپەکە کە ئەو کات شەهید (ئەحمەد قەمبەری) فەرماندەی کەرتەکە بووە، دواجار لە شەڕێکدا لەگەڵ جەیش و جاش لە دەشتی (#قەرەسالم#) کەناری زێی بچووک دوای ئەوەی گورزێکی باش لە دوژمن دەوەشێنن لە کاتی گەڕانەوەیان بۆ سنوورەکەی خۆیان سنووری تیپی 86ی دەشتی هەولێر لە زێێ بچووکدا لە شەوی 22-09-1982 بەکارەساتێک لە زێی بچووکدا خنکا و چووە کاروانی شەهیدانەوە و لە گۆڕستانی گوندی (ئیلنجاغی گەورە) بەخاک سپێردراوە.[1]
$بەکر ڕەشاش دەبابەکەی دەشتى هەولێر$
ناوى تەواوى (بەکر سولێمان فەتحوڵڵا کاوێس مەلاک)ە، ناسراو بە (بەکر ڕەشاش)، ساڵى 1957لەخێزانێکى زەحمەتکێشى جوتیارو کوردپەروەرى گوندى ئیلنجاغى گەورە هاتۆتە ژیانەوە، خوێندنى سەرەتایى لە ئیلنجاغى گەورە و ناوەندى لە شارۆچکەى تەقتەق تەواوکردووە، ساڵى (1971-1972)پەیوەندیکردووە بە (یەکێتى قوتابییانى کوردستان)ەوە دەکات.
بۆ تەواوکردنى خوێندنى ئامادەیى دەچێتە شارۆچکەى (#قەڵادزێ#)، بەهۆى بۆردومانەکەى سەر قەڵادزێ ساڵى (1974) دەست لەخوێندن هەڵدەگرێت و لە (تۆپخانەى شۆڕش)دەبێتە پێشمەرگە تانسکۆى ساڵى 1975، هەر لەو ساڵەدا دەبێتە پەنابەر لە وڵاتى ئێران وساڵى (1976)دەگەڕێتەوە کوردستان، و دەچێتەوە (دواناوەندى کۆیەى کوڕان)بۆ درێژەدان بەخوێندن، بەڵام چاودێرییەکى توندى دەزگاى ئەمنى بەسەرەوە بووە وچەندین جار بانگ دەکرێت بۆ لێکۆڵینەوە، بەناچارى خوێندن بەجێ دەهێڵێت وماوەیەک دەبێتە (سەرباز)لە سوپاى ئێراق، لە ساڵى (1978)ەوە پەیوەندى بەڕێکخستنەکانى شۆڕشى نوێ-ەوە بەڕێکخستنەکانى (کۆمەڵەى مارکسى لینینى کوردستان)ەوە دەکات.
لە ڕێگەى شەهید (#عەلى ساڵح#)ەوە پەیوەندیکردووە بە (کۆمەڵەى ڕەنجدەرانى کوردستان)ەوە، بۆیە بەر لە شەڕى (ئێراق-ئێران) ئامادەیى خۆى نیشان دەدات ببێتە پێشمەرگە، بەڵام بەهۆى بارودۆخەکانەوە لە مانگى (10)ى 1980شەوێک لە مزگەوتى ئیلنجاغى گەورە لەگەڵ هەریەک لە (خاڵە جەعفەرومحەمەد فەتاح ومەلا سەدر ومامەى مام خورشیدى)بەسەرپەرشتى شەهید (عەلى ساڵح)کۆدەبنەوە و بەیانییەکەى (30-10-1980)پەیوەندى دەکەن بەهەرێمى (8)ى دەشتى هەولێر، لەکەرتى دەشتى هەولێر بەفەرماندەیى شەهید عەلى ساڵح دەبنە پێشمەرگە ، شەهید بەکر ڕەشاش وهاوڕێکانى زوو لەکەرتى دەشتى هەولێر بەهۆى ئازایەتى و لەخۆبووردەییانەوە دەناسرێن وبەشدارى چەندین نەبەردى وچالاکى دەکەن، لە مانگى (11)ى1980دوو جار لەڕەبیەکانى کێڵگەى نەوتى تەقتەق دەدرێت شەهید بەکر ڕەشاش بەشدار دەبێت، جگەلە چالاکییە کتوپڕوخێراکانى دەشتى کۆیە لە گۆڕستانى گوندى (#بۆگد#) پێنج ئۆتۆمبیل دەسوتێنن، وەلە (دەربەندى گۆمەسپان)لە دوژمن دەدەن وپەیامى شۆڕشى نوێیان پێ گەیاندووە، هەروەها لە چەندین چالاکى ناوشارى (هەولێر وکۆیەوتەقتەق)وچالاکى سەر ڕێگاکانى نێوان (هەولێر-کۆیە)و (کۆیە-تەقتەق)و (تەقتەق-سێگردکان) ڕۆڵى قارەمانانەى گێڕاوە، وەک بەورێکى چنگ بەگڕ لەنێوان (دەشتى کۆیەودەشتى هەولێر وشوان وشێخ بزێنى وخۆشناوەتى)ئەویاڵ و ئەو یاڵى کردووە.
هەروەها لە لێدانى ڕەبیەکانى گردى مۆردى گەرمکى تەقتەق و شەڕوداستانى (#قەڵاسنج#)ى سەرووى بنارى سەفینى سەربە شارۆچکەى شەقڵاوە لە (25-12-1980)کەلەو شەڕەدا دوژمن بەجاش وجەیشەوە پەلاماریان دەدەن ڕۆڵى قارەمانانەى گێڕاوە ، لە شەڕى (قەڵاسنج)دا شەهید (ملازم سەید کەریم هاودیانى)فەرماندەى هەرێمى (8)ى دەشتى هەولێر ڕۆڵى جوامێرانەى (مەلا سەدر و شەهید بەکر ڕەشاش)ى بۆ دەردەکەوێت، هەردواى شەڕەکە (مەلا سەدر)دەکرێتە فەرماندەى مەفرەزەو پاش کەمێک شەهید (بەکر)یش دەکرێتە فەرماندەى مەفرەزە لەکەرتى (2)ى قوەتى دەشتى هەولێر.
لە ساڵى (1981)ەوە لەدەشتى هەولێر لەتێکڕاى چالاکییەکانى کەرتى (2)بەفەرماندەیى شەهید ئەحمەد قەمبەرى ئازایانەوچاونەترسانە چالاکى کردووە، لەسەر ڕێگاکانى (کۆیە، #هەولێر#، #دێگەڵە#، شوان، بەستى شەرغە، خۆشناوەتى، ساڵەیى، #شێخ بزێنى#، تەقتەق)، لە شەڕى (شیوى ساماڵ)دا لە ساڵى 1982قارەمانانە بەشداربووە، هەروەها لەداستانى (#سێکانى#)لە27-1-1982 بۆ هاوکارێکردنى پێشمەرگەکانى (حزبى شیوعى ئێراق) لەگەڵ مەفرەزەکەى بەشدارەبووە و مێرخاس وعەگیدانە لەنێوان (ئۆمەرگومبەت-سێگردکان)سەرپەرشتى لێدانى دوژمنى کردووە.
دواى (10)ساڵان (1972-1982)لەکارى ڕێکخراوەیى وپێشمەرگایەتى لەدوو شۆڕشدا (ئەیلول ونوێ)، دواى ئەنجامدانى چالاکییەکى پێشمەرگانە لەشێخ بزێنى خواروو لە پێدەشتە زێکردەکانى (قەرەسالم وتوڵکى)ڕوو بەڕووى (300)چەکدارى (جاش وجەیشى شەعبى)دەبنەوە لە (22-9-1982)پاش شەڕێکى دەستەویەخەى کەرتى (2)ى تیپى 86ى دەشتى هەولێر، فیشەک وپێداویستى شەڕەکەیان لێ دەبڕێت و بڕیار دەدەن لەزێى بچووک بپەڕنەوە بۆ بەرى (سێگردکان)، شەهید بەکر ڕەشاش سەرەتا سەرپەرشتى ئەو پێشمەرگانە دەکات بۆ ئەوەى سوارى (کەڵەک)ببن، شەهید ئەحمەد قەمبەرى وکۆمەڵێک پێشمەرگە بۆ یەکەمجار دەپەڕنەوە، دوا کاروان (شەهید بەکر ڕەشاش)لەخەزنەى نێوان (سێگردکان و#شەوگێڕ#)لە کاتى پەڕینەوە خۆیى و هاوڕێکەى بەناوى (کاکە)دەکەونە ئاوى زێى بچوکەوە و دەچنە کاروانى شەهیدانەوە.
$چۆنییەتى شەهیدبوونى بەکر ڕەشاش$
بابە شێخ پێشمەرگەى دێرین وهاوسەنگەرى شەهید بەکر ڕەشاش بەو شێوەیە ڕووداوى شەهیدبوونى شەهید بەکروشەهید کاکە دەگێڕێتەوە:
مەلا خدر مامەند قەرەبەگى چاوساغمان بوو بۆ گرتنى (قاتعى جەیشى شەعبى)قەرەبەگ، شەوى (21/22-9-1982)لەسێگردکانەوە بەکەڵەک پەڕینەوەو چوینە پشت ئاوایى (#توڵکى# وشەوگێڕ) بۆبەیانییەکەى خۆمان لەو ناوە شاردەوە ونانى نیوەڕۆمان لەوێ خوارد (حسێن و لاوەى کێخوا یابە)تازە هاتبوون بووبوونە پێشمەرگە لەکەرتەکەمان، لەناو (حاوییەکان)ى پشت توڵکى و قەرەسالم تووشى ڕووبەڕووبوونەوەیەکى بێ بەرنامە هاتین لەگەڵ (جاش وجەیشى شەعبى) ڕژێمى بەعس، ئەوان ژمارەیان نزیکەى (300)چەکدار دەبوو، کێوماڵى پێدەشتەکەیان دەکرد، کەوتینە دوورە تەقە لەیەکترى، ناقیلەیەک هات و (#حەمە چاوشین ئیلنجاغى#) وتى: بابچین بیگرین بەڵام ئیتر نەفیشەکمان پێ مابوو، نەپلانەکەشمان بۆگرتنى قاتعى جەیشى شەعبى قەرەبەگ سەرى گرت، هەرچەندە ئاوى زێى بچووک زۆر بوو، بەڵام شەهید ئەحمەد قەمبەرى فەرماندەى کەرت، نەیسەڵماند وتى: هەر دەبێت بپەڕینەوە لاى سێگردکان، بەداخەوە شەهید بەکرڕەشاش بەشەهید ئەحمەد قەمبەرى وت: من لاى برادەران دەمێنمەوە سەرەتا ئێوەبڕۆن، هەر ڕێنمایى پێشمەرگەکانى دەکرد لە کاتى سەرکەوتن بۆ سەر کەڵەکەکە، بەڵام دواتر خۆی و شەهید کاکە بەیەکەوە لە کاتى سواربوونى کەڵەک لەکەناراوى خوڕوقولى ڕووبارى زێى بچووک بەیەکەوە کەوتنە ئاوەکەوەو چونە کاروانى پڕسەروەرى شەهیدانەوە.
$خەسڵەتەکانى شەهید بەکر ڕەشاش لەزارى هاوسەنگەرانەوە$
شەهید مەلاعەلى شاعیرى ناوزیندانى لە سێدارە دراوى کورد لە شۆڕشى نوێ دا فەرموویەتى:
ئەو مەرگەى لێم ترساوە، ئەیلاوێنم
بۆ ناوێرێ بێت وبگرێ داوێنم
بابمناسێ کە پێشمەرگەى (کۆمەڵە)و
کادرێکى دەست وداوێن خاوێنم
ئەمە درووشمى خەباتى شەهید بەکرڕەشاش بوو، وەک لەزارى هاوسەنگەرانى دەردەکەوێت:
هەرکەسێک شەهید بەکرى یەک ڕۆژ ناسی بێ، دەزانێت مرۆڤێکى چەند بە (ڕەوشت و کۆمەڵایەتى وجێگەى متمانە)بوو، لەشەڕدا توڕە دەبوو ئەگەر هاوڕێکانى هەنگاوێک لەدواى ئەو نەبوونایە، دەبوو ئەو هەنگاوێک لەپێشەوەتر بووایە بۆ لێدانى دوژمن و هێرش بردن، کەسێکى دەگمەن بوو لە شۆڕشى نوێ دا، کەم پێشمەرگەى وەک ئەو هەبوو.
مامەى مام خورشیدى سەبارەت بەشەهید بەکر وتى: بەکر ڕەشاش لە هەموومان کۆنتربوو لەپەیوەندى بە شۆڕشى نوێ-ەوە، ئەو زوو ناسرا بە (دەبابەکەى دەشتى هەولێر)، قارەمان بوو کورد وتەنى باسى ناکرێ، لە (ئەخلاق)نموونەى ڕەوشت وپیاوەتى بوو، پیاوى وەک شەهید بەکر کەم هەیە وکەمیش درووست دەبێت ، لە شەڕى شیوى ساماڵ هێندە لە دوژمن نزیک بووەوە تا ئاستى دەستەویەخە، لە هیچ چالاکییەک نەبووە و نەبیستراوە پێشەنگ نەبوو بێت.
نەرم ونیان وبێ دەنگ بوو لە کۆڕ و دیوەخانان، ئازا و چاپوک ومەردوگورزوەشێن بوو لەشەڕ و ڕووبەڕووبوونەوە، پێش ئێمە چەکى پێشمەرگایەتى کردە شان لە (25-10-1980) ، کورێکى مەندولەسەرخۆوکەم دوو و شەرم بەخۆ بوو، کەم تێکەڵى قۆشمەوگاڵتەوگەپ دەبوو ، لە کاتى بەرێکردنى پێشمەرگەکان لە خەزنەى سێگردکان بەر لەشەهیدبوونى زۆر ڕێنمایى پێشمەرگەکانى دەکرد ئەوەش گوزارشتە لەسیفەتى فەرماندەیى شەهید بەکر ڕەشاش .[2]