کاکەمەم بۆتانی
ناوی تەواو : کاکەمەم فەخری سامی
ناز ناو : بۆتانی
زمانەکانی دەیزانێت
1- کوردی : نووسین و خوێندنەوە. بەتەواوی
2- عەرەبی : نووسین و خوێندنەوە. بەتەواوی
3- ئینگلیزی : نووسن و خوێنەوە. (مامناوەندی)
پسپۆری : ئەندازیاری کشتوکاڵی (لە دارستان)
بروانامە : دبلۆم دارستان
10-1-1937 لە شاری (
کۆیەکۆیە) لە دایک بووە.
باوکی لەسەر کوردایەتی بۆ گوندی (هەرتەل) دوورخراوەتەوە لە ساڵی (1948) کۆچی دوایی کردووە.
لە تەمەنی 10 (دە) ساڵیەوە خاڵوانی بەخێویان کردووە.خوێندنی سەرەتایی لە (هەرتەل) و (کۆیە) و (
سلێمانیسلێمانی)، خوێندنی سانەوی لە (
کەرکوککەرکوک) و خوێندنی (زانکۆ) لە (بەغداد) تەواوکردووە.
(داوانزدە) ساڵێک سەرکردەیەکی یەکێتی قوتابیانی کوردستان بووە.
(دە) سالێکیش ئەندامی
پارتی دیموکراتی کوردستانپارتی دیموکراتی کوردستان بووە تا پلەی ئەندامی لقیش چووە. لەکەرت بوونی پارتی ساڵی (1964) وازی لە پارتایەتی هێناوە. وەک کوردێکی سەربەخۆ و ئازاد لە خزمەتی بزوتنەوەی رزگاریخوازی کوردستاندا بووە. زۆربەی بەرهەمە ئەدەبییەکانیشی لە بەرژەوەندی کوردایەتی و خەباتی چینە چەوساوەکاندا بووە.
یەکەم چیرۆکی لەساڵی (1957) بڵاوکردۆتەوە. بە رای هەندێ رەخنەگر سیمایەکی نوێی پێوە دیار بووە.
ساڵ و نیوێک لەسوپای عێراقی ئەفسەری یەدەگ بووە دوو جارش بۆتە پێشمەرگەی لەشکری شۆڕشگێری کوردستان (1964-1966) و (1974-1975).
لە ساڵی (1968) ەوە بە یارمەتی هەندێ ئەدیبی کوردی بەغدا، خەریکی دروستکردنی رێکخراوێکی ئەدەبی بووە. تا لە (10-2-1970) بە شێوەی رەسمی یەکێتی نووسەرانی کوردی دامەزراند.
لەتەک چوار ئەدیبی لاویتر بانگەوازی (ڕوانگە) یان بڵاوکردەوە. کەوەک رێبازێکی نوێی ئەدەبی کوردی سەیر دەکرێت.
لە ساڵی (1971) دا لەگەڵ (30) سی ئەدێبیک، دژی بیروباوڕی کۆنە پەرست و چەوت وەستان پشگیری سەربەستی ئافرەتیان کرد. بانگەوازی (ئەی قەڵەمە نەترسەکان یەکگرن) یان بڵاوکردەوە خەریکبوو سەری هەر پێنج ئەدیبی روانگەی تێبچێت.
دوایی نوچدانی بزوتنەوەی رزگاریخوزاری کوردستان ساڵی (1975) گەڕایەوە لە دەزگا و بڵاوکراوەکانی راگەیاندنی حکومەتی عەرەبی عێراق دوور کەوتەوە بەرهەمی ئەدەبی تێدا بڵاونەکردەوە.
دژی پلانی هەڵوەشاندنەوەی یەکێتی نووسەرانی کورد وەستا. نەبووە ئەندامی یەکێتی ئەدیب و نووسەرانی عێراقیش.
(بیست) ساڵێک لە بەڕێوەبەرایەتیەکانی دارستان (ئەندازیاری کشتوکاڵ) بووە. کە زۆریان بۆ هێنا (تەتەوع) بکا و بچێتە ناو (سوپای میللی) خۆی خانەنشین کرد خەریکی کار و کاسپی بوو.
لە (1993) وە تا (2000) بۆ ماوەی (حەوت) ساڵ بووە (ڕاوێژکاری رووناکبیری) لە
وەزارەتی رۆشنبیریوەزارەتی رۆشنبیری حکومەتی هەرێمی کوردستان.
لە (2000)ە وە حکومەتی (سوید) ی ئیقانەی پێداوە
سەرۆکی یەکێتی نووسەرانی کورد و ئەندامی یەکێتی ئەدیبانی سویدە.
سەرەتایی چیرۆکنووسینی رێبازی (ریالیستی) گرتووە بەرەو رێبازی (ریالیستی رەخنەگرانە) چووە. لە ناوەڕاستی (حەفتاکانەوە) ریالیستی رەمزی کردۆتە رێباز.
رۆمانەکانی (ریالیستی سیحری) بە خۆیەوە دەگرێ.
کتێبە چاپکراوەکانی:
کۆمەڵە چیرۆک و کورتیلە چیرۆک :
1- بوومەلەرزە لە گۆمی مەندا- بەغدا 1969
2- سمکۆڵی ئەهریمەن – سلێمانی 1973
3- بازنە -
هەولێرهەولێر 1979
4- خەرەندی مەرگ - هەولێر 1992
نۆڤل و رۆمان:
1- درز - هەولێر 1997
2- کەوشەنی پەیکەر تاشێکیتر - سلێمانی 2003
3- میری ئاوایی وەرزێر – هەولێر 1992
پەخشانە شیعری شیوەن:
1- هۆ – تاکە برا -
رانیەرانیە 2003
مێژووی سیاسی:
1- لەدوو تۆڵی یاد داشتی شاردا – چاپخانەی پێشمەرگە 1984 بەنازناوی (علی خالید حەمید) دوو جاریش لە سلێمانی لە چاپدراوەتەوە.
2- تورکمانی کوردستانی باشوور – بەنازناوی (سامی فخری) سلێمانی 2002
ژیاننامە:
1- کاکی کاکان - هەولێر 1997
2- کاکە بلە. لەیاد من - سلێمانی 2007
بیرەوەری و بەسەرهاتی نووسەر:
1- کاکەمەمێکیتر - سلێمانی 2003
2- ژانە رێیە خۆڵەمێشیەکان - سلێمانی 2007
3- بەهارێزان – سلێمانی 2008
ئابووری و ئاماری:
1- دارەبەن لە پارێزگای سلێمانی – بەغدا 1985
2- بەرهەمی رۆژانەی کرێکارانی نەمامگای دارستان – هەولێر 1981.
لەتەک حەوت ئەدیبی لاویتر بانگەوازی (ڕوانگە) یان بڵاوکردەوە، کە ئەمانە بوون: حسێن عارف، شیرکۆ بێکەس، جەلالی میرزا کەریم، کاکەمەم بۆتانی، عەبدوڵڵا پەشێو، کەمال رەوف، جەمال شارباژێڕی، تاهیر سالح سەعید، پاشان سەڵاح شوان و سامی شۆڕش چوونە پاڵیان و کەمال رەوف وازی لێهێنان.