ناوی ژن و کچی کورد لە هۆنراوەی فۆلکلۆردا
ناولێنان بە پێی کات و سەردەم دەگۆڕێت، لە هەر قۆناغێکدا ئه و ناوانە باون و دێنە سەر زاران کە لەگەڵ بارودۆخی ئه و قۆناغەدا دەگونجێت، لە سەردەمی کۆندا، زمانی کوردی بە زۆری بۆ ناولێنانی کچان، ئه و ناوانەیان بەکارهێناوە، کە لە بنچینەدا، دەگەڕێنەوە بۆ ڕیشەی هیندۆئەوروپی و گروپی زمانە ئێرانییەکان، یان ئه و ناوانەی کە لە زمانی عەرەبییەوە، بە کاریگەری دراوسێیەتی و هۆکاری ڕامیاری و کۆمەڵایەتی و ئاینییەوە، کەوتوونەتە ناو زمانی کوردییەوە، وەک ناوەکانی: (مۆتێ، عەیشێ، فاتم، هەمین، مەیاس، خونچە، غەزال خەزار، غەریب، خەدیجە، عائیشە، ڕەعانا، لەعلی، عەنیف، عەتیە، بەسێ، گوڵچن، کافیە، عاسی، حەفسە، هەیبەت، عیسمەت، هەدیە، قەدەمخێر، قەدری، خانزاد، ڕوقیە، سەسەن، شەوکەت، فەخری، شەمام، ناجیە، قەسپی، قەتێ، مریەم، مێرەم، فەیمە، سەمین، تەمین، تێلییە، فەهاو، ئافتاو، مەرجان، سێوێ، وەعدیە، ئامین، سەنیە، زارا، ڕەحیم، ڕەیحان، نەخشین، زوبێدە، ڕابی، گورێ، حەیات، سەفیە، سەکینە، نەشمیل، سەبیحە، سەمیعە، مونیرە، لەیلا، لەمیعە، خاتوون، خانم، خەجێ، خاوەر، خوناو، خومار، خەیار، بەدری، بەدیعە، سەبری، شوکری، بەیان، ئەستی، ئەسمەر، نەجوە، نەسرین، نەجیبە، ناهیدە، نەزیرە، وەزیرە، کابان، گەوهەر، کەوسەر، زێزێ، زەهوە، زەکیە، زەینەب...هتد).
هەر ئه و ناوانەش لەسەر زاری لاون بوون و بەند و گۆرانیان پێدا هەڵگووتوون و کەوتوونەتە ناو هۆنراوە و فۆلکلۆرەوە، وەک:
ناوی ئامین (ئامەکە):
ئامەکە برێ ئامەکە کراسی بەری خامەکە)
(ئامینە هەردوو چاوم کزەی جەرگ و هەناوم
لە دونیاو لە ئاخیرەت من و تۆ بۆ یەک ماوین)
ناوی (خەدیج خەجیج خەجیلێ:
خەجیلێ برێ خەجیلێ مامە سواری
چەندە بە لەنجە و لاری ساحێبی بیست و چاری
نەشمیل :
نەشمیل نەشمیل نەشمیلانێ دەرێی سێوی سەر دوکانێ
تەشی ڕێسی لە هەیوانێ کار و بەرخی لە کوێستانێ
هەمین:
هەی نارێ هەی شۆڕێ ناوی یارێم هەمینە
زولف چین لەسەر چینە سەر برندکه و بی بینە
مریەم:
سەپانم خۆش سەپانم مریەم تێلەگێشە
دره و دەکەم بە بازوم مریەم کۆڵێ بکێشە
غەزال:
نەخۆشەکی گرانم کەوتم لەسەر تەنیشتێ
خەبەر بدەنە یارم مەعین شیفام گەیشتێ
یار غەزال عەمرم غەزال یار غەزالم دیتییە[1]