پەرتووکخانە پەرتووکخانە
گەڕان

کوردیپێدیا پڕزانیاریترین و فرەزمانترین سەرچاوەی کوردییە!


بژاردەی گەڕان





گەڕانی ورد      کیبۆرد


گەڕان
گەڕانی ورد
پەرتووکخانە
ناونامە بۆ منداڵانی کورد
کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
سەرچاوەکان
شوێنپێیەکان
دڵخوازەکان
چالاکییەکان
چۆن بگەڕێم؟
بڵاوکراوەکانی کوردیپێدیا
ڤیدیۆ
درەختی پۆلەکان
بابەت بەهەڵکەوت
تۆمارکردنی بابەت
تۆماركردنی بابەتی نوێ
ناردنی وێنە
ڕاپرسی
بیروڕاکانتان
پەیوەندی
کوردیپێدیا چ زانیارییەکی پێویستە!
ستانداردەکان
ڕێساکانی بەکارهێنان
کوالیتیی بابەت
ئامرازەکان
دەربارە
ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
چیمان دەربارە وتراوە!
ناوکێشکردن لە ماڵپەڕەکانتاندا
تۆمارکردن / کوژاندنەوەی ئیمێڵ
ئاماری میوانەکان
ئاماری بابەت
وەرگێڕی فۆنتەکان
گۆڕینی ڕێکەوتەکان
پشکنینی ڕێنووس
زمان و شێوەزمانی ڕووپەلەکان
کیبۆرد
لینکە پێویستەکان
ئێکستێنشنی کوردیپێدیا بۆ گووگڵ کڕۆم
کوکیز
زمانەکان
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
هەژماری من
چوونەژوورەوە
دەبمە هاوکارتان!
وشەی نهێنیت لەبیرکردووە!
گەڕان تۆمارکردنی بابەت ئامرازەکان زمانەکان هەژماری من
گەڕانی ورد
پەرتووکخانە
ناونامە بۆ منداڵانی کورد
کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
سەرچاوەکان
شوێنپێیەکان
دڵخوازەکان
چالاکییەکان
چۆن بگەڕێم؟
بڵاوکراوەکانی کوردیپێدیا
ڤیدیۆ
درەختی پۆلەکان
بابەت بەهەڵکەوت
تۆماركردنی بابەتی نوێ
ناردنی وێنە
ڕاپرسی
بیروڕاکانتان
پەیوەندی
کوردیپێدیا چ زانیارییەکی پێویستە!
ستانداردەکان
ڕێساکانی بەکارهێنان
کوالیتیی بابەت
دەربارە
ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
چیمان دەربارە وتراوە!
ناوکێشکردن لە ماڵپەڕەکانتاندا
تۆمارکردن / کوژاندنەوەی ئیمێڵ
ئاماری میوانەکان
ئاماری بابەت
وەرگێڕی فۆنتەکان
گۆڕینی ڕێکەوتەکان
پشکنینی ڕێنووس
زمان و شێوەزمانی ڕووپەلەکان
کیبۆرد
لینکە پێویستەکان
ئێکستێنشنی کوردیپێدیا بۆ گووگڵ کڕۆم
کوکیز
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
چوونەژوورەوە
دەبمە هاوکارتان!
وشەی نهێنیت لەبیرکردووە!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 دەربارە
 بابەت بەهەڵکەوت
 چالاکییەکانی ڕۆژی
 ڕێساکانی بەکارهێنان
 ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
 بیروڕاکانتان
 دڵخوازەکان
 کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
 چالاکییەکان - کوردیپێدیا
 یارمەتی
بابەتی نوێ
ژیاننامە
ناسر ئیسماعیل حەسەن
28-03-2024
سروشت بەکر
ژیاننامە
نەشوان نایف عەزیز سلێمان
28-03-2024
سروشت بەکر
ژیاننامە
نەواف ئیسماعیل حەسەن سەعید
28-03-2024
سروشت بەکر
ژیاننامە
هاڤین خێرۆ حەسەن
28-03-2024
سروشت بەکر
ژیاننامە
هەزار موراد معکۆ عەنۆ
28-03-2024
سروشت بەکر
ژیاننامە
هوەیدە ئیلیاس خرمش شێخۆ
28-03-2024
سروشت بەکر
شوێنەوار و کۆنینە
کۆشکی موشیر دیوان،
28-03-2024
سارا سەردار
پارت و ڕێکخراوەکان
کارۆ
28-03-2024
ڕاپەر عوسمان عوزێری
شوێنەوار و کۆنینە
قەڵای حەسەن ئاباد
28-03-2024
سارا سەردار
ژیاننامە
هیدایەت عەبدوڵڵا حەیران
28-03-2024
ڕاپەر عوسمان عوزێری
ئامار
بابەت 514,830
وێنە 104,281
پەرتووک PDF 18,891
فایلی پەیوەندیدار 94,732
ڤیدیۆ 1,232
شەهیدان
موسا عەنتەر
ژیاننامە
کەرەمێ سەیاد
ژیاننامە
مونیرە ساڵح عەبدولڕەحمان
شەهیدان
ژینا ئەمینی
شوێنەوار و کۆنینە
قەڵای حەسەن ئاباد
ئەنجام: 6 تۆمار دۆزرایەوە، لاپەڕە 1 لە 1
















نوێکردنەوە
Export Page to MS Excel
Facebook
Twitter
Telegram
LindedIn
Viber
Whats App
Facebook Messenger
Email
Copy Link

agiriyê
بە ڕێنووسێکی پوخت لە ماشێنی گەڕانەکەماندا بگەڕێ، بەدڵنیاییەوە ئەنجامێکی باش بەدەست دەهێنیت!
پۆل: وشە و دەستەواژە | زمانی بابەت: Kurmancî - Kurdîy Serû
بەشکردن
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
نرخاندنی بابەت
نایاب
زۆر باشە
باش
خراپ نییە
خراپ
بۆ ناو لیستی دڵخوازەکان
ڕای خۆت دەربارەی ئەم بابەتە بنووسە!
گۆڕانکارییەکانی بابەتەکە
Metadata
RSS
گووگڵی وێنەی بابەتی هەڵبژێردراو بکە!
گووگڵی بابەتی هەڵبژێردراو بکە!
کوردیی ناوەڕاست0
English0
عربي0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Fins0
Norsk0
Pусский0
Հայերեն0
中国的0
日本人0
agiriyê
وشە و دەستەواژە

agiriyê
وشە و دەستەواژە

[1]

تێبینی: کوردیپێدیا بەهیوایە تەواوی وشە و دەستەواژە کوردییەکانی هەموو شێوەزمانەکان بە پێناسی ڕێزمانییان و خستنە ڕستەیانەوە کۆبکاتەوە و وێنەی پێویستیش بۆ زۆریان پەیدابکات، تکایە یارمەتیی کوردیپێدیا بدە...
ئەم بابەتە بەزمانی (Kurmancî - Kurdîy Serû) نووسراوە، کلیک لە ئایکۆنی بکە بۆ کردنەوەی بابەتەکە بەو زمانەی کە پێی نووسراوە!
Ev babet bi zimana (Kurmancî - Kurdîy Serû) hatiye nvîsandin, klîk li aykona bike ji bu vekirina vî babetî bi vî zimana ku pî hatiye nvîsandin!
ئەم بابەتە 741 جار بینراوە
هاشتاگ
سەرچاوەکان
[1] تۆماری تایبەت بۆ کوردیپێدیا | Kurmancî - Kurdîy Serû | Ji aliyê Kurdipedia ve hatiye amadekirin - Hawrê Baxewan
تایبەتمەندییە تەکنیکییەکان
خاوەنی ئەم بابەتە بەسوپاسەوە، مافی بڵاوکردنەوەیی بە کوردیپێدیا بەخشیوە! یان بابەتەکە کۆنە، یاخود بابەتەکە موڵکی گشتییە.
کوالیتیی بابەت: 62%
62%
ئەم بابەتە لەلایەن: ( هاوڕێ باخەوان )ەوە لە: 07-03-2011 تۆمارکراوە
ئەم بابەتە بۆ دواجار لەلایەن: ( هاوڕێ باخەوان )ەوە لە: 09-09-2023 باشترکراوە
ناونیشانی بابەت
ئەم بابەتە بەپێی ستانداردەکانی کوردیپێدیا هێشتا ناتەواوە و پێویستیی بە داڕشتنەوەی بابەتی و زمانەوانیی زۆرتر هەیە!
ئەم بابەتە 741 جار بینراوە
Agiriyê Biçûk
هەر وێنەیەک بەرامبەر سەدان وشەیە! تکایە پارێزگاری لە وێنە مێژووییەکان بکەن..
پۆل: شوێنەکان | زمانی بابەت: Kurmancî - Kurdîy Serû
بەشکردن
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
نرخاندنی بابەت
نایاب
زۆر باشە
باش
خراپ نییە
خراپ
بۆ ناو لیستی دڵخوازەکان
ڕای خۆت دەربارەی ئەم بابەتە بنووسە!
گۆڕانکارییەکانی بابەتەکە
Metadata
RSS
گووگڵی وێنەی بابەتی هەڵبژێردراو بکە!
گووگڵی بابەتی هەڵبژێردراو بکە!
کوردیی ناوەڕاست0
English0
عربي0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Fins0
Norsk0
Pусский0
Հայերեն0
中国的0
日本人0

Agiriyê Biçûk

Agiriyê Biçûk
Agiriyê Biçûk yek ji çiyayên herî bilind ên , Bakurê Kurdistanê ye. Bilindahiya wî 3.896 m ye.[1]
ئەم بابەتە بەزمانی (Kurmancî - Kurdîy Serû) نووسراوە، کلیک لە ئایکۆنی بکە بۆ کردنەوەی بابەتەکە بەو زمانەی کە پێی نووسراوە!
Ev babet bi zimana (Kurmancî - Kurdîy Serû) hatiye nvîsandin, klîk li aykona bike ji bu vekirina vî babetî bi vî zimana ku pî hatiye nvîsandin!
ئەم بابەتە 2,665 جار بینراوە
هاشتاگ
سەرچاوەکان
[1] ماڵپەڕ | Kurmancî - Kurdîy Serû | wikipedia
زمانی بابەت: Kurmancî - Kurdîy Serû
جۆری شوێن / شوێنەوار: چیا
شار و شارۆچکەکان: ئاگری
وڵات - هەرێم: باکووری کوردستان
تایبەتمەندییە تەکنیکییەکان
خاوەنی ئەم بابەتە بەسوپاسەوە، مافی بڵاوکردنەوەیی بە کوردیپێدیا بەخشیوە! یان بابەتەکە کۆنە، یاخود بابەتەکە موڵکی گشتییە.
کوالیتیی بابەت: 82%
82%
ئەم بابەتە لەلایەن: ( ڕێکخراوی کوردیپێدیا )ەوە لە: 21-02-2020 تۆمارکراوە
ئەم بابەتە لەلایەن: ( ڕێکخراوی کوردیپێدیا )ەوە لە: 22-02-2020 پێداچوونەوەی بۆکراوە و ئازادکراوە
ئەم بابەتە بۆ دواجار لەلایەن: ( ڕێکخراوی کوردیپێدیا )ەوە لە: 21-02-2020 باشترکراوە
ناونیشانی بابەت
ئەم بابەتە بەپێی ستانداردەکانی کوردیپێدیا هێشتا ناتەواوە و پێویستیی بە داڕشتنەوەی بابەتی و زمانەوانیی زۆرتر هەیە!
ئەم بابەتە 2,665 جار بینراوە
فایلی پەیوەستکراو - ڤێرشن
جۆر ڤێرشن ناوی تۆمارکار
فایلی وێنە 1.0.113 KB 21-02-2020 ڕێکخراوی کوردیپێدیاڕ.ک.
Di sala 1931'ê de Alaya şoreşa Agiriyê
کوردیپێدیا، مێژووی ڕۆژ بە ڕۆژی کوردستان و کورد دەنووسێتەوە..
پۆل: وێنە و پێناس | زمانی بابەت: Kurmancî - Kurdîy Serû
بەشکردن
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
نرخاندنی بابەت
نایاب
زۆر باشە
باش
خراپ نییە
خراپ
بۆ ناو لیستی دڵخوازەکان
ڕای خۆت دەربارەی ئەم بابەتە بنووسە!
گۆڕانکارییەکانی بابەتەکە
Metadata
RSS
گووگڵی وێنەی بابەتی هەڵبژێردراو بکە!
گووگڵی بابەتی هەڵبژێردراو بکە!
کوردیی ناوەڕاست0
English0
عربي0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Fins0
Norsk0
Pусский0
Հայերեն0
中国的0
日本人0

Di sala 1931'ê de Alaya şoreşa Agiriyê

Di sala 1931'ê de Alaya şoreşa Agiriyê
Di sala 1931'ê de Alaya şoreşa Agiriyê
Edhem Şêxo
wergera ji erebî
[1]
ئەم بابەتە بەزمانی (Kurmancî - Kurdîy Serû) نووسراوە، کلیک لە ئایکۆنی بکە بۆ کردنەوەی بابەتەکە بەو زمانەی کە پێی نووسراوە!
Ev babet bi zimana (Kurmancî - Kurdîy Serû) hatiye nvîsandin, klîk li aykona bike ji bu vekirina vî babetî bi vî zimana ku pî hatiye nvîsandin!
ئەم بابەتە 395 جار بینراوە
هاشتاگ
سەرچاوەکان
[1] تۆماری تایبەت بۆ کوردیپێدیا | Kurmancî - Kurdîy Serû | Ji aliyê Kurdipedia ve hatiye wergerandin- Aras Hiso
بابەتە پەیوەستکراوەکان: 4
زمانی بابەت: Kurmancî - Kurdîy Serû
ڕۆژی دەرچوون: 08-05-2023 (1 ساڵ)
سکۆپی وێنە: ڕەنگاوڕەنگ
شار و شارۆچکەکان: ئاکرێ
وڵات - هەرێم: باکووری کوردستان
تایبەتمەندییە تەکنیکییەکان
خاوەنی ئەم بابەتە بەسوپاسەوە، مافی بڵاوکردنەوەیی بە کوردیپێدیا بەخشیوە! یان بابەتەکە کۆنە، یاخود بابەتەکە موڵکی گشتییە.
کوالیتیی بابەت: 88%
88%
ئەم بابەتە لەلایەن: ( ئاراس حسۆ )ەوە لە: 08-05-2023 تۆمارکراوە
ئەم بابەتە لەلایەن: ( زریان سەرچناری )ەوە لە: 08-05-2023 پێداچوونەوەی بۆکراوە و ئازادکراوە
ئەم بابەتە بۆ دواجار لەلایەن: ( زریان سەرچناری )ەوە لە: 13-08-2023 باشترکراوە
ناونیشانی بابەت
ئەم بابەتە بەپێی ستانداردەکانی کوردیپێدیا هێشتا ناتەواوە و پێویستیی بە داڕشتنەوەی بابەتی و زمانەوانیی زۆرتر هەیە!
ئەم بابەتە 395 جار بینراوە
Rûpeleke nû di dîroka kurdan de: Di berhemeke latînî ya sala 1679an de Çiyayê Agiriyê wekî welatê kurdan
وێنە مێژووییەکان موڵکی نەتەوەییمانە! تکایە بە لۆگۆ و تێکستەکانتان و ڕەنگکردنیان بەهاکانیان مەشکێنن!
پۆل: کورتەباس | زمانی بابەت: Kurmancî - Kurdîy Serû
بەشکردن
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
نرخاندنی بابەت
نایاب
زۆر باشە
باش
خراپ نییە
خراپ
بۆ ناو لیستی دڵخوازەکان
ڕای خۆت دەربارەی ئەم بابەتە بنووسە!
گۆڕانکارییەکانی بابەتەکە
Metadata
RSS
گووگڵی وێنەی بابەتی هەڵبژێردراو بکە!
گووگڵی بابەتی هەڵبژێردراو بکە!
کوردیی ناوەڕاست0
English0
عربي0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Fins0
Norsk0
Pусский0
Հայերեն0
中国的0
日本人0

Rûpeleke nû di dîroka kurdan de: Di berhemeke latînî ya sala 1679an de Çiya...

Rûpeleke nû di dîroka kurdan de: Di berhemeke latînî ya sala 1679an de Çiya...
Rûpeleke nû di dîroka kurdan de: Di berhemeke latînî ya sala 1679an de Çiyayê Agiriyê wekî welatê kurdan
Omitê Mistefê
-Awireke nûjen li dîroknasiya ewropî ya berî Ronesansê: Bikaranîna berhemên latînî wekî çavkaniyên dîroka Kurdistanê ya kevnare-

Pêşek
Îro lêkolînerê kurd Rohat Alakomî li ser hesabekî xwe yê medyaya civakî nûçeyek weşand û rê li ber vê lêkolînê vekir ku sipasdarê cenabê wî me. Alakomî digot ku lêkolînerê fînî Ericus Erici Tigerstedtî sala 1679an tezeke latînî ya bi navê “De inclutis montibus Ararat”1 (Derbarê Çiyayên Navdar ên Araratê de) amade kiriye; xebata wî ya 36 rûpelî hem qala kurdan dike hem jî li ser devera Çiyayê Agiriyê zanyariyên dîrokî û erdnîgariyê dide. Piştî vê nûçeya pîroz ji bo dîroka Kurdistanê, ez li pey nusxeya resen a pirtûkê ketim û min ew peyda kir. Ez ê di vê kurtelêkolînê de qala taybetmendiyên vê tezê bikim û hinek lêgerînên xwe yên berfirehtir lê zêde bikim. Hêvîdar im ku ev berhem di maweyeke herî kurt de bê wergerandin; her wiha hêvîdar im ku berpirsên kurd demildest beşên latînî yên zanîngehên xwe vekin ku dîroka kurdan a di berhemên latînî de bigihêje destê dîroknasên kurd. Bêguman divê kurdên dîrokhez li benda vebûna van zanîngehan nesekinin, demildest hînî latînî bibin û vê beşa tarî ya dîroka kurdan derxine ber ronahiya zanistê.
Li ser kesayeta Ericus Erici Tigerstedtî de çend gotin
Rayedar û zanyarê fînlandî Ericus Erici Tigerstedt (1640-1697) kurê keşîş Erik Fahlander û Magdalena Harmainen e; ji 1650an û pê ve li bajarên Turku û Uppsalayê xwendiye û mastera xwe ya bi navê “De inclutis montibus Ararat” amade kiriye. Di 1666an de wekî dadwerê Dadgeha Temyîzê ya Turkuyê dest bi kar kiriye; di sala 1668an de wekî alîkarê dekanê Fakulteya Felsefeyê ya Akademiya Turkuyê xebitiye û sala 1699an jî bûye sekreterê zanîngehê. Tigerstedt sala 1671ê dibe profesorê zimanên ibranî û yûnanî, sala 1682an dibe profesorê mafnasiyê, di navbera salên 1681-1682an de jî dibe rektorê Akademiya Turkuyê. Li gel hîndekariya xwe ya li zanîngehê, di sala 1685an de bi Dadgeha Temyîzê re dixebite; di sala 1694an de jî wekî waliyê demkî yê Turku û Poriyê kar kiriye. Tigerstedtî bi giştî 16 berhem nivîsandine û piraniya xebatên wî li ser felsefeya giyanpaqijiyê û dadweriyê ne.2
Naveroka berhema wî û lêgerîneke piştrastkirinê li ser zanyariyên wî
Berhema Ericus Erici Tigerstedtî ya bi navê “De inclutis montibus Ararat” (Derbarê Çiyayên Navdar ên Araratê de) bi giştî ji du beşan (36 rûpel) pêk tê; her beş jî bi reqemên romayî hatine parkirin ku beşa yekem li ser 8 paran û beşa duyem jî li ser 10 paran hatiye levakirin.
*Pirtûk di para yekem a beşa yekem de behsa şûnwarê Araratê dike; bi kurtasî dewsa Araratê ya coxrafî di navbera dirêjahiya 79 pileyan û berwariya 41 pileyan de nîşan dide. Tiştê pir balkêş ew e ku nivîskar di sala 1679an de qala bajarekî li qûntara Çiyayên Agiriyê dike ku navê wî bajarokî wekî Çiyagrî (Chiagri) tomar kiriye. Dema ku vî navî bala min kişand, ez li hespê Googleê siwar bûm û min ber bi lêgerînên înternetî kihêlê xwe da ber qamçiyan. Hêviya min ji vê lêgerînê ew bû ku bibînim bê ka kesekî din jî ev nav bi kar aniye yan na û rastî berhemeke sedsala 18an hatim. Min dît ku nivîskar û wergêrê skotlandî, zanyar û bijîjkê nûjdar Dr. Robert Kerr (1757-1813)3 berhemeke bi navê “A General History of Voyages and Travels”4 (Dîrokeke Giştî ya Ger û Geştan) nivîsiye û tê de qala bajarê Chiagri dike ku heman şûnwarê navbihurî ye. Dr. Kerr behsa geşt û gera xwe û qasidê Papayê Vatîkanê yê bi navê Contarini dike ku ji Gurcistanê ber bi Araratê ve tên û bi ser bajarokê Chiagriyê re derbasî Tewrêzê dibin. Tiştê balkêş ew e ku nivîskar bajarê Tewrêzê wekî Ekbatana (Hemedan) û paytextê qiraliyeta Ûzûn Hesenê Aqqoyûnî dide naskirin… (r. 132-133) Wisan e, ji heyama Tigerstedtî (1679) heta çapkirina vê pirtûkê ya sala 1811an bajarê Çiyayê Agiriyê hebûye û şahidê wê zanyariyê jî gerokekî skotlandî û berhema wî ye.
*Di para duyem de Tigerstedt jî mîna Samuel Bochartî qala “gordî”, “kardî” û “kardûxî”yan dike û nîqaşên li ser şûnwarê Araratê şîrove dike.
*Di para sêyem de dibêje ku Ararat li Kordeyeneyê ye ku di navbera welatên Ermenistan, Hezbanistan (Adiabene), Aşûristan û Neynewayê de ye.
*Di para çarem de nivîskar zanyariyên xwe dispêre Samuel Bochartî û hinekên din û dibêje ku Ararat li welatê Kordyeneyê ye; her wiha navên “medî û îlamiyan” (Madai & Elam/Medi & Elymai), “med û parsan” (Madai & Paras) û “Babîl û Kût/Qût”ê (Babel & Cuth) bi hev re dikşîne.
*Di para pêncan de behsa nîqaşên li ser “Kardû, Karda, Korda, Gord û Gordî”yê dike; her wiha van peyvan bi bergindên wan ên erebî re berawird dike.
*Di para heftan de nivîskar zanyariyên xwe dispêre heciyekî fileh ê bi navê D. Leonh Kauroolff û dibêje ku welatê “Kurdên devera Gordya”yê di navbera Medya û Mezopotamyayê de dirêj dibe û digihêje Ermenistanê (Tacco alium recentiorum peregrinantium D. Leonh Kauroolff (c) teftantem, etiam Curdos, feu Gordyaerum provinciam, intra Mediam & Mefopotamiam, Armeniam ufque protendi.).
*Di para yekem a beşa duyem de dîsa dikeve nîqaşeke din; behsa Zeylan/Seylanê, Serendîb û Zeylanê, Kardû û Gordûyê dike.
*Nivîskar hemû mijar û îhtimalan nîqaş dike û di hevoka paşîn a para dehan de (beşa duyem) digihêje wê biryarê ku Ararat li Gordyaya nêzikî Ermenistanê ye.

Serencama vê kurtelêkolînê
Bêguman nezanîna zimanê latînî destûr neda me ku em tevahiya tekstê (36 rûpel) wergerînin kurdî; mijarên ku me qala wan kir, bi alîkariya wergêrê Googleê ketin destê me û ne zanyariyên piştrastkirî ne. Lê belê hebûna ewqas navan û ewqas nîqaşan nirxê pirtûkê girantir dike. Di pêvajoya vê kurtelêkolînê de gihiştim hinek qinaetan û dixwazim wan bi we re pareve bikim:
Bajarokê Çiyayê Agiriyê (Chiagri) yê ku Tigerstedt behsa wê dike, di gernameya Dr. Kerr de jî derbas dibe. Dr. Kerr derbasbûna ji bajarê Çiyayê Agiriyê wiha vedibêje: “Di 29ê mehê de em ji çiyayê Nûhî, ango ji Araratê derbas bûn ku gelekî berz e û tevahiya salê gopîtka wî bi berfê rapêçayî ye. Ji me re wiha hate gotin: piraniya kesên hewl dane ku xwe bigihînin serê vî çiyayî, tu carî nehatiye bihîstin; hin kesên din ên ku ketine nava heman hewldanê, wan di vegera xwe de gotiye ku gihiştina lûtkeyê pir dûredest e. Ji vir û pê de em li deştên berfireh ên li nava çiyayan belavbûyî geriyan û di 30ê Tîrmehê de em gihiştin keleheke bi navê Çiyayê Agiriyê (Chiagri) ku ermenî jî lê dijiyan. Li vî cihî pir nan, mey û goştê qaz-mirîşkan bi dest me ketin; me li vir bêhn veda û piştre em li gel rênasekî nû ber bi Ekbatanayê, ango Tewrêzê (Tauris) bi rê ketin.”5Ji vê zanyariyê xuya dike ku navekî Bazîdê yî din jî Çiyayê Agiriyê bûye ku li vê deverê tenê keleh li wê derê heye; her wiha pir balkêş e ku nivîskar Tewrêzê wekî Ekbatanayê (Hemedan) dide naskirin.
Nivîskarê vê berhemê piştî Samuel Bochartî teza xwe nivîsiye û ji çavkaniyên wî jî sûd wergirtiye; lê wî nîqaş li ser van çavkaniyan daye destpêkirin û piştî leceke dirêj hinek qinaet tercîh kirine.
Di van berhemên dîrokî yên latînî de gelek agehiyên kêrhatî hene ku piştî Ronesansê hatine paşguhkirin û divê dîroknasên kurd wan ji bo ronîkirina dewranek ji dewranên dîroka kurdî bi kar bînin. Dîsîplîna lêkolînê ya nivîskarên latîniyê nê kêmî rêbazên hevçerx in.
Çavkanî:
Ericus Erici Tigerstedt (1679), De Inclutis Montibus Ararat, Aboae : excusa apud viduam Hansonii, typograph. Acad.
Robert Kerr (1811), A General History of Voyages and Travels, George Ramsay and Company, Edinburg.
Nîşeyên tekstê:
1 Ji bo PDFya berhema Ericus Erici Tigerstedtî ya bi navê “De inclutis montibus Ararat” li vir bitikînin: https:.doria.fi/bitstream/handle/10024/50996/fv11714.pdf?sequence=1&isAllowed=y; dema gihiştinê: 04.09.2021; 23:08.
2 Ji bo jînenîgariya Ericus Erici Tigerstedtî li vê girêdankê binêrin: https://fi.wikipedia.org/wiki/Tigerstedt; dema gihiştinê: 04.09.2021; 23:10.
3 Ji bo jînenîgariya Dr. Robert Kerrî li vê girêdankê binêrin:
en.wikipedia.org/wiki/Robert_Kerr_(writer); dema gihiştinê: 04.09.2021; 00:04.
4 Ji bo PDFya berhema Dr. Robert Kerrî ya bi navê “A General History of Voyages and Travels” li vir bitikînin: /books.google.com.tr/books?id=YVjm2VmuOlgC&pg
5 “On the 29th we passed the mountain of Noah, or Ararat, which so lofty that it is covered with snow the whole year. We were told that many who had attempted to reach the top of this mountain had never been more heard of, while others, on making the same attempt, said, on their return, that it was quite inaccessible. From this place forwards we travelled through extensive plains intermixed with hills, and arrived on the 30th of July at a castle named Chiagri, inhabited by Armenians. Finding abundance of bread, wine, and poultry in this place, we rested here for a dat, and then set out with a new guide for Ecbatana or Tauris. Leaving Chiagri towards evening of 1st August, we came next day to an Armenian village at the foot of a mountain, where we had to cross a river boats, and were informed that Uzun Hassan had formerly gained a great victory near this place over the Tartars, having hemmed them into a corner, where their army wasted a way with famine and disease. The ruler of these Tartars, named Sultan Buzech, was made prisoner, and afterwards put to death.” Robert Kerr, A General History of Voyages and Travels, George Ramsay and Company, Edinburg, 1811, c. 2, r. 133.
[1]
Çavkanî: umiddemirhan.wordpress.com
ئەم بابەتە بەزمانی (Kurmancî - Kurdîy Serû) نووسراوە، کلیک لە ئایکۆنی بکە بۆ کردنەوەی بابەتەکە بەو زمانەی کە پێی نووسراوە!
Ev babet bi zimana (Kurmancî - Kurdîy Serû) hatiye nvîsandin, klîk li aykona bike ji bu vekirina vî babetî bi vî zimana ku pî hatiye nvîsandin!
ئەم بابەتە 1,386 جار بینراوە
هاشتاگ
سەرچاوەکان
[1] ماڵپەڕ | Kurmancî - Kurdîy Serû | krd.riataza.com
فایلی پەیوەندیدار: 1
بابەتە پەیوەستکراوەکان: 22
زمانی بابەت: Kurmancî - Kurdîy Serû
پۆلێنی ناوەڕۆک: دۆزی کورد
پۆلێنی ناوەڕۆک: مێژوو
جۆری دۆکومێنت: زمانی یەکەم
شار و شارۆچکەکان: ئاگری
وڵات - هەرێم: باکووری کوردستان
تایبەتمەندییە تەکنیکییەکان
کوالیتیی بابەت: 99%
99%
ئەم بابەتە لەلایەن: ( ڕاپەر عوسمان عوزێری )ەوە لە: 19-03-2022 تۆمارکراوە
ئەم بابەتە لەلایەن: ( ڕۆژگار کەرکووکی )ەوە لە: 19-03-2022 پێداچوونەوەی بۆکراوە و ئازادکراوە
ئەم بابەتە بۆ دواجار لەلایەن: ( ڕۆژگار کەرکووکی )ەوە لە: 19-03-2022 باشترکراوە
ناونیشانی بابەت
ئەم بابەتە بەپێی ستانداردەکانی کوردیپێدیا هێشتا ناتەواوە و پێویستیی بە داڕشتنەوەی بابەتی و زمانەوانیی زۆرتر هەیە!
ئەم بابەتە 1,386 جار بینراوە
فایلی پەیوەستکراو - ڤێرشن
جۆر ڤێرشن ناوی تۆمارکار
فایلی وێنە 1.0.140 KB 19-03-2022 ڕاپەر عوسمان عوزێریڕ.ع.ع.
Serpêhatiya Biroyê Heskê û Komara Agiriyê
کوردیپێدیا، گەورەترین پڕۆژەی بەئەرشیڤکردنی زانیارییەکانمانە..
پۆل: کورتەباس | زمانی بابەت: Kurmancî - Kurdîy Serû
بەشکردن
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
نرخاندنی بابەت
نایاب
زۆر باشە
باش
خراپ نییە
خراپ
بۆ ناو لیستی دڵخوازەکان
ڕای خۆت دەربارەی ئەم بابەتە بنووسە!
گۆڕانکارییەکانی بابەتەکە
Metadata
RSS
گووگڵی وێنەی بابەتی هەڵبژێردراو بکە!
گووگڵی بابەتی هەڵبژێردراو بکە!
کوردیی ناوەڕاست0
English0
عربي0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Fins0
Norsk0
Pусский0
Հայերեն0
中国的0
日本人0

Serpêhatiya Biroyê Heskê û Komara Agiriyê

Serpêhatiya Biroyê Heskê û Komara Agiriyê
=KTML_Bold=Serpêhatiya Biroyê Heskê û Komara Agiriyê=KTML_End=
Keyhan Mihemedînijad

Kurdshop - #Biroyê Heskê# yek ji wan rêber û serhildêrê Kurd e ku çendîn sala li dijî dagîrkerên Kurdistanê şer kir û yek ji damezrînerê Komara Araratê ye.
Biroyê Heskê Têlî ji eşîra Celaliyan serokê êla Hesêsoriyan û nîşteciyê herêma Agiriyê bû.
Biroyê Heskê di dema ciwantiya xwe de kesek jêhatî bû.
Piştî têkçûna dewleta Osmanî û avabûna hikûmeta nû ya Tirkiyê û piştî jinavbirina serhildana #Şêx Seîdê Pîran# li Bakurê Kurdistanê, hikûmeta Tirkiyê dest avêt bi veguhastin û surgûna bi zorê ya Kurdan bo herêmên dûr ên Tirkiyê; Biroyê Heskê Têlî yek ji rêveberên eşîreta Celalî û rûniştvanê herêma Agirî bû.
Serhildana Biroyê Heskê wiha hate despêkirin:
Dewleta Tirkiyê ya dema Kemalîstan piştî ji navbirina serhildana Şêx Seîd, dest bi veguhastina Kurdan ji war û nîştimana wan bo hermên dûr dest kir. Yek ji wan herêmên ku xelkê wê ji aliyê Kemalîstan ve rastî dûrxistinê hatin, herêma Agiriyê bû. Hêzên ertêşa Tirkiyê êrîşê ser kesên bibandor dikir ku wan ji herêmên wan dûr bixe, ku nikaribin serhildanek din destpê bikin. Yek ji wan kesan Biroyê Heskê bû û ew tê agahdarkirin ku hêzên Tirkan biryar dane navborî bi darê zorê ji wargehê wî dûr bixin. Di 16ê Gulana 1925an de serbazên Tirk ji bo girtin û dûrxistina Biroyê Heskê êrîşî ser mala wî kirin, lê di wê demê de Biroyê Heskê li mal nebû.
Hatiye zanîn di wê demê de Biroyê Heskê ji kesûkarên xwe re gotiye, ew dagîrkerane dev ji me bernadin û tenê tifing û hespê min ji bo min bînin bes e. Çavkanî dibêjin, di wê demê de deng hin tifingan hatiye bihîstin.
Piştî ku Biro tevî 30 kes ji xizmên xwe berê xwe dide çiyayê Agirî, di navbera wan û hêzên ertêşa Tirkiyê de çend carekê şer û pevçûn çêdibe. Di wan şeran de leşkerên Tirkiyê gelek ber xwe nadin û neçar bi paşekişiyê dibin; şervanên Biroyê Heskê di vî şerî de dest bi ser gelek çek û cebilxaneyên wan de digirin. Li gor wan zaniyariyên ku di pirtûka “Emerxanê Şikak” a nivîsîna “Mihemed Salih Qadirî” de hatiye: “Piştî wan pevçûnan hevdîtinek di navbera fermandarên Tirk û Biro de li gundê “Cebê Kumet”ê pêk tê û fermandarên Tirkiyê daxwaza teslîmbûnê ji Biro dikin, lê Biro daxwaza teslîmbûna wan qebûl nake”.
Piştî vê ku Biroyê Heskê li hemberî dagîrkeriya Tirkan berxwedaniya xwe destpê dike, hin pê neça ku “Ferzende Begê Hesenî” yê kurê Silêmanê Ehmed li gel Xalis Beg, Ebdulqadir, Kazim Beg, Tacdîn Beg, Eyûb Axa û gelek navdar û mêrxasên wê demê, tevlî hêza Biro dibin.
Li gor zaniyariyên pirtûka bi navê “Emerxanê Şikak”, di nav wan de şervanên eşîrên Keskoyî, Sakan û Şemsikan jî hebûn. Ew li gel malbatên xwe hatibûne Agirî û êdî bi vî awayî Agirî bibû qibleya berxwedanê”.
Li Buhara sala 1927an ku sir û seqem dişkê, serhildêrên Agiriyê çend caran êrîşî ser hêzên ertêşa Tirkiyê dikin û carekê jî navçeya Bazîdê rizgar dikin.
Piştevaniya Xoybûnê ji serhildana Araratê
Li vir emê bizanin ka Xoybûnê çawa piştgirî da serhildana Agiriyê û çi kesayetiyek tevlî serhildanê bû.
Dema ku ji serhildana Agiriyê dengvedaneke berfireh hebûye, Îhsan Nûrî Paşa agahdarê vê yekê dibe û li ser biryara rêkxistina netewî ya “Xoybûn”ê xwe digihîne çiyayê Agiriyê; çend hefte piştre li roja 13ê Îlona 1927an, hêzên ertêşa Tirkiyê êrîşeke berfireh dikine ser Agiriyê. Hin çavkanî dibêjin, hejmara leşkerên Tirkiyê wê demê zêdetirî 10 hezar kesî bûye. Wan ji bakurê çiya ve yekîneyeke mezin a leşkerî di nav Agiriya Mezin û Agiriya Biçûk de bicih kirin û dest bi êrîşeke mezin kirin.
Li gorî pirtûka “Emerxanê Şikak” a nivîsa “Mihemed Salih Qadirî”: Piştî wê ku leşkerên Tirkiyê bi çekên giran dest bi bombebaranê dikin, şervanên eşîra Sakan ku li milê din ê Rojhilatê Kurdistanê bûne, gihîştine hawara serhildêrên Agiriyê û şer û pevçûnên dijwar di navbera wan û hêzên ertêşa Tirkiyê de pêkhatiye û ew pevçûnane çend rojan domandiye. Di encamê de bi sedan leşker û fermandarên Tirkan hatine kuştin û dîl girtin û gelek çek û teqemenî ketine dest şervanên Kurdan û ev paşve vekêşiyane.
Hatiye zanîn ku piştî vî şerî mezin, Îhsan Nûrî li çiyayê Agiriyê dest bi rêkxistina hêza şervanan kiriye. Komeleya Xoybûnê jî bo vê mebestê endamên xwe şandine Agiriyê.
Her ku diçû şervanên Agiriyê zêdetir dibûn û xelkek zêde tevlî refên şervanên Agiriyê dibûn. Piştî serkevtinên mezin ên leşkerî û siyasî yên serhildêrên Agiriyê, bi biryara rêkxistina Xoybûnê di herema azadkirî ya Agiriyê de “Komara Ararat”ê hate avakirin.
Damezirandina “Komara Ararat”ê çawa bû?
Piştî vê ku Îhsan Nûrî û Biroyê Heskê hêza xwe kirin yek, li Agiriyê gelek tiştên balkêş pêkhatin. Hatiye zanîn ku cara yekem serhildêrên Agiriyê kincên leşkerî li xwe kirin û kumên fermî yên leşkerî danîne serên xwe. Li Pêşiya kumê wan, wêneyên Agiriya mezin û biçûk bi hêmaya mertal hebû. Kumên efseran jî logoya Xoybûnê li ser hebû, û ji bo cudahiya di navbera wan de rutbe û qelem, simbilê genim, xencer û roj hatibûn bikaranîn. Li wan deverên ku di bin destê dagîrker de hatibûne rizgarkirin, alaya Kurdistanê hate bilindkirin.
Li gor çavkaniyan, di sala 1927an de serokên serhildana Agiriyê gotûbêja neteweyî li ser Çiyayê Agiriyê birêve birin. Wê civînê erkê birêveberiya serbixwe û azad di herêma Agirî de da rêkxistina xwe. Civata Kurdistanê li Agirî, desteya birêveberiya hikûmata xwe hilbijart.
Di vê civîna Parlamentoya Kurdistanê de, Biroyê Heskê Têlî û Îhsan Nûrî Paşa bo serokatiya giştî hatine hilbijartin û Biroyê Heskê Têlî bû serokê giştî yê berxwedana Agiriyê,û Îhsan Nûrî jî bû Fermandeyê Giştî yê şervanên Agiriyê. Herwisa marşa netewî a bi navê “Hilbe Agirî” danîn û piştre rojnameyek jî bi navê “Agirî” hate weşandin.
[1]
ئەم بابەتە بەزمانی (Kurmancî - Kurdîy Serû) نووسراوە، کلیک لە ئایکۆنی بکە بۆ کردنەوەی بابەتەکە بەو زمانەی کە پێی نووسراوە!
Ev babet bi zimana (Kurmancî - Kurdîy Serû) hatiye nvîsandin, klîk li aykona bike ji bu vekirina vî babetî bi vî zimana ku pî hatiye nvîsandin!
ئەم بابەتە 110 جار بینراوە
هاشتاگ
سەرچاوەکان
[1] ماڵپەڕ | Kurmancî - Kurdîy Serû | https://kurdshop.net/ - 04-01-2024
بابەتە پەیوەستکراوەکان: 2
ڕێکەوت و ڕووداو (کڕۆنۆلۆژیا)
کورتەباس
زمانی بابەت: Kurmancî - Kurdîy Serû
ڕۆژی دەرچوون: 17-07-2023 (1 ساڵ)
پۆلێنی ناوەڕۆک: کۆمەڵایەتی
پۆلێنی ناوەڕۆک: وتار و دیمانە
پۆلێنی ناوەڕۆک: ژیاننامە
جۆری دۆکومێنت: زمانی یەکەم
جۆری وەشان: دیجیتاڵ
وڵات - هەرێم: کوردستان
تایبەتمەندییە تەکنیکییەکان
کوالیتیی بابەت: 99%
99%
ئەم بابەتە لەلایەن: ( ئاراس حسۆ )ەوە لە: 04-01-2024 تۆمارکراوە
ئەم بابەتە لەلایەن: ( سارا ک )ەوە لە: 04-01-2024 پێداچوونەوەی بۆکراوە و ئازادکراوە
ئەم بابەتە بۆ دواجار لەلایەن: ( هاوڕێ باخەوان )ەوە لە: 20-01-2024 باشترکراوە
ناونیشانی بابەت
ئەم بابەتە 110 جار بینراوە
فایلی پەیوەستکراو - ڤێرشن
جۆر ڤێرشن ناوی تۆمارکار
فایلی وێنە 1.0.19 KB 04-01-2024 ئاراس حسۆئـ.ح.
Ûsivê Mero: Serhildêrê serhildana Agiriyê
بەهۆی کوردیپێدیاوە دەزانیت؛ کێ، کێیە! کوێ، کوێیە! چی، چییە!
پۆل: کورتەباس | زمانی بابەت: Kurmancî - Kurdîy Serû
بەشکردن
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
نرخاندنی بابەت
نایاب
زۆر باشە
باش
خراپ نییە
خراپ
بۆ ناو لیستی دڵخوازەکان
ڕای خۆت دەربارەی ئەم بابەتە بنووسە!
گۆڕانکارییەکانی بابەتەکە
Metadata
RSS
گووگڵی وێنەی بابەتی هەڵبژێردراو بکە!
گووگڵی بابەتی هەڵبژێردراو بکە!
کوردیی ناوەڕاست0
English0
عربي0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Fins0
Norsk0
Pусский0
Հայերեն0
中国的0
日本人0

Ûsivê Mero: Serhildêrê serhildana Agiriyê

Ûsivê Mero: Serhildêrê serhildana Agiriyê
=KTML_Bold=Ûsivê Mero: Serhildêrê serhildana Agiriyê=KTML_End=
=KTML_Underline=#Serdar Altan# =KTML_End=

Li her bihust erdê Kurdistanê, xwîna lehengekî kurd (çi jin çi mêr) rijiyaye û dîrok vê yekê baş dizane. Bi hezaran jiyana xwe ji dest dane ku piraniya wan îro bêgor in û Kurdistanê ew kirine nav dil û cergên xwe yê germ. Hinek ji wan jî sax filitîne û bûne firarên dijminên xwe, çi li çiyayan çi li deştan.
Ûsivê Mero jî yek wan saxfilitiyan bû. Kengî û li ku ji dayik bûye ez nizanim lê di nasnameya romê de ‘1’ê Tîrmeha 1890’î Erdîş’ dinivîse. Çawa ku di nasnameya “Cûmhûriyet”ê de piraniya kurdan li gor teqwîma mîladî di 1’ê çileyê (sersal) de dayik bûne, di qeydên Osmaniyan de jî kurd li gor teqwîma rûmî hemû di wê rojê de ji dayik bûne!
Ûsivê Mero li zozanên Eledaxê di nav şer û pevçûnan de mezin dibe. Di ciwaniya xwe de, 6 leşkerên Osmanî yên ji bo berhevkirina bacê tên êla Bekiran, dikuje û dertê çiyê. Çendek şûn de, nêzî behra Wanê, li gundê Arnêsê li mala pismamê Yaşar Kemal tê girtin (ev gund, gundê Yaşar Kemal e) wî digirin û ji bo îdamkirinê dişînin Taşxana (zindan) Erzeromê. Çawa ku malbat dibêje, Mihoyê apê wî qerekterê Romê baş dinase. Nîv tûr zêr hildide li pey wî diçe Erzeromê û van zêran li heyeta “axir cezayê” belav dike û çend roj şûn de Ûsiv tê berdan.
Di Şerê Cîhanê yê Yekem de, ji ber ku bavê wî – serekê eşîra Bekiran Merûf Axa- ji aliyê Qaznaxên Ûris ve tê kuştin. Ew bi sond û peyman li hemberî Ûris şer dike, heya dawiya şer li çiyayên geliyê Zîlan li ber xwe dide û welat terk nake. Piştî damezirandina komara tirkan, ew jî wek çendan kurdan bû dijminê kemalîstan û di sala 1926’an de bi tevahiya pismamên xwe Reşoyê Silo çû Gilîdaxê û tev li şoreşa Agiriyê bû. Çawa ku Feqî Huseyn Sagniç (apê Feqî) jî dibêje, hêla geliyê Zîlan di bin destê wî de bû. Di tîrmeha 1930’yan de bi tevahiya şervanên xwe tev li şerê dorpêçkirina Erdîşê dibe. Çawa tê gotin, di vî şerî de bi dehan balafir hatibûn bikaranîn û wî di vî şerî de bi pismamê xwe yê bi navê Hesê Keko ve sê teyare xistibûn xwarê. Her wiha Îhsan Nûrî jî di bîranînên xwe de behsa vî şerî dike û dibêje: “Qehremaniya şervanên Bekiran bêhempa bû. Yên di destên wan de çek tune bûn, bi daran êrîşê balafirgeha Erdîşê kirin.” Di dawiya vî şerî de Ûsiv ji lingê xwe birîndar dibe. Derbasî herêma Adilcewazê (Filistan) dibe û di navbera gundê Qerekeşîş û Axçirayê de di şikeftekê de bi mehan dimîne da ku kirîvê wî yê bi navê Mihemedê Qulîxan birîna wî derman dike lê piyê wî bi temamî baş nabe û ew qot dimîne.
Di sala 1931’ê de careke din derbasî geliyê Zîlan dibe û digihîje koma Bekiran ên di bin himeta Reşoyê Silo de ne. Kom di zivistana 1931’ê de çend caran dikeve kemînê. Her wiha dewlet bêtir li pey Ûsiv û Reşo ye. Di kemîna gundê Şarbazarê de, Eliyê Arif, Îbo û Bekirê Qulîxan tên girtin. Ji ber ku Elî û Îbo merivên (xizm) Ûsiv û Reşo ne, ew di zivistanê de tazî dikin û qeşaya li ser çemê geliyê Zîlan dişikînin û wan dixin nav avê lê her du jî cihê Ûsiv û Reşo nabêjin. Paşê her duyan li wir bi balteyan dikujin.
Ev Roma Reş e, defik û sêrbaziyên wê pir in. Birayekî Elî hebûye, navê wî Welî bûye, melayekî amil û tamil bûye. Haya wî ji tu tiştî tune bûye. Çendekê wî di camiyê dederînin û dîl digirin lê ew jî naaxive. Lewma serleşkerê mufrezeyê Atîlla Îbrahîm Karay bi demançeya xwe wî li hemberî şaredariya Erdîşê înfaz dike.
Çawa tê gotin, di sala 1932’yan de koma Ûsiv û Reşo êdî li geliyê Zîlan star nabe. Gundiyên ku ew xwedî dikirin rastî zilm û zelaleteke mezin dihatin. Rojekê li gundê Selexanê dikevin kemînê. Heya êvarê ew li ber xwe didin. Leşker dest bi rêbazên qirêj dikin. Zar û zêçên gund tazî dikin û li ser berfê didin rûniştandinê. Zarîniya zarokan diçe asîman. Keyayê gund Efendiyê Salo gazî dike û dibêje: “Hewar Ûsiv axa, Reşîd axa hewar! Ji bo Xwedê ji gund derbikevin herin, zar û zêçên me li ser berfê qir bûn.” Ew roj Ûsiv bi koma xwe re bi tundî êrîşê mufrezeyê dike. Çawa tê gotin, Ûsiv gazî dike dibêje: “Ez firarê Romê me, qesasê serê teresê cendirma me.”
Koma Ûsiv û Reşo di van rojên sar de bê erzaq dimînin. Çend hefteyan bi berfê û hineya li ser keviran debara xwe dikin. Ûsiv dinihêre ku êdî li herêmê gel nikare wan xwedî bike, ew mirovên xwe hildide û derbasî hêla Patnosê dibe. Reşo jî bi mirovên xwe û hevjîna xwe Zeyno re hewl dide ku derbasî Îranê bibe lê li şikefta Devetaşê dikeve kemîna leşkeran. Qumandan Atîlla Îbrahîm Karay serê Reşo û Zeyno jêdike û gund bi gund heya Erzeromê digerîne.
Koma Ûsiv jî li gundê Axiyê (Kocapinar) li mala “zeyiyeke Bekiran” tê girtin. Herî kêm 10 kes bûne. Birayê Ûsiv ê piçûk Kerem jî di nav wan de bûye. Leşker wan digirin dibin qereqola Dedeliyê. Ûsiv ji malbatê re dibêje: “Ew roj wan di goşeyekî qereqolê de hevalên min didan îşkencê. Digotin “ka bêje Ûsiv kî ji we ye?” Di goşeyekî de jî eskeran xaliya sobeyê kom kiribûn ku xwîna hevalên min dikişiya ser wê xaliyê lê yekî ji wan nedigot Ûsiv ev e. Gazî Neboyê Hemoyî kirin. Nebo jî navê min negot û zimanê Nebo bi mendîlê girtin ji devê wî derxistin û zimanê wî jêkirin. Paşê jî avêtin nav singûyan kuştin û gotin aha yek reviya me kuşt…” Belê ev îfadeya Ûsiv e.
Di van rojan de, heman bûyer di çapemeniya tirkan de jî derbas dibe. Di rojnameya Cûmhûriyetê de (28.01.932 – rûpela sêyem) xebereke kin derbas dibe: Heydûtên Agiriyê – Du serhildêrên firar hatin kuştin – Erdîş – 26, Nebo, yê hê berî serhildana Araratê girtîbû û ji girtîgehê reviyabû û tev li serhildêran bûbû û neh hevalên wî li hêla Qerekosê (Agirî) hatine girtin. Dema heydût ji bo radestkirinê hatin sewqkirin, Nebo û Dewrêş ê mehkûmê îdamê bûn, hewl dane ku birevin û ew ji aliyê cendirmeyan ve hatine kuştin. Yên mayî, heft serhildêr anîne vê derê.
Belê Ûsiv tînin Erdîşê. “Şewqeyeke Cûmhûryetê” (kasket) didin serê wî û bi birayê wî ve qereqol bi qereqol peyatî dibin Edeneyê. Di girtîgeha Edeneyê de nêzî hezar (1000) girtiyên doza Agiriyê hebûne û temamê wan jî ji ber qulêrekê (kolera) nexweş bûne. Di demeke kin de Kerem dimire lê Ûsiv dijî. Doza wî çend salan didome. Ji ber xistina balafirê pêşiyê hukmê îdamê didin wî û paşê hukum vedigerînin 12 salan. Ew 12 salan di girtîgehê de dimîne ku çawa behsê dike, di nav vî 12 salî de tenê du peyvên tirkî fêr dibe : “Ekmek” û “Su”… Ûsiv dema cezayê xwe diqedîne, êdî nahêlin ew vegere Kurdistanê. Wî dişînin Dîdîm Akbûkê. Akbûk gundekî rûman bû ku rûm şandibûn Yewnanistanê. Ûsiv li wir heya sala 1955’an dimîne. Xizan dibe û nexweş dikeve. Dema qanûna Sirgûniyê ji holê radibe, ew vedigere welêt, nav meriv û eşîra xwe lê kes wî nas nake. Ji ber ku di navberê de zemanekî dirêj derbas bûye, eşîratî jî êdî wek berê nîne. Demokrat Partiyê axayên nû afirandine. Ûsiv çend salan hewl dide ku li Kurdistanê bijî lê nabe. Careke din vedigere Akbûkê û li wir diçe ber dilowaniya xwe.
Wî li pey xwe jiyaneke birûmet û çîrokên lehengiyê hiştin. Her çiqas rojnameya Cûmhûriyetê wî wek “Heydût” bibîne jî ew kurdekî endamê Xoybûnê bû û li xwebûna xwe xwedî derketibû. Belê rast e, “eşqiyayên hin dewletan ji bo hin gelan qehreman in.”[1]
ئەم بابەتە بەزمانی (Kurmancî - Kurdîy Serû) نووسراوە، کلیک لە ئایکۆنی بکە بۆ کردنەوەی بابەتەکە بەو زمانەی کە پێی نووسراوە!
Ev babet bi zimana (Kurmancî - Kurdîy Serû) hatiye nvîsandin, klîk li aykona bike ji bu vekirina vî babetî bi vî zimana ku pî hatiye nvîsandin!
ئەم بابەتە 473 جار بینراوە
هاشتاگ
سەرچاوەکان
[1] ماڵپەڕ | Kurmancî - Kurdîy Serû | https://xwebun1.org/ - 15-07-2023
بابەتە پەیوەستکراوەکان: 7
زمانی بابەت: Kurmancî - Kurdîy Serû
ڕۆژی دەرچوون: 10-01-2020 (4 ساڵ)
پۆلێنی ناوەڕۆک: لێکۆڵینەوە
پۆلێنی ناوەڕۆک: ئەدەبی / ڕەخنەی ئەدەبی
پۆلێنی ناوەڕۆک: مێژوو
جۆری دۆکومێنت: زمانی یەکەم
جۆری وەشان: دیجیتاڵ
وڵات - هەرێم: کوردستان
تایبەتمەندییە تەکنیکییەکان
کوالیتیی بابەت: 96%
96%
ئەم بابەتە لەلایەن: ( ئەڤین تەیفوور )ەوە لە: 15-07-2023 تۆمارکراوە
ئەم بابەتە لەلایەن: ( سارا ک )ەوە لە: 18-07-2023 پێداچوونەوەی بۆکراوە و ئازادکراوە
ئەم بابەتە بۆ دواجار لەلایەن: ( سارا ک )ەوە لە: 18-07-2023 باشترکراوە
ناونیشانی بابەت
ئەم بابەتە بەپێی ستانداردەکانی کوردیپێدیا هێشتا ناتەواوە و پێویستیی بە داڕشتنەوەی بابەتی و زمانەوانیی زۆرتر هەیە!
ئەم بابەتە 473 جار بینراوە
ژیاننامە
بەرزان بەلەسۆیی
ژیاننامە
ژیان عەلادین
ژیاننامە
هیدایەت عەبدوڵڵا حەیران
پەرتووکخانە
شرینا ئەنفالبووی
ڕێکەوت و ڕووداو (کڕۆنۆلۆژیا)
27-01-2024
پەرتووکخانە
سایکس-پیکۆنامە - وەشانی 1
پەرتووکخانە
کۆڵبەرنامە - وەشانی 1
ڕێکەوت و ڕووداو (کڕۆنۆلۆژیا)
14-03-2024
پەرتووکخانە
بە تیشکی ئیشقت ئەدرەوشێمەوە
ڕێکەوت و ڕووداو (کڕۆنۆلۆژیا)
04-03-2024
ژیاننامە
مەلا عەبدوڵڵای وەڕازی
ژیاننامە
کەمال محەمەد ڕەمزی
پەرتووکخانە
بە ئەوینت ڕابردووم بسڕەوە
پەرتووکخانە
دووبارە پێناسەکردنەوەی کورد...
ڕێکەوت و ڕووداو (کڕۆنۆلۆژیا)
19-03-2024
ژیاننامە
درەخشان فەرەج سەعدون
ڕێکەوت و ڕووداو (کڕۆنۆلۆژیا)
29-01-2024
ژیاننامە
مەیان خاتوون
ژیاننامە
مژدە جەمال کەمالەدین
ژیاننامە
سەید ئەحمەد حەسەنی فەرد
پەرتووکخانە
ژینانامە - وەشانی 1
پەرتووکخانە
لۆزاننامە - وەشانی 2
پەرتووکخانە
شارستانیی کۆلاپس، ژیان و خۆ...
ژیاننامە
ڕێناس ڕزگار
پەرتووکخانە
سیاسەت و پلانی زمان بۆ هەرێ...

ڕۆژەڤ
شەهیدان
موسا عەنتەر
10-11-2008
هاوڕێ باخەوان
موسا عەنتەر
ژیاننامە
کەرەمێ سەیاد
08-03-2015
هاوڕێ باخەوان
کەرەمێ سەیاد
ژیاننامە
مونیرە ساڵح عەبدولڕەحمان
29-05-2022
شەنە ئەحمەد
مونیرە ساڵح عەبدولڕەحمان
شەهیدان
ژینا ئەمینی
17-09-2022
شەنە ئەحمەد
ژینا ئەمینی
شوێنەوار و کۆنینە
قەڵای حەسەن ئاباد
28-03-2024
سارا سەردار
قەڵای حەسەن ئاباد
 چالاکییەکانی ڕۆژی
بابەتی نوێ
ژیاننامە
ناسر ئیسماعیل حەسەن
28-03-2024
سروشت بەکر
ژیاننامە
نەشوان نایف عەزیز سلێمان
28-03-2024
سروشت بەکر
ژیاننامە
نەواف ئیسماعیل حەسەن سەعید
28-03-2024
سروشت بەکر
ژیاننامە
هاڤین خێرۆ حەسەن
28-03-2024
سروشت بەکر
ژیاننامە
هەزار موراد معکۆ عەنۆ
28-03-2024
سروشت بەکر
ژیاننامە
هوەیدە ئیلیاس خرمش شێخۆ
28-03-2024
سروشت بەکر
شوێنەوار و کۆنینە
کۆشکی موشیر دیوان،
28-03-2024
سارا سەردار
پارت و ڕێکخراوەکان
کارۆ
28-03-2024
ڕاپەر عوسمان عوزێری
شوێنەوار و کۆنینە
قەڵای حەسەن ئاباد
28-03-2024
سارا سەردار
ژیاننامە
هیدایەت عەبدوڵڵا حەیران
28-03-2024
ڕاپەر عوسمان عوزێری
ئامار
بابەت 514,830
وێنە 104,281
پەرتووک PDF 18,891
فایلی پەیوەندیدار 94,732
ڤیدیۆ 1,232

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.33
| پەیوەندی | CSS3 | HTML5

| کاتی ئافراندنی لاپەڕە: 0.672 چرکە!